در اسطوره شناسی یونانی ها «نارسیوس» مرد جوانی بود كه كسی را دوست
نداشت! تا اینكه روزی عاشق عكس خود در آب رودخانه ای شد! او نمی توانست تصویرش را
دربرگیرد، در نتیجه اندوهگین شد و سرانجام پری دریایی شد و مرد!
اختلال شخصیت خودشیفته(از خود راضی)
اختلال شخصیت «نارسیسی» یا
«خودشیفته» شرایطی آسیب شناختی است كه در آن شخص بشدت خود محور، علاقه مند به
خویشتن، خود بزرگ بین، فاقد احساس همدلی و سلطه گر است. با اینكه شخصیت هایی با این
ویژگی به مقامهای بالا دست می یابند، اما زندگی شان راضی كننده و لذت بخش نیست و
ممكن است در زندگی دست به اقداماتی بزنند كه تحقیر خود آنها را به همراه داشته
باشد. اشخاصی با این ویژگی از روابط و یا از موفقیت های خود شاد نمی شوند.
ویژگی های رفتاری
افرادی با این گونه تیپ شخصیتی، بخصوص در
دنیای قدرت و زمینه های سیاسی و كارهای بازرگانی و شركتی می توانند به اوج برسند.
این اشخاص اغلب جلب توجه می كنند، از انرژی فوق العاده ای برخوردارند، می توانند
درباره توانمندیهای خود حرف بزنند و عقاید خود را به دیگران تحمیل كنند. آنها در
نظر دیگران با استعداد و با این حال نفوذناپذیر هستند.
افراد خودشیفته برای
رسیدن به اهداف خود بر دیگران سلطه جویی می كنند و انتظار دارند كه دیگران با آنها
رفتاری متفاوت از سایرین داشته باشند.
افراد خودشیفته، تحمل شنیدن انتقاد را
ندارند. بعضی ها بی آنكه به روی خود بیاورند، شدیداً ناراحت و دلخور می شوند، اما
رنجشان با آنچه شنیده اند تناسب ندارد! گروهی دیگر با خشم واكنش نشان می دهند،
بدخلق و بدبرخورد می شوند و برای رسیدن به خواسته های خود دیگران را مورد سلطه جویی
قرار می دهند. نكته قابل توجه اینكه افراد خودشیفته می خواهند انتقاد كننده را
نابود كنند.
این گونه افراد، فاقد ویژگی همدلی هستند و نمی توانند بفهمند كه
دیگران چه احساسی دارند. آنها متوجه نیستند كه به خاطر بیماری خود چه لطمه ای به
دیگران می زنند و چقدر خاطر آنها را مكدر می سازند. افرادی كه به این اختلال مبتلا
هستند به تحسین شدن دائم نیاز دارند و برای رسیدن به این خواسته خود ترفند بازی می
كنند! آنها سعی دارند به موفقیت های تحسین برانگیز برسند، اما در ضمن به دیگران
غبطه می خورند و بر آنها حسد می ورزند! این اشخاص اغلب افسرده می شوند و از اشخاصی
كه در زندگی شان حضور دارند، استفاده نمی برند!
سیر و پیش آگهی اختلال شخصیت خودشیفته
این اختلال مزمن است و
درمان آن نیز مشكل! چنین بیمارانی مدام ناچارند ضربه هایی را كه از رفتارشان ناشی
می گردد، تحمل كنند. پیشرفت سن را خوب تحمل نمی كنند، چون برای زیبایی، قدرت و صفات
جوانی ارزش زیادی قائل هستند و به طور نامناسبی به آنها وابسته اند!
نظریه های گوناگون روان شناسی
1- نظریه روانكاوان
روانكاوان
از زمان فروید به موضوع خودشیفتگی علاقه مند بوده اند. نظریات فروید در رابطه با
این موضوع در طول زندگی اش تغییر یافت. فروید عقیده داشت كه افراد خودشیفته نمی
توانند از روانكاوی سود ببرند، زیرا قادر نیستند رابطه انتقالی لازم را با درمانگر
شكل بدهند.
2- نظریه روان پویش گران
اكثر نظریه پردازان پویشی نوین نظرات
جدیدی درباره خودشیفتگی ارائه نموده اند و یكی از با نفوذترین این نظریه پردازان
«اتو كرنبرگ» است كه بر خود معطوف بودن افراطی افراد خودشیفته، تعامل با دیگر مردم
و اختلاف بین خودانگاری به ظاهر مغرورانه آنان و نیاز سیراب نشدنی آنها برای پذیرش
از سوی دیگران تأكید كرده است.
كنار آمدن با افراد از خود راضی و چند توصیه برای زندگی كردن با
آنها
كنار آمدن با مردان و زنان خودشیفته بشدت دشوار است. توجه داشته باشید
كه استرس، اختلاف و تعارض می تواند منجر به رفتارهای ناخوشایند شود و در این میان
افراد خودشیفته كه نمی توانند حتی در بهترین شرایط با دیگران كنار بیایند از موقعیت
ویژه ای برخوردارند.
چند توصیه مهم
1- این افراد نیاز دارند كه همواره شماره یك
باشند.
2- برای جلب توجه به آنان توجه كنید.
3- مراقب باشید عزت نفس خود را
در گرو محبت و توجه آنان قرار ندهید.
4- احساسات خود را مطرح كنید و حتی درباره
موضوعات به ظاهر مسلم حرف بزنید، اما انتظار نداشته باشید كه این افراد متوجه
حرفهای شما شوند.
5- بسیاری از افراد خودشیفته، گاهی به شما نزدیك می شوند و بعد
فاصله می گیرند. این موضوع بویژه بعد از ایجاد رابطه بیشتر دیده می شود. از این
نزدیك و دور شدن آنان معطلع باشید.
روشهای درمان اختلال شخصیت خودشیفته
از جمله روشهای درمانی
برای این این اختلال می توان به موارد زیر اشاره كرد:
1- روان درمانی
درمان اختلال شخصیت خودشیفته بی نهایت مشكل
است، چون برای پیشرفت درمان، این افراد باید دست از خودشیفتگی بردارند. روان
پزشكانی مثل «اتو كرنبرگ» و «هاینزكوهات» طرفدار روشهای روانكاوری و روان پویشی
هستند.
شناخت درمانی نیز برای درمان خودشیفته ها، پیشنهاد شده است.
2- درمان دارویی
در بیمارانی كه نوسان خلق جزیی، از شكل بالینی
ویژه دارند، نوعی داروی خاص توصیه می شود.
چون مبتلایان به این نوع اختلال شخصیت
خودشیفته، طرد شدن را خوب تحمل نمی كنند و آمادگی ابتلا به افسردگی را دارند،
داروهای ضد افسردگی نیز ممكن است در مورد آنان به كار رود.
منبع: نشریه روزهای زندگی-ش332.