تبیان، دستیار زندگی

قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم :
یَا فَاطِمَةُ كُلُّ عَیْنٍ بَاكِیَةٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا عَیْنٌ بَكَتْ عَلَى مُصَابِ الْحُسَیْنِ فَإِنَّهَا ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ بِنَعِیمِ الْجَنَّة .
بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏44، ص: 293 .
اى فاطمه! هر چشمى فرداى قیامت گریان است غیر از چشمى كه در مصیبت حسین گریه كند ؛ صاحب آن چشم خندان است و مژده نعمت‏هاى بهشت به وى داده خواهد شد .
عزادارى وگریه از سنّتهاى آفرینش :
یكى از سنن الهى در انسان كه جنبه  فطرى و ذاتى هم دارد عكس العمل هاى روحى وروانى او در هنگام مواجهه وبرخورد با پیش آمدهاى شادى آور ویا اندوهگین است . كه هنگام شنیدن خبر ویا روبرو شدن با پدیده اى غیر منتظره احساسات درونى تحریك و عكس العمل متناسب از او دیده مى شود.
این حالت در برابر حوادث تلخ به مصائب ورنجها تعبیر مى شود و انسان عكس العمل خود را با اشك وگریه وافسوس ابراز مى دارد .
همان گونه كه در برابر حوادث و صحنه هاى خوش وخبرهاى خوشحال كننده ، حالت درونى خود را باشادى وخوشى اظهار مى كند .
مادرى كه فرزند ویا یكى از عزیزانش را از دست داده وقطرات اشكش حكایت از رنج درونى وروحى او دارد ، ودر مرگ عزیزش بى تابى مى كند نمونه اى روشن از احساسات فطرى مادرانه است كه نه تنها مذمّت وسرزنش نمى شود ؛ بلكه تحسین برانگیز و غرورآفرین نیز مى باشد .
بنابراین ، نوحه سرائى و عزادارى و مرثیه خوانى خواستگاه اصلى آن فطرت و نهاد انسان ها است ، ونفى آن به معناى نفى فطریّات خواهد بود .
هریک از معصومین علیهم السلام ویژگی های خاصی داشته اند که دیگران از آن بی بهره بوده اند . حضرت سید الشهداء علیه السلام نیز دارای ویژگی های است که در میان معصومان کسی به آن متصف نیست ؛ از جمله این که تمامی پیامبران و اوصیاء بر مصائب آن حضرت اشک ریخته اند ؛ هم قبل از تولد و هم بعد از آن ، و این اشک ها را مایه مباهات و فخر خود دانسته اند .
ما در این جا به چند مورد از گریه های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم اشاره می کنیم . روایت در این باب ، بیش از آن است که بتوان همه آن ها را در این مختصر جمع کرد ، ما از باب مشت نمونه خروار چند روایت از طریق شیعه و چند روایت دیگر از کتاب های معتبر اهل سنت نقل می کنیم .
گریه پیامبر اسلام در روایات شیعه :
روایات فراوانی از طریق شیعه در این باره نقل شده است که ما فقط به چند روایت اشاره می کنیم . مرحوم شیخ صدوق رضوان الله تعالی علیه در کتاب شریف عیون اخبار الرضاء علیه السلام می نویسد :
... فَلَمَّا كَانَ بَعْدَ حَوْلٍ وُلِدَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) وَ جَاءَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله و سلم) فَقَالَ یَا أَسْمَاءُ هَلُمِّی ابْنِی فَدَفَعْتُهُ إِلَیْهِ فِی خِرْقَةٍ بَیْضَاءَ فَأَذَّنَ فِی أُذُنِهِ الْیُمْنَى وَ أَقَامَ فِی الْیُسْرَى وَ وَضَعَهُ فِی حَجْرِهِ فَبَكَى فَقَالَتْ أَسْمَاءُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی مِمَّ بُكَاؤُكَ قَالَ عَلَى ابْنِی هَذَا قُلْتُ إِنَّهُ وُلِدَ السَّاعَةَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ تَقْتُلُهُ الْفِئَةُ الْبَاغِیَةُ مِنْ بَعْدِی لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی ثُمَّ قَالَ یَا أَسْمَاءُ لَا تُخْبِرِی فَاطِمَةَ بِهَذَا فَإِنَّهَا قَرِیبَةُ عَهْدٍ بِوِلَادَتِه‏ ...
عیون أخبار الرضا علیه السلام ، ج‏2 ، ص 26 .
اسماء گوید : در سال بعد حسین (علیه السّلام) متولّد شد ، رسول خدا (صلّى اللَّه علیه و آله) به سراغ او آمد و فرمود : اى اسماء فرزندم را بیاور ، اسماء حسین را در حالى كه در پارچه‏ سفیدى پیچیده شده بود به دست آن حضرت داد ، و ایشان (صلّى اللَّه علیه و آله) در گوش راست او (علیه السّلام) اذان و در گوش چپش اقامه خواند ، آنگاه او را در آغوش گرفت و گریست ، اسماء گفت : پدر و مادرم فداى تو باد ، گریه براى چیست و از چه رو میگریى ؟ حضرت فرمود : بر حال این فرزندم مى‏ گریم ، عرض كردم یا رسول اللَّه ! او هم اکنون به دنیا آمده است ! حضرت فرمود : ستمكاران او را پس از من شهید مى‏كنند ، خدا شفاعت مرا نصیب آنان نگرداند ، آنگاه فرمود : اى اسماء این خبر را (كه او را مى‏كشند) به فاطمه نرسانید ، زیرا او تازه فارغ گشته است‏ .
مرحوم شیخ مفید رحمت الله علیه در کتاب الإرشاد می نویسد :
عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ خَرَجَ مِنْ عِنْدِنَا ذَاتَ لَیْلَةٍ فَغَابَ عَنَّا طَوِیلًا ثُمَّ جَاءَنَا وَ هُوَ أَشْعَثُ أَغْبَرُ وَیَدُهُ مَضْمُومَةٌ فَقُلْتُ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لِی أَرَاكَ أَشْعَثَ مُغْبَرّاً فَقَالَ أُسْرِیَ بِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ إِلَى مَوْضِعٍ مِنَ الْعِرَاقِ یُقَالُ لَهُ كَرْبَلَاءُ فَرَأَیْتُ فِیهِ مَصْرَعَ الْحُسَیْنِ وَ جَمَاعَةٍ مِنْ وُلْدِی وَ أَهْلِ بَیْتِی فَلَمْ أَزَلْ أَلْتَقِطُ دِمَاءَهُمْ فِیهَا هِیَ فِی یَدِی وَ بَسَطَهَا فَقَالَ خُذِیهِ وَ احْتَفِظِی بِهِ فَأَخَذْتُهُ فَإِذَا هِیَ شِبْهُ تُرَابٍ أَحْمَرَ فَوَضَعْتُهُ فِی قَارُورَةٍ وَ شَدَدْتُ رَأْسَهَا وَ احْتَفَظْتُ بِهَا فَلَمَّا خَرَجَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) مُتَوَجِّهاً نَحْوَ أَهْلِ الْعِرَاقِ كُنْتُ أُخْرِجُ تِلْكَ الْقَارُورَةَ فِی كُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ فَأَشَمُّهَا وَ أَنْظُرُ إِلَیْهَا ثُمَّ أَبْكِی لِمُصَابِهَا فَلَمَّا كَانَ یَوْمُ الْعَاشِرِ مِنَ الْمُحَرَّمِ وَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی قُتِلَ فِیهِ أَخْرَجْتُهَا فِی أَوَّلِ النَّهَارِ وَ هِیَ بِحَالِهَا ثُمَّ عُدْتُ إِلَیْهَا آخِرَ النَّهَارِ فَإِذَا هِیَ دَمٌ عَبِیطٌ فَضَجِجْتُ فِی بَیْتِی وَ كَظَمْتُ غَیْظِی مَخَافَةَ أَنْ یَسْمَعَ أَعْدَاؤُهُمْ بِالْمَدِینَةِ فَیُسْرِعُوا بِالشَّمَاتَةِ فَلَمْ أَزَلْ حَافِظَةً لِلْوَقْتِ وَ الْیَوْمِ حَتَّى جَاءَ النَّاعِی یَنْعَاهُ فَحُقِّقَ مَا رَأَیْتُ‏ .
الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد ، ج‏2 ، ص130 ، فصل فی فضائل الإمام الحسین و مناقبه . و إعلام الورى بأعلام الهدى ، ص 219 ، الفصل الثالث فی ذكر بعض خصائصه و مناقبه و فضائله .
از ام سلمه روایت شده كه وى گوید : در یكى از شب‏ها حضرت رسول از ما دور شدند و این غیبت مقدارى بطول انجامید ، پس از مدتى‏ آمدند در حالى كه غبار آلود و گرفته به نظر میرسیدند ، و دست خود را هم بهم گذاشته بودند ، عرض كردم : یا رسول اللَّه ترا غبار آلود مى‏بینم ، فرمودند : مرا در این شب به عراق بردند و در محلى بنام كربلا فرود آوردند ، و من در آن جا محل شهادت حسین را دیدم كه با گروهى از فرزندان و اهل بیتم در آن جا شهید خواهند شد ، و من همواره خون آن ها را جمع می كردم و اینك مقدارى از آن خون ها در دست من موجود است .
در این هنگام پیغمبر خون‏ها را به من دادند و فرمودند : این خون را نگهدارید من خون را از آن جناب گرفتم ؛ در حالى كه مانند خاك سرخى بودند ، خون را در میان شیشه‏اى نگهداشتم ، هنگامى كه حسین علیه السّلام به طرف عراق حركت كردند من هر روز آن شیشه را نگاه میكردم و او را مى‏بوئیدم ، و به مصیبت او میگریستم .
روز دهم محرم كه فرا رسید اول روز به شیشه نگاه كردم او را به حال اول دیدم و در آخر روز بار دیگر در وى نگاه كردم مشاهده كردم تبدیل بخون غلیظى شده ، ناگهان فریادى كشیدم ، و لیكن از ترس دشمنان او مطلب را مخفى داشتم ، من همواره در انتظار بودم كه ناگهان خبر قتل حسین بن علی علیهما السّلام را در مدینه اعلام كردند .
و نیز می‌نویسد :
وَ رَوَى السَّمَّاكُ عَنِ ابْنِ الْمُخَارِقِ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ بَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) ذَاتَ یَوْمٍ جَالِسٌ وَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) فِی حَجْرِهِ إِذْ هَمَلَتْ عَیْنَاهُ بِالدُّمُوعِ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَرَاكَ تَبْكِی جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ جَاءَنِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَعَزَّانِی بِابْنِیَ الْحُسَیْنِ وَ أَخْبَرَنِی أَنَّ طَائِفَةً مِنْ أُمَّتِی سَتَقْتُلُهُ لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی‏ .
الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد ، ج‏2 ، ص130 ، فصل فی فضائل الإمام الحسین و مناقبه . و إعلام الورى بأعلام الهدى ، ص 219 .
ام سلمه گوید : یكى از روزها حضرت رسول نشسته بودند و حسین علیه السّلام نیز در دامن او بودند ، در این هنگام ناگهان چشمانش پر اشگ شد ، عرض كردم :
یا رسول اللَّه تو را گریان مشاهده می كنم . فرمود : جبرئیل نزد من آمد و مرا نسبت به حسین تسلیت گفت ، و به من اطلاع داد كه گروهى از امت من او را خواهند كشت ، خداوند آنان را از شفاعت من محروم می گرداند .
الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد ، ج‏2 ، ص129 ، فصل فی فضائل الإمام الحسین و مناقبه .
گریه پیامبر اسلام در روایات اهل سنت :
شمس الدین ذهبی كه از استوانه‌های علمی اهل سنت به حساب می‌آید در كتاب تاریخ الإسلام می‌نویسد:
وقال الإمام أحمد فی مسنده ثنا محمد بن عبید ثنا شرحبیل بن مدرك عن عبد الله بن نجی عن أبیه أنه سار مع علی وكان صاحب مطهرته فلما حاذى نینوى وهو سائر إلى صفین فنادى اصبر أبا عبد الله بشط الفرات قلت وما ذاك قال دخلت على النبی صلى الله علیه وسلم وعیناه تفیضان فقال قام من عندی جبریل فحدثنی أن الحسین یقتل بشط الفرات وقال هل لك أن أشمك من تربته قلت نعم فقبض قبضة من تراب فأعطانیها فلم أملك عینی أن فاضتا وروى نحوه ابن سعد عن المدائنی عن یحیى بن زكریا عن رجل عن الشعبی أن علیاً قال وهو بشط الفرات صبراً أبا عبد الله وذكر الحدیث وقال عمارة بن زاذان ثنا ثابت عن أنس قال استأذن ملك القطر على النبی صلى الله علیه وسلم فی یوم أم سلمة فقال یا أم سلمة احفظی علینا الباب لا یدخل علینا أحد فبینا هی على الباب إذ جاء الحسین فاقتحم الباب ودخل فجعل یتوثب على ظهر النبی صلى الله علیه وسلم فجعل النبی صلى الله علیه وسلم یلثمه فقال الملك أتحبه قال نعم قال فإن أمتك ستقتله إن شئت أریتك المكان الذی یقتل فیه قال نعم فجاءه بسهلة أو تراب أحمرقال ثابت فكنا نقول إنها كربلاء عمارة صالح الحدیث رواه الناس عن شیبان عنه وقال علی بن الحسین بن واقد حدثنی أبی ثنا أبو غالب عن أبی أمامة قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم لنسائه لا تبكوا هذا الصبی یعنی حسیناً فكان یوم أم سلمة فنزل جبریل فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم لأم سلمة لا تدعی أحداً یدخل فجاء حسین فبكى فخلته أم سلمة یدخل فدخل حتى جلس فی حجر رسول الله صلى الله علیه وسلم فقال جبریل إن أمتك ستقتله قال یقتلونه وهم مؤمنون قال نعم وأراه تربته رواه الطبرانی وقال إبراهیم بن طهمان عن عباد بن إسحاق وقال خالد بن مخلد واللفظ له ثنا موسى بن یعقوب الزمعی كلاهما عن هاشم بن هاشم الزهری عن عبد الله بن زمعة قال أخبرتنی أم سلمة أن رسول الله صلى الله علیه وسلم اضطجع ذات یوم فاستیقظ وهو خاثر ثم اضطجع ثم استیقظ وهو خاثر دون المرة الأولى ثم رقد ثم استیقظ وفی یده تربة حمراء وهو یقبلها فقلت ما هذه التربة قال أخبرنی جبریل أن الحسین یقتل بأرض العراق وهذه تربتها وقال وكیع ثنا عبد الله بن سعید عن أبیه عن عائشة أو أم سلمة شك عبد الله أن النبی صلى الله علیه وسلم قال لها دخل علی البیت ملك لم یدخل علی قبلها فقال لی إن ابنك هذا حسیناً مقتول وإن شئت أریتك من تربة الأرض التی یقتل بها
رواه عبد الرزاق عن عبد الله بن سعید بن أبی هند مثله إلا أنه قال أم سلمة ولم یشك
وإسناده صحیح رواه أحمد والناس
وروی عن شهر بن حوشب وأبی وائل كلاهما عن أم سلمة نحوه
تاریخ الإسلام ذهبی ج5/ص102
احمد بن حنبل در مسندش گفته است که ... همراه علی می رفت وظرف آب حضرت را همراه داشت . پس وقتی به نینوا رسید – در حالیکه به صفین می رفت – پس صدا زد که ای ابا عبد الله در شط فرات صبر کن . گفتم این چه معنی دارد ؟ فرمودند : به نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم رفتم وحال آنکه دو چشم ایشان (مانندچشمه) می جوشید . پس به من فرمودند که جیریل در کنار من ایستاد وگفت که حسین در کنار شط فرات کشته می شود . وگفت آیا می خواهی که بوی تربت وی را احساس کنی ؟ گفتم آری ، پس کفی از خاک وی را گرفته به من داد ، پس نتوانستم که جلوی اشک چشم خود را بگیرم ...
... از انس نقل شده است که فرشته باران در روز ام سلمه( روزی که رسول خدا در خانه وی بودند) از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم اجازه حضور گرفت . پس حضرت فرمودند که ای ام سلمه ، مراقب در باش که کسی بر ما وارد نشود . در این هنگام حسین علیه السلام آمد پس با اصرار وارد اتاق شد و بر پشت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم پرید .ورسول خدا او را بوسیدند ؛ پس فرشته باران گفت: آیا او را دوست می دارید؟ حضرت فرمودند : آری ، گفت : بدرستیکه امت تو او را بعد از تو می کشند . اگر بخواهید مکان شهادت وی را به شما نشان خواهم داد . پس حضرت قبول فرمودند . پس وی حضرت را در کنار تپه ای یا خاک سرخی آورد .
ثابت گفت : ما آن را کربلا می گفتیم. روایتهای عماره روایات خوبی است .
...رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم به همسرانشان فرمودند این کودک – حسین – را به گریه نیندازید . پس نوبت ام سلمه شده بود که جبریل نازل شد پس حضرت به ام سلمه فرمودند که نگذار کسی وارد اتاق شود . پس حسین آمد و شروع به گریه کرد . پس ام سلمه اجازه داد که ایشان وارد شود . پس وارد شده بر دامان رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نشست . پس جبریل گفت که ام تو او را خواهند کشت . حضرت پرسیدند او را می کشند وحال آنکه مومنند!!!(ادعای ایمان دارند؟) گفت آری وتربتش را به حضرت نشان داد .
...ام سلمه به من خبر داد که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم روزی خوابیده بودند ، پس در حالت ناراحتی بیدار شدند ، سپس دوباره استراحت فرموده ودوباره بیدار شدند و حال آنکه گرفتگی ایشان کمتر بود .دوباره خوابیدند وبیدار شدند و در دستشان خاک سرخی بود که آن را می بوسیدند . سوال کردم که این خاک چیست؟ فرمودند جبریل به من خبر داد که حسین در عراق کشته خواهد شد و این تربت وی است ...
رسول خدا به وی فرمودند که فرشته ای به نزد من آمد که تا کنون نیامده بود .پس گفت که فرزندت حسین کشته خواهد شد و اگر بخواهی خاک زمینی را که در آن کشته می شود به تو نشان دهم ..... سندش صحیح است احمد و عده ای آن را نقل کرده اند .
حاکم نیشابوری از علمای اهل سنت در کتاب المستدرک علی الصحیحین می نویسد :
( أخبرنا ) أبو عبد الله محمد بن علی الجوهری ببغداد ثنا أبو الأحوص محمد بن الهیثم القاضی ثنا محمد بن مصعب ثنا الأوزاعی عن أبی عمار شداد بن عبد الله عَنْ أُمِّ الْفَضْلِ بِنْتِ الْحَارِثِ أَنَّهَا دَخَلَتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ رَأَیْتُ اللَّیْلَةَ حُلْماً مُنْكَراً قَالَ وَ مَا هُوَ قَالَتْ إِنَّهُ شَدِیدٌ قَالَ مَا هُوَ قَالَتْ رَأَیْتُ كَأَنَّ قِطْعَةً مِنْ جَسَدِكَ قُطِعَتْ وَ وُضِعَتْ فِی حَجْرِی فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) خَیْراً رَأَیْتِ تَلِدُ فَاطِمَةُ غُلَاماً فَیَكُونُ فِی حَجْرِكِ فَوَلَدَتْ فَاطِمَةُ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) فَقَالَتْ وَ كَانَ فِی حَجْرِی كَمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) فَدَخَلْتُ بِهِ یَوْماً عَلَى النَّبِیِّ ص فَوَضَعْتُهُ فِی حَجْرِهِ ثُمَّ حَانَتْ مِنِّی الْتِفَاتَةٌ فَإِذَا عَیْنَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) تُهْرَاقَانِ بِالدُّمُوعِ فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لَكَ قَالَ أَتَانِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَأَخْبَرَنِی أَنَّ أُمَّتِی سَتَقْتُلُ ابْنِی هَذَا وَ أَتَانِی بِتُرْبَةٍ مِنْ تُرْبَتِهِ حَمْرَاء .
المستدرك ، الحاكم النیسابوری ، ج 3 ، ص 176 – 177 و تاریخ مدینة دمشق ، ابن عساكر ، ج 14 ، ص 196 – 197 و البدایة والنهایة ، ابن كثیر ، ج 6 ، ص 258 و .
ام الفضل دختر حارث روزى حضور رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شرفیاب شده عرضه داشت دیشب خواب وحشتناكى دیدم . آن حضرت فرمود : خواب خود را بگو . عرضه كرد خواب عجیبى است كه از اظهار آن خوددارى مى‏كنم . فرمود : در عین حال باز هم خوابت را نقل كن . عرض كرد : در خواب دیدم مانند آن كه قطعه از بدن شما جدا شد و در دامن من افتاد . رسول خدا فرمود : خواب بسیار خوبى دیدى . به زودى فاطمه (علیها السلام) فرزندى خواهد آورد و آن فرزند در دامن تو خواهد بود و چون حسین (علیه السلام) متولد شد آن حضرت در دامن من قرار گرفت .
روزى همچنان كه حسین (علیه السلامم) در دامن من بود به ر رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) وارد شدم . حضرت نگاهى به حسین نمود و دیدگانش اشك آلود شد . عرضه داشتم پدر و مادرم فداى شما باد چرا گریستید ؟ فرمود : هم اكنون جبرئیل بر من نازل شد و خبر داد امت من به زودى همین فرزند مرا شهید مى‏كنند و خاكى از خاك سرخ رنگ او براى من آورد .
حاکم نیشابوری بعد از نقل حدیث می گوید :
هذا حدیث صحیح على شرط الشیخین ولم یخرجاه .
و باز در جای دیگر ، می نویسد :
أخبرناه أبو الحسین علی بن عبد الرحمن الشیبانی بالكوفة ثنا أحمد بن حازم الغفاری ثنا خالد بن مخلد القطوانی قال حدثنی موسى بن یعقوب الزمعی أخبرنی هاشم بن هاشم بن عتبة بن أبی وقاص عن عبد الله بن وهب بن زمعة قال أخبرتنی أم سلمة رضی الله عنها ان رسول الله صلى الله علیه وآله اضطجع ذات لیلة للنوم فاستیقظ وهو حائر ثم اضطجع فرقد ثم استیقظ وهو حائر دون ما رأیت به المرة الأولى ثم اضطجع فاستیقظ وفی یده تربة حمراء یقبلها فقلت ما هذه التربة یا رسول الله قال أخبرنی جبریل (علیه الصلاة والسلام) ان هذا یقتل بأرض العراق للحسین فقلت لجبریل أرنی تربة الأرض التی یقتل بها فهذه تربتها هذ حدیث صحیح على شرط الشیخین ولم یخرجاه .
المستدرك ، الحاكم النیسابوری ، ج 4 ، ص 398 .
عبد الله بن زمعه می گوید : امّ سلمه به من خبر داد که : در یكى از شب ها، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله خوابیده بودكه ناگهان با حالت اضطراب و نگرانى از خواب بیدار گشت . دوباره دراز كشید و خواب چشمهایش را ربود . طولى نکشید که باز بیدار شد ؛ در حالی كه اضطرابش كمتر از بار اوّل به نظر مى‏رسید . مجدداً دراز كشید و خوابش برد و بیدار گشت ؛ در حالی كه مقدارى خاك سرخ رنگ در دستش بود و آن را مى‏بوئید و مى‏بوسید ! عرض كردم : یا رسول الله ! این تربت چیست ؟ در پاسخ فرمود : جبرئیل به من اطلاع داد كه حسین (علیه السلام) را در سرزمین عراق به شهادت مى ‏رسانند . از جبرئیل درخواست كردم تا از خاك سرزمینى كه در آن به شهادت مى‏رسد به من ارائه دهد . این تربت ، همان تربت است .
حاكم نیشابوری می گوید : این حدیث طبق نظر بخارى و مسلم ، از احادیث صحیح است ؛ اما آن ها روایت نكرده ‏اند.
و نیز طبرانی در معجم کبیر و هیثمی در مجمع الزوائد و متقی هندی در کنز العمال می نویسند :
وعن أم سلمة قالت كان رسول الله صلى الله علیه وسلم جالسا ذات یوم فی بیتی قال لا یدخل على أحد فانتظرت فدخل الحسین فسمعت نشیج رسول الله صلى الله علیه وسلم یبكى فأطلت فإذا حسین فی حجره والنبی صلى الله علیه وسلم یمسح جبینه وهو یبكی فقلت والله ما علمت حین دخل فقال إن جبریل علیه السلام كان معنا فی البیت قال أفتحبه قلت أما فی الدنیا فنعم قال إن أمتك ستقتل هذا بأرض یقال لها كربلاء فتناول جبریل من تربتها فأراها النبی صلى الله علیه وسلم فلما أحیط بحسین حین قتل قال ما اسم هذه الأرض قالوا كربلاء فقال صدق الله ورسوله كرب وبلاء ، وفى روایة صدق رسول الله صلى الله علیه وسلم أرض كرب وبلاء .
المعجم الكبیر ، الطبرانی ، ج 23 ، ص 289 – 290 و مجمع الزوائد ، الهیثمی ، ج 9 ، ص 188 – 189 و كنز العمال ، المتقی الهندی ، ج 13 ، ص 656 – 657 و ... .
از ام سلمه نقل شده است كه گفت : در یكى از روزها كه پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله در منزل من نشسته بود ، به من فرمود : مواظب باش احدى بر من وارد نشود . من همچنان مراقب بودم كه ناگهان حسین علیه السلام وارد شد و صداى گریه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بگوشم رسید . دیدم حسین علیه السلام در دامان پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله ـ یا در كنار آن حضرت ـ قرار گرفته بود و حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله گریه‏كنان دست بر سر او مى‏كشید . پوزش خواستم و گفتم : به خدا سوگند ! من متوجه ورود او به اتاق نشدم . رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود : (از این كه گفتم مواظب باش تا كسى بر من وارد نشود به این دلیل بود كه) جبرئیل در این جا حضور داشت و همین كه حسین علیه السلام را مشاهده كرد پرسید : آیا او را دوست مى‏دارى ؟ در پاسخ گفتم : آرى ! . جبرئیل گفت : امّتت او را در سرزمینى به نام‏ كربلا شهید مى‏كنند .
ام سلمه مى ‏گوید : آنگاه از خاك كربلا مشتى برداشت و به حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله نشان داد . هنگامى كه لشكر دشمن ، حسین علیه السلام را محاصره كردند و خواستند او را به شهادت برسانند ، پرسید : این زمین چه نام دارد ؟ گفتند :كربلا . حسین علیه السلام فرمود : رسول اكرم صلّى اللّه علیه و آله راست فرمود كه این زمین ، «كرب» و «بلا» است .
هیثمی بعد از نقل حدیث می‌گوید :
رواه الطبرانی بأسانید ورجال أحدها ثقات .
و همچنین ، هیثمی در مجمع الزوائد ، ابن عساکر در تاریخ مدینه دمشق ، مزّی در تهذیب الکمال و ابن حجر عسقلانی در تهذیب التهذیب می نویسند :
عن أم سلمة قالت كان الحسن والحسین یلعبان بین یدی رسول الله صلى الله علیه وسلم فی بیتی فنزل جبریل فقال یا محمد إن أمتك تقتل ابنك هذا من بعدك وأومأ بیده إلى الحسین فبكى رسول الله صلى الله علیه وسلم وضمه إلى صدره ثم قال رسول الله صلى الله علیه وسلم یا أم سلمة ودیعة عندك هذه التربة فشمها رسول الله صلى الله علیه وسلم وقال ویح وكرب وبلاء قالت وقال رسول الله صلى الله علیه وسلم یا أم سلمة إذا تحولت هذه التربة دما فاعلمی أن ابنی قد قتل قال فجعلتها أم سلمة فی قارورة ثم جعلت تنظر إلیها كل یوم وتقول إن یوما تحولین دما لیوم عظیم .
تهذیب التهذیب ، ابن حجر ، ج 2 ، ص 300 – 301 و تهذیب الكمال ، المزی ، ج 6 ، ص 408 – 409 و تاریخ مدینة دمشق ، ابن عساكر ، ج 14 ، ص 192 – 193 و ترجمة الإمام الحسین (ع) ، ابن عساكر ، ص 252 – 253 و مجمع الزوائد ، الهیثمی ، ج 9 ، ص 189 و ...
از ام سلمه روایت شده كه گفت : حسن و حسین علیهما السّلام در خانه من و در برابر رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به بازى مشغول بودند . در این هنگام جبرئیل نازل شد و گفت : اى محمد ! پس از رحلت تو ، امتت این فرزند را (و اشاره به حسین علیه السلام كرد) شهید مى‏كنند . رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله گریست و حسین علیه السلام را به سینه چسبانید . سپس رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله تربتى را كه جبرئیل از مرقد شریف حسین علیه السلام آورده بود در دست گرفت و بویید و فرمود : بوى كرب و بلا از آن به مشام مى‏رسد . آنگاه آن خاك را به دست ام سلمه سپرد و فرمود : اى ام سلمه ! مواظب باش و بدان كه هر گاه این تربت مبدل به خون گردید ، فرزندم ، حسین (علیه السلام) به شهادت رسیده است .
ام سلمه ، تربت را در شیشه‏اى ریخت و هر روز به آن تربت‏ نگاه مى‏كرد و مى‏گفت : اى خاك ! روزى كه به خون تبدیل گردى آن روز ، روز عظیمى خواهد بود .
ابن حجر عسقلانی بعد از نقل این حدیث می گوید :
و فى الباب عن عائشة و زینب بنت جحش و أم الفضل بنت الحارث و أبى أمامة و أنس بن الحارث و غیرهم‏ .
در این باره روایاتی از عایشه ، زینب بنت جحش ، ام فضل دختر حارث ، ابو امامه ، انس بن حارث و دیگران ، نیز نقل شده است .
و همچنین هیثمی در روایت دیگری می نویسد :
عن أبی أمامة قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم لنسائه لا تبكوا هذا الصبی یعنى حسینا قال وكان یوم أم سلمة فنزل جبریل فدخل رسول الله صلى الله علیه وسلم الداخل وقال لام سلمة لا تدعی أحدا أن یدخل على فجاء الحسین فلما نظر إلى النبی صلى الله علیه وسلم فی البیت أراد أن یدخل فأخذته أم سلمة فاحتضنته وجعلت تناغیه وتسكنه فلما اشتد فی البكاء خلت عنه فدخل حتى جلس فی حجر النبی صلى الله علیه وسلم فقال جبریل للنبی صلى الله علیه وسلم إن أمتك ستقتل ابنك هذا فقال النبی صلى الله علیه وسلم یقتلونه وهم مؤمنون بی قال نعم یقتلونه فتناول جبریل تربة فقال بمكان كذا وكذا فخرج رسول الله صلى الله علیه وسلم قد احتضن حسینا كاسف البال مغموما فظنت أم سلمة أنه غضب من دخول الصبی علیه فقالت یا نبی الله جعلت لك الفداء انك قلت لنا لا تبكوا هذا الصبی وأمرتنی ان لا أدع أحدا یدخل علیك فجاء فخلیت عنه فلم یرد علیها فخرج إلى أصحابه وهم جلوس فقال إن أمتی یقتلون هذا .
مجمع الزوائد ، الهیثمی ، ج 9 ، ص 189 و المعجم الكبیر ، الطبرانی ، ج 8 ، ص 285 – 286 و تاریخ مدینة دمشق ، ابن عساكر ، ج 14 ، ص 190 – 191 و ترجمة الإمام الحسین (ع) ، ابن عساكر ، ص 245 – 246 و ... .
از ابو امامه روایت شده است كه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله به همسرانش فرمود : مواظب باشید كارى نكنید كه حسین مرا به گریه درآورید ! آن روز كه نوبت ام سلمه بود و پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله در خانه او تشریف داشت .
جبرئیل نازل شد . حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله به اتاق رفت و به امّ سلمه سپرد كه : مواظب باش كسى وارد اتاق نشود . حسین علیه السلام آمد و همین كه چشمش به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله افتاد ، مى‏ خواست داخل اتاقش شودكه ام سلمه او را گرفت و به سینه چسبانید . امام حسین علیه السلام گریست و وى سعى مى‏كرد تا او را از گریه باز دارد ؛ ولى گریه حسین علیه السلام شدت یافت و ام سلمه او را رها كرد و به اتاق حضرت صلّى اللّه علیه و آله داخل گشت و روى دامان پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله نشست .
جبرئیل به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله خبر داد كه در آینده نزدیك ، امت تو همین فرزندت را به شهادت مى ‏رسانند . رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله از سخن «جبرئیل» به شگفت آمد و فرمود : آن ها در حالی كه به من ایمان دارند ، فرزندم را شهید مى ‏كنند ؟ ! جبرئیل گفت : آرى ! آن ها وى را شهید مى ‏نمایند .
در حالی كه جبرئیل مشتى خاك به رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله مى‏ داد ، گفت : این خاك از همان سرزمینى است كه در آن به شهادت مى‏ رسد .
رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله در حالیكه بسیار اندوهناك بود حسین علیه السلام را به بغل گرفت و از خانه بیرون رفت . ام سلمه گوید : پنداشتم از آن كه حسین علیه السلام را اجازه داده‏ام تا وارد منزل شود ، ناراحت شده است ، براى همین عرض كردم : یا نبى الله ! جانم فداى شما ، خود شما به ما (همسران) توصیه كرده بودید كه كارى نكنید حسین من بگرید و از سوى دیگر دستور داده بودید اجازه ندهم تا كسى بر شما وارد شود و بالاخره چاره نداشتم و به حسین علیه السلام اجازه ورود دادم . پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله چیزى نگفت تا اینكه نزد اصحاب خود رسید . آنان در مكانى نشسته بودند . حضرت فرمود : امت من ، این فرزندم را شهید مى‏ كنند ... .
والسلام علی من اتبع الهدی

گروه پاسخ به شبهات ، مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)

اخصه‌های برتری اصحاب امام حسین(ع) بر دیگر شهدای تاریخ

مدیر مؤسسه دارالمعارف شیعی با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم(ص) شهدای کربلا را برتر از شهدای تمام تاریخ بشریت دانست و گفت: در حادثه بی‌نظیر کربلا ۷۲ تن، شیوه عملی امام‌شناسی را به منصه ظهور رساندند.

 به نقل از فارس، حجت‌الاسلام حسین انصاریان مدیر مؤسسه دارالمعارف شیعی در دومین کنگره حماسه حسینی با محوریت اخلاق و معنویت با اشاره به اینکه بعد عرفانی 72 انسان بی‌نظیری که حادثه عظیم کربلا را به وجود آوردند، از نظر ظاهر روشن است، اظهار داشت: آن چیزی که باعث شد 72 یار امام حسین(ع) به اوج برسند، معرفت، عرفان و شناخت آن‌ها بود.

وی این شناخت را حاصل عکس‌العمل 72 تن در شب عاشورا به سخنان اباعبدالله الحسین(ع) دانست و افزود: آنچه باعث برتری آن‌ها شده ، وجهه امام‌شناسی آن‌ها است، چرا که این اعتقاد عظیم معنوی، 72 تن را به جایی رساند که برای تاریخ، بی‌نظیر و بی‌نمونه معرفی شوند.

حجت‌الاسلام انصاریان با اشاره به زیارت ناحیه امام زمان(عج) و سلام حضرت حجت(عج) برای برخی از یاران امام حسین (ع)، خاطرنشان کرد: یکی از یاران امام حسین در شب عاشورا خطاب به مولای خویش گفت: اگر فردا 70 بار من را بکشند و خدا من را زنده کند من هرگز دست از شما بر نمی‌دارم و شما را تنها نمی‌گذارم. این جملات «مسلم بن عوسجه» اوج معرفت یک انسان به امامش را نشان می‌دهد.

* مطلع‌الفجر واقعی چه کسانی هستند؟

وی با تأکید بر اینکه برای شناخت عرفان این 72 تن توجه به اعمال، رفتار، کردار، صحبت‌ها و برخوردهای آن‌ها لازم است، ادامه داد:‌ از وجود شهودی این 72 تن عرفان کاملاً قابل به دست آوردن است، عرفانی که توأم با عشق آتشین و غیرقابل سرد شدن است، 72 تن عارف عاشق، عارف واصل و مجذوب سالک بودند.

این عاشوراپژوه بیان داشت: در کربلا اوج همه حقایق الهی و انسانی از مشرق وجود 72 تن طلوع کرد و آن‌ها مطلع‌الفجر واقعی هستند که اسماء الهی و صفات پروردگار از آن مطلع‌الفجر طلوع کامل داشته است.

وی با بیان اینکه هر کدام از این 72 تن «کلمة‌الله» جامع بودند، افزود: پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: آقای همه انسان‌های اولین و آخرین، شهدا هستند و آقای همه شهیدان اولین و آخرین شهدای کربلا هستند و آقای شهدای کربلا، حسین من است. دقت کنید که پیامبر چه نگاهی به این 72 تن داشتند که این شهدا را آقای شهدای اولین و آخرین معرفی می‌کند.

حجت‌الاسلام انصاریان‌ با اشاره به مراحل تعیین و زمین و مکان ساخت سد و تولید برق از توربین‌ها، اظهار داشت: زمین کربلا نسبت به تمام زمین عراق در پایین‌ترین سطح از دریا قرار دارد و امام حسین(ع)‌ در گودال قتلگاه شهید می‌شود، خداوند متعال توربین‌های نور دهنده بین دنیا و آخرت را این 72 تن قرار داده و رحمت خویش را نثار این 72 تن یاور امام حسین(ع) می‌کند، به عبارت دیگر این 72 تن برقی را که از خداوند می‌گیرند، به تمام جهان پخش می‌کنند.

وی با اشاره به بعد اخلاقی 72 یار شهید امام حسین (ع) ادامه داد: از روز دوم تا دهم محرم اگر تک‌تک افراد امام حسین(ع) را نگاه کنید، سراسر دلسوزی و مهربانی در اخلاق آنان تبلور یافته است، حتی هنگامی که به میدان نبرد می‌روند رجزهای عالمانه، حکیمانه و عارفانه می‌خواندند و رجزهای حماسی بیان نمی‌کردند و اینها همه نشان‌دهنده اوج کرامت اخلاقی آن‌ها بود که به جای هزینه کردن خشونت، کینه و نفرت فقط مهر و محبت را نثار می‌کردند.

* گران‌ترین آب دنیا کجاست؟

این عاشوراپژوه با اشاره به آخرین لحظات زندگی امام حسین(ع)‌، تصریح کرد: در آن لحظات آخر هنگامی که تشنگی زیاد بر آن حضرت غلبه کرده و از نبرد هم خسته شده بودند، نیزه خود را در خاک فرو کردند تا اندکی استراحت کنند، عمر بن سعد با دیدن این صحنه، به یکی از لشکریان خود دستور می‌دهد که به سوی امام حمله‌ور شود و کار او را یکسره کند.

وی در ادامه افزود: فرد مهاجم به سوی امام حمله‌ور شد و امام در مقام دفاع از خود برآمد و پای راست مهاجم را قطع کردند در این هنگام امام از اسب پیاده شد و بالای سر مهاجم رفت و فرمود: می‌خواهی تو را به خیمه‌ام ببرم تا زخم‌هایت را مداوا کنند، فرد مهاجم گفت: نه! اقوام من در لشکر عمر بن سعد هستند، آن‌ها را صدا بزنید! این ماجرا نشان از پایبندی به اخلاق از سوی امام حسین(ع) تا آخرین لحظات دارد.

حجت‌الاسلام انصاریان با اشاره به ماجرای جوشیدن آب زمزم از زیر پای حضرت اسماعیل(ع)، بیان داشت: خداوند رحمت خودش را در سه ماهگی بر اسماعیل نازل کرد، خداوند به خاطر تحمل تشنگی امام حسین(ع)، رحمتی را برای او قرار داد که قیمتی‌‌ترین آب در جهان است. آبی که در دل‌ها می‌جوشید و از چشمه‌ اشک‌ها جاری می‌شود، این آب عامل بخشش، شفاعت و مغفرت است.

  زین سبب تنگ شد جهان بزرگ  ***  كه جهان  تنگ بود و مرد  سترگ 

 اما عشق ، حضرت ابوالشهداء حسین بن علی (ع) را عصر خاصی كه سهل است تما تاریخ نیز تنگ وكوچك است ، اوابر مردی بود كه غریب زیست وغریبانه نیز شهید شد وهنوز هم كه هنوز است تاریخ حق اورا اداء نكرده است .
 او اززمین وزمان بزرگ تر بود نه تنها از عصر و روزگارش جلوتر می رفت ؛ بكله از فردا های دوردست نیز فراتر بود ، حسین (ع) حتی درزمان رسول اسلام (ص) نیز غریب بود وبا رحلت آن حضرت این غربت صد چندان شد .
 چند صباحی از رحلت جانگداز جدش نگذشته بودكه مادرش صدیقة طاهره (س) شهید شد وحسین (ع) كه آن روزها كودكی 8-7 ساله بود داغ مادر دلش را گداخت وپس از مادر ، امام حسین (ع) وبرادر بزرگوارش امام حسن (ع) تنها كسانی بودند كه ازقعر غربت علی (ع) آگاه بودند واین غربت همچنان ادامه داشت تا آنجا كه تاریخ تحمل علی آن عدل مجسم وكمال مصمم را تاب نیاورد ودرمحراب محبت غرق درخونش كرد وبه این هم بسنده نكرد ، امام حسن آن ‹‹ كوثر مهدور ›› 1 را نیز شهید كرد اینجا بود كه غربت امام حسین (ع) به اوج خود رسید ولی امام (ع) خم به ابرو نیاورد وباتوكل به خدا این غربت بزرگ را نیز بیش از ده سال تحمل كرد .
  آری حسین علیه السلام همیشه غریب بود زیرا كه بزرگتر اززمان وفراتر از تاریخ بود واین همان درد بزرگی است كه همیشه گریبان گیر نوابغ روزگار و ابر مرد ان تاریخ بوده است ، امام علی (ع ) دومین شخصبت بزرگ  عالم انسانیت ازاین غربت چنین می نالید وخطاب به مردم ، مردمی كه اكثریت قریب به اتفاق انسانها را تشكیل می دهند ، می فرمود :
 انی اریدكم الله وأنتم تریدوننی لأنفسكم ، مردم ! من شما رابرای خدا می خواهم ودوست دارم شما راتاخدا پیش ببرم ولی شما مرا برای خود می طلبید ومی خو اهید تا حضیض ذلت به زیر بكشید ، اما هیهات … 2
الناس عبید الدنیا والدین لعق علی ألسنتهم یحوطونه ما درت متائشهم ، فإذا محصول با لبلإ قل الدیانون .3
 مردم دربند دنیا وبردة‌ درهم ودینارند ودین چیزی جزلقلقة‌ زبانشان نیست ،  بادین تا آنجا هستند كه بتوانند دنیایشان را بچرخانند وزمانی كه هنگامة امتحان وابتلاء پیش آید ،  دینداران خیلی اندك می شوند .
بلای  بزرگ آن حضرت چیزی جز غربت اونبود ، امام علیه السلام چنان غریب بودكه بزرگانی چون ابن عباس و… نیز اورا درك نمی كردند ودرمقام نصیحت برمی آمدند كه یا حسین این راه را مرو! كه كشته می شوی وامام به هریك از آنها جوابی كه درخور شأنشان باشد می داد وبه راه خود می رفت . توگوئی بازبان بی زبانی می خواست به آنها بگوید : 

 آن كه می گویم به قدرفهم توست   ***   مردم اندر حسرت فهم درست 

 آری بزرگان نیز اورا درك نمی كردند واین دردكمی نیست كه انسان ببیند كه كسی حرف اورا نمی فهمد ، بلكه برعكس هم می فهمد!!
 غربت امام حسین (ع) چنان عمیق بود وهست كه انسان بی اختیار به یاد شعری می افتد كه می گوید: 

 هیچ  كس ازقعرتو آگاه نیست   ***   خلق را یاری سرالله نیست
  تو بزرگی خاك میدان تو نیست   ***  آسمان را تاب جولان تو نیست
  تا زمین ازغربتت آگاه شد   ***   قطره ای از آن چكیده وماه شد

امام حسین علیه السلام غریب بود واز این همه غربت دیگر دلش به تنگ آمده بود وچنان درآتش اشتیاق می سوخت كه تنها خدا می داند وبس .
حضرت دراین خصوص می فرماید :
 اشتیاق من به شهادت ، بیش از آن اشتیاقی است كه یعقوب (ع) به دیدار فرزندش یوسف داشت .1
پیشوای شهیدان عمری را درآتش اشتیاق سوخته وبا این غربت بزرگ وژرف ساخته بود وآن روز كه پنجاه سا ل از فراق جدش رسول اكرم (ص) می گذشت این اشتیاق بیش از حد زیاد شده بود ، دیگر طاقتش طاق گشته وخدا خدا  می كرد كه ازخراب آباد دنیا پربگیرد وپروازكند ، پرواز تا بردوست ، پروازتا پیش خدا .
 وكربلا عرش این عشق غریب وسكوی این پرواز عجیب شد ، گوئی این زمین بزرگ از غربت آن حضرت آگاه شده بود كه توانست درآسمان عشق وحماسه ، ماه گردد ، ماهی كه خورشید دركنار اوشمع كوچكی نیز نمی توان باشد .
 كربلا میزبان مهمانی شده بودكه صفای مروه وصفا وعزت مقام ابراهیم بود ومی رفت كه ذبح عظیم منای عشق گردد مهمان غریبی كه تنها خدای كعبه اورا می شناخت واگركعبه می دانست اوكیست سرخم می كرد وپای اورا می بوسید . 

 لویعلم البیت من قدجاء یلثمه   ***    لظل یلثم منه ماا ألقدم 

به هیچ وجه مبالغه نكرده است آنجا  كه بزرگ فقیه شیعه، مرحوم سید بحرالعلوم گفته است : 

 ومن حدیث  كربلا و الكعبه ی   ***    لكربلا بان علوالرتبه ی   

 آخر چرا چنین نباشد مگر كعبه وجودش را مدیون كربلا ومرهون كربلاها نیست ؟
 اگر كربلا وكربلاها نبودند از كعبه هیچ خبری نبود، بگذار كج اندیشان هرچه می خواهند بگویند .
 مگر پیامبر (ص) نفرمود : حسین منی وانا من حسین .
 مگر یزید نمی خواست تیشه به ریشه اسلام بزند وفاتحه دین وقرآن وكعبه را بخواند ؟
آری اومی خواست دین محمد (ص) رانابود ونام ویاد رسول الله را ازخاطره ها محو كند وخود ، زمانی  كه سرمست غرور و بی عقل از شراب انگور بود پرده از چهرة خویش برداشت وخود را رسوا كرد ومستانه نعره زد كه: 

  لعبت هاشم با لملك ولا   ***   خبر جاء ولا وحی نزل 

 اگر حماسة كربلانبود، امروز نه تنها از كعبه وحل وحرم خبری نبود، بلكه مقام ابراهیم وجلال وجمال دیگر پیامبران الهی نیز از بین رفته بود .
  امام حسین (ع) با شهادت خویش اصول ادیان آسمانی را بیمه كردوبه اسلام وانسانیت حیات تازه بخشید .
وروزی كه امام (ع) وارد كربلا می شد بخوبی می دانست كه سرانجام این قیام چه خواهد شد وكربلا چه جایگاه بزرگی درمیان انسانهای بیدار وآزاده خواهد یافت روزی كه سید الشهدا (ع) باورود خویش به صحرای نینوا ، كربلا را وسعتی از فرش تا عرش بخشید ، نیك می دانست كه روزی این كربلا ، كعبه آمال عارفان وسكوی معراج عاشقان خواهد شد ، حضرت پرسید اسم این صحرا چیست ؟
 زهیر، یكی از یاران باوفای امام حسین (ع) جواب داد : به این سرزمین طف می گویند .
 امام علیه السلام فرمود: آیا اسم دیگری نیزد ارد ؟
زهیر جواب داد : بلی به اسم كربلا معروف است ، حضرت فرمود :
خدایا به تو پناه می برم از كرب وبلا 1   …
وهنگامی كه می خواست هنگامة‌بزرگ تاریخ را به پاكند وكربلا را برای ابد ، خاستگاه نور  وعشق قراردهد ، منطقة وسیعی را از اهالی نینوا وغاضریه ، به شصت هزار درهم خرید وآن را به مردم آنجا بخشید به شرط این كه زائران قبرش را به مرقدش راهنمائی كنند ودرپذیرائی مهمانان حضرتش مضایقه نكنند .2  
__________________________________________________________
1- كوثری كه درزمین وزمان جاری وجوشان است ونیز نام كتابی تحت عنوان ‹‹ الامام الحسن الكوثر المهدور›› ازنویسنده ‹‹ علی نبراش ومبراس ›› و‹‹ الامام الحسین فی حله البرفیر››، ادیب معروف عرب، سلیمان كتانی .
 2-نهج البلاغه ، خطبة 136.
 3-بلاغه الحسین ، ص304، به نقل از كشف الغمه .
1-بلاغه الحسین ، خطبة‌23، ص144.
1-مقتل الحسین ، مقرم ، ص192.
 2-مجمع البحرین ، زیر كلمة  كربلا .

درمسلخ عشق جزنكو را نكشند  ***   روبه صفتان زشت خورا نكشند 
 گرعاشق صادقی زمردن مهراس   ***    مردار بود هرآن كه او را نكشند     

   كربلا مسلخ عشق وقربانگاه عاشقان ومشهد شهدا است ، بزرگ شهیدانی كه هیچ شهیدی درعظمت وبزرگواری به پایشان نمی رسد ، این سخن را درحق حریم حماسه ها ودرفضل تربت پاك كربلا ، وآن ستایش را درحق شهیدان عاشق وبی نظیر نینوا ، مولای پارسایان ، امیر مؤمنان علی علیه السلام فرموده است .
 واین پیشگوئی را پیشوای پاكدلان زمانی فرمود كه گرفتار جنگ صفین بود و میان جنگ صفین وحماسة‌  عاشورا بیش از بیست سال فاصله است .
 امام باقر علیه السلام از پدرش امام سجاد علیه الساام نقل می كند كه وقتی امیر المؤمنین علیه السلام از كربلا عبور می كرد ، درتوصیف آن سرزمین فرمود :
  اینجا قربانگاه عاشقان ومشهد شهیدان است شهیدانی كه نه درگذشته مانند آنان وجود داشته ونه درآینده وجود خواهد داشت .1
 درحدیث دیگر ، به عبارت دیگری نقل شده است كه شخصی بنام هرثمه بن سلیم می گوید :
 ما درجنگ صفین با علی علیه السلام بودیم كه حضرت زمانی كه به صحرای كربلا رسید از اسب پیاده شد احرام نماز بست وما نیز پشت سرحضرت ،  نماز را باجماعت خواندیم ، پس از آن كه نماز تمام شد ، امیر مؤمنان رادیدیم كه ازخاك كربلا برداشته وآن را استشمام می كنید ومی فرماید :
 چه خوشبوئی ای خاك ! قومی ازتو، درروزقیامت بپا خواهند خاست كه بدون حساب وبی هیچ درنگی به بهشت خواهند رفت … 1
  1-متن حدیث چنین است : ویقول هذا … مصارع عشاق شهداء لایسبقهم من كان قبلهم ولا یلحقهم من بعدهم . بنگرید : سفینه البحار ،ج2 ، ص197.
1-شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 4، ص169، به نقل از وقعه صفین نصر بن مزاحم ؛ واهالك ایتها التربه لیحشرن منك قوم یدخلون الجنه بغیر حساب .
فرات، آب حیات
گاهى( جغرافى )، گویاى یك ( تاریخ است.
گاهى قطعه‏اى زمین،حامل یك ( فرهنگ )است.
گاهى نهرآبى، دیوار دیارى، ستون مسجدى، بقایاى شهرى، رد پاى،نقش دیوارى و .. دربردارنده یك دنیا خاطرات تاریخى تلخ و شیرین است، رواق تاریخ‏و آینیه حواث است.از آنها باید الهام گرفت و با تاكید بر آنها، تاریخ را به یاد آورد. ( فرات)، از اینگونه نهرهاست و آب فرات،در قاموس فرهنگ شیعه، بار معنوى و محتواى فرهنگى دارد و راز دار بزرگ و مقدسى است كه امواجش،حماسه كربلا و آن تشنگیها، ایثارها، حماسه‏ها، قهرمانیها و ایمانها را به یادها مى‏آورد.
( دجله )و(فرات )،تاریخ مجسم و روان است.تاریخ امت اسلام،بر امواج این دو رودهمیشه جارى ثبت است.
آب( فرات )و خاك( كربلا )،هر دو یاد آور عاشوایند.
و هر دو ، در الهام‏بخشى، موثر و كار ساز، و هر دو، مورد تشویق و ترغیب اهل بیت و ائمه، و هر دو، مقدس و مبارك و عزیز.
در حدیثى ،( رود فرات ) و( رود نیل )، رودهاى مومن به حساب آمده است: ( نهران‏مومنان و نهران كافران، فالمومنان:الفرات و نیل مصر...) (1) و در حدیثى، فرات، نهرى بهشتى به حساب آمده است:
( اربعه انهارمن الجنه:الفرات...)(2) غسل كردن از آب فرات، براى زیارت اباعبد الله الحسین علیه السلام یا غیر آن، بسیار فضیلت دارد.
امام باقرعلیه السلام در ضمن حدیثى از مردى از اهل كوفه پرسید:
- آیا از( فرات )تان هر روز یكبار غسل مى‏كنى؟
- نه.-هر جمعه چطور؟- نه.- هر ماه چطور؟- نه.-هر سال چطور؟
- نه امام باقرفرمود:تو از خیر، محرومى!(3) و چه پاداشهاى عظیم،بیان شده است‏براى زائران قبر حسین بن على علیه السلام كه در فرات، وضو بگیرند و غسل كنند و باوقار و آرامش، به زیارت آن حضرت شرفیاب شوند. (13) همچنین، بر داشتن كام نوزاد با آب فرات، و چشاندن آب مقدس این نهربهشتى به كودكانى كه بناست با محبت و ولایت‏خاندان وحى و اهل بیت پیامبر بزرگ شوند و( تربیت عاشورایى )یابند،امرى است كه دستور اكید ائمه است.
در روایات،ازآب فرات،به عنوان( آب بهشتى )،( ساحل وادى ایمن )،آب گوارا و( معین )،پر بركت، عزیزترین آبهاى دنیا و آخرت، و...یاد شده‏است. (4) امام صادق علیه السلام به( سلیمان بن هارون بجلى )فرمود:
( ما اظن احدایحنك بماء الفرات الا احبنا اهل البیت )(5) و یا به این تعبیر كه:
( من‏شرب من ماء الفرات و حنك به فانه یحبنا اهل البیت )(6) یعنى:هر كس از آب فرات بنوشد یا كام خود را با آن بر گیرد،حتما دوستدار ما اهل بیت خواهد بود.ایجاد پیوند با كربلا و اهل بیت با آب فرات، از آغاز حیات شروع مى‏شود و فرات،آب حیات جانهاى مستعد مى‏گردد و در ( خط )صحیح مى‏كشاند و هدایت مى‏كند.
در مورد تربت حسین‏بن على هم از ائمه نقل كردیم كه به فرموده ائمه، تربت قبر سیدالشهدا هم، فضیلت و قداست دارد و الهام دهنده و شفا بخش است.
امام صادق علیه السلام به( حارث بن مغیره )فرمود:
( تربت قبر حسین، شفا بخش اشت و ایمن ساز از هر ترس...
در اواخر حدیث، راوى مى‏پرسد:چگونه تربتش امن از هر ترسى است؟
مى‏فرماید:( هروقت،از سلطان یا غیر او ترسیدى، هنگام خروج از خانه‏ات، همراه خوداز خاك قبر حسین علیه السلام داشته باش...(7)
____________________________________________________________________
1- وسائل الشیعه،ج ،17 ص 215.
2- همان،ج 17 ص 215.
3- وسائل الشیعه،ج 3 ص 527 حدیث 22.
4- همان،ج 10 ص 377 احادیث:1،3،6،7،8،9،10.
5- همان، ص 313 احادیث 1 تا 10.
6- همان،حدیث 7 و 9.
7- امالى،شیخ طوسى (چاپ نجف)ج 1 ص 325.
ا استفاده از كتاب :كربلا كعبه دلها - اثر:جواد محدثى.

آنچه درزیارت حسین بن على(ع) بسیار چشمگیر است، ثوابهاى كلان و پاداشهاى عظیم و محیر العقولى است كه در روایات ائمه، براى آن بیان شده است.امام صادق(ع) در روایتى، براى زیارت حسین بن على، ثوابى همچون پاداش نبرد در ركاب پیامبر و امام عادل بیان مى‏كند.(1) در جاى دیگر، پاداشى همچون اجر شهیدان ( بدر ) را نوید مى‏دهد.(2) و در احادیث بسیارى، ثواب حج و عمره مكرر رابراى آن بر مى‏شمارد.و در سخنى، امام صادق(ع) براى كسى كه به زیارت حسین برود، با این خصوصیت كه نسبت به حق آن حضرت، معرفت و شناخت داشته باشد ( عارفا بحقه ) پاداش آزاد كردن هزار برده، و آماده كردن هزار اسب براى مجاهدان راه خدا را بشارت داده است.(3) و با تعبیرات دیگر، پاداشهایى كمتر و بیشتر نقل شده است.راز آن چیست؟
مى‏دانیم كه هر عمل،با توجه به اینكه در چه زمانى، در چه مكانى، و در چه شرایطى و از سوى چه كسى و با چه انگیزه و هدفى و با چه میزان رشد و آگاهى و بصیرت، انجام بگیرد، ارزشهاى متفاوت و تاءثیراتى مختلف پیدا مى‏كند.
مرحوم علامه مجلسى،در بیان رمز این اختلاف پاداشها و گوناگونى تعبیرها در ثواب آن، مى‏گوید:
( ...شایداختلاف این اخبار، در اندازه ارزش و فضیلت و ثواب زیارت را توان بر اختلاف اشخاص و عملها، و نیز، كم و زیادى ترس در راه زیارت، یا دورى و نزدیكى مسافت و ...حمل كرد.زیرا هر عمل نیكى، نسبت به اختلاف مراتب اخلاص و شناخت و تقوا و دیگر شرایطى كه موجب كمال یك عمل است، داراى ثواب و ارزشهاى متفاوت مى‏شود.علاوه بر اینكه در بسیارى از احادیث، امامان، طبق درك و شعور و اندازه ایمان و ظرفیت و گنجایش فكرى طرف، سخن مى‏گفتند...)(4) آنچه مسلم است، ارت‏كربلا، همیشه آزاده نبوده، بلكه همراه با گرفتاریها و محدودیتهایى بوده است كه موجب دشوارى زیارت مى‏گشته است (بعدا به این بحث خواهیم‏رسید) ولى ائمه، براى همین شرایط هم، تكلیف را ساقط ندانسته و به زیارت حسین(ع) دستور مى‏دادند.
به این قطعه از تاریخ، دقت كنید:
یكى از شیعیان، به‏نام حسین، نوه ( ابو حمزه ثمالى )، نقل كرده است كه:در اواخر دوره بنى امیه به قصد زیارت حسین بن على، بیرون آمدم‏ولى مخفیانه حركت مى‏كردم تا اهل شام، نفهمند، تا اینكه شب فرا رسید و مردم به خواب رفتند.شب، از نیمه گذشته بود كه غسل زیارت كردم و به سوى قبر سیدالشهدا عزیمت كردم.
نزدیكیهاى‏قبر كه رسیدم، با مردى رو به رو شدم، زیبا روى و خوشبو و سفید چهره، كه به من گفت:
برگرد، الان‏نمى‏توانى زیارت كنى.برگشتم.اواخر شب باز رفتم، باز هم آن مرد را دیدم كه گفت:دسترسى پیدا نمى‏كنى.
گفتم:چرا نتوانتم‏به زیارت فرزند پیامبر و سالار جوانان بهشت برسم؟من پیاده از كوفه در این شب جمعه به اینجا آمده‏ام.مى‏ترسم كه صبح شود و هوا روشن گردد و نیروهاى مسلح بنى‏امیه مرا بكشد.گفت:برگرد، فعلا نمى‏شود...چون حضرت موسى و فرشتگان، هم اكنون به زیارت مشغولند.برگشتم و صبر كردم تا اینكه سحر د.غسل كردم و نزدیك قبر رفتم و آن مرقد را زیارت نمودم و نماز صبح را در آنجا خواندم و از ترس شامیان، بسرعت از آنجا برگشتم ).(5) آیا كسى كه‏در چنین وضعیت مخفیانه، به زیارت قبر مولایش حسین برود و همراه با دلهره و هراس از نگهبانانى كه ماءمور كنترل و ممانعت از زئران تربت كربلا هستند، زیارت كند، مستحق ثوابى بیشتر نیست؟! ( معاویه بن وهب ) مى‏گوید وارد منزل حضرت صادق(ع) شدم.در نماز خانه منزلش، به نماز ایستاده بود، صبر كردم تا نمازش تمام شد.دیدم پس از نماز، دست به دعابرداشت و براى زائران قبر حسین بن على دعا كرد، آنانكه با انفاق مال و تلاش بدنى به زیارت مى‏روند، براى پیوند با ائمه و شاد كردن رسول خدا و پاسخگویى به فرمان امامان و خشمگین ساختن دشمنان و راضى كردن خداوند.و چنین دعا كرد:
خدایا، از آنان‏راضى باش، و خود و خانواده‏شان را، شب و روز، نگهدار، و همراهى‏شان كن و از شر هر جبار سركشى و ستمگر، و از گزند شیاطین نهان‏و آشكار در امانشان بدار و نیازهایشان را برآور...خدایا به آنان، بخاطر اینكه از وطن، دور ماندند و ما را بر فرزندان و بستگان خود برگزیدند، بهترین پاداشها را عطا كن.خدایا!دشمنان ما، این زائران را به خاطر سفر، ملامت كردند ولى این سرزنشها، هرگز پیروان ما را از این زیارت، مانع نگشت.آمدند تا با مخالفان ما مخالفت كرده باشند!خدایا!آن چهره‏ها را كه آفتاب در این راه تغییر داد، رحمت كن، آن صورتهائى را كه بر تربت حسین، قرار گرفت، مورد لطف قرار بده، آن چشمهایى را كه در راه ما اشك ریخت، آن دلهایى‏كه براى ما و تشنگى ما سوخت، آن ناله‏هایى كه براى ما سر داده شد، رحمت كن.
خدایا!من آن بدنهاو جانها را تا قیامت، تا هنگام ورود به كوثر در آن روز تشنگى بزرگ، به تو امانت مى‏سپارم...
امام، همچنان دعا مى‏خواند و سجده مى‏كرد.
پس از فراغت‏از نماز، گفتم:این دعاهایى را كه از شما شنیدم، اگر در حق كسى بود كه خدا را نمى‏شناخت، مى‏پنداشتم كه هرگز به آتش دوزخ نخواهد سوخت به خدا قسم، (با این دعاهاى شما؟آرزو كردم كه اى كاش به حج نرفته بودم و حسین را زیارت مى‏كردم.
امام فرمود:توبه او بسیار نزدیكى.پس چه چیز مانع از آن مى‏شود كه به زیارتش بروى؟اى معاویه بن وهب!مبادا كه این كار را ترك كنى؟
گفتم:نمى‏پنداشتم‏كه كار، به این ارزش و عظمت مى‏رسد.(6) همین معاویه بن وهب، نقل مى‏كند كه:
امام صادق(ع)به من فرمود، هرگز زیارت حسین(ع) را به خاطر ترس، رها مكن.هر كس زیارت آن حضرت را واگذارد و به سبب ترس، زیارت نكند، حسرت فراوان خواهد دید.اى معاویه!آیا دوست ندارى كه خداوند تو را در میان كسانى ببیند كه پیامبر دعایشان كرده است؟آیا دوست ندارى كه با فرشتگان همدوش باشى و در قیامت، بى گناه به محشر آیى و جزء كسانى باشى كه با پیامبر دست مى‏دهند؟!...(7) رسول خدا ، در ضمن گفتار مفصلى‏به امیرالمومنین، كه فضیلت زیارت قبر على و فرزندش حسین و تشویق به زیارت آنان را بیان مى‏كند و ثواب اخروى آنرا مى‏گوید، مى‏فرماید:
لیكن عده‏اى پست‏و فرومایه، زائران قبر شما را سرزنش و ملامت مى‏كنند، آنچنانكه زن بدكاره را ملامت مى‏كنند، آنان، بدترین افراد امت من مى‏باشند كه هرگز به شفاعتم نرسند و بر حوض كوثر وارد نشوند...)(8) در سخنى دیگر، پیامبر اسلام، خطاب به حسین، هنگامى كه جاى شمشیر را بر پیكر او مى‏بوسید، فرمود:
تو و پدرت و برادرت، شهید خواهید شد.
حسین، مى‏پرسد:از امت تو، چه كسانى ما را زیارت خواهند كرد؟
پیامبر فرمود:مرا،و پدر و برادرت و خودت را، جز كسانى از امت راستین من، زیارت نمى‏كند.)(9) در حدیث هم، زیارت ائمه، در ردیف جهاد با دشمنان به حساب آمده است.(10) زیارت حسین، براى تهیدستان، به جاى زیارت حج محسوب مى‏شود و خداوند، پاداش حج را به آنان مى‏دهد.(11) یكى از زنان‏شیعه، به نام ( ام سعید احمسیه ) كه اهل عراق بود و براى زیارت قبور شهداى احد، به مدینه مشرف شده بود، در مدینه، به خدمتكار خود گفت:مركبى براى رفتن به مزار شهدا كرایه كن.
آنگاه،تصمیم گرفت تا آماده شدن مركب، به دیدار فرزند پیامبر، حضرت صادق(ع) برود.
در حالى كه دیداروى با امام در منزل آن حضرت، طول كشیده و كرایه‏چى، معطل گشته بود، خدمتكارش آمد و به ( ام احمسیه ) گفت:مركب، آماده است.
امام صادق(ع) پرسید:چه مركب؟كجا مى‏خواهى بروى؟
آن زن،مى‏گوید:گفتم:سر خاك شهدا، حضرت صادق(ع) فرمود:تعجب از شما مردم عراق است، براى زیارت شهدا، راهى طولانى و سفرى دراز را طى‏مى‏كنید ولى ( سیدالشهدا ) را وا مى‏گذارید و به زیارتش نمى‏روید! گفتم:سید الشهدا كیست؟
فرمود:حسین بن على.
گفتم:من زنى بیش نیستم.
امام:باشد!... براى‏كسى مثل تو، مانعى ندارد كه به زیارتش بروى، آنگاه از ثواب عظیم این زیارت، برایم بیان فرمود.)(12) در مورد زیارت شائقانه‏و عاشقانه كه از یور محبت و شیفتگى انجام گیرد، نیز، احادیثى نقل شده است كه به ذكر دو نمونه اكتفا مى‏شود:
امام صادق(ع) فرمود:
روز قیامت،یك منادى ندا مى‏دهد:( زائران حسین كجایند؟) جمعى بر مى‏خیزند.به آنان گفته مى‏شود:در زیارت حسین، چه مى‏خواستید و چه اراده كردید؟
مى‏گویند:زیارت‏ما، بخاطر محبت به پیامبر و على و فاطمه بود.
به آنان گفته مى‏شود:اینك،این محمد و على و فاطمه و حسین و حسین! پس به آنان بپیوندید.شما در درجات آنان هستید.به پرچم پیامبر ملحق شوید.
آنگاه،آنان، در سایه سار لواى خاصى كه در دست على بن ابى طالب است قرار مى‏گیرند تا وارد بهشت گردند.(13) محبت، انسان را در دنیا به این دودمان، پیوند میدهد.زیارت محبت آمیز هم، در نهایت انسان را در آخرت به خاندان رسالت پیوند میدهد.آشنایى انسانها را در این دنیا با دستگاه‏ولایت و خاندان پیامبر عامل جذب به این ( عروه الوثقى ) است كه در آن دنیا هم ( حبل المتین ) نجات و سعادت خواهد شد.
از امام صادق(ع) روایت شده است كه:
خواستار سكونت در بهشت باید زیارت ( مظلوم ) را رها نكند.
مى‏پرسند:مظلوم كیست؟
مى‏فرماید:حسین است.هر كس با شوق به او و محبت به رسول الله‏و فاطمه و على، او را زیارت كند بر سفره‏هاى بهشتى مهمان اهل بیت خواهد بود.(14) تاءكیدى كه امام، روى عنصر ( مظلومیت ) در زیارت سید الشهدادارد، جاى دقت و تامل است و انگیزه حمایت از مظلوم و احیاء یاد او و سپاس از فداكارى انسانى والا در برابر ظالمان را بیان مى‏كند.
ائمه، در صدد تشویق‏مردم به زیارتند.یعنى ایجاد شوق و رغبت و انگیزه و علاقه،و این اشتیاق، در صورتى فراهم مى‏آید كه آثار یك عمل و نتایج یك اقدام، براى شخص، روشن باشد.
در زیارت كربلا، چه پاداشى مى‏تواند بزرگتر از ( بهشت ) باشد؟
و چه انگیزه‏اى‏قوى‏تر از ( مرضى حق ) بودن، و خشنودى رسول خدا را جذب كردن؟و چه نتیجه اى بالاتر از پیوند با اهل بیت، در دنیا و آخرت؟
________________________________________________________________
1 - ثواب الاعمال، ص 81.
2 - كامل الزیارت ، ص 183.
3 - همان، ص 164.
4 - بحار الانوار، ج 98 ص 44.
5- بحار الانوار، ج 98 ص 57 و 59 (دو حدیث است، با اندكى اختلاف در تعبیرات).
6 - كامل‏الزیارات، ص 116، بحار الانوار، ج ص 8 و 52.و سائل الشعیه، ج 10 ص 320.
7 - كامل الزیارات، ص 117.
8 - بحار الانوار، ج 97 ص 121.
9 - بحار الانوار، ج 97 ص 119، كامل الزیارات، ص 70.
10 - بحار الانوار، ج 97 ص 124 .
11 - وسائل الشیعه، ج 10 ص 360.
12- همان ص 339، بحار الانوار، ج 98 ص 36 و 71 (با اندكى اختلا و تغیییر در عبارتها).
13 - وسایل الشیعه ج 10 ص 387.
14 - همان.