بهداشت روانی
چگونه سالمندان را دریابیم
امروزه حدود ۵۸۰ میلیون نفر از جمعیت جهان را افراد سالمند بالای ۶۰ سال
تشكیل می دهند كه این رقم تا سال ۲۰۰۲ به یك میلیارد خواهد رسید. طبق سرشماری
جمهوری اسلامی ایران در سال ۷۵، حدود ۶/۶% كل جمعیت ۶۵ میلیون نفری كشور را
سالمندان ۶۰ سال به بالا تشكیل می دهند.
مسئله سالمندی، در سال ۱۹۲۲ به عنوان یك شاخه جدید علمی در روان شناسی با
اثر معروف هال تحت عنوان «نیمه دوم زندگی» معرفی گردید. از میان مسایل مختلف در
میان سالمندان، احساس تنهایی (Loneliness) و انزوای اجتماعی در بین
سالمندان، واقعیتی است كه در حال حاضر مورد توجه بسیاری از صاحب نظران علوم
روانپزشكی و روان شناسی می باشد. احساس تنهایی یكی از مشكلات عصر حاضر است و به
عنوان فقدان رابطه اجتماعی و یا رابطه اجتماعی مطلوب تعریف می شود. انزوای اجتماعی
حالتی است كه در آن فرد یا گروه تمایل یا نیاز به برقراری ارتباط با سایرین را
دارد، ولی قادر به برقراری این ارتباط نیست. در حالی كه احساس تنهایی، حالتی است
ناخواسته و نامطلوب كه در هنگام فقدان ارتباطات معنی دار رخ می دهد.
یافته های پژوهشی نشان می دهد كه ۷۵/۴۳ درصد سالمندان ساكن در سراهای
سالمندان احساس تنهایی می كنند. سالمندانی كه دارای ۵ فرزند یا بیشتر بوده اند و
در خانواده زندگی می كردند، احساس تنهایی زیاد داشته اند یعنی با ازدیاد تعداد
فرزندان، احساس تنهایی سالمند نیز افزایش می یابد. مروری بر ادبیات تنهایی
سالمندان نشان می دهد كه منشأ بسیاری از حالت های نامتعادل روانی از قبیل افسردگی،
خودكشی، یأس شدید، احساس تنهایی است.
مقابله با حس تنهایی در سالمندان
برای مقابله با حس تنهایی در سالمندان باید از شیوه های مشاوره شناختی با
فرد، آموزش جامعه به منظور تغییر نگرش نسبت به كهولت و دارودرمانی استفاده كرد.
سالمندان منبعی از تجارب و خاطرات تلخ و شیرین گذشته هستند كه نباید بلااستفاده
باقی بمانند. رویكرد داستان گویی (Telling story)
و نقل تجارب و
خاطرات گذشته توسط سالمندان، علاوه بر اینكه نسل حاضر را در جریان وقایع موثق
گذشته قرار می دهد، موجب می شود سالمندان در جامعه نقش شایسته و به حقی برای خود
به دست آورند.
نیاز به سخن گفتن و مستمع داشتن در انسان بسیار نیرومند است، زیرا بخش عمده
حمایتهای روانی انسان از طریق تعاملات كلامی با دیگران تأمین می شود. علی رغم
سودمندی تعامل كلامی برای سالمندان، آنها به دلیل مشكلاتی در زمینه محاوره كلامی،
آلزایمر (كندی در سخن گفتن و فراموشی) مستمعان خود را از دست می دهند و جامعه كمتر
با آنها به گفت و شنود می پردازد.
آموزش جامعه در نحوه تكلم با سالمندان و صبر و حوصله گوینده می تواند به
میزان قابل ملاحظه ای سطح تشویش ذهنی سالمندان را در تعاملات اجتماعی شان كاهش
دهد. متأسفانه اكنون روش غالب و نامناسب محاوره با سالمندان به صورت غیركلامی،
اشاره سر و دست و جملات كوتاه و مقطع می باشد كه میزان طرد شدگی سالمندان از جامعه
را به خوبی نشان می دهد. باز بد نیست بدانید كه تحقیقات متعدد ثابت كرده كه وجود
حداقل یك نفر از سالمندان خانواده در كنار دیگر اعضاء توانسته است به میزان قابل
توجهی به برقراری فضای خانوادگی سالم كمك كند و حتی برای فرزندان خردسال مایه
علاقه مندی و دلگرمی باشد. از طرفی دیگر ما در مكتب انسان سازی چون اسلام پرورش می
یابیم كه می فرماید:
اطاعت پدر و مادر اطاعت خداست، نافرمانی پدر و مادر نافرمانی خداست و در
جایی دیگر می فرماید: هر كه پدر و مادر خویش را خشنود كند، خدا را خشنود كرده و
هركس پدر و مادر خویش را خشمگین كند، خدای را ناخشنود كرده است. و اما زندگی در
كنار سالمندان هم نیاز به ویژگیهای اخلاقی خاصی دارد.
عوامل مؤثر در سازگاری سالمندان
۱-
آمادگی برای
سالخوردگی ۲- تصورات ثابت قبل از سالخوردگی ۳- پذیرش سالخوردگی ۴- سلامت جسمانی ۵-
ارتباطات اجتماعی ۶- سرگرمی ۷- مسایل اجتماعی فرهنگی ۸- اطرافیان.
برخورد نزدیكان و اطرافیان سالمندان
*
اگر تصور شود
كه پیران دارای تجربه و مهارت هستند و پستی و بلندی و نشاط و ناهنجاری روزگار را
مشاهده كرده اند و الگوی مناسبی برای نسل جوان محسوب می شوند، باید مورد توجه و
تكریم آنان قرار گیرند.
*
سالمندان قفس
طلایی را دوست ندارند، اگر تجارب گذشته آنان در دهلیزهای گذشته عمر به حساب نیاید،
از محبت های آلوده به ترحم، حالت انزوا یافته به گوشه عزلت و افسردگی می خزند.
*
تغذیه آنان
باید مورد توجه قرار گیرد تا عوارض تغییرات آتروفیك و كوچك شدن اندام كه عدم تعادل
متابولیستی را پی آمد خواهد داشت، عارضشان نگردد.
وظایف اجتماع
۱-
بازنشستگانی
كه زیر پوشش سازمان بازنشستگی كشوری و لشكری و تأمین اجتماعی، كسورات بازنشستگی
داشته اند، مورد رعایت قرار گیرند. ذخیره اندك كسورات آنان از بدو استخدام در
مؤسسه ای واریز گشته و در ایام كهولت یا سنین بازنشستگی ضمن رعایت گردش پول و
سوددهی آن، دریافتی كلیه بازنشستگان اعم از كشوری، تأمین اجتماعی و غیره از طرف
این مؤسسه باشد و اندك پس انداز آنان نیز در همین محل ذخیره شود تا به صورت وامهای
مشاركتی یا مضاربه ای یاور سالمند در طول حیات او باشد.
۲-
سالمندان روستایی
شهرستانی كه در حرف گوناگون، جوانی خود را پشت سر گذاشته و اكنون سربار فرزندان یا
مؤسسات خیریه بدون پشتیبان اطمینان بخش، باقیمانده عمر را دقیقه شماری می كنند،
باید زیرپوشش دولت و بیمه حقیقی قرار گرفته و اجتماع از تجربیات حرفه ای آنان
مستفیذ شود.
عوامل تنش زای بالقوه در سالمندان
تغییرات خانوادگی: واحد خانواده منبع اصلی ایجاد حس رضایت برای بیشتر افراد
پیر است. بسیاری از سالمندان بیشترین میزان تماس را با اعضای خانواده خود دارند.
اعضای خانواده می توانند با حمایت كافی از فرد سالمند در مقابل تغییرات ناشی از
پیری، نقش كلیدی داشته باشند.
تغییرات ظاهری: مشاهده از دست رفتن علائم جوانی در آینده، ناتوانی در مطالعه
بدون استفاده از عینك و دردهای مبهم و آشكاری كه گاه و بیگاه ایجاد شده و تدریجاً
ثبات بیشتری پیدا می كنند، معمولاً اولین نشانه های پیری هستند كه فرد تدریجاً با
آنها تطابق می یابد.
بیماری و ناتوانی: خیلی از افراد از پذیرش پیری وحشت دارند، چرا كه به كرات
مشاهده كرده اند بروز بیماریهای مزمن در دوران سالمندی بیشتر است و به همین دلیل
پیر شدن را مترادف با ناتوانی و بیماری می انگارند.
كاهش عملكردها: تغییر حالت و رنگ موها، كاهش انعطاف پذیری انگشتان، كوچكتر
شدن جثه و كاهش توانایی حركت و جست و خیز، هر یك به نوعی بر تصور جسمانی فرد تأثیر
می گذارد.
بازنشستگی: برای بسیاری از افراد بازنشستگی اولین اثر و نشانه پیری است.در
درمان اشتغال برای انجام تغییراتی در شرایط كاری، فرد تحت آموزش قرار می گیرد و
آمادگیهایی به او داده می شود اما برای بازنشستگی كه یك تغییر عمده و اساسی در
برنامه كاری و روز زندگی است، هیچ آموزشی به فرد داده نمی شود جدایی از كار می
تواند یك احساس شدید و پوچی را در زندگی شخص ایجاد كند. افراد باید تشویق شوند كه
علایق دیگری، جز كار حرفه ای خود را پیدا كنند. بازنشستگی را می توان با آموزش
چگونگی استفاده و كسب لذت از اوقات فراغت، در طول زمان اشتغال تسهیل نمود.
فاطمه عبدی كارشناس دانشكده علوم توانبخشی
منابع و مآخذ:
مجموعه مقالات سالمندی: كنفرانس بین المللی سالمندان سال ۷۸
بهداشت سالمندان: چگونه از دوران پیری لذت ببریم؟ سازمان جهانی بهداشت
روانشناسی سالمندی: مارتا. استورانت
نگرشی بهداشتی بر مسئله سالمندی: ژیلا شجری
كهنسالی: سیمون دوبوار
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:28
بهداشت روانی
چگونه سالمندان
را دریابیم
امروزه حدود 580 میلیون نفر از جمعیت جهان را افراد سالمندان
بالای 60 سال تشکیل می دهند که این رقم تا
سال 2002 به یک میلیارد خواهد رسید. طبق سرشماری جمهوری اسلامی ایران در سال 75،
حدود 6/6% کل جمعیت 65 میلیون نفری کشور
را سالمندان 60 سال به بالا تشکیل می دهند.
مسئله سالمندی، در سال 1922 به عنوان یک شاخه جدید علمی در روان
شناسی با اثر معروف هال تحت عنوان "نیمه دوم زندگی" معرفی گردید. از
میان مسائل مختلف در میان سالمندان، احساس تنهایی (Loneliness) و
انزوای اجتماعی در بین سالمندان واقعیتی است که در حال حاضر مورد توجه بسیاری از
صاحب نظران علوم روانپزشکی و روان شناسی می باشد. احساس تنهایی یکی از مشکلات عصر
حاضر است و به عنوان فقدان رابطه اجتماعی و یا رابطه اجتماعی مطلوب تعریف می شود.
انزوای اجتماعی حالتی است که در آن فرد یا گروه تمایل یا نیاز به بر قراری ارتباط
با سایرین را دارد، ولی قادر به برقراری این ارتباط نیست. در حالی که احساس
تنهایی، حالتی است ناخواسته و نامطلوب که در هنگام فقدان ارتباطات معنی دار رخ می
دهد.
یافته های پژوهشی نشان می دهد که 75/43 در صد سالمندان ساکن در
سراهای سالمندان احساس تنهایی می کنند. سالمندانی که دارای 5 فرزند یا بیشتر بوده
اند و در خانواه زندگی می کردند، احساس تنهایی زیاد داشته اند یعنی با ازدیاد
تعداد فرزندان، احساس تنهایی سالمند نیز افزایش می یابد. مروری بر ادبیات تنهایی
سالمندان نشان می دهد که منشا بسیاری از حالت های نامتعادل روانی از قبیل افسردگی،
خودکشی، یاس شدید، احساس تنهایی است.
مقابله با حس تنهایی در سالمندان
برای مقابله با حس تنهایی در سالمندان باید از شیوه های مشاوره
شناختی با فرد، آموزش جامعه به منظور تغییر نگرش نسبت به کهولت و دارو درمانی
استفاده کرد. سالمندان منبعی از تجارب و خاطرات تلخ و شیرین گذشته هستند که نباید
بلا استفاده باقی بمانند. رویکرد داستان گویی (Telling story) و نقل
تجارب و خاطرات گذشته توسط سالمندان، علاوه بر اینکه نسل حاضر را در جریان وقایع
موثق گذشته قرار می دهد، موجب می شود سالمندان در جامعه نقش شایسته و به حقی برای
خود به دست آورند.
نیاز به سخن گفتن و مستمع داشتن در انسان بسیار نیرومند است،
زیرا بخش عمده حمایتهای روانی انسان از طریق تعاملات کلامی با دیگران تامین می
شود. علی رغم سودمندی تعامل کلامی برای سالمندان، آنها به دلیل مشکلاتی در زمینه
محاوره کلامی، آلزایمر (کندی در سخن گفتن و فراموشی) مستمعان خود را از دست می
دهند و جامعه کمتر با آنها به گفت و شنود می پردازد.
آموزش جامعه در نحوه تکلم با سالمندان و صبر و حوصله گوینده می
تواند به میزان قابل ملاحظه ای سطح تشویش ذهنی سالمندان را در تعاملات اجتماعی شان
کاهش دهد. متاسفانه اکنون روش غالب و نامناسب محاوره با سالمندان به صورت غیر
کلامی، اشاره سرو دست و جملات کوتاه و مقطع می باشد که میزان طرد شدگی سالمندان از
جامعه را به خوبی نشان می دهد. باز بد نیست بدانید که تحقیقات متعدد ثابت کرده که
وجود حداقل یک نفر از سالمندان خانواده در کنار دیگر اعضاء توانسته است به میزان
قابل توجهی به برقراری فضای خانوادگی سالم کمک کند و حتی برای فرزندان خردسال مایه
علاقه مندی و دلگرمی باشد. از طرفی دیگر ما در مکتب انسان سازی چون اسلام پرورش می
یابیم که می فرماید:
اطاعت پدر و مادر اطاعت خداست، نافرمانی پدر و مادر نافرمانی
خداست و در جایی دیگر می فرماید: هر که پدر و مادر خویش را خشنود کند، خدا را
خشنود کرده و هر کس پدر و مادر خویش را خشمگین کند، خدای را ناخشنود کرده است. و
اما زندگی در کنار سالمندان هم نیاز به ویژگیهای اخلاقی خاصی دارد.
عوامل موثر در سازگاری سالمندان
1- آمادگی برای سالخوردگی 2- تصورات ثابت قبل از سالخوردگی 3-
پذیرش سالخوردگی 4- سلامت جسمانی 5- ارتباطات اجتماعی 6- سرگرمی 7- مسایل اجتماعی
فرهنگی 8- اطرافیان.
برخورد نزدیکان و اطرافیان سالمندان
اگر تصور شود که پیران دارای تجربه و مهارت هستند و پستی و
بلندی و نشاط و ناهنجاری روزگار را مشاهده کرده اند و الگوی مناسبی برای نسل جوان
محسوب می شوند، باید مورد توجه و تکریم آنان قرار گیرند.
سالمندان قفس طلایی را دوست ندارند، اگر تجارب گذشته آنان در
دهلیزهای گذشته عمر به حساب نیاید، از محبت های آلوده به ترحم، حالت انزوا یافته
به گوشه عزلت و افسردگی می خزند.
تغذیه آنان باید مورد توجه قرار گیرد تا عوارض تغییرات اتروفیک
و کوچک شدن اندام که عدم تعادل متابولیستی را پی آمد خواهد داشت، عارضشان نگردد.
وظایف اجتماع
1- بازنشستگانی که زیر پوشش سازمان بازنشستگی کشوری و لشگری و
تامین اجتماعی، کسورات بازنشستگی داشته اند، مورد رعایت قرار گیرند. ذخیره اندک
کسورات آنان از بدو استخدام در موسسه ای واریز گشته و در ایام کهولت یا سنین
بازنشستگی ضمن رعایت گردش پول و سود دهی آن، دریافتی کلیه بازنشستگان اعم از
کشوری، تامین اجتماعی و غیره از طرف این موسسه باشد و اندک پس انداز آنان نیز در
همین محل ذخیره شود تا به صورت وامهای مشارکتی یا مضاربه ای یاور سالمند در طول
حیات او باشد.
2- سالمندان روستایی شهرستانی که در حرف گوناگون، جوانی خود را
پشت سر گذاشته و اکنون سربار فرزندان یا موسسات خیریه بدون پشتیبان اطمینان بخش،
باقیمانده عمر را دقیقه شماری می کنند، باید زیر پوشش دولت و بیمه حقیقی قرار
گرفته و اجتماعی از تجربیات حرفه ای آنان مستفیذ شود.
عوامل تنش زای بالقوه در سالمندان
تغییرات خانوادگی: واحد خانواده منبع اصلی ایجاد حس رضایت برای
بیشتر افراد پیر است. بسیاری از سالمندان بیشترین میزان تماس را با اعضای خانواده
خود دارند. اعضای خانواده می توانند با حمایت کافی از فرد سالمند در مقابل تغییرات
ناشی از پیری، نقش کلیدی داشته باشند.
تغییرات ظاهری: مشاهده از دست رفتن علائم جوانی در آینده،
ناتوانی در مطالعه بدون استفاده از عینک و دردهای مبهم و آشکاری که گاه و بیگاه
ایجاد شده و تدریجاً ثبات بیشتری پیدا می کنند، معمولاً اولین نشانه های پیری
هستند که فرد تدریجاً با آنها تطابق می
یابد.
بیماری و ناتوانی: خیلی از افراد از پذیرش پیری وحشت دارند، چرا
که به کرات مشاهده کرده اند بروز بیماریهای مزمن در دوران سالمندان بیشتر است و به
همین دلیل پیر شدن را مترادف با ناتوانی و بیماری می انگارند.
کاهش عملکردها: تغییر حالت و رنگ موها، کاهش انعطاف پذیری
انگشتان، کوچکتر شدن جثه و کاهش توانایی حرکت و جست و خیز، هر یک به نوعی بر تصور
جسمانی فرد تاثیر می گذارد.
بازنشستگی: برای بسیاری از افراد بازنشستگی اولین اثر و نشانه
پیری است. در درمان اشتغال برای انجام تغییراتی در شرایط کاری، فرد تحت آموزش قرار
می گیرد و آمادگیهایی به او داده می شود اما برای بازنشستگی که یک تغییر عمده و
اساسی در برناه کاری و روز زندگی است، هیچ آموزشی به فرد داده نمی شد جدایی از کار
می تواند یک احساس شدید و پوچی را در زندگی شخص ایجاد کند. افراد باید تشویق شوند
که علایق دیگری، جز کار حرفه ای خود را پیدا کنند. بازنشستگی را می توان با آموزش
چگونگی استفاده و کسب لذت از اوقات فراغت، در طول زمان اشتغال تسهیل نمود.
فاطمه عبدی کارشناس دانشکده علوم توانبخشی
منابع و مآخذ:
مجموعه مقالات سالمندی: کنفرانس بین المللی سالمندان سال 18
بهداشت سالمندان: چگونه از دوران پیری لذت ببریم؟ سازمان جهانی
بهداشت
روانشناسی سالمندی: مارتا. استورانت
نگرشی بهداشتی بر مسئله سالمندی: ژیلا شجری کهنسالی: سیمون
دوبوار
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:28
بهداشت روانی
سالمندان روانشناسی
اما شده ، شناخته جوان
جامعه یك عنوان به ما
جامعه چند هر
به توجه
ضرورت سالمند ، افراد توجه قابل تعداد
به نظر
حس پیش
از بیش قشر این با
مرتبط گوناگون جنبههای
به سالمند كه
میشود تصور چنین این اوقات گاهی.میگردد
امور انجام از
عاجز و ناتوان دردمند ، فرد یك
معنای
این اما
بود ، مراقبش سایهای چون پیوسته باید و
میباشد
خود سالمندی "اولا.نیست
افراد این از صحیحی برداشت
یكباره صورت
به روحی و جسمی مشخص
افتهای شامل مرحلهای
جوانی توان
و نیرو دادن دست از
كه چرانیست آنی و
.میپذیرد صورت درونی و
محیطی مختلف شرایط تحت و بتدریج
آن اگر
دوران این مختلف سنین در
سالمندان وضعیت "ثانیا
هم.دارد تفاوت بگیریم نظر در
بعد به سالگی از 6065 را
پستهای در
سن 6065 با سالمندانی ما جامعه در
اكنون
خود از
را قابلیتها بهترین پزشكی جراحیهای مثل حساسی
فرد یك
در است ممكن توانایی این حالیكه در.میدهند
نشان
میكوشیم بنابراین.شود دیده ضعف
اندكی با متخصص میانسال
این.باشیم داشته سالمندی به امیدوار و
روشن نگاهی تا
بعضی دچار
سالخوردگی سنین در افراد از
بسیاری كه مسئله
كثیری تعداد
ولی است انكار غیرقابل میگردند بیماریها از
مبتلا را
شخص هم جوانی سنین در
میتواند بیماریها این از
و بوده
بیشتر جوانان بدنی مقاومت كه تفاوت این
با سازد ،
است اهمیت حائز
آنچه.كنند
غلبه برآن بهتر میتوانند
و نامانوس محیطی شرایط
با سازگاری و مشكلات پذیرش
عكسالعملهای دادن نشان.است
سالمند جانب از نامطلوب
زندگی در
حادث گوناگون مسائل با مقابله در صحیح
و معتدل
بدن ، نقاط
از بعضی ضعف و درد
بیماری ، نشانههای سالمندان ،
...و مرگ
به نزدیكی بودن ، سربار احساس فراموشی ، احساس
و فرد
ذهنی باورهای با تنگاتنگ ارتباط همه و
همه
به خود
این كه دارد وی مذهبی و
فرهنگی شخصی ،
اعتقادات
جوانی دوران در
كه فردی.است خورده گره
شخص گذشته
كسب در
نتوانسته و گشته ناكامیها دچار و
شده سرخورده
آزاردهندهای سالمند میتواند باشد
موفق خود منطقی علائق
كه است
صحیح البته.باشد
دیگران بالطبع و خود برای
گذشتن با
جوانی دوران خواستههای و تعلقات از بسیاری
شدت از
و گذارده افول به رو دوران این
(ساختن سپری)
به دستیابی عدم
راحتتر شخص و میشود كاسته آنها اهمیت
رفتار تاثیرپذیری وجود
این با میپذیرد را آرمانهایش
امر پیشین دورانهای زندگی وضعیت از
سالمندی دوران
سالهای در
كه سالمندی بین نتیجه در.است اجتنابی غیرقابل
كسب قانونی ، و
شرعی وظایف انجام علم ، كسب بدنبال پیشین
...و دیگران مشكلات حل
و اطرافیان به محبت حلال ، درآمد
از بسیاری مرتكب
خویش جوانی دوران در كه سالمندی و بوده
میتواند بسیاری تفاوت است
شده نامعقول و نسنجیده اعمال
خود اطراف سالمندان در
دقت كمی باباشد داشته وجود
رضایت به
همواره و سختكوش انسانهایی كه آنهایی میبینیم
به خود
علائق راستای در و اندیشیده خویش پروردگار
و آرامش احساس از
دوران این در رسیدهاند موفقیتهایی
در زیرا.برخوردارند
دیگر گروه به نسبت بیشتری امنیت
از به
اینكه جای به و نبوده هراسناك خود
گذشته یادآوری
و عشق
سالها خاطرات بیندیشند فرصتها و جوانی رفتن دست
برایشان را
باطنی رضایت و شوق احساس سازنده ، و مفید
تلاش
دست از
را چیزی كه میاندیشند اینها.میآورد فراهم
را وزینتری ارزشهای آن ، ازای
در اینكه مگر ندادهاند
و سالم
روحیهای با سالمندانی چنین.نمودهاند كسب
صحیح زندگی یك
نمونه و الگو اینكه ضمن میتوانند سازنده
از انبوه شریانی چون
باشند جوانترها برای خداپسندانه و
علمی ، حیات
گوناگون مقاطع در مفید تجارب و
آموختهها
اساسی تاثیرات جامعه اخلاقی و
مذهبی فرهنگی ، اقتصادی ،
و متعادل شخصیت مسئله مقدمه ، این
به توجه با.بگذارند
مطرح پرسش
این و میدهد نشان را
خود اهمیت سالمندان سالم
منطقی و
متناسب رفتارهای كه سالخوردگانی برای كه
میگردد
از را
گروه این میتوان چگونه و كرد؟
باید چه ندارند
ذهن در
كه دیگری منفی باورهای و نارضایتی و
خمودگی
نقش اینجا
در داد؟ رهایی میپرورانند و پرورانده
اغلب درمینماید تجلی سالمندی سنین در
رواندرمانی
فشارهای از
ناشی روانی ناراحتیهای كه میشود دیده موارد
كه است
طبیعی.میشود محسوب
جوانی و كودكی دوران روحی
سالمندان به نسبت
بیشتری روحی و فكری درگیریهای جوان
هدف انتخاب مثل
گوناگون افكار هجوم از ناشی
این و دارد
قبول مناسب ، همسر
انتخاب دلخواه ، تحصیل زندگی ، در
اجتماعی و
شغلی موفقیتهای كسب بزرگ
، و كوچك مسئولیتهای
.میباشد...و
مشكلات و
جوانان پاسخگوی بیشتر نیز مشاوره مختلف مراكز
رفع جهت
در گامی خود مشكلات این رفع
البته كه هستند آنان
افراد بیشتر
وجود این بااست جوانان این
سالمندی مشكلات
موقع به
درمان لزوم و خود روحی
مشكلات پذیرش از جامعه
مورد در
پذیرش عدم اینمیزنند سرباز متخصص پزشك
نزد
میكند احساس سالمندمییابد بیشتری شدت
سالمندان
شان در
بسیار تجارب كسب و زندگی طولانی سالهای به
باتوجه
باور این
وقتی.دارد روانی مشكلات كند
باور كه نیست او
كه اینجاست.كرد نخواهد نیزاقدامی درمان برای ندارد
را
و روانشناختی به
نسبت آگاهی و دانش از برخورداری ضرورت
سالمندان با مرتبط
درمانی روان شیوههای از بهرهمندی
دردمندیهای رفع جهت
اقدام اگر نیكوست چه.میگردد مشخص
و عمر
مختلف مراحل رخدادهای از ناشی میتواند كه روحی
"كاملا امر یك
باشد دیگر علل یا آمده
پیش ناكامیهای
كه همانطور بپذیرد سالمند یك
و شود تلقی ضروری و طبیعی
منظم و
دورهای بطور سنین این در
وی جسمانی سلامتی بررسی
مفید و
حیاتی امری نیز وی روحی
وضعیت بررسی است ، لازم
نهادهای فرهنگ این
ترویج و فوق هدف تحقق
در.میباشد
از.باشند داشته بسزایی تاثیر میتوانند جامعه مختلف
:جمله
برنامههای در سیما
صداو علیالخصوص گروهی رسانههای -1
گفتارهای در كه
سالمندان خاص برنامههای در بهویژه خود
قشر این
برای را روانی و روحی
مشاوره اهمیت شده ، ذكر پیش
آلام و
دردها درمان كه شود تفهیم آنها به
و نموده روشن
به را
ایشان انسانی حرمت و شان نزول
وجه هیچ به روحی
و جسمانی سلامتی در
آلام این درمان بلكه.ندارد همراه
است پرواضح.دارد بسزا نقشی
ایشان پرثمرتر و طولانی عمر
منطقی شكل
به سالمندان رفتاری ناهنجاریهای بعضی اگر
با زندگی در
بیشتری شادی و لذت بالطبع گردد
درمان
.میآورد ارمغان به
را نوهها و فرزندان
شیوههای...و پرستاری پزشكی ، مثل
تحصیلی رشتههای در -2
امر این
البته شود ، داده آموزش سالمندان با برخورد خاص
احساس آن
بیشتر گسترش لزوم ولی بوده توجه
مورد حدی تا
در درمانی و
بهداشتی امور شاغلین ترتیب این
به.میشود
انتظارات و رفتارها حالات ، با
خود ، آموزشهای كنار
عاطفی مسائل آنها
به خدمات ارائه در و شده آشنا
سالمندان
سالمند بدینترتیب.میگیرند نظر در
را آنان روحی و
روحیه و
پذیرفته راحتتر را درمانی پزشكی توصیههای
.مییابد افزایش توصیهها این
كافی و موقع به انجام
و روانشناختی جنبههای به
مثبت نگرش ایجاد ضمن در
-3
دیگر صحیح
برخورد ، شیوههای سالمندان در رواندرمانی
كه چرا
شود ، داده آموزش ارتباط این در
خانواده افراد
روانی و
روحی نظر از كه سالمندی به
نسبت نامناسب برخورد
مانع میتواند تنها
نه دارد ، مداوا به نیاز و
است دردمند
تشدید موجب
است ممكن بلكه شود درمان در
مطلوب نتیجه كسب
.گردد سالمند رفتاری مشكلات
دردمندیهای به نمودن توجه
با كه میشویم متذكر پایان در
یا و
تنهایی احساس بودن ، سربار احساس مانند سالمندان
این تغییرات جهت
مناسب برخورد در سعی و شدن
گذاشته كنار
نباشد آزاردهنده هرگز
سالمند كه كرد كاری میتوان باورها
موجبات برده ، لذت
او با همدلی و ازهمراهی وی
اطرافیان و
بشری بزرگ
خانواده به وابسته عنصر دو
هر باطنی رضایت
را خود
سالمندان بیایید.گردد فراهم سالمند و
جوان یعنی
چند هر
نیازاریم ، را آنان خود گفتار
با و بداریم گرامی
بسیار سختی
تحمل و خود حق از
گذشتن به ملزم امر این
در
.شویم
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:28
بهداشت روانی
عوارض دوره سالمندى
بهاره مهرنژاد
افزایش سن، همواره به دلیل تغییرات
روحى و جسمى باعث بروز یكسرى عوارض و اختلالات در بدن مى شود كه معمولا با از دست
رفتن كارآیى فرد همراه است. داشتن آگاهى هاى لازم در مورد نحوه بروز و چگونگى
درمان آنها، علاوه بر نقش قابل ملاحظه اى كه در رفع آن ایفا مى كند، به افراد مسن
مى آموزد كه این اختلالات كاملا طبیعى است و هیچ لطمه اى به جایگاه آنان در زندگى
نمى زند.
مهم ترین مشكلات سالمندان در این دوره به سیستم گردش خون، گوارش، ادرارى و
عضلانى و اسكلتى مربوط مى شود كه در این شماره به مهم ترین آنها مى پردازیم.
•
اختلالات
گوارش
یبوست: شایع ترین مشكل در سالمندان است كه به دلایل متعدد نظیر مصرف ناكافى
مایعات، كم تحركى، مصرف زیادچربى، كاهش قدرت عضله شكمى، استفاده متوالى از مسهل ها
و ملین ها و عوارض برخى داروها بروز مى كند.
افزایش مصرف فیبر از طریق میوه تازه و سبزیجات خام، نان سبوس دار، آب میوه
به ویژه آب آلو، نوشیدن مكرر آب، كاهش
مصرف ملین ها و داروهاى مسكن و چربى در رژیم غذایى روزانه به همراه ورزش هاى سبك
روزانه تاثیر ویژه اى در كاهش بروز یبوست خواهد داشت.
خشكى و بوى بد دهان: هر چه سن بالا مى رود، ترشحات غدد بزاقى كم شده و
غشاهاى مخاطى خشك مى شوند. براى رفع این مشكل كه اغلب باعث كناره گیرى سالمند از
دیگران مى شود، استفاده از مسواك نرم و دهان شویه بسیار مفید است. پرهیز از مصرف
غذاهاى خشك و نوشیدن مكرر آب طى روز نیز كمك بزرگى به رفع این مشكل خواهد داشت.
•
سیستم گودش
خون
پرفشارى خون: گرچه این عارضه در تمامى سنین دیده مى شود ولى در دوره سالمندى
از اهمیت ویژه اى برخوردار است. بهترین راه براى كنترل فشارخون، انجام برنامه
ورزشى منظم و برخوردار از رژیم غذایى مناسب و ویژه (كم نمك و كم چرب) است. كنترل
ماهیانه وزن، فشارخون، دورى از استرس و قطع استعمال دخانیات از دیگر راه هاى
مبارزه با پرفشارى خون به شمار مى رود.
واریس: مهم ترین اختلال پیرى كه به دنبال از بین رفتن خاصیت ارتجاعى عروق به
واسطه ایستادن هاى مكرر و بى تحركى و انجام ورزش بروز مى كند. مهم ترین مشخصه
واریس درد ناحیه ساق پا است كه در بیشتر موارد فرد را از انجام كارهاى روزانه و
حتى استراحت بازمى دارد.
استفاده از جوراب واریس و ورزش هاى سبك مثل پیاده روى مناسب ترین داروى
واریس به شمار مى رود.
•
سیستم ادرارى
با افزایش سن، عضلات مثانه ضعیف شده و گنجایش آن نیز به مراتب كمتر از سال
هاى قبل مى شود. به همین دلیل تكرر ادرار و بى اختیارى در سالمندان بیشتر از
دیگران دیده مى شود. البته در مردان سالمند علاوه بر دلایل فوق، بزرگ شدن پروستات
نیز عامل موثرى در بى اختیارى و عفونت ادرار است كه بایستى سریعا به پزشك مراجعه
شود.
مهم ترین توصیه براى رفع چنین مشكلى، پرهیز از نوشیدن مكرر آب و مایعات به
ویژه نوشیدنى هاى كافئین دار و دورى از مصرف غذاهاى شور و پرادویه به ویژه در وعده
شام است.
•
سیستم عضلانى-
اسكلتى
درد ناحیه كمر، كتف، خشكى و سفتى مفاصل عدم توانایى در انجام امور حركتى مهم
ترین ناراحتى سالمندان است كه به دلیل تخریب غضروف مفاصل بروز مى كند.
تغییر وضعیت خوابیدن، استفاده از تشك سفت و انجام ورزش هاى سبك تا حد زیادى
از درد كمر و شانه ها مى كاهد. براى كاهش بروز درد، ناحیه پا و مشكلات راه رفتن
نیز استفاده از كفش مناسب (یعنى پاشنه كوتاه و كف غیرلغزنده) و عصا بسیار توصیه مى
شود.
علاوه بر درد عضلانى، شكستگى استخوان ناشى از پوكى استخوان شایع ترین عارضه
اى است كه سالمندان به ویژه زنان را تهدید مى كند.
پوكى استخوان درمان كلى ندارد ولى با انجام یكسرى تغییرات در روش زندگى مى
توان از عوارض حاصل از آن پیشگیرى كرد. گنجاندن فراوان غذاهاى غنى از كلسیم، كاهش
گوشت قرمز، نوشابه هاى قندى كه در راس ایجادكنندگان پوكى استخوان قرار دارد، پیاده
روى به ویژه در هنگام ظهر براى تامین ویتامین D از جمله راهكارهاى مناسب
براى كاهش عوارض پوكى استخوان است.گرچه تمامى اختلالات فوق قابل كنترل و درمان
هستند ولى اگر از جوانى از یك زندگى سالم برخوردار باشیم، زندگى اى كه به دور از
استرس، هیجانات روحى- روانى، رژیم غذایى نامناسب و بى تحركى باشد، هرگز دچار چنین
عوارضى نخواهیم شد.
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:28
بهداشت روانی
نیاز افراد سالمند به فعالیت های ورزشی
مژگان كنجوری
این تصور عامیانه و غیرعلمی وجود دارد كه ورزش و جنبش ویژه نوجوانان و جوانان است و افراد مسن نیاز
آنچنانی به ورزش ندارند. برای آنكه بدانید نیاز افراد مسن و سالمند به ورزش تا چه
حد ضروری است، مطالب زیر را كه حاصل دانش و تجربیات چند تن از كارشناسان ورزش
منطقه است، مطالعه كنید.
۱ـ با ورزش و فعالیت های
بدنی كار كرد غدد داخلی بدن تنظیم می شود و این غدد خود را با شرایط مختلف وفق
داده و در نتیجه تأثیرات مطلوبی بر جسم و روان انسان در پی خواهد داشت.
۲ـ كنترل وزن و سوزاندن
كالری های مصرف شده از طریق ورزش امكان پذیر می شود و از خطر چاقی كه می تواند
منشأ بسیاری از بیماری های خطرناك باشد، جلوگیری می شود.
۳ـ علاوه بر اینكه ورزش
كالری اضافه را مصرف می كند، برای كسانی
كه بی اشتها هستند تمرینات بدنی راهی مناسب جهت تحریك اشتها و میل به غذا است.
۴ـ ورزش حركات دودی معده را
تسریع می كند و در عین حال مانع ابتلای انسان به یبوست می گردد.
۵ـ مفاصل و عضلات و استخوان
ها در اثر ورزش وضعیت بهتری پیدا می كنند و در شرایط دشوار استقامت بیشتری از خود
نشان می دهند.
۶ـ عضلات بدن با تمرینات
بدنی تقویت می شوند و قدرت كارآیی انسان به میزان زیادی افزایش می یابد.
۷ـ ورزش جنبش پذیری مفاصل
بدن را افزایش می دهد. این بدان معنا است كه دامنه حركت هر یك از مفاصل بیشتر می
شود.
۸ـ از بروز آرتروزها در
مفاصل می توان به وسیله ورزش كردن جلوگیری كرد و از پوسیدگی مفاصل واستخوان ها
جلوگیری نمود.
۹
ـ با ورزش می
توان كلیه كمر دردهای سنین بالا را و همچنین تقویت عضلات ستون مهره ها را درمان
كرد.
۱۰
ـ انجام
تمرینات بدنی موجب كار مؤثر دستگاه عصبی در ارسال پیام های لازم به عضلات است و
هماهنگی لازم بین اعضای بدن و اعصاب و عضلات را سبب خواهد شد.
۱۱ـ ورزش از فشارهای روانی و
ناراحتی های روحی می كاهد و راه مناسبی برای مقابله با افسردگی است و بر میزان
چابكی افراد افزوده می شود.
۱۲ـ ورزش یكی از مؤثرترین راه
ها برای درمان بی خوابی است افراد مسن از نیروی كافی و مناسب نیز بهره مند و در
نتیجه از خواب عمیق تری نیز برخوردار خواهند شد.
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:28
بهداشت روانی
افسردگی در کمین سالمندان است
نگذارید سالمندان و بزرگترهای خانوادهتان
احساس بیهودگی كنند. این احساس برای آنها بسیار خطرناك است و ممكن است به افسردگیشان
بینجامد.> دكتر مجید صادقی، روانپزشك، ضمن این توصیه میگوید: <درمانهای
روانشناختی و اجتماعی در بیماری افسردگی از اهمیت خاصی برخوردارند. سالمند باید
بداند كه مورد توجه خانواده و اطرافیان است و باید احساس كند كه از تجربهاش
استفاده میشود. همچنین خانواده ها نیز میتوانند وظایفی را به سالمندان محول
كنند تا آنها احساس بیهودگی نداشته باشند. باید توجه داشت كه سالمندان سرعتشان كم
و دقتشان زیاد است و میتوان كارهایی كه نیاز به سرعت بالا ندارد را به آنها
واگذار كرد.
روانپزشكان میگویند سالمندان بعد از
نوجوانان، دومین گروهی هستند كه در معرض افسردگی قرار میگیرند. دكتر مجید
صادقی، روانپزشك، معتقد است كه: <یكی از عوامل موثر در افسردگی سالمندان،
عوامل بیولوژیك بدن و عواملی نظیر تغییرات پیری در مغز است. ضمن اینكه سالمندان
به طور متوسط روزی ۶ نوع دارو مصرف میكنند كه تداخل و تا‡ثیرات این داروها هم میتواند
فرد سالمند را به افسردگی دچار كند.> او میگوید: <احساس پیر بودن و احساس
ناكارآمد بودن نیز میتواند ایجاد افسردگی كند. همچنین سالمندان در معرض از دست
دادن افراد متعددی از دوستان و آشنایانشان قرار دارند كه این خود باعث افسردگی
میشود.> نگرش جامعه به سالمندان نیز در بروز افسردگی آنان بیتاثیر نیست.
مثلا میزان احترام و درجه پذیرش سالمندان از سوی اعضای خانواده و افراد جامعه میتواند
عامل مهمی در بروز یا عدم بروز افسردگی در آنان باشد. در نتیجه تمامی عوامل
بیولوژیك، روانی و اجتماعی میتواند فرد سالمند را مستعد بروز افسردگی كند. دكتر
صادقی در خصوص علایم افسردگی در سالمندان میگوید: <یك سری علائم افسردگی از قبیل
احساس اندوه، لذت نبردن از مسائل روزمره، اشتغال ذهنی به مرگ و اختلالات خواب و
اشتها (چه به صورت افزایش و چه در جهت كاهش خواب و اشتها) علائمی هستند كه در تمام
افسردگیها مشتركند. اما آنچه كه مشخصا در سالمندان بروز میكند، اختلالات حافظه
و عدم شناخت اطرافیان و عدم تمركز است. سالمندان افسرده معمولا به محیط اطرافشان
بیعلاقه و بیتوجه شده و فراموشكار میشوند.
اما همانطور كه ایجاد افسردگی علل
مختلفی دارد، درمانهایش نیز مختلف است. به عنوان مثال، اگر فردی دچار مشكلات
جسمی باشد و از داروهای مختلف استفاده كند، ابتدا باید مشكلات جسمیاش را حل
كرد. تا‡ثیراتی كه بسیاری از داروها در بدن میگذارند میتواند باعث ایجاد افسردگی
شود. از روشهای دیگر درمانی، درمانهای دارویی است. از درمان با الكتروشوك هم
معمولا در مواردی استفاده میشود كه افسردگی بسیار شدید و پیشرفته باشد به نحوی
كه، سالمند به سوء تغذیه دچار شود و یا افكار خودكشی پیدا كند.
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:27
بهداشت روانی
آزمونی برای پیش بینی احتمال مرگ در سالمندان
می خواهید بدانید كی می میرید؟
ترجمه: علی ملائكه
شاید پرسشی عجیب به نظر برسد: احتمال مردن شما در طول چهار سال چقدر است؟
اما گروهی از پژوهشگران آمریكایی بر مبنای 12 عامل خطرساز برای حیات پرسش هایی را
برای افراد 50 ساله و بالاتر طراحی كرده اند تا احتمال مرگ را در طول دوره ای چهار
ساله تخمین بزنند و البته در این بازی همه می خواهند امتیاز كمتری به دست بیاورند!
اگر نمره شما در آزمون صفر تا 5 باشد احتمال مرگ شما در 4سال بعدی كمتر از 4 درصد
است در حالی كه با نمره 14 این خطر تا 64 درصد افزایش می یابد.
پرسش ها با سئوالاتی ساده در مورد سن، جنس و وزن شروع می شود.
طبیعتاً هرچه سنتان موقع این آزمون بیشتر باشد احتمال مرگتان در چهار سال
بعدی بیشتر می شود. نمره های كسب شده از صفر برای افراد 50 تا 59 سال تا 7 نمره
برای افراد بالای 85 سال متفاوت است. ظاهراً مردها حتی در آزمون مرگ هم می خواهند
برتری خود را حفظ كنند. صرف مرد بودن 2 نمره به حساب
می آید. لاغری یا پایین بودن وزن نسبت به قد 1 نمره به احتمال مرگ می
افزاید. مقیاس مورد استفاده نمایه توده بدن (BMI) است كه از تقسیم وزن بر حسب
كیلوگرم بر مجذور قد برحسب متر به دست می آید در این آزمون BMI باید 25 یا بالاتر باشد.
ظاهراً این مورد با توصیه همیشگی برای كم نگهداشتن وزن متناقض به نظر می
آید، اما توجه داشته باشید كه این آزمون برای افراد سالمند طراحی شده است و در این
گروه سنی لاغری یك عامل خطرساز است.
مبتلا بودن به دیابت، سرطان ها (به
جز سرطان های خفیف پوستی)، بیماری های مزمن ریوی و نارسایی احتقانی قلب هر كدام دو
نمره به حساب می آیند. سیگار كشیدن هم دو نمره دیگر به حساب مرگ می افزاید.
اختلال حافظه یا بیماری دیگر در حدی كه توالت و یا حمام رفتن مستقل فرد
سالمندرا دچار اشكال كند 2 نمره محسوب می شود. اشكال در حساب و كتاب یا پرداخت
صورت حساب ها یا نگهداشتن میزان هزینه ها و درآمدها، اشكال در راه رفتن در حد چند
بلوك ساختمانی و اشكال در هل دادن یا كشیدن اجسام بزرگ مانند یك صندلی راحتی به
علت وجود بیماری ها هر كدام دو نمره محاسبه می شوند. در مجموع در افراد بالای
50??سال بدست آوردن نمره 0 تا 5 خطر مرگ در چهار سال بعدی را به كمتر از 4 درصد می
رساند. در نمره 6 تا 9 این خطر 15 درصد، در نمره 10 تا 14، 42 درصد و در نمره
بالای 14، 64درصد است.
***
گزارش مربوط به این پرسشنامه در شماره اخیر نشریه انجمن پزشكی آمریكا (JAMA) به چاپ رسیده است. به گفته دكتر سئی لی متخصص پیری شناسی از
مركز پزشكی امور كهنه سربازان سانفراسیسكو یكی از تدوین كنندگان این پرسشنامه هدف
از تدوین این سئوالات كمك به پزشكان و خانواده ها برای به دست آوردن حدسی دقیق تر
نسبت به وقایع آینده و كمك به طراحی مراقبت های بهداشتی بر این اساس است. ما می
دانیم كه بیماران و خانواده هایشان می خواهند از عاقبت فرد اطلاع یابند. پرسیدن
این سئوال از پزشك بسیار طبیعی است: چه بر سر من خواهد آمد؟ همچنین ما می دانیم كه
پزشكان در مورد دادن اطلاعات در مورد پیش آگاهی و عاقبت بیماری ها بسیار محتاطند چرا
كه نمی خواهند پیش بینی غلطی بكنند.
اما میزان دقت این آزمون چقدر است؟ دكتر لی و همكارانش می گویند كه دقت این
آزمون 81 درصد است و می تواند به سالمندان در مورد احتمال بقا حدسی معقول بدهد.
البته باید توجه داشت كه این آزمون عاری از خطا نیست. متخصصان دیگر یادآور می شوند
در این پرسشنامه سابقه خانوادگی در نظر گرفته نشده است و برای افراد جوان نیز قابل
استفاده نیست. پژوهشگران همچنین هشدار می دهند كه این آزمون برای خانه نیست، بلكه
درمورد نتیجه آن باید با پزشك مشاوره شود تا در تفسیر واقعی آن به شما كمك كند.
البته راه های بهبود بخشیدن به اقبال زنده ماندنتان وجود دارد، مثلاً ترك
سیگار یا ورزش كردن.
***
این آزمون براساس داده های بدست آمده از
۱۰۷/۱۱ آمریكایی بالای 50 سال به دست آمده است كه در آزمون سلامتی ملی
در سال 1998 شركت كردند. پژوهشگران عاقبت كار شركت كنندگان را در طول یك دوره 4
ساله پیگیری كردند. آنها تحقیق خود درباره خطر مرگ را براساس شاخص های بهداشتی كه
به نظر می رسید پیش بینی كننده مرگ در طول 4 سال باشد قرار دادند.
یكی از شگفت آورترین جنبه های این آزمون آن است كه افرادی كه نمایه توده بدن (BMI) كمتر از 25 داشتند- كه از جمله شامل افراد با وزن طبیعی می شد
بیشتر افراد دارای اضافه وزن در معرض خطر مرگ قرار داشتند.
دكتر كوینسكی یكی از طراحان این آزمون می گوید علت این است كه اندازه گیری BMI در این پرسشنامه افراد كم وزن را در برمی گیرد- یعنی آنهایی را كه به علت
بیماری وزن از دست داده اند و این نوع كاهش وزن در سنین پیری علامت بسیار نگران
كننده ای است.
از طرف دیگر مضرات چاقی در پرسش های مربوط دیابت و اشكال در راه رفتن در حد
چند بلوك ساختمانی پوشش داده می شود.
نتایج این آزمون می تواند همچنین برای برنامه ریزی های بهداشتی و بیمه به
نظام مراقبت بهداشتی كمك كند.
Associated
Press, Feb 15, 2006
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:27
بهداشت روانی
چگونگی
مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر
من فراموش کرده ام...
با
مرور زمان تغییرات زیادی در شخصیت افراد رخ می دهد، مثلاً فردی که معمولاً آرام
است ممکن است عصبی یا غمگین شود و یا تغییراتی دیگردر او دیده شود. طبیعی است که
انسان هر چه مسن تر می شود فراموشکارتر می شود و به وضوح حافظه و توانایی فکر کردن
در او کاهش پیدا می کند. حواس پرتی و عدم تمرکز برای اغلب ما اتفاق می افتد بخصوص
وقتی که ذهنمان درگیر مساله یا مشکل مهمی باشد. مثلاً فراموش می کنیم که کلید را
کجا گذاشته ایم، یا وقت مراجعه به دندانپزشکان چه موقع است. اما اشتباه نکنید. هر
فراموشی آلزایمر نیست. آلزایمر اختلالی است که باعث کاهش تدریجی سلوهای مغز می شود
و به طور جدی فرد را تهدید می کند.
اگر
در خانواده شما افراد سالمندی زندگی می کنند که محبوب و مورد احترام شما هستند
ممکن است گاه در مورد آنها نگران و دچار تردید شوید که فراموشکاری یا اختلال حافظه
آنها مربوطه به بیماری است یا نه؟
آلزایمر
شایع ترین نوع دمانس «زوال عقل در سنین پیری» است. در این بیماری تحلیل رفتن و
کاهش تدریجی بافت مغز باعث زوال عملکرد و توانایی عقلانی می شود.
آلزایمر
با توانایی فکر کردن، استدلال و ارتباط اجتماعی فرد رابطه دارد و می تواند منجر به
ناتوانی او در مراقبت از خود شود. تصور این شما یا یکی از افراد خانواده تان دچار
این بیماری شوید می تواند نگران کننده باشد.
اما
یکی از بهترین راهایی رفع این نگرانی داشتن آگاهی و اطلاعات در مورد بیماری است.
انجمن آلزایمر یک مرکز جهانی دارد که با استفاده از اینترنت قابل دسترسی برای همه
است. در این سایت درباره بیماری و آخرین تحقیقات مربوط به آن اطلاعات کامل موجود
است. علاوه بر این مجموعه ای از تستهای ساده قابل دستیابی است که می تواند علایم
اولیه و هشدار دهنده در مورد بیماری را مشخص کند. این مطالب در سایت زیر وجود
دارد: www.alztest
با وجود این تشخیص آلزایمر تنها با مشاهده علایم اختصاصی و بررسی دقیق بیمار توسط
پزشک انجام می شود.
آلزایمر
با بالا رفتن سن بیشتر بروز می کند. در حدود یک پنجم افراد بالای 80 سال و حدود 7
درصد افراد بالای 65 سال در معرض خطر آلزایمر هستند.
آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟
گرچه
تعریف دقیقی برای جلوگیری از آلزایمر وجود ندارد اما مدارکی وجود دارد که نشان می
دهد داشتن فعالیت منظم، جلوگیری از چاقی و افزایش وزن، نگهداشتن کلسترول و فشار
خون در حد طبیعی و داشتن یک رژیم غذایی سالم غنی از آنتی اکسیدان ها، ویتامین C و E و روغن ماهی می تواند
تا حدودی از بیماری جلوگیری کند.
علاوه
بر اینها، تحقیقات دانشمندان نشان داده
است که بعضی از داروها می توانند سیر زوال عملکرد روانی را در موارد خفیف
تا متوسط آلزایمر کاهش دهند.
معمولاً
بیمار مشکلات روانی و اجتماعی دیگر نظیر افسردگی را نیز به دنبال بیماری آلزایمر
تجربه می کند. درمان ها و مراقبت ها در این بیماران معمولاً در جهت کنترل و
پیشگیری از این گونه عوارض صورت می گیرد. شرکت بیمار در گروههای کاردرمانی و حمایت
های اجتماعی برای این بیماران و حتی خانواده ها و مراقبت کنندگان آنها با همین هدف
انجام می شود. در این گروهها، با ایجاد مشاغل ساده ولی قابل استفاده و مورد علاقه
فرد روشهایی برای کمک به رشد و تقویت حافظه مثل نوشتن لیست، یادداشت برداری و حتی
گاهی نقاشی و کپی برداری بکار گرفته می شود.
عوامل ژنتیک
یکی
ازعوامل مهمی که معمولاً در ایجاد بیماری آلزایمر دخیل و مقصر شناخته شده اند،عامل
ژنتیک می باشد. اگر فردی در خانواده مبتلا به این بیماری باشد، احتمال ابتلای فردی
دیگر در خانواده وجود دارد.
اما
به طور کل عامل ژنتیک در تعداد کمی از خانواده ها مسؤول ایجاد بیماری، آلزایمر می
باشد. آلزایمر به صورت ارثی، بیماری سریعی است که معمولاً در سنین 35 تا 60 سالگی
رخ می دهد.
برخی از خصوصیات افراد مبتلا به آلزایمر
افراد
بیمار، معمولاً توانایی یادگیری بسیار کمی دارند و معمولاً به عنوان فرد کم هوش
شناخته می شوند. تحقیقات در بین افراد مبتلا به آلزایمر نشان می دهد که انجام
وظایف هوشمندانه یا قضاوت در موقیعت های حساس اجتماعی در آنها به خطر می افتد. از
دست رفتن حافظه قدیمی فرد باعث نقصان در توانایی استفاده از دانسته های سابق و
تجربیات قبلی او می شود و بنابراین رفتارهای غیرعادی و ناشی از خامی و بی تجربگی
از فرد سر می زند.
ناتوانی
در تشخیص شکل جدیدی از اطلاعات قبلی نیز از نشانه های این بیماران است. اگر مجلات
یا روزنامه های یکه فرد قبلاً آنها را می شناخته با شکل تازه یا پوششی جدید به دست
فرد برسند فکر می کند که قبلاً آنها را ندیده و نخوانده.
فرد
معمولاً بطور اتوماتیک برای کاهش حافظه نزدیک خود راههای جبرانی پیدا می کند.
مثلاً بیشتر از واژه های کلی به جای ذکر جزییات استفاده می کند یا بجای استفاده از
نام فرد از عنوان شغلی یا اجتماعی او استفاده می کند یا بجای نامیدن فرد او را
پدر، پزشک، پرستار و... صدا می زند. علاه بر این فرد با مشکلات زبان روبه رو می
شود. بطور کلی اختلالات حافظه منجر به محدود شدن دایره لغات فرد در گفتار و نوشتار
می شود. فرد در پیدا کردن کلمات برای تکمیل جملات خود مشکل دارد.
فرد
معمولاً نیازهای خود از قبیل تشنگی و گرسنگی را بسیار فوری می داند و برای رفع
آنها بدون توجه به ملاحظات اجتماعی و اثراتی که رفتارش بر دیگران دارد، اقدام می
کند. با پیشرفت بیماری، فرد بیشتر درونگرا خواهد شد و ارتباطات اجتماعی به مرور
محدودتر و با مشکل مواجه می شود.
مکانیسم
ها و روشهای معمولی که برای تطابق با شرایط مختلف و افراد گوناگون در محیط زندگی
از آنها استفاده می کنیم در بیمار مبتلا به آلزایمر کاهش پیدا می کند و رو به زوال
می رود، بنابراین فرد، انعطاف پذیری و قابلیت انطباق با محیط، مسوولیت ها و شرایط
تازه را از دست می دهد و به مرور منزوی و دور از جمع خواهد شد.
در
موارد پیشرفته، بیمار توانایی ارتباط با محیط یا کنترل عملکردهای جسمانی خود را از
دست می دهد و با پیشرفت بیشتر بیماری، مراحلی از کاهش هوشیاری، کما و به دنبال آن
مرگ رخ می دهد.
مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر
میزان
و نوع مراقبت از بیمار بسته به موقعیت بیمار و شدت بیماری او متفاوت خواهد بود. در
بعضی مراحل برای جلوگیری از وابستگی بیمار تنها نظارت بر رفتارها و کنترل شرایط محیط
او برای مراقبت کافی است.
اما
در مراحل نهایی که بیمار حدود خود و کنترل وظایف و فعالیت های معمولش را از دست
داده است، مراقبت دقیق و اصولی مورد نیاز است. فراموش کردن غالباً برای بیمار مشکلات فراوانی ایجاد می کند. فراموشی در
هنگام آشپزی می تواند منجر به آتش سوزی و سوختگی شود. فراموشی در پیدا کردن آدرس و
زمان مراجعه به خانه یا محل دیگر می تواند باعث گم شدن فرد شود. بنابراین مراقبت
از این بیمار گاهی با مشکالت زیادی همراه است و شاید هر کسی از عهده مراقبت از
چنین بیمارانی برنیاید. در اغلب مجامع پیشرفته حمایت های مالی، اجتماعی و منابع
آگاهی برای مراقبت در دسترس هستند که می توانند نیازهای اقتصادی و اجتماعی خانواده
ها را بخصوص اگر فرد بیمار، نان آور خانه باشد برطرف کنند. ضمن این که اطلاعات و
آگاهی افراد خانواده را در زمینه مراقبت و حمایت از فرد بیمار فراهم نمایند. اما
باقی ماندن فرد در خانه و مراقبت از او توسط افراد خانواده و فرزندان می تواند
بعضی از مسائل و آشفتگی های روانی بیمار را کاهش دهد و او را با نزدیکانش مرتبط
سازد.
نشانه هایی احتمالی برای پیش بینی بیماری
آیا
واقعاً نشانه هایی هست که بتوان قبل از بروز علایم واقعی بیماری، احتمال خطر را
پیش بینی کرد؟ تحقیقات نشان می دهد که بعضی از نشانه ها می تواند قبل از بروز
آلزایمر تظاهر کند مثل:
از
دست رفتن حس بویایی: کاهش توانایی در تعیین و تشخیص بوها قبل از کاهش حافظه ایجاد
می شود. مطالعه نشان می دهد آسیب عصب ناحیه بویایی است قبل از آسیب حافظه دیده شده
است.
اختلال
فضایی بینایی: به دلیل نرسیدن خون کافی و آسیب عصبی در ناحیه بینایی مغز یک نشانه
زودرس دیگر، اشکال در اطلاعات بینایی یا کپی کردن و نقاشی کردن تصاویری که فرد
آنها را دیده، همراه می باشد.
کاهش
شنوایی: مطالعه روی بیماران مبتلا به آلزایمر در دانشگاه فلوریدای جنوبی نشان می
دهد که 49 تا 52 درصد بیماران کاهش شنوایی داشتند.
اثر
انگشت غیرطبیعی: وجود اثر انگشت غیرطبیعی در بیش از 75 درصد بیماران مبتلا به
آلزایمر نشان می دهد که نوعی استعداد ژنتیک در ابتلا به این بیماری و سایر انواع
دمانسها هست.
افسردگی:
تقریباً 50 درصد بیماران مبتلا به آلزایمر قبل از بروز تغییرات شخصیتی در آنها،
افسردگی را تجربه کرده اند. وجود این نشان ها در تمام افراد صرفاً به معنای ابتلای
قطعی آنها به بیماری نیست بلکه می تواند راهنمایی باشد تا در صورت وجود علایم
واقعی بیماری بخصوص در سنین بالا، با در نظر گرفتن احتمال ابتلا به بیماری و زوال
عقل، فرد را تحت نظارت و مراقبت دقیق قرار داده و از ایجاد خطر و عوارض جدی بیماری
برای او و مراقبت کنندگانش جلوگیری به عمل آورد.
1)
Nursezon
2) Psychiatric Nursing
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:27
بهداشت روانی
دوران سالمندی، ئایسگی و مسائل پوستی آن
الهه قادری ) متخصص پوست ومو ، استاد
یار دانشگاه (
زندگی انسان طیفی پیوسته است و در این طیف
مراحل مشخصی وجود دارد كه به تعبیر شكسپیر Ages of Man )دورههای زندگی انسان(
نامیده میشوند. تولد، كودكی، نوجوانی، بلوغ و جوانی دورههای تكاملی هستند.
از همان زمان بلوغ مراحل پیری داخلی شروع میشود كه بتدریج پیری ظاهری
و دوران سالمندی را در پی خواهد داشت. در طی این مراحل تغییراتی در ساختمان
و عملكرد پوست رخ میدهد؛ و در هر نقطه از این طیف تفاوتهای مهمی در شدت،
بروز، پیشآگهی و درمان بیماریهای مختلف پوستی وجود دارد. بسیاری از تغییرات
فیزیولوژیكِ مربوط به مراحل بلوغ ، حاملگی، یائسگی و سالمندی هریك آنقدر
مهم هستند كه احتیاج به مشاوره تخصصی پوست داشته باشند.
در این نوشتار به تغییرات پوستی
دوران یائسگی و سالمندی در خانمها و مراقبتهای لازم در این دوران میپردازیم.
اگر بخواهیم به یائسگی بهعنوان یك
نقطه مشخص بنگریم، باید بگوییم یائسگی زمانی است كه یك خانم آخرین پریود
)قاعدگی( خود را بگذراند. اما در واقع سالهای اطراف این زمان، دورانی است كه
فرد با تغییراتی روبهروست و او خود را با آنها وفق میدهد. یائسگی در 65 تا
70 درصد خانمها بین 45 تا 55سالگی رخ میدهد و در اكثر جوامع، میانگین سن
یائسگی را 50 سال میدانند. این دوره در كشورهای درحال توسعه كمی زودتر از
كشورهای غربی شروع میشود و در یك درصد از خانمها زیر 40سالگی اتفاق میافتد؛
اما عواملی چون جراحی، پرتونگاری، عفونتهای ویروسی و بعضی بیماریهای داخلی
مثل بیماری دیابت نیز در یائسگی زودرس دخیل هستند.
بهدنبال یائسگی، سقوط هورمونهای
تخمدانی -- كه استروژن نامیده میشود -- باعث تغییراتی در نَسج سینه،
دستگاه ادراری -- تناسلی، پوست و سایر ارگانها میشود؛ از جمله خشكی پوست،
نازكشدن لایه سطحی پوست و كاهش قدرت ارتجاعی آن. بهطور قطع تجویز استروژن
بعد از یائسگی منجر به ضخیمشدن درم )لایه میانی پوست( و كاهش تخریب كلاژن
میشود.
از مشكلات پوستی خانمها در این دوران
میتوان به گرگرفتگی و ضخیمشدن پوست كف دست و پا و بخصوص پاشنهها اشاره
كرد. گرگرفتگی بهصورت احساس ناگهانی گرما در صورت، گردن، قفسه سینه و تعریق
بروز میكند. هر بار این حالت حدود سه تا پنج دقیقه طول میكشد و تغییرات
قابل روِیت بهصورت قرمزی تكهای در صورت، گردن و قسمتهای فوقانی سینه و
شكم مشهود است. بعضی از خانمها دچار تپش قلب، سردرد ضرباندار، گهگاه تهوع و
حملات اضطرابی نیز میشوند. همچنین بروز اختلال در نظم خواب هم شایع است.
طی حملات گرگرفتگی افزایش درجه حرارت بدن، بالارفتن تعداد نبض و تعداد
تنفس در دقیقه دیده میشود. بهنظر میرسد گرگرفتگی ناشی از تغییرات هورمونی
در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس و یا مكانیسمهای مركزی دیگری باشد. اگرچه
بین متخصصان اتفاق نظر كامل وجود ندارد، اما درمان با استروژن راهی مناسب
برای كنترل گرگرفتگی محسوب میشود. در مواردی كه نتوان به عللی استروژن
تجویز كرد، میتوان از داروهای دیگری كمك گرفت.
در مورد ضخامت پوست كف دست و پا كه
بیشتر در ناحیه پاشنهها و بویژه در خانمهای چاق اتفاق میافتد، لاغرشدن،
استفاده از كفشهای مناسب و داروهای نرمكننده موضعی توصیه میشود.
دوران سالمندی
پیری پوست پدیدهای تدریجی است كه
در نهایت منجر به تغییراتی در ظاهر و عملكرد پوست میشود. اما تمام این
تغییرات صرفاً ذاتی نیستند و پوست تحت تاثیر عوامل گوناگون محیطی و بخصوص
اشعه ماوراءبنفش قرار میگیرد. همانطور كه اشاره شد، در خانمها تغییرات
هورمونی دوران یائسگی هم به عوامل پیری پوست افزوده میشود.
واضحترین علائم پیری پوست عبارتند
از تحلیلرفتن، شلشدن، چروك، افتادگی، خشكی، حالت زردی پوست و موارد مختلفی
از ضایعات رنگدانهای و همچنین كمشدن و سفیدشدن موها. بعضی از این موارد
تحت تاثیر مسائل ژنتیكی و بعضی از بیماریهای ارثی قرار میگیرند. تغییراتی
كه در پوست بر اثر گذشت زمان و بالارفتن سن بهوجود میآیند به سه دسته
تقسیم میشوند:
1. تغییرات ناشی از پیری خود سلولهای
پوست مانند سفیدشدن موها.
2. تغییراتی كه به علت پیری سایر
اعضای بدن بهوجود میآیند؛ از جمله كاهش ترشح چربی پوست در اثر كمشدن
ترشح هورمونهای آندروژن )اصطلاحاً هورمونهای مردانه(.
3. تغییرات ناشی از عوامل محیطی؛
برای مثال گفته میشود 90درصد مشكلات زیبایی پوست صورت مربوط به تابش
اشعه خورشید است.
انسان نمیتواند جلوی پیشرفت تغییرات
طبیعی و ذاتی منجر به پیری را بگیرد، اما با توجه به شیوع بعضی از
اختلالات پوستی در افراد سالمند لازم است به نكات زیر توجه شود:
O در طول زندگی -- از كودكی به بعد -- پوست خود
را از تابش شدید اشعه خورشید حفظ كنید. استفاده از سایهبان، كلاه لبهدار،
لباسهای پوشیده و محصولات ضدآفتاب توصیه میشود. این مراقبتها هم به
كندشدن جریانات پیری پوست كمك میكنند و هم از ایجاد سرطانهای پوستی مرتبط
با آفتاب میكاهند.
O در صورتیكه پوست خشك است، باید همیشه آنرا
مرطوب نگهداشت. در این شرایط، باید كمتر حمام كرد. همچنین باید از صابونهای
مخصوص پوست خشك استفاده شود. زیرا خشكی منجر به خارش و اگزما میشود. گاهی
خارشهای پوستی ناشی از خشكی بسیار آزاردهنده و مخل زندگی طبیعی فرد میشود.
O پوست را از تماس با مواد محرك و آلرژیزا حفظ
كنید. در مورد افرادیكه مشاغل صنعتی دارند، استفاده از دستكش و لباسهایی كه
مانع نفوذ این مواد از طریق پوست به بدن میشوند، توصیه میشود.
O از آنجا كه زخمهای ساق پا و زخم بستر در افراد
سالمند شایع است، با داشتن زندگی سالم و ورزش در طول زندگی، باید مانع
ایجاد مشكلات سرخرگی )شریانی( و سیاهرگی )وریدی( شد. سیگاركشیدن بروز مشكلات
شریانی را افزایش میدهد و به همین علت ترمیم زخمها در افراد سیگاری به
تعویق میافتد. همچنین از نظر ظاهری افراد سیگاری پوستی تیره، زرد و با
چروكهای بیشتر دارند. لذا برای داشتن پوستی سالمتر، اگر سیگار میكشید هرچه
زودتر به ترك آن همت گمارید.
O در صورت بروز هرگونه عارضه پوستی كه كمی بیش
از معمول طول كشیده است، باید به پزشك متخصص مراجعه كرد. استفاده خودسرانه
از كرمهای گوناگون، هم تشخیص صحیح را به تعویق میاندازد و هم در بسیاری
از موارد ایجاد حساسیتهای پوستی از نوع تماسی میكند.
O همانطور كه ذكر شد بروز عفونتها در افراد سالمند
شایعتر است. بنابراین لازم است بهداشت پوست همواره مدنظر باشد و هنگام
اعمالیچونگرفتنناخنها و
كوتاهكردن موها از واردآوردن ضربه و
خراش به پوست پرهیز شود
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:27
بهداشت روانی
جام جم – 4/4/84
کهنسالان از صدر مجلس تا نگهداری در خانه های سالمند
روزگار سپری شده مردم سالخورده
تنها
چیزی که این روزها بیشتر از همه برایش ملموس است، سالخورده های پارک هستند که
انگار هر روز بیشتر می شوند. پیرمرد روزنامه نمی خواند. با آمارها بیگانه است. نمی
داند در ایران هر 20 تا 30 سال یکبار، جمعیت سالمند 2 برابر می شود و در فرانسه هر
115 سال یکبار. در دنیای آمارها، اما حقیقت معنا می شود و پیرمرد این فاصله را می
فهمد. فاصله ای که مساوی است با تفاوت در توان جامعه برای پذیرش جمعیت سالمند.
پیرمرد، امروز جزو جمعیت 4 میلیون و 700 هزار نفری سالمندان کشور است و بچه هایش
جزو 26 میلیون سالمند سال 1430 بچه ها هم این را نمی دانند.
سالمندی
یک فرآیند اجتناب ناپذیر برای همه افراد جامعه است. براساس تعریف سازمان بهداشت
جهانی سالخوردگی به معنای فرسودگی ساختمان ارگانیسم بدن است که بر اثر دخالت زمان
به وجود می آید. فرسودگی که دلیل ناتوانی نیست.
به
هر حال یک نگاه به صفحه آگهی های روزنامه ها مساوی است با کشف یک رابطه ساده؛ بالا
رفتن تعداد سالمندان در جامعه و ارتباط مستقیم آن با افزایش تعداد خانه های مراقبت
و نگهداری از سالمند. پشت کادرهای کوچک آگهی ها دنیایی از نشانه ها پنهان است،
باور کنید. نادعلی، مدیر یکی از آسایشگاه های سالمندان در این باره می گوید:
افزایش خانه های سالمندان در سطح شهرها براساس رابطه عرضه و تقاضا امکانپذیر شده
است و قطعاً اگر درخواست و میل خانواده ها نباشد به تعداد خانه های سالمندانی که
مجوز وزارت بهداشت هم دارند اضافه نمی شود.
از
این نظر جامعه موظف است شرایط و امکانات مناسب برای رفع نیازها و خواسته های
سالمندان و در نتیجه تأمین رفاه و سلامت آنها را فرااهم کند، در حالی که به عقیده
بهرام دلاور، مدیرکل سلامت و جمعیت وزارت بهداشت، افراد در ایران 15 سال زودتر از
سن تقویمی سالمند می شوند و نیاز به خدمات حمایتی ازسوی خانواده پیدا می کنند. بر
این اساس احداث مراکز شبانه روزی مراقبت و نگهداری از سالمندانی که به هر دلیلی از
امکان زندگی در جمع یک خانواده برخوردار نیستند، یکی از اولویت های اصلی سازمان
هایی نظیر بهزیستی است.
اما
نادعلی در ادامه با اشاره به امکانات وسوسه کننده موجود در آسایشگاه ها و خانه ای
نگهداری سالمند می گوید: خدمات مختلفی در این موسسات ارائه می شود که با توجه به
نیازهای قشر سالمند برنامه ریزی شده اند؛ خدماتی نظیر رسیدگی به بهداشت، سلامت و
درمان توانبخشی، فیزیوتراپی و انواع خدمات روان شناسی. همین طور کنترل وضعیت تغذیه
سالمندان و ایجاد شرایط استاندارد و ایمن در تفریح و ورزش.
سیدحسن
موسوی، مدرس دانشگاه و مددکار اجتماعی در این باره می گوید: با تبدیل شدن خانواده
های گسترده به هسته ای والدین گمان می کنند زودتر از آن که باید از جریان زندگی و
فرزندانشان کنار گذاشته شده اند، همین مساله موجب کاهش اعتماد به نفس آنها و
استقبالشان از این حس می شود که دیگر پیر شده اند و موجودی اضافی و دست و پا
گیرند.
فرشته
علیزاده، کارشناس ارشد جامعه شناسی نیز معتقد است: خانواده های هسته ای محصول
دنیای مدرن هستند که بر اثر تغییر و تحول در مناسبات اجتماعی مثل وضعیت اقتصادی،
کاری و در نتیجه به وجود آمدن رابطه ای جدید با نام کار ماشینی شکل گرفته اند.
این
تغییر از خانواده های گسترده به هسته ای به نحوی است که در آن محیط خانه تنها
پذیرای پدر، مادر و فرزند یا فرزندان آنهاست. در این سیستم، تعریفی برای حضور
پدربزرگ ها و مادربزرگ ها ارائه نشده است.
این استقلال در تمامی روابط خانوادگی نمود پیدا می کند و کم توجهی به سالمندان یک
خانواده، از این نوع است. این کم توجهی در بعضی مواقع به آزار سالمندان در خانواده
ها منجر می شود.
این
نظرات دکتر فربد فدایی، روانپزشک در این زمینه است؛ افراد سالمند ممکن است از نظر
جسمی یا روانی یا مالی مورد آزار قرار بگیرند. سالمند آزاری روانی به شکل بی
اعتنایی به افراد سالمند خانواده، بی محبتی نسبت به آنها و بی توجهی به نیازهای
روانی آنها از محبت و احترام است. سالمند آزاری جسمی به شکل بی توجهی به نیازهای
تغذیه ای و استراحت سالمندان نمود پیدا می کند که
در مواردی اندک به صورت خشن تر و ضرب و جرح افراد سالمند نیز در می آید. در
سالمند آزاری مالی، فرزندان یا نوه ها یا افراد مراقب سالمندان با تحت فشار قرار
دادن آنان از امکانات مالی آنها استفاده یا اموال آنها را به نفع خود ضبط می کنند.
متأسفانه این پدیده چه در کشورهای غربی چه در کشور ما در حال شیوع است؛ هر چند به
علت ویژگی های مذهبی و ملی ما رواج کمتری دارد.
در
این میان مشغله های زندگی ماشینی باعث می شوند نگهداری و مراقبت از سالمندان به
معضلی بزرگ که با سپردن سالمندان به خانه های سالمندان رفع می شود. اما بسیاری بر
این عقیده اند مهمترین علتی که باعث می شود تا سالمندان از جمع خانواده خود به
مراکز نگهداری افراد سالخورده سپرده شوند بیماری آنها و فقر مالی خانواده هایشان
است تا جایی که سرپرست یکی از آسایشگاه های سالمندان می گوید: بیشتر خانواده ها
توان مالی نگهداری و تأمین هزینه های سلامت و رفاه سالمندان را ندارند و همین
موضوع سبب بروز اختلاف و طرد سالمندان می شود.
دکتر
نوروزی، روان شناس هم معتقد است: در بعضی موارد سالمندان با مشکلات و بیماری های
جسمی و روانی مختص دوران کهنسالی روبه رو هستند؛ بیماری هایی که به دلیل ناتوانی
در پذیرش و همراهی از سوی فرزندان به معضلی بزرگ تبدیل می شوند و حتی موجبات
ناراحتی و نارضایتی فرزندان را هم به وجود می آورند. در این موارد اگر فرزندان از
توان مالی خوبی برخوردار باشد و سالمند هم در خانه ای مجزا از فرزندان زندگی کند،
با استخدام پرستار به نوعی وظیفه فرزندی خود را به جا می آورند؛ اما اگر سالمند با
آنها در یک خانه و بخصوص یک آپارتمان کوچک ساکن باشد، خانواده ها بیشتر به سپردن
پدر و مادرهای پِیر خود به خانه های سالمندان تمایل پیدا می کنند. در مواردی هم به
دلیل عدم تمکن مالی یا حتی قطع پیوند عاطفی خود با سالمند، او را در خیابان رها می
کنند.
کارشناسان
علم روان شناسی و مشاوره همچنین بر این باورند که بسیاری از سالمندان از اختلالات افسردگی
(روانی) سالمندی رنج می برند؛ از این نظر مهمترین علت اختلالات روانی در سالمندان
زمانی به وجود می آید که به خانه های
سپرده می شوند. کابوس وحشتناک تنهایی در خانه های سالمندان شاید اولین تصویری است
که بر ذهن جماعت سالخورده می نشیند؛ تصویری که با سایه کردن غروب روی سقف آسمان
شروع می شود و به سکوتی که آهسته و آرام داخل آسایشگاه پرسه می زند ختم می شود؛
تصویری که در تمام روزها تکرار می شود، بی هیچ تغییری. از دست دادن حس ارزشمند
بودن، چیزی است که بسیاری از ساکنان خانه های خاکستری نگهداری از سالمندان به آن
رسیده اند؛ موضوعی که در کنار نیاز به دوست داشته شدن، محبت دیدن و ایجاد یک تعامل
با فرزندان و نوه ها جزو اصلی ترین خواسته های سالمندان به شمار می روند و بی توجهی
به آنها سلامت روانی قشر سالمند را به خطر می اندازد.
با
این حال خانه های سالمندان همیشه هم به عنوان نهادهایی ناخوشایند، محصول دنیای
ماشینی و شهری امروز به شمار نمی آیند.
در
این میان عده ای هم بر این باورند که در نگرشی جدید به کار کرد آسایشگاه های
سالمندان، آنها به نیاز واقعی خود سالمندان تبدیل می شوند، نیاز به زندگی در
شرایطی بهتر و سالمتر. برای مثل دسترسی سریع به پزشک و متخصص در شرایط اضطرای در
بسیاری از خیابان های شلوغ و پر ترافیک و کوچه های باریک با اتلاف وقت زیادی همراه
می شود. در حالی که یک سالمند با زندگی در یک آسایشگاه استاندارد از امکان دریافت
خدمات اورژانسی به موقع برخوردار است. بحث تغذیه صحیح جماعت سالمند یکی دیگر از
مزایای زندگی در خانه های سالمندان است؛ چرا که آنها به غذاهایی نیاز پیدا می کنند
که عموماً با غذای کودکان و بزرگسالان یعنی نوه ها و فرزندانشان متفاوت است. از
این نظر با افزایش سن نیاز به انرژی کاهش می یابد، اما همزمان با کاهش نیاز به
انرژی به دلیل کم شدن فعالیت های فیزیکی، نیاز به مواد مغذی بالا می رود.
به
هر حال ادعای این که خانه سالمندان هم می توانند جای خوبی باشند، نیاز به رضایت
ساکنان دایمی آنها دارد؛ سالخوردگانی که انگار هر روز بی حوصله تر می شوند از
دیروز.
چهارشنبه 14/12/1392 - 9:27