تماشاگران- مطالب زیر برگرفته از بیانات قصار مرحوم آیت الله العظمی بهجت می باشد که به مناسبت ماه مبارک رجب تقدیم به شما میگردد.
انجام طاعت و ترك معصیت به حسب ظاهر مشكل است، و سلمان شدن مشكل،
بلكه كالمحال است، و لذا غیر از معصومین ـ علیهمالسّلام ـ همه به ترك طاعت و فعل معصیت مبتلا هستیم و معصوم بودن مثل این كه نشدنى است، ولى در افراد بشر، شمر هم بسیار است؛ اما آیا چیزى هست كه مطلب(1) را آسان كند؟
از امورى كه خیلى سَهْلُ المَؤوُنة و آسان است ـ ولو عمل بر خلاف قول باشد ـ این است كه انسان ملاحظه كند و ببیند اگر ملتزم به طاعت و تارك معصیت باشد، آیا حال او مثل صورتى است كه ترك طاعت و فعل معصیت مىكند و آیا این حال مثل حالت اول است، یا خیر؟
فرض كنید اگر انسان نزد رییس جمهور یا هر رییس مطلق، مقرّب باشد، این براى او بهتر است و یا این كه نزد یك فقیر تهى دست و محروم؟! آیا خوب است به ذاتى كه موت و حیات و مرض و صحّت و غنا و فقر به دست او است مراجعه كنیم و رابطهى دوستى داشته باشیم، یا با كسى كه خود محتاج و ناتوان و بیچاره است؟!
در اطاعت اوامر الهى و نیز در معصیت و به فرمان شیطان و نفس بودن، امر دایر است بین این كه با كسى كه حیات و ممات، غنا و فقر و مرض و صحّت و مریض خانه و دكتر و خزانه و ثروت و... به دست او است؛ مجالست كنیم یا با كسى كه هیچ ندارد؟! انسان كدام را اختیار مىكند و محبّت وجدانیه (نه به حسب خوف نار یا شوق بهشت) با كدام طرف است؟
به حسب ظاهر بنده ى مطیع، پشتیبانش مثل كوه ، محكم و استوار و منبع همه ى خیرات است، و بنده ى عاصى پشتیبانش محتاج تر از او و دشمن دانایى (شیطان) است كه از دوست نادان بدتر است و صلاحدیدش تمام به زیان او است. نظیر شخصى كه نزد كسى رفت تا او را از فقر و فشار و ناراحتى روزگار نجات دهد، او گفت: شایسته ترین كار براى شما اقدام به مرگ و خودكشى است! صلاح دیدش از این قبیل است كه بگوید: صلاح و نجات شما در این است كه قرص مرگ آور یا خواب آور بخورید تا راحت شوید! بنابراین، ما در عزم به طاعت عازم به رفاقت و دوستى و همنشینى با غنىّ قادر و داناى كریم هستیم، و در عزم بر معصیت عازم به رفاقت و همنشینى با فقیر عاجز جاهل و لئیم.
اگر این معنا را درست تشخیص دهیم و بفهمیم و به طور واضح و روشن باور كنیم، خواهیم فهمید كه در اطاعت سود برده ایم، نه زیان و خسارت؛ به دلیل این كه دیده ایم افرادى «وَأُحْىِ الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ»(2)؛ (مردگان را به اذن خدا زنده مىكنم.) و كراماتى از این قبیل را داشته اند و شدنى است و محال نیست و اختصاص به انبیا ـ علیهمالسّلام ـ هم ندارد، بلكه هر كه از آنها متابعت كند، مىتواند از این راه به مقامات و كمالات و كرامات آنها دست یابد، البته بدون تحدّى نبوّت و كذابیّت مدّعى آن؛ پس اگر انسان یقین كند و براى او واضح و آشكار شود كه در طاعت، با غنى و قادر و كریم و . . . رفاقت كرده و در معصیت با عاجزتر و محتاجتر از خود، طبعا هیچگاه به معصیت تمایل پیدا نمى كند و از قصر شاهنشاهى و از كنار هر گونه ناز و نعمت و آبادى و آسایش به كاروانسراى خرابه و ویرانه نمى رود و با صاحب آن رفیق و همنشین نمى شود، در حالى كه خود آن صاحبخانه هم راضى نیست كه رفیق او و با او باشیم، و از هر چیز محروم گردیم!
بنابراین، براى تسهیل طاعت و اجتناب از معصیت راهى جز این نداریم كه متوجّه شویم و یقین كنیم كه طاعت، نزدیكى به تمام نعمتها و خوشىها و دارایى ها و عزّتها و... است، و معصیت، عبارت است از محرومیّت و ناخوشى و ندارى و ذلت و...
1. انجام طاعت و ترك معصیت.
2. سوره ى آل عمران، آیهى 49.
لذّت حلال هر چه لذّتش بیشتر، خدایى تر!
سؤال: آیا لذّات حلال كه موافق طبع و میل انسان است، مى شود خدایى باشد؟
جواب: لذّت حلال كه باعث ترك حرام و لذّت آن مى شود، خدایى است و هر چه حرام لذّتش بیشتر، ترك آن خدایى تر، و این به خاطر ترك ضدّ آن است: این سخن با این گفتار كه فرموده اند: «لذّت در ترك لذت است.» تناقض دارد. ما از عهده ى نفس سركش و هواهاى نفسانى برنمى آییم! آقایى به دیگرى فرمود: جواب امام زمان ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّریف ـ را چه مى دهى كه در پشتبام به نامحرم نگاه مى كنى؟ در هر حال، عدّه اى لذّت را در خلوت با خدا و انس مناجات با او و تهجّد مى دانند و برخى لذّت را در عشرت و همنشینى با اهل غفلت و بطالت و معصیت. یكى با خاموشى و سكوت و بىسر و صدایى را مى طلبد و دیگرى مجلس عیش و طرب همراه با سر و صدا و ساز و آواز را.
دلت را خانه ما کن مصفا کردنش با من
بما درد دل افشا کن مداوا کردنش با من
اگر گم کرده ای ای دل کلید استجابت را
بیا یک لحظه با ما باش پیدا کردنش با من
بیفشان قطره اشکی که من هستم خریدارش
بیاور قطره ای اخلاص د ریا کردنش با من
اگر درها برویت بسته شد دل بَرمَکن باز آ
درِاین خانه دق الباب کن واکردنش با من
به من گو حاجت خود را اجابت می کنم آنی
طلب کن آنچه می خواهی مهیا کردنش با من
بیا قبل از وقوع مرگ روشن کن حسابت را
بیاور نیک وبد را جمع و منها کردنش با من
چو خوردی روزی امروز ما را شکر نعمت کن
غم فردا مخور تامین فردا کردنش با من
بقرآن آیه رحمت فراوان است ای انسان
بخوان این آیه را تفسیر ومعنا کردنش با من
اگر عمری گنه کردی مشو نومید از رحمت
تو نام توبه را بنویس امضا کردنش با من