مرگ سرنوشت محتوم بشریت و همۀ موجودات است، سرنوشتی که گریزی از آن نیست و همگان طعم مرگ را خواهند چشید! به فرموده ی قرآن کریم: کُلُّ نفسٍ ذائقَةُ الموت .پس باید باور کنیم که روزی می میریم. امّا در تعبیرات اسلامی مرگ معادل فنا و نیستی نیست. یعنی چنین نیست که با چشیدن طعم مرگ فنا و نابودی نصیب بشر گردد. بلکه با مرگ انتقال از نشئه ای به نشئه ای دیگر رخ می دهد. جایی غیر از این دنیا با همۀ مقیاس های دنیوی اش! جایی به نام آخرت!

با همه ی نگاه روایات و تفاسیر اسلامی به موضوع مرگ که آن را غیر از فنا و نابودی می داند اما شاید برخی از تعابیر قرآنی درباره ی سرنوشت موجودات در ظاهر تناقص آمیز رخ نماید! همچون تعبیر جدّی که در مورد سرنوشت نه فقط انسانها بلکه همه چیز در قرآن آمده است که می فرماید: کُلّ شی ءٍ هالکٌ إلاّ وجهه؛ همه چیز هلاک و نابود می شود به جز وجه خدای متعال! به راستی چگونه است که همه چیز هلاک می شود و نابود می گردد؟!

آیا این تعبیر و تعابیری این چنینی که در قرآن کریم دیده می شود، منافاتی با تعبیر از حقیقت "مرگ" ندارد؟! مرگ فنا و نابودی نیست پس چگونه است که همه هلاک خواهند شد؟!

وجه خدا هلاک ندارد!

توجه به خود آیۀ شریفه می تواند این تناقص ظاهری را برطرف نماید. زیرا براساس قول قرآن کریم همه هلاک و نابود می شوند بجز وجه پروردگار متعال! پس هر آنچه وجه خدا باشد نابود ناشدنی است و هلاک نمی شود! اما وجه خدا چیست؟ آیا همه ی نفوس می توانند وجه خدا باشند؟! اگر چنین نیست با مرگ چه اتفاقی می افتد؟!

براساس آنچه از دقت در تعابیر روایی و قرآنی درباره ی مرگ و حیات اخروی بدست می آید، مرگ جز انتقال از یک جا به جای دیگر نیست و با آن فنا و نابودی به معنای معدوم شدن و هیچ گشتن حاصل نمی شود بلکه قطعاً حیات اخروی پس از مرگ با بقای همۀ نفوس وجود دارد. اما در این میان برخی از نفوس از حیات اخروی برتری برخوردار می شوند که نتیجه ی اعمال خود ایشان در دنیا بوده است که در مقابل آن و در مقام مقایسه با آن، حیات سایر انسانها جز فنا و نابودی نیست! زیرا آنچنان حیات باشکوهی را دارند که حیات سایر نفوس در مقابل آنها حیاتی پست و ناچیز است!

:پی نوشت

1- تفسیر المیزان – علامه ی طباطبایی (ره)

2- معرفت نفس – آیت الله حسن زاده آملی

3- چهل حدیث – امام خمینی (ره)

4- اسرار الصلوة – امام خمینی (ره)

5-  تفسیر نمونه – زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی

منبع:جام

لاصلاة لجار المسجد الا فى المسجد الا ان یکون له عذار و به علة فقیل من جار المسجد یا امیرالمومنین؟ فقال: من سمع النداء. (1)

کسى که همسایه مسجد است و براى نماز در مسجد حضور نمى یابد، از اجر و ثواب معنوى نماز برخوردار نیست، مگر کسى که بیمارى یا عذرى او را از این کار باز دارد؛ آنگاه از آن حضرت پرسیده شد که همسایه مسجد کیست ؟ فرمودند: کسى که صداى اذان مسجد را بشنود.

هنگامى که به آن حضرت خبر دادند که در کوفه قومى هستند در همسایگى مسجد در جماعت مسلمانان حاضر نمى شوند، امام(ع) بشدت عصبانى شدند و فرمودند:

و لیحضرن معنا صلوتنا جماعة او لیحولن عنا و لا یجاورونا و لا نجاورهم .(2)
باید به نماز جماعت با ما در مسجد حاضر شوند، و گر نه باید از ما چشم بپوشند و با ما همسایه و همجوار نباشند و ما نیز با آنان مجاور نباشیم .

از امام صادق(ع) نیز روایت شده است :

شکت المساجد الى الله تعالى الذین لا یشهدونها من جیرآنها فاوحى الله الیها و عزتى و جلالى لا قبلت لهم صلاة واحدة و لا اظهرون لهم فى الناس عدالة و لا نالتهم رحمتى و لا جارونى فى جنتى.(3)

مساجد از همسایگانش که از آن زیارت نکردند در نزد خدا شکایت بردند. پس خداوند به آنها وحى کرد: به عزت و جلالم سوگند که نمازشان را نپذیرم و عدالتشان را در میان مردم آشکار نسازم و رحمت من به آنان نخواهد رسید و در بهشتم در جوار خویش قرارشان نخواهم داد.

:پی نوشت

1-مستدرک الوسائل ، ج 3، ص 356.
2-وسائل الشیعه : ج 3، ص 18.
3-جواهر الکلام : ج 14، ص 138.

برگرفته از: کتاب جایگاه مساجد در فرهنگ اسلامى

منبع:شبستان

البته این شیرینی را، انسانی می تواند احساس کند که طعم ایمان واقعی را از عمق جانش چشیده باشد. چنین کسی هرگز حاضر نیست که این لحظه ی زیبا و دلربا را با تمام دنیا و آنچه در آن است معاوضه نماید.

او در حال عبادت و نماز که زیباترین مصداق عبادت است،به معشوق واقعی خویش دست یافته و از خلوت با او به چنان لذّتی دست یافته که در کل این عالم، برای آن مانندی نمی بیند، و لذا به هیچ قیمتی حاضر نیست آن را از دست بدهد.

در میان عبادات، هیچ عبادتی به مانند نماز، نمی تواند قلب کوچک آدمی را به دریای بی کران رحمت الهی وصل نماید، و روح انسان را از سرچشمه ی فیوضات بی انتهای خداوند بی همتا، سیراب نماید.

لحظه ی نماز، باشکوه ترین لحظه ی ارتباط انسان سراپا نیاز به وجود مطلق بی نیاز است. در حقیقت آن لحظه ی نورانی، فرصتی است طلایی که خداوند مهربان، بر ما منّت نهاده و از سر لطف و محبّتی که به بندگانش دارد، آن را در اختیار ما قرار داده، تا در آن فرصت زیبا، بتوانیم، قلب و جان خود را از عالم طبیعت و خاک، جدا نموده و روحمان را به عالم بالا پرواز داده و در سایه ی این پرواز ملکوتی، به جان خود صفا و جلاء بخشیم.

سرور عالم، پیامبر گرامی اسلام(ص) در کلامی زیبا، نماز را به سر انسان تشبیه نموده و می فرماید: «مَوضعُ الصَلاةِ مِن الدینِ کَمَوضعِ الرأسِ مِنَ الجَسَد»؛ جایگاه نماز در دین، همانند جایگاه سر در بدن است.

این تشبیه زیبا، در کلام نورانی حضرت بدین خاطر است که، در بدن آدمی هر عضوی از اعضاء بدن به نوبه ی خود، وظیفه ای مهمّ را عهده دار هستند، ولی در این میان نقش سر، از همه مهمّتر است، زیرا مغز که فرمانده ی بدن بوده و تصمیم گیری ها در آن انجام می گیرد، در سر انسان قرار گرفته است.

الله اکبر با نور دلربای خود به ما می گوید خدا بزرگتر است از اینکه با قلم و بیان ناچیزمان وصف شود، بزرگتر از فکر و خیال ما، بزرگتر از هوسها و وسوسه های شیطانی و جلوه های دنیا، این است آن راز نهفته در ذکر نورانی «الله اکبر»، راستی اگر واقعا خدا در نظر ما بزرگتر از هر چیزی باشد و کلمه ی «الله اکبر» از عمق جان ما برآید، دنیا با تمام جاذبه ها و جلوه هایش، در نظر ما کوچک و بی مقدار خواهد شد که نتیجه ی چنین حالتی، حضور جانانه و عاشقانه در نماز است.

بنابراین به یقین می توان گفت: بدن منهای سر، موجود بی خاصیتی است که فاقد هرگونه ارزش است، در ساختمان دین ما نیز، نماز همانند سر در بدن آدمی است، که اگر نباشد، پایه ی ساختمان دین ما سست شده و از ارزش ساقط می شود.

منبع:آسمونی

ابراهیم بن داود یعقوبى، از قول برادرش روایت كرده است كه: مردى از رسول خدا(ص) درخواست كرد كه چیزى به من بیاموز تا با انجام دادن آن خدا در آسمان و مردم در زمین مرا دوست داشته باشند، حضرت به او فرمود: (فقط) به آنچه در نزد خداست، چشم امید داشته باش تا خداوند تو را دوست بدارد، و به آنچه كه در نزد مردم است بى ‏میل و رغبت باش، تا مردم نیز تو را دوست داشته باشند.(1)

مالك بن عوف اشجعى مى‏ گوید: نزد رسول خدا(ص) نه، یا هشت و یا هفت نفر بودیم، فرمود: آیا شما نمى‏ خواهید با رسول خدا بیعت كنید؟ عرض كردیم: مگر ما تا كنون با شما بیعت نكرده‏ ایم؟ دوباره فرمود: آیا شما با رسول خدا بیعت نمى ‏كنید؟ ما دستهایمان را باز كردیم و با آن بزرگوار بیعت كردیم، یكى از ما گفت: چه بیعت كنیم و روى چه چیز بیعت كنیم؟ فرمود: خدا را عبادت كنید و چیزى را شریك خدا نشمارید و پنچ وعده نماز گزارید، و گوش به فرمان بوده و مطیع باشید و یك كلمه را آهسته فرمود :از مردم چیزى در خواست نكنید(2).

پی نوشتها:

1- (پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال / 461)

2-(مجموعه ورام، آداب و اخلاق در اسلام / ترجمه تنبیه الخواطر /  307 )

در مورد تعقیبات نماز، از یکی از علمای اصفهان تشبیه زیبایی نقل شده است.

ایشان نماز را به بادباک کاغذی تشبیه می‌کردند و می‌گفتند: وقتی بادبادک دنباله‌ نداشته باشد به آسمان نمی‌رود. نمازی هم‌ که تعقیب نداشته باشد به عالم ملکوت نمی‌رود.

منبع:فردا

دروغ در دنیا و آخرت انسان را از رحمت الهی محروم می کند و در میان مردم بی اعتبار می نماید و اعتماد عمومی را سلب و جامعه را به بیماری نفاق دچار می سازد و از آفات زبان و خراب کننده ایمان است.

امام علی(ع) می فرمایند: راستی(راستگویی) تو را نجات می دهد هر چند که از آن بیمناک باشی و دروغ تو را نابود می کند گرچه از آن خطری بر خود حس نکنی.(1)

از امیرالمومنین سؤال شد. گرامی ترین مردم کیست؟ فرمودند: کسی که همیشه و همه جا با راستی برخورد کند.(2)

رسول الله(ص) می فرمایند: آن کس بیش از همه مردم را راستگو می داند که خودش با آنان راستگوتر باشد و آن کس بیش از همه مردم را دروغگو می داند که خودش بیش از همه به آنان دروغ بگوید.(3)

حضرت علی علیه السّلام می فرمایند: ایمان آن است که راستی اگر چه به زیانت باشد بر دروغی که به سودت است ترجیح دهی.(4)

امام صادق علیه السّلام می فرمایند: خدای عزّوجل هیچ پیامبری را نفرستاد مگر با راستگویی، و برگرداندن امانت به نیکوکار و بدکار(5).

:پی نوشت
۱. کنزالعمال، ح۶۸۵۴.
۲. نهج البلاغه، ح۴۵۸.
۳. الکافی، ج۲، ص۱۰۴، ح۱.
۴. بحارالانوار، ج۷۱، ص۱۱، ح۱۹.
۵. چهل نکته پیرامون آرامش، ص۴۰-۴۱.

منبع:جام نیوز

یاری جستن از هر چیز نیاز به شناختن ماهیت آن چیز دارد، بیشتر مردمان از نماز و روزه یاری نمی طلبند و بهره ای نمی برند بلکه آن را به صورت یک عادت به جای می آورند و به بردن ثوابی و انجام فریضه ای دل خوش دارند اما نماز می تواند کشتی عظیمی گردد که شخص را در دریای زندگی در وسط جامعه از طوفان ها و گرداب ها حفظ کند و روزه نیز می تواند شخص را بر نفس خویشتن توانا کند، زیرا وقتی نفس موقتا به فرمان الهی از حلال پرهیز می کند قوت پرهیز در او افزون می شود تا در مواجهه با حرام آن قدرت را به کار گیرد، دیگر آن که شخص با این پرهیز، قدر نعمت ها را بیشتر خواهد دانست و هنگام برخورداری لذت بیشتر خواهد برد. سوم آنکه با محرومان و مسکینان هم درد می شود و تجربه گرسنگی و محرومیت بر آگاهی و توسعه وجودی شخص موثر است.

اما علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان درباره مفهوم و ماهیت «استعینوا بالصبر و الصلاه» بحث روایتى انجام می دهد و می نویسد: در کافى‏ از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: هر وقت امرى و پیشامدى، على(ع)  را به وحشت مى‏ انداخت، برمی خاست، و به نماز مى‏ ایستاد، و مى‏ فرمود: «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ/ از صبر و نماز کمک بگیرید.»
در کافى‏ همچنین از آن جناب روایت کرده، که در ذیل آیه نامبرده فرمود: صبر همان روزه است، و فرمود: هر وقت حادثه‏اى براى کسى پیش آمد، روزه بگیرد، تا خدا آن را برطرف سازد، چون خداى تعالى فرموده: وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ/ که منظور از آن روزه است.
و در تفسیر عیاشى‏ از ابى الحسن(ع) روایت آمده، که فرمود: صبر در این آیه به معناى روزه است، و هر گاه امر ناگوارى براى کسى پیش آید، روزه بگیرد، تا بر طرف شود، چون خداى تعالى‏ فرمود: وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ، وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِینَ"، و خاشع به معناى کسى است که در نماز خود حالت ذلت به خود بگیرد، و منظور از خاشعان در این آیه رسول خدا(ص) و امیر المؤمنین(ع) هستند.
امام على(ع) از آیه شریفه استحباب روزه و نماز را در هنگام نزول شدائد و ناملایمات استفاده کرده، و نیز استحباب توسل به رسول خدا و ولى خدا در اینگونه مواقع را از آیه شریفه در آورده است، و این در حقیقت تاویل کلمه صوم و صلاة بر رسول خدا(ص) و امیر المؤمنین(ع) است.
در تفسیر عیاشى‏ نیز از على(ع)  روایت کرده، که در ذیل آیه‏ "الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ..." فرموده: یعنى یقین دارند به اینکه مبعوث میشوند، و مراد بظن در این آیه یقین است.

منبع:شبستان