تبیان، دستیار زندگی

- از آنان عفو كن و چشم پوشى نما كه اللّه نیكوكاران را دوست مى دارد. - از آنان عفو كن و برایشان آمرزش بخواه و در كارها با آنان مشورت كن . - بـایـد عفو نمایند و چشم پوشى كنند. مگر دوست ندارید كه اللّه شما را بیامرزد, اللّه آمرزنده و رحیم است . - عفو پیشه كن و به كار نیك و پسندیده فرمان ده و از نادانان روى گردان باش . - آنان كه در رفاه و تنگدستى انفاق مى كنند و خشم خود را فرومى خورند و مردم را مورد عفو قرار مى دهند (نیكوران اند) و اللّه نیكوكاران را دوست دارد. - هركه عفو كند و به صلح گراید, پاداش او بر (عهده ) اللّه است . - اگر عفو كنید به پرهیزكارى نزدیكتر است . - عفو كنید و چشم پوشى نمایید تا اللّه فرمان خویش را بیاورد. - اگر عفو كنید و چشم پوشى نمایید و در گذرید (نیكوتر است ),اللّه آمرزنده و رحیم است .

- هـرگـاه بـنـدگـان مـن از تـو دربـاره مـن بپرسند (بگو): من نزدیكم ,دعاى دعاكننده را به هنگامى كه مرا بخواند اجابت مى نمایم , پس باید آنها دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند, باشد كه راه یابند. - پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا دعاى شما را اجابت كنم ,كسانى كه از پرستش من سركشى نمایند به زودى خوار و سرافكنده به دوزخ درآیند. - براى اللّه نامهاى نیكوست , او را با آنها بخوانید. - پروردگارتان را با زارى و در پنهانى بخوانید, او از حدگذرندگان را دوست نمى دارد. - اللّه را با بیم و امید بخوانید كه رحمت اللّه به نیكوكاران نزدیك است . - اللّه زنـده (جـاویـد) اسـت , مـعبودى جز او نمى باشد, پس او رادرحالى كه دین را براى او پاك و بى آلایش ساخته اید بخوانید. - اللّه را درحـالى كه دین را براى او پاك و بى آلایش ساخته ایدبخوانید هرچند كه كافران را ناخوش آید.

- اى كـسـانـى كـه ایمان آورده اید. نباید گروهى (از مردان ) شماگروهى دیگر را ریشخند كنند, شـایـد آنـان از ایـنـان بـهـتر باشند و نه زنانى زنان دیگر را شاید آنها بهتر از اینها باشند, از یكدیگر عـیب مگیرید و به همدیگر لقبهاى زشت مدهید, چه ناپسند است زشتكارى پس از ایمان . و هركس كه توبه نكرد, آنان ستمكارمى باشند. - كـسـانـى كـه تباهكار بودند, آنان را كه ایمان آورده بودند به ریشخند مى گرفتند و چون بر آنها مى گذشتند, به چشم و ابرواشاره مى كردند. - واى بر هر عیبجوى سرزنش كننده , كسى كه مالى گرد آورد و آن را شماره كند, پندارد كه مالش او را جاویدان خواهد ساخت . - (مـبادا كسى روز قیامت بگوید:) افسوس بر من از كوتاهیهایى كه در اطاعت فرمان اللّه كردم . و من از ریشخندكنندگان بودم . - زنـدگانى دنیا در چشم كافران زینت داده شده است و كسانى راكه ایمان آورده اند به ریشخند مى گیرند.

به تصریح قرآن كریم، روزه بر پیروان ادیان آسمانی قبل از اسلام نیز واجب بوده است. اما تنها مسلمانان، مسیحیان و یهودیان نیستند كه روزه می‌گیرند، بلكه حتی آئین‌های غیرالهی نیز روزه و ریاضت‌های جسمی را برای تربیت جسم و روح پیروان خود ضروری می‌دانند. ادیان گوناگون طی قرون متمادی، هر یك راه و روش و آئین‌های خاصی را برای ارتقای روحی و روانی بر پیروان خود واجب دانسته‌اند. از جمله این آموزه‌های دینی روزه است كه در ادیان، آئین‌ها و سرزمین‌های مختلف، شكل‌های گوناگون و گاه بسیار متفاوت به خود گرفته است. روزه ضمن وجوب در ادیان الهی، انگیزه فطری نیز داشته زیرا بشر تعالی‌طلب كه نمی‌خواست تا سطح حیوانات پایین بیاید و یكسره محكوم تمایلات و شهوات حیوانی گردد، روزه را وسیله و سپری برای مقاومت در برابر این گونه تمایلات قرار داده تا خود را به كمال برساند. روزه گرفتن در میان ادیان الهی، تاریخی بس طولانی دارد و از جمله عبادات دیرینی است كه پیدایش آن را می‌توان با رانده شدن حضرت آدم و حوا از بهشت مقارن دانست. «صوم» در لغت به معنای خودداری از عمل است البته در معنای آن این قید را اضافه كرده‌اند كه به معنای خودداری از كارهای مخصوصی است كه دل آدمی مشتاق آن باشد و اشتهای آن را داشته باشد. اما صوم در فرهنگ و شریعت دینی عبارت از خودداری و پرهیز از چیزهایی خاص در زمان معین است. خداوند در قرآن می‌فرماید: ای كسانیكه ایمان آورده‌اید بر شما روزه نوشته شد همانگونه كه بر اممی كه پیش از شما بودند، نوشته شد. این آیه نشان می‌دهد كه روزه بر مسلمانان و بر امت‌های پیش از آنان نیز واجب بوده است. در روایات اسلامی آمده كه كتاب‌های بزرگ آسمانی همچون تورات، انجیل، زبور، صحف و قرآن در رمضان نازل شده‌اند. تفاوت روزه در ادیان از جهت تعداد روزها و چگونگی روزه‌هاست، هرچند در ادیان مختلف جزئیات و كیفیت روزه تفاوت دارد اما اصل حكم روزه وجود دارد و هدف آن بطور كلی تهذیب نفس و ایجاد طهارت و پاكی معنوی و رفع رنج و بلاست. هندوئیسم هندوئیسم 2500 تا 4000 سال پیش از میلاد، از تمدن دره ایندوس برخاسته است. هندوئیسم دین خدایان است كه اساس آن اعتقاد بر یگانگی هر چیز است. این كلیت، برهمن نامیده می‌شود. هندوها معتقدند هدف از زندگی این است كه ما درك كنیم بخشی از خدا هستیم كه می‌توانیم این سطح حیات را ترك كرده و به خدا بازگردیم. این آگاهی حقیقی فقط با ورود به چرخه تولد، مرگ و زندگی كه سمسره خوانده می شود امكان پذیر است. موفقیت هركس در این راه با مقدار اعمال خوب و بدش ارزیابی شده و تعیین‌كننده تناسخ بعدی اوست. خدمت به دیگران و قربانی كردن، موجب ارتقاء درجه و تولد دوباره فرد در درجه بالاتر می‌شود و انجام اعمال بد، او را به سطح پایین‌تر یا حتی به سطح یك حیوان تنزل می‌دهد. هندوها معمولاً در روزهای ماه جدید و جشن‌هایی مانند SHIVRATRI، DURGA PUJA و SARASWATI PUJA روزه می‌گیرند. زنان شمال هند در روز KARVA CHAUTH هم روزه می‌گیرند. نحوه روزه بستگی به خود فرد دارد. ممكن است روزه، امتناع از خوردن و آشامیدن هر نوع غذا یا نوشیدنی برای مدت 24ساعت باشد، اما بیشتر شامل نخوردن غذاهای جامد است و نوشیدن مقداری آب یا شیر مجاز است. هدف از این روزه، افزایش تمركز در مدیتیشن یا عبادت برای تطهیر درون است و گاهی به عنوان دادن یك قربانی در نظر گرفته می‌شود. بودیسم دین بودا برخاسته از آموزش‌های «سیدارتا گوتاما» است كه 535 سال پیش از میلاد به شكوفایی رسید و بودا نام گرفت. او سیاق میانه‌روی را جایگزین ریاضت‌های شدید جسمی یا دنیاپرستی و خوش‌گذرانی زیاد كرد. سال‌ها پس از مرگ بودا، آموخته‌های او به رشته تحریر درآمد و تریپی تاكا نام گرفت. بودایی‌ها به اصل تناسخ روح و چرخه حیات معتقدند، بدین صورت كه هر كس روند تولد، زندگی و مرگ را می‌پیماید. پس از این چرخه، اگر فرد وابستگی خود به جسم و علائق را رها كند می‌تواند نیروانا را كسب كند. همه فرقه‌های اصلی بودیسم دوره‌هایی برای روزه دارند كه معمولاً روزهای چهاردهم ماه و دیگر روزهای مقدس است. در آیین بودا، روزه به معنای خودداری از خوردن غذاهای جامد است، ولی استفاده از برخی مایعات مانعی ندارد. روزه بودائیان روشی برای پاك سازی است. راهبان بودایی برای آزادسازی ذهن روزه می‌گیرند. بعضی از راهبان بودایی كشور تبت، برای كمك به رسیدن اهداف یوگا، نظیر انرژی درونی، روزه می‌گیرند. آئین جین - زاهدان پیرو آئین جین برای ایجاد آمادگی روحی خود برای برخی جشن‌ها و اعیاد روزه نگه می‌دارند، همچنین پارسایان آئین جین بهترین مرگ را مرگ در اثر پرهیز كامل از غذا و آب می‌دانند و بسیاری از آنها داوطلبانه راه روزه‌دار را در پیش می گیرند تا بدین طریق به زندگی خود پایان بخشند. لامائیسم لامائیست‌ها در هر ماه روزهای 14 و 15 و 29 و 30 تنها از غذای آردی و چای تناول می‌كنند ولی پارسایان این مذهب در طول این چهار روز تا غروب آفتاب هیچ نمی‌خورند. صابئین صابئین یا مندائیان (پیروان حضرت یحیی) در روزهای ویژه‌ای از سال كه آنها را مبطل می‌نامند از خوردن گوشت، ماهی، تخم مرغ خودداری می‌كنند از جمله این روزها 26 و 27 و 28 و 29 و 30 ماه سمبلتا، روزهای ششم و هفتم ماه دولا و روز دوم ماه هطیا است. آنها روزه واقعی را روزه‌دار بودن اعضا و جوارح آدمی می‌دانند كه در كتاب كنزاربا یا صحف آدم مقدس‌ترین كتاب مندائی‌ها آمده است: «ای مومنان برایتان گفتم كه روزه بزرگ فقط نهی از خوردن و آشامیدن نیست بلكه دیدگانتان را از نگاههای هیز و شیطانی و گوشهایتان را از شنیدن حرفهایی كه مردم در خانه خود می‌زنند برحذر دارید و زبانهایتان را به گفتارهای دروغ و ناپسند نیالائید و .... ». زرتشتی در آیین زرتشت، زرتشتیان باید در سه بخش معنوی شنوایی، اندیشه و احساس همیشه روزه باشند؛ به آن معنا كه از طریق این سه حس از نیكی دور نشوند و اندیشه و احساس و شنواییشان همیشه سرشار از نیكی باشد. با این‌حال زرتشتیان برای افراط نكردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بیست و یكم هر ماه زرتشتیان از خوردن گوشت پرهیز می‌كنند. همچنین زرتشتیان پس از مرگ یكی از نزدیكان، به مدت سه شب از پختن یا خوردن گوشت پرهیز می‌كنند. یهودیت موسی مردمش را از اسارت مصر خارج ساخت و كتاب خود را از سوی خدا به آنها عرضه كرد. سپس یوشع نبی آنها را به سرزمین موعود برد. جایی كه ساموئل، پادشاهی عبرانیان را تأسیس كرد. داوود پیامبر، اورشیلم را بنا نهاد و سلیمان اولین معبد را بنا كرد كه در سال 70 پس از میلاد تخریب شد. یهودیان به پیامبر آخرالزمانی معتقدند كه می‌آید و آن معبد را از نو بنا می‌كند. یهودی‌ها در یوم كیپور (YOM KIPPUR) روزه می‌گیرند. یوم كیپور تعطیلی مذهبی یهودیان در ماه سپتامبر یا اكتبر است كه مردم در آن روز روزه می‌گیرند و در كنیسه، دعای صبر می‌خوانند. آن روز را، روز كفاره هم می‌گویند. یهودیان شش روز دیگر را نیز روزه می‌گیرند كه TISHA BAV ( نهم آوریل، روزی كه معبد یهودیان در آن روزتخریب شد) از آن جمله است. در «یوم كیپور» و TISHA BAV خوردن و آشامیدن از زمان غروب آفتاب تا غروب بعدی به مدت 24 ساعت ممنوع است، در حالی كه در سایر ایام روزه ا، این محدودیت از طلوع تا غروب آفتاب است. هدف از روزه در دین یهودیت، استغفار از گناهان یا درخواست حاجت خاصی از خداست. مسیحیت حضرت مسیح، پسر مریم مقدس كه مورد آزار یهودیان هم وطن خود قرار گرفته بود، پیام جدیدی از خداوند متعال ارائه كرد. در طول سفرهای حضرت مسیح 12 مُرید (كه بعدها حواریون نام گرفتند) همراه وی بودند تا آموزه‌های دینی را از او بیاموزند. مسیح در دوران خود معجزه‌های زیادی بر مردم عرضه كرد تا آموخته‌هایش را ملموس‌تر سازد. مسیحیت فرقه‌های زیادی دارد كه شاید به دلیل عدم تفاهم بر روی اصول دینی، فرهنگ متفاوت مسیحیان و سلیقه‌های شخصی بوده است. گاهی تفاوت اعتقادی بین این فرقه‌ها آنقدر زیاد است كه شاید هر كدام دین متفاوتی به نظر آیند. آیین كاتولیك كاتولیك‌ها در روزهای چهارشنبه خاكستر «ASH WEDNESDAY» (اولین روز ایام روزه مسیحیان) و جمعه‌های ایام روزه «LENT» و جمعه پاك «GOOD FRIDAY» روزه می‌گیرند و از خوردن گوشت خودداری می‌كنند. كاتولیك‌ها قرن‌های متمادی از خوردن این ماده غذایی در تمام جمعه‌ها منع شده بودند، اما از اواسط دهه 1960 خودداری از مصرف گوشت در جمعه‌های خارج از ایام روزه، به نظر محلی و شخصی افراد واگذار شد. در روز چهارشنبه خاكستر و جمعه پاك، خوردن دو وعده غذایی كوچك و یك وعده غذایی عادی جایز است، اما خوردن گوشت ممنوع است. در سایر جمعه‌های ایام روزه نیز مصرف هر نوع گوشتی حرام است. برای روزه‌های اختیاری در روزهای جمعه، برخی افراد به جای خودداری از غذا خوردن، ریاضت دیگری را برای تقرب در نظر می‌گیرند یا نماز مخصوصی را می‌خوانند. هدف از این روزه كنترل هواهای نفسانی و ریاضت كشیدن برای بخشایش گناهان و همدردی با فقراست. آیین ارتدوكس شرقی در این فرقه، دوره‌های متعددی برای روزه وجود دارد كه شامل ایام روزه «LENT»، روزه‌های رسولان «APOSTELS»، روزه آسودن یا دورماسیون «DORMITION»، روزه تولد مسیح «NATIVITY» و روزه‌های دیگر است. هر چهارشنبه و جمعه، روزهای روزه به شمار می‌آیند به غیر از آنهایی كه در هفته‌های خالی از روزه واقع می‌شوند. در روزه این آیین به طور كلی مصرف گوشت، لبنیات و تخم مرغ ممنوع است. ماهی در برخی روزهای روزه ممنوع است و در بعضی روزها مجاز. ارتدوكس‌ها به این دلیل روزه می‌گیرند كه معتقدند پرهیز از شكم پروری، رحمت خدا را برای آنها به ارمغان می‌آورد. آئین پروتستان روزه در این آیین، قانون جامعی ندارد، بلكه به انتخاب و صلاحدید افراد، كلیساها، مؤسسات یا انجمن‌هاست. برخی از افراد كلاً از مصرف غذا و نوشیدنی امتناع می‌كنند؛ بعضی دیگر فقط آب یا آب میوه می‌نوشند؛ یا اینكه فقط غذاهای مشخصی را می‌خورند و از غذاهای خاصی امتناع می‌كنند و با هر وسوسه‌ای مقابله می‌كنند. هدف از روزه در این آیین، تقویت روح یا به كرسی نشاندن یك سخن حق در جامعه مدنی یا سیاسی است. آیین مورمن اولین یكشنبه هر ماه، زمان روزه است. افراد و خانواده‌ها در صورت تمایل ممكن است روزهای دیگری نیز بگیرند. خودداری از خوردن و آشامیدن برای دو وعده متوالی و نیز بخشیدن غذا یا پول به نیازمندان روزداری این فرقه است. بعد از روزه اعضای كلیسا در جلسه روزه و شهادت دادن شركت می‌كنند. اسلام در آئین مقدس اسلام روزه جایگاه بسیار خاص و ویژه‌ای دارد و یكی از وسایل تقرب به خداست. دین اسلام كه پس از میلاد مسیح توسط حضرت محمد (ص) در شهر مكه عرضه گردید، از بزرگ‌ترین دین‌های دنیاست. مسلمان‌ها دین اسلام را مكمل دین ابراهیم، داوود، موسی و عیسی دانسته و پیامبرشان را خاتم انبیاء می‌دانند. قرآن كتاب مقدس مسلمانان است و ایشان در اجرای مسائل دینی از احادیث پیامبر و امامانشان سود می‌برند. مسلمانان یك ماه تمام را روزه می‌گیرند. ماه رمضان نهمین ماه تقویم قمری مسلمانان است كه در این ماه روزه واجب است. این ماه یادآور نزول قرآن بر حضرت محمد(ص) است. مسلمانان برای روزه گرفتن از شروع سحر(اذان صبح) تا غروب آفتاب(اذان مغرب)، از خوردن و آشامیدن اجتناب می‌كنند. همچنین مصرف دخانیات در زمان روزه‌داری حرام است. روزه‌داری در این ماه واجب است، ولی مسلمانان در دیگر اوقات سال نیز به دلخواه می‌توانند روزه بگیرند.

بنیان گزار اسلام حضرت ختمی مرتبت فرمود: «ما من عبد صائم یشتم فیقول: انی صائم، سلام علیک لا اشتمک کما تشتمنی الا قال الرب تعالی استجار عبدی بالصوم من شر عبدی قد آجرته النار» نیست (بنده) روزه داری که مورد شماتت و ملامت قرار گیرد، و او به ملامت کننده بگوید: من روزه هستم سلام بر تو و من شماتت نمی کنم، آنچنان که تو شماتت می کنی، همچنان که خداوند تعالی می فرماید: پناهندگی جست بنده من به روزه از شر دیگر بنده من، به راستی پناه دادم او را از آتش جهنم و این کلاس تربیتی روزه است که آدمی را تربیت می نماید.

در صحف ادریس ( علیه السلام) است: «اذا دخلتم فی الصیام فطهروا نفوسکم من کل دنس و نجس و صومو الله بقلوب خالصة صافیة منزهة عن الافکار السیئة و الهواجس المنکرة فان الله سیحبس القلوب اللطخة و النیات المدخولة و مع صیام افواهکم من الماکل، فلتصم جوارحکم من الماعم فان الله لا یرضی منکم ان تصوموا من المطاعم فقط لکن من المناکیر کلها و الفواحش باسرها» (4) حضرت ادریس پیامبر ( علیه السلام) در صحف خویش فرمود: هر گاه وارد ماه صیام شدید، پس خویشتن را از هر پلیدی و ناپاکی پاک سازید، (درون خود را برای پذیرش عبادت ویژه خداوند پاکسازی نمائید) و روزه بگیرید برای خداوند با قلبی خالص و نورانی و پاک از فکرهای بد، و صداهای نامفهوم و بی معنی و زشت، زیرا خداوند حبس می نماید دلهای ناپاک و نیتهای غیر خالص شما را و دهنهای شما نباید فقط با امساک از خوردنیها صائم و روزه دار باشد. بلکه باید جوارح شما از گناهان نیز روزه باشد (یعنی اعضاء شما هم باید از معصیت خدا امساک نماید) و همانا خداوند راضی نمی گردد و خشنود نمی شود از شما به اینکه فقط از خوردنیها پرهیز کنید، بلکه از کل منکرات و زشتیها باید پرهیز نمائید تا آنجا که تغییر حالت پیدا کنید.

حضرت صادق ( علیه السلام) فرمود: لا صیام لمن عصی الامام، و لا صیام لعبد آبق حتی یرجع، و لا صیام لامراة ناشزة حتی تتوب، و لا صیام لولد عاق حتی یبر، (1) روزه نیست برای کسی که امام و پیشوای خود را نافرمانی کند و از او اطاعت ننماید، و صحیح نیست روزه عبد فراری، تا مراجعت کند و به خدمت باز نگردد، و روزه زن ناشزه درست نمی باشد تا توبه کند و در اختیار همسرش قرار گیرد و همچنین روزه فرزند عاق شده پدر و مادر تا خوب نشود و اصلاح نگردد، مورد قبول قرار نمی گیرد، و روزه به حساب نمی آید، بلی یکی از ابعاد سیاسی این حدیث شریف، اطاعت و فرمانبری پیروان و رهروان مسلمان از راهبر و پیشوای مذهبی است. که امروز این واقعیت در حق رهبر کبیر انقلاب که این کشتی عظیم انقلاب را ناخدا است، و با امواج خروشان و سهمگین دریای پهناور گیتی در نبرد است. تحقق پیدا کرده است. که بر ما تمامی اقشار ملت از روحانی و کارمند و کشاورز و کارگر و دیگر طبقات مردم واجب و فرض است که گوش به فرمان این رهبر بزرگ که خداوند بر ما منت نهاده باشیم، و از رهنمودهای پیامبر گونه اش اطاعت نمائیم و از هر گونه انتقاد غیر صحیح و اعتراضات نابجا که باعث تضعیف انقلاب و مقام رهبری است. بپرهیزیم، و پر واضح است، که مخالفت با مقام رهبری و ولایت فقیه، مخالفت صریح با مقام والای امام زمان (ارواحناله الفداء) می باشد، و مخالفت با امام زمان ( علیه السلام) ، روزه و سایر عبادات مقبول حضرت حق تعالی نبوده و صحیح نمی باشد.

پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله : إنَّكُم لَن تَسَعُوا النّاسَ بأموالِكُم ، فالْقُوهُم بِطَلاقةِ الوَجهِ وحُسْنِ البِشرِ شما نمى‏توانید، با مالتان، همه مردم را بهره‏مند سازید، پس با آنان با روى خوش و گشاده برخورد كنید. الكافی : ج 2 ، ص 103 ، ح 1 (میزان الحكمة : ج 1 ، ص 262)

امام صادق علیه‏السلام : البِرُّ وحُسنُ الخُلُقِ یَعمُرانِ الدِّیارَ ... یَزیدانِ فِی الأَعمارِ نیكى و خوش‏خویى، خانه‏ها را آباد ... و عمرها را فزون مى‏كند . الكافی: ج 2 ، ص 100 ، ح 8 (الخیر والبركه فى الكتاب والسنة : ح 76

1 – فراموش نكنید كه پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی در ساعات انتهایی روز جلوگیری نمی كند، بلكه در ساعات ابتدایی بعد از سحر، فشار زیادی را به معده و دستگاه گوارشی فرد وارد می كند كه سبب بروز علائمی نظیر سوء هاضمه، درد و نفخ معده می شود. 2 – در ماه رمضان سعی كنید شب ها زود بخوابید تا بتوانید سحر به موقع ( تقریباً 5/1 ساعت قبل از اذان صبح ) بیدار شوید. با این روش از ورود مقدار زیادی غذا و مایعات به معده و تجمع آنها جلوگیری می كنید و هضم غذا نیز راحت تر خواهد بود. 3 – بیدار نشدن برای سحری كاملاً اشتباه است و در طولانی مدت سبب ضعف و بی حالی روزه داران خواهد شد. 4 – در سحر از مواد غذایی پروتئین دار ( تخم مرغ ، حبوبات ، لبنیات و گوشت ) استفاده كنید و به جای نوشیدن آب زیاد، میوه های آب دار بخورید. 5 – مایعات توصیه شده برای سحری باید به تدریج نوشیده شوند. یك لیوان آب میوه و یك لیوان شربت عسل یا قند اثر مفیدی خواهد داشت. 6 – رژیم غذایی سحر بهتراست شامل مواد غذایی متنوع باشد. این نكته برای نوجوانان اهمیت بیشتری دارد و باید از مواد غذایی قندی، پروتئین دار و پر انرژی استفاده كنند. 7 – از مصرف نمك زیاد خودداری كنید، چون نمك زیاد سبب دفع مایعات از بدن و احساس تشنگی در ساعات روز خواهد شد. با یك رژیم غذایی معمولی، نمك كافی به بدنتان خواهد رسید و نیازی به مصرف نمك اضافی نیست. 8 – بعد از خوردن سحری حتی الامكان نخوابید، چون وضعیت درازكش، سبب برگشت مواد به مری و ترش كردن می شود و گذشته از آن فردای آن روز احساس خوبی نخواهید داشت. این كار در دراز مدت باعث سوزش سردل و بیماری " رفلكس معده و مری " می شود. در این بیماری غذا از معده و مری بر می گردد و به اصطلاح احساس " ترش کردن" را گویند.