تبیان، دستیار زندگی

امام حسن عسکری(ع) مظهر قهاریت خداست. اما مجاز نیست که از آن قدرت ولایی خویش استفاده کند؛ باید طبق موازین عادی عمل کند. مردم را هم که نمی‌شود بی‌جهت بکشد، ناچار منزوی می‌شود. بعد وقتی او را زندانی کردند، بنی‌عباس شنیدند که «صالح‌بن وصیف» زندانبان امام، در زندان به امام (ع) رفاه می‌دهد و سخت‌گیری نمی‌کند. نزد نگهبان زندان آمدند و گفتند: خلیفه دستورش این است که تو باید درباره او سخت‌گیری کنی. او گفت: من چه کنم؟ دو نفر از پست‌ترین افراد را بر او گماشتم که رذل‌تر و شرورتر از آن دو نفر سراغ نداشتم. اینها را مأمور کردم که با او در زندان باشند و ناراحتش کنند؛ ولی بعد از چند روز دیدم اینها عابد و زاهد شده و به درجه اعلایی از عبادت رسیده‌‌اند. برای من تعجب‌‌آور شده است.

فرستاد آن دو نفر آمدند. اینها با کمال تعجب دیدند آنها در عبادت به درجه‌‌ی اعلا رسیده‌اند. گفتند: آیا ما شما را مأمور کردیم که شبها شب زنده‌دار و روزها روزه‌دار باشید و با کسی حرف نزنید؟ گفتند: ما چه می‌توانیم بکنیم وقتی مقابلش می‌رویم چنان هیبت او ما را می‌گیرد که بدنمان می‌لرزد و نمی‌توانیم سرپا بایستیم، بله، گاهی می‌خواهند گوشه‌ای از قدرت معنوی خود را نشان بدهند، مصلحتش باشد؛ شرورترین افراد را نزد خود خاضع می‌کنند. حتی حیوانات درنده را رام خود می‌سازند.

بنابراین حضرت را از آن زندانبان تحویل گرفتند و به زندانبان دیگری به نام «نحریر» سپردند که از خبیث‌ترین افراد بود. روزی همسر آن مرد به او گفت: آخر این آقایی که زندانی‌اش کرده‌ای از اولیای خدا و فرزند رسول خدا (ص) است،‌ از خدا بترس،‌ اذیتش نکن. او با خشم تمام گفت: حالا که چنین است من او را در «بِرکة السِّباع» می‌اندازم. یعنی، در جایگاه شیرها و درنده‌ها تا او را بخورند. این بود که با اجازه‌‌ خلیفه‌ این کار را کردند. فردا با تعجب دیدند، امام سر سجاده نشسته و آن حیوانات دورش می‌چرخند؛ یعنی ما می‌توانیم حیوانات درنده، را هم رام خود سازیم، شرورترین افراد را هم در مقابل خود به کرنش واداریم اما مجاز نیستیم. بلکه روی موازین عادی اگر مردم دنبال ما آمدند و با ما بودند؛ قیام می‌کنیم و اگر نیامدند، منزوی هستیم.

احمدبن عبیداله بن خاقان (عبیداله بن خاقان وزیر خلیفه‌ عباسی و شخص دوم مملکت در آن زمان بود. پسرش احمد دشمن‌ترین افراد با خاندان پیامبر (ص) بوده‌ است) هجده سال بعد از شهادت امام عسکری (ع) در مجلسی بنا کرد به مدح و تمجید از آن بزرگوار گفت: آن قصه را من به خاطر دارم که روزی کنار پدرم نشسته بودم و مجلس پذیرایی از اعیان و اشراف بود در این هنگام دربان رسید و گفت: «ابن‌الرضا» قصد ورود دارند، بعد از امام رضا(ع) سه امام به ابن‌الرضا معروفند (امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری). برای اولین‌بار بود که این اسم به گوشم می‌خورد تا پدرم نام ابن‌الرضا را شنید، از جا جست و خیلی متواضعانه به استقبال رفت. من تعجب کردم که این چه شخصیتی است که پدر من به استقبال او می‌رود. در حالی که می‌دانستم پدرم جز برای خلیفه برای کسی احترام قائل نمی‌شود، حتی ولی‌عهد هم که می‌آمد، برایش احترام قائل نبود. دیدم پدرم با پای برهنه تا درب ورودی قصر جلو رفت بعد ایشان وارد شدند. من اول خیال کردم مرد کهنسالی است ولی دیدم جوانی است که شاید بیست و چند سال بیشتر از سنش نگذشته است اما در عین اینکه جوان است سیمای پیران در چهره‌اش نمایان است؛ یعنی، خیلی متین و با وقار و با هیبت است، صورتی بسیار زیبا، قامتی موزون و لباسی ساده و نظیف دارد. پدرم بغل باز کرد و او را در آغوش گرفت و پیشانیش را بوسید و دستش را گرفت سر جای خودش نشانید، خودش هم خیلی مؤدب مقابل او نشست. مثل شاگرد در مقابل استادش.

با او که حرف می‌زد دیدم در ضمن سخنانش جملاتی می‌گوید: «بأبی أنت و أمی»؛ پدرم و مادرم فدایت باد، «جعلت فداک»؛ من قربان شما شوم. از این کلمات تعجب می‌کردم که این چه کسی است که پدر من این قدر در مقابل او خضوع و تواضع می‌کند؟ در همین حال باز دربان آمد و گفت: «موفق» قصد ورود دارد. موفق، برادر معتمد خلیفه عباسی و ولی‌عهد بود. پدرم احساس کرد که آقا میل ندارد با او ملاقات کند. گفت: آقا! پدر و مادرم قربان شما، اگر مایل باشید برای رفتن اشکالی نیست. آقا برخاستند. پدرم دستور داد غلامانش آقا را از راهی عبور دادند که ملاقاتی با موفق نداشته باشد.

او رفت و من تمام روز در فکر بودم. تا اینکه شب شد. پدرم عادتش این بود که بعد از نماز مغرب و عشاء نامه‌های مردم را می‌خواند من رفتم مقابل او نشستم. گفت: کاری داری؟ گفتم: اجازه می‌دهید من بپرسم این آقایی که امروز آمد و شما از او احترام کردید که بود؟ گفت: بله فرزندم،‌ او ابن الرضا، حسن بن علی عسکری (ع) است. او امام و پیشوای رافضیان (شیعیان، به قول سنی‌ها) است. اندکی تأمل کرد و گفت: فرزندم! اگر روزی خلافت از بنی‌عباس زوال پیدا کند، تنها کسی که شایستگی خلافت و حکومت بر مردم را دارد همین مرد است.

این سخنان برای من خیلی تعجب آور بود تا اینکه پس از چند روز خبر آوردند که آقا مریض شده‌اند. روز اول این ماه (ربیع الاول) امام حسن عسکری (ع) در سن 28 سالگی مسموم شده‌اند و چند روز هم بیماریشان طول کشیده تا روز هشتم، تا پدرم فهمید که ایشان مریض شده‌اند (البته مسموم ساختن آن حضرت کار خودشان بوده) از جا برخاست و با عجله به دربار خلافت رفت و برگشت. دیدم پنج‌نفر از خدمتکارهای مخصوص خلیفه را به خانه‌ام آورد که آنجا خدمت کنند. چند نفر از پزشکان مورد اعتماد را هم آورد که همیشه مراقب حال امام بودند و حالات ایشان را به مقام خلافت اطلاع می‌دادند.

چند روز گذشت و بیماریشان شدت پیدا کرد، پدرم دستور داد (قاضی القضاة) ده نفر از قاضی‌ها را بیاورد که در همان بیرونی منزل امام باشند. تمام اینها برای این بود که مردم خیال نکنند از طرف آنها لطمه‌ای به آن حضرت رسیده است؛ بلکه وانمود کنند که او به مرگ طبیعی از دنیا رفته است. به این کیفیت مراقبت داشتند تا روز هشتم ماه ربیع‌‌الاول از سال 260 که امام عسکری(ع) رحلت کردند و آن روز در سامرا شیون و غوغایی برپا شد، برای تشییع جنازه حضرت، از طرف خود مقام خلافت دستور داده شد که همه جا را سیاهپوش کردند و عزای عمومی اعلام و تمام شهر تعطیل شد.

پیامبر اعظم(ص) فرمود: دنیا تمام نخواهد شد تا اینکه مردى از اهل بیت من که «مهدى» نامیده می‌شود، بر مردم حکومت کند.

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، به مناسبت سالگرد آغاز امامت حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، پرسش‌هایی درباره امام زمان(عج) همراه با پاسخ‌ آن تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.

یکی از سوالاتی که درباره امام زمان (عج) مطرح می‌شود این است که عقیده به مهدى از چه زمانى داخل محیط اسلامى شد؟ آیا در زمان پیغمبر اسلام (ص) هم از مهدى صحبتى بوده یا اینکه پس از رحلت آن حضرت، این عقیده در بین مسلمین شایع شد؟

پاسخ: 

عقیده به مهدى از آغاز اسلام در بین مسلمین شایع بود.

پیغمبر اکرم (ص) نه یک بار بلکه بارها از آن وجود شریف خبر می‌داد و گاه و بی‌گاه از دولت مهدى و علائم و آثار و نام و کنیه‏اش گفتگو مى‌‏کرد.

احادیثى که از پیغمبر اکرم (ص) در این‏باره صادر شده و از طریق شیعه و سنى به ما رسیده، از حد تواتر، متجاوز است. از باب نمونه چند حدیث را مى‏‌خوانم:

عبد اللّه بن مسعود از پیغمبر (ص) روایت کرده که فرمود: دنیا تمام نخواهد شد تا اینکه مردى از اهل بیت من که مهدى نامیده می‌شود بر مردم حکومت کند. (عبد اللّه بن مسعود قال، قال رسول اللّه( ص): لا یذهب الدنیا حتى یلى امتى رجل من اهل بیتى یقال له المهدى- بحار الانوار چاپ اسلامیه سال 1384 هجرى ج 51 ص 75- اثبات الهداة ط 1 ج 7 ص 9)

ابو الحجاف روایت کرده که پیغمبر (ص) سه مرتبه فرمود: بشارت باد شما را به مهدى. در هنگام پراکندگى مردم و وقوع گرفتارى‌‏هاى سخت، ظاهر مى‏‌شود و زمین پر از ظلم و ستم را از عدل و داد پر مى‏‌کند، دل‏‌هاى پیروانش را سرشار از عبادت نموده عدلش همه را فرا مى‌‏گیرد. (ابو الحجاف قال، قال رسول اللّه (ص): ابشروا بالمهدى، قالها ثلاثا یخرج على حین اختلاف من الناس و زلزال شدید یملاء الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا. یملاء قلوب عباده عبادة و یسعهم عدله- بحار الانوار ج 51 ص 74)

پیغمبر (ص) فرمود: رستاخیز برپا نمى‌‏شود تا قائم بر حق ما قیام کند. هنگامى نهضت مى‌‏کند که خدا اذنش دهد. پس هر که از وى پیروى کند نجات یابد و هر که تخلف نماید هلاک شود. اى بندگان خدا! خدا را در نظر داشته باشید و هنگامی که مهدى ظاهر گشت هر طور ممکن شد به سویش بشتابید اگر چه بر روى برف حرکت نمایید زیرا او خلیفه خدا و جانشین من است‏. (قال رسول اللّه (ص): لا تقوم الساعة حتى یقوم القائم الحق منا و دلک حین یأذن الله عز و جل له، و من تبعه نجا و من تخلف عنه هلک. اللّه اللّه عباد الله! فأتوه و لو على الثلج فانه خلیفة اللّه عز و جل و خلیفتى- بحار الانوار ج 51 ص 65- اثبات الهداة ج 6 ص 382)

پیغمبر (ص) فرمود: هرکس قائم فرزندان مرا منکر شود مرا انکار نموده است‏. (قال رسول اللّه (ص): من انکر القائم من ولدى فقد انکرنى بحار ج 51 ص 73)

پیغمبر (ص) فرمود: دنیا سپرى نشود تا اینکه مردى از اولاد حسین، امور امت مرا در دست گیرد و دنیا را پر از عدل و داد کند چنانکه از ظلم و جور پر شده است‏. (قال النبى (ص): لا تذهب الدنیا حتى یقوم بامر امتى رجل من ولد الحسین یملاءها عدلا کما ملئت ظلما و جورا- بحار ج 51 ص 66)

مهدی موعود، در زمان رسول اکرم (ص) معروف بود

اینگونه احادیث زیاد است بلکه از بسیارى از آنها استفاده مى‌‏شود که موضوع مهدى و قائم در زمان رسول اکرم (ص) امر مسلمى بوده و آنرا به عنوان خبر تازه‌‏اى به مردم اظهار نمى‏‌داشته بلکه از علائم و آثارش سخن مى‌‏گفته و مى‌‏فرمود: مهدى و قائم معهود از عترت من خواهد بود.

از باب نمونه: على بن ابیطالب علیه‌السلام مى‌‏فرماید: خدمت رسول اکرم (ص) عرض کردم: آیا مهدى موعود از ما خواهد بود یا از غیر ما؟ پاسخ داد:

از ما خواهد بود، خدا دین را به دست مهدى ختم مى‌‏کند چنانکه افتتاحش به دست ما صورت گرفت. به واسطه ما از فتنه‌‏ها نجات یابند چنانکه بواسطه ما از شرک نجات یافتند. خدا به برکت وجود ما کینه‌‏هاى ایام فتنه را از دل آنان زائل مى‌‏کند چنانکه بعد از دشمنى‏‌هاى ایام شرک و بت‏‌پرستى، قلوبشان را باهم‏ مهربان نموده در دین، برادرشان گردانید. (على بن ابیطالب علیه السلام قال قلت: یا رسول اللّه أمنا آل محمد المهدى ام من غیرنا؟ فقال رسول اللّه: لابل منا. یختم اللّه به الدین کما فتح بنا و بنا ینقذون من الفتن، کما انقذوا من الشرک و بنا یؤلف الله بین قلوبهم بعد عداوة الفتنة اخوانا کما الف بینهم بعد عداوة الشرک اخوانا فى دینهم- بحار الانوار ج 51 ص 84- اثبات الهداة ج 7 ص 191. مجمع الزوائد تألیف على بن ابى بکر هیثمى ط قاهره ج 7 ص 317)

ابو سعید خدرى مى‌‏گوید از پیغمبر (ص) شنیدم که بالاى منبر مى‌‏فرمود: مهدى موعود از فرزندان و اهل بیت من، در آخر الزمان خارج می‌شود، آسمان بارانش را براى او نازل مى‏‌سازد و زمین گیاهانش را براى او خارج مى‌‏کند. زمین را از عدل و داد پر مى‌‏کند چنانکه مردم آن را پر از ظلم و جور نموده‏‌اند. (عن ابى سعید الخدرى، قال سمعت رسول اللّه (ص) یقول على المنبر: ان المهدى من عترتى من اهل بیتى یخرج فى آخر الزمان تنزل له السماء قطرها و تخرج له الارض بذرها، فیملاء الارض عدلا و قسطا کما ملاءها القوم ظلما و جورا- بحار الانوار ج 51 ص 74- اثبات الهداة ج 7 ص 9.)

ام سلمه روایت کرده که از پیغمبر شنیدم مى‏فرمود: مهدى از عترت من و از اولاد فاطمه است. (عن ام سلمة قالت: سمعت رسول اللّه (ص) یقول: المهدى من عترتى من ولد فاطمة- بحار ج 51 ص 75)

رسول خدا (ص) فرمود: قائم از فرزندان من، نامش نام من و کنیه‏‌اش کنیه من و خویش خوى من و رفتارش رفتار من خواهد بود. مردم را به کیش و آئین من وادار نموده به کتاب خدا دعوت مى‏‌کند. هرکس او را اطاعت کند مرا اطاعت نموده و هرکس از وى نافرمانى کند عصیان مرا به جاى آورده است. هرکس در زمان غیبت منکرش شود مرا انکار نموده، هرکس تکذیبش نماید مرا تکذیب کرده است و هرکس تصدیقش نماید مرا تصدیق نموده است. از تکذیب‏‌کنندگان او و کسانی که گفتار مرا درباره‌‏اش انکار نمایند و امتم را گمراه کنند، نزد خدا شکایت خواهم کرد. ستمکاران بزودى بازگشت و عاقبت کار خویش را مشاهده خواهند نمود. (بحار الانوار ج 51 ص 73)

سعید بن مسیب از عمر و عثمان بن عفان روایت کرده که گفتند: ما از رسول خدا شنیدیم که می‌فرمود: امام‏‌هاى بعد از من دوازده نفرند که نه نفرشان از نسل حسین هستند و مهدى این امت از ماست. هرکس بعد از من دامن آنان را بگیرد هر آینه به ریسمان محکم خدا چنگ زده است و هرکس آنان را رها کند خدا را رها نموده است‏. (اثبات الهداة ج 2 ص 526)

اینگونه احادیث، زیاد است که مى‌‏توانید براى بررسى بیشتر به کتب حدیث مراجعه کنید. با این احادیث، روشن می‌شود که عقیده به مهدى از آغاز اسلام در بین مسلمانان شایع بود.

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921019000825