این كار هم به این دلیل بود كه انسان با سختافزار كه همان قطعات الكترونیكی رایانه هستند، نمیتواند براحتی ارتباط برقرار كند؛ چراكه اصولا رایانه فقط زبان ماشین میداند و نه چیز دیگری.
كمكم با گسترش كاربری رایانهها برای مشاغل بزرگ، سازندگان به فكر برقراری ارتباط راحتتر میان انسان و رایانه افتادند و همین امر باعث شد با استفاده از زبانهای برنامهنویسی نزدیك با زبان ماشین شروع به طراحی واسطی برای این امر كردند و بالاخره واسطی به نام سیستمعامل (Operating System) پا به عرصه فناوری گذاشت. به زبان ساده میتوان گفت سیستمعامل رابط انسان است با سختافزار.
با نگاهی كلی چند سیستمعامل قدرتمند خواهید دید كه چیزی مانند ویندوز، جایی در میان بزرگان و اهل فن ندارد.
یكی از قدرتمندترین و زیربناییترین سیستمعاملهای امروزی یونیكس است. یونیكس، سیستمعاملی است كه اواخر دهه 60 میلادی به دست گروهی از كاركنان AT&T (سازمان تلگراف و تلفن آمریكا) در لابراتوار بل (Bell) متولد شد. سیستمهای یونیكس امروزی به انواع گوناگونی تقسیم میشوند كه در طول سالها توسط خود AT&T و بسیاری از شركتها و گروهها در سراسر جهان گسترش یافتهاند.
از سال 2007، یك كنسرسیوم استانداردهای صنعتی به نام The Open Group صاحب نام تجاری UNIX است. امروزه یونیكس چیزی بیشتر از یك سیستمعامل شده است؛ یعنی چیزی در حد یك استاندارد.
سیستمهایی كه به طور كامل همسان و مبتنی بر قوانین Single Unix Specification هستند، مجاز به استفاده از این نام تجاری شناخته میشوند و بقیه سیستمها در طبقهبندی شبهیونیكس (Unix-like) جایدهی میشوند.
در دهههای 70 و اوایل 80، تاثیر یونیكس در محافل دانشگاهی موجب خیزش بزرگی از آن در گرایشهای تجاری نیز شد كه از مهمترین آنان میتوان به نسخههایی چون Solaris از شركت Sun Microsystems و یا UX HP و حتی IBM AIX اشاره كرد كه از سیستمهای تایید شده و كلاسیك یونیكس به شمار میروند و علاوه بر سیستمهای تایید شده یونیكس مانند Apple Mac OSX، سیستمهای شبهیونیكس هم بسیار پرطرفدار هستند كه از جمله آنها میتوان به سیستمعاملهای معروفی چون Linux ها یا BSD ها اشاره كرد.
گاهی اوقات یونیكس سنتی ممكن است به منظور توضیح و تفسیر یكی از نسخههای یونیكس و یا سیستم عامل هایی كه یكی از ویژگیهای Unix 7Version یا 5 Unix System را دارند، مورد استفاده قرار گیرند. خوب است بدانید ساختمان یونیكس بر پایه زبان برنامهنویسیc بنا نهاده شده است.
لینوكس
لینوكس نه یك سیستمعامل كامل بلكه نام هسته سیستمعامل است و به طور كلی میتوان گفت این نامی است كه به سیستمعاملهای شبهیونیكس كه براساس هسته لینوكس هستند، اطلاق میشود و فراموش نكنید كه هسته سیستمعامل یعنی اصلیترین بخش آن.
این سیستمعامل نماد و سرآمد سیستمهای متن باز است و تمامی وجوه آن بر اساس استانداردهای گنو GNU ساخته شده است. از طرفی این سیستم، منبعی برای نرمافزارهای رایگان نیز است و نسخههای سرور و كلاینت آن اغلب رایگان است و تنها در موارد بسیار خاص كه برای كارهای موردی تهیه شده است، رایگان نیست؛ اما استفاده از آن لذت استفاده از یك سیستمعامل امن و پایدار و رایگان را برایتان فراهم خواهد كرد.
این سیستمعامل با انواع سختافزارها نیز سازگار بوده و میتوان آن را روی سادهترین رایانهها نیز نصب كرد و نیاز چندانی به سختافزارهای قدرتمند ندارد. لینوكس گسترش عرضه خود روی رایانههای رومیزی، سرور، همراه و حتی موبایل را مدیون نسخه محبوب ابونتو (Ubuntu) است.
ابونتو براساس نسخه دبیان بنا نهاده شده است. از نكات مهم و جذاب آن میتوان به موارد زیر اشاره كرد. آسانی مراحل نصب، زیبایی مراحل گرافیكی، پشتیبانی اینترنتی قدرتمند و گسترده. البته این سیستمعامل هم بیعیب نیست و هنوز برای كاربران معمولی مناسب نیست.
لینوكس در حقیقت یك پروژه دانشگاهی بود كه لینوس تروالدز آن را آغاز كرد و با درخواست همكاری او از همه، در مدت كوتاهی یك سورس 500 خطی به یك سیستمعامل قدرتمند و به بنیاد لینوكس تبدیل شد كه امروزه در جای خود بیرقیب است. نسخههای اصلی و كاربردی لینوكس را با نامهای Debian، Novell OpenSuse IBM ، RedHat Linux،RedHat Fedora Core، Ubuntu، Sun Microsystems OpenSolaris، Xandros، Arch Linux وCentOS Enterprise Linux میتوانید بیابید .
سولاریس چیست؟
سولاریس، یكی دیگر از فرزندان خانواده یونیكس است. سیستمعاملهای Solaris وOpenSolaris با وجود تفاوتهای فراوان، هر دو از محصولات شركت Sun Microsystems و بر پایه یونیكس هستند. این سیستمعامل به عنوان یكی از مقیاسپذیرترین (قابل حجیم شدن) سیستمعاملهاست، بخصوص در SPARC.
این خاصیت این امكان را به سیستمعامل میدهد تا براساس نیاز و بدون محدودیت حجم پردازشها و ورودی و خروجیها را گسترش دهد، بدون آن كه دچار اختلال شود. برای درك بهتر این خاصیت، ویندوزی را تصور كنید كه چند برنامه را میخواهد با هم اجرا كند، زیاد منتظر جواب نباشد ویندوز هنگ كرده است... نسخهای كه تمام كاستیهای یك سیستمعامل را كنار گذاشته و جای آن را قابلیتهای زیبا و مثالزدنی پركرده است، سیستمعامل مك ایكس محصول شركت اپل مكینتاش است
سولاریس نیز از جمله سیستمعاملهایی است كه دارای لایسنس Single Unix Specification هستند و به همین دلیل از نسخههای یونیكس به حساب میآید. OpenSolaris نیز یك نمونه لینوكسی این سیستمعامل است كه كار سرورهای كوچك را بسیار قدرتمند انجام میدهد؛ اما این ویرایش نیز به درد كاربران خانگی نمیخورد.
نسخه 10 سیستمعامل Solaris آخرین نسخه ارائه شده توسط شركت SUN است كه البته نیاز شدیدی به كاربرپسند شدن دارد. این نسخه، نمونه كاملی از یك سیستمعامل پایدار است.
BSD
این كلمه مخفف Berkeley Software Distribution است. این سیستمعامل، تولید گروه تحقیقات سیستمهای كامپیوتری دانشگاه بركلی كالیفرنیاست. امروزه نام BSD، معمولا به سیستمعاملهای برگرفته شده از آن اتلاق میشود. FreeBSD، NetBSD و OpenBSD نمونهای از معروفترین اعضای این خانواده هستند.
این سیستمعامل به دلیل توانمندی در اداره امنیت و مدیریت مستقل برنامهها از هسته سیستمعامل قابلیت مقاومت در برابر حملات و نقایص منطقی، به عنوان یكی از بهترین گزینهها برای مدیران شبكههای پركاربر مطرح است.
در كاربردی بودن این نسخه از یونیكس همین بس كه بدانید شركت یاهو برای مدیریت سایت yahoo.com از نسخه FreeBSD استفاده میكند.
سیبی به زیبایی Mac OS X
نسخهای كه تمام كاستیهای یك سیستمعامل را كنار گذاشته و جای آن را قابلیتهای زیبا و مثالزدنی پر كرده است، سیستمعامل مك ایكس، محصول شركت اپل مكینتاش است.
مك به عنوان اولین سیستمعامل گرافیكی، خاطرهای زیبا را در ذهن كاربران زنده میكند و یادآوری این برای دوستداران ویندوز لازم است كه بیل گیتس، موسس شركت مایكروسافت در سال1983، در كنفرانس بینالمللی شركت Apple گفت: به نظر من، تنها كامپیوترهایی كه تمام استانداردهای ممكن را دارند، كامپیوترهای تولید شده توسط شركت Apple هستند.
OSX سیستمعاملی است كه طراحی آن را شركت Apple به پایان رسانده و چند سالی است كه در تمام انواع كامپیوترهای تولید این شركت مورد استفاده قرار گرفته است. این نسخه از مك بعد از نسخه 9 آن عرضه شد.
كاربردی بودن این سیستمعامل را میتوانید از كاربران این سیستمها جویا شوید. نوع نگرش كاربرانی كه اپل را جزیی از خانواده خود میدانند، گویای بینظیر بودن این سیستمعامل است.
حرف X در نام این نسخه بیانگر عدد 10 در اعداد رومی است و از طرفی مجهول بودن هویت آن را میرساند؛ چراكه هویت آن با انواع قبلی این سیستمعامل كاملا متفاوت است. این سیستمعامل بر پایه فناوری ابداعی شركت سابق مدیرعامل اپل یعنی استیو جابز است.
نام آن شركت next بود و بعدها توسط اپل خریداری شد. Nextstep فناوری این شركت بود كه در واقع امروزه به عنوان هسته سیستمعامل مك به كار میرود، این فناوری یك سیستمعامل شیءگرا را اجرایی كرده است.
Mac OS X بر پایه هسته تركیبی بنا شده و قسمتهای مشخصی از سیستمعاملهای FreeBSD و NetBSD در آن به كار رفته است. آخرین نسخه بارگزاری شده این سیستمعامل نسخه 7، 5، 10 است كه به علت سازگاری با پردازشگرهای اینتل توانسته است امكان نصب سایر سیستمعاملها را روی سختافزارهای اپل فراهم كند. این نسخه از سیستمعامل دارای گواهینامه 03 UNIX است بنابراین از نسخههای مستقیم یونیكس محسوب میشود.
نوع سرور این سیستمعامل نیز همگام با نسخه كلاینت آن چندسالی است كه با نامهای خاص خود وارد بازار شده است. این سیستمعاملها با نامهای Tiger و Leopard به بازار عرضه شدهاند.
بهروزرسانی این سیستمعاملها روی سیستمهای خود این شركت رایگان است و تقریبا هر 2 ماه نسخه جدید آن را میتوانید به آسانی دریافت و نصب كنید. همچنین این سیستمعامل در نسخه نهایی خود كاملا با زبان فارسی سازگار و هماهنگ است و برای تمام كارها نیز نرمافزارهای رایگان زیادی دارد كه میتوانید استفاده كنید.
این سیستمعامل در نسخههای مختلفی برای آیفون، آیپاد و اپل تیوی عرضه شده است و نسخه دیگر آن نیز قرار است اوایل پاییز ارائه شود.
با وجود سیستمعاملهایی اینچنین قدرتمند و رایگان، جایی برای ویندوز ناامن و ناپایدار باقی نمیماند.
سعید نوریآزاد