اگر بخواهیم بدانیم تشیّعى كه این قبیله ها بدان معتقد بودند چیست باید سفرى به تركیه كنیم و با علویان آن مملكت آشنا شویم. اگر لطف خدا و بركت اهل بیت شامل شیعیان سرزمین ما نمى شد و عالمان پارسایى چون شیخ على كركى و پسرش شیخ عبدالعال و شیخ على منشار و ده ها تن عالم دیگر نمى بودند و فقه شیعه را از عبادات و معاملات - كه به وسیله صدوق و كلینى و شیخ طوسى پى ریزى شد و پس از فترت مغول رو به اندراس مى رفت - از نو زنده نمى كردند، و به طبقه هاى بعد از خود چون وحید بهبهانى، شیخ جعفر كاشف الغطا و شیخ محمد حسن صاحب جواهر نمى سپردند، بدون تردید شعائر شیعى در كارهایى خلاصه مى شد كه نمونه آن را در روز دهم محرم هر سال در استانبول، قبرستان ایرانیان «دره سید احمد» مى توان دید. درگیریهاى خونینى كه بین دو خاندان صفوى ایران و عثمانى تركیه رخ داد و تذكار خاطره آن هر مسلمان غیرتمند را متأثر مى سازد، موجب گردید كه مذهب شیعه در دیده مسلمانان منطقه شرقى غیر ایرانى، عقیده اى معرفى شود كه از فروع تنها به یك باب پاى بند است و آن باب هم «تبرى» است! در اینجا مناسب است از شعائر مذهبى نیز سخنى بمیان آوریم. شعائر مذهبى عامل بزرگ مؤثرى در بیدارى و تحرك توده مردم بود. اما از این تاریخ به بعد بصورت نمایشى بى روح و گاهگاه مخالف با روح شریعت درآمد. از جمله این شعائر، حماسه سرایى و نوحه خوانى و تعزیه دارى بیاد شهیدان كربلاست.
***************
21 . مقصود ما از قدرت وسیع الاطراف حكومت مقتدر گسترده است. بدین طریق حكومت هاى شیعى محلى چون زیدیه به طبرستان آل عمران در شمال سوریه و سربداران خراسان را بحساب نیاوردیم.
زالزالک
در صورتى كه ابن سعد مؤلف طبقات كه دویست وشش سال پیش از او مى زیسته مقدار دارایى على را به هنگام شهادت هفتصد درهم نوشته است 18. مقام شیخ الاسلام ابن تیمیه و امام ابن حزم والاتر از آنست كه به عمد چنین افتراها به شیعه ببندند یا نادانسته درباره آنان قضاوت كنند ولى در دوره قدرت بغداد چه در عصر فاطمیان و چه بعد از آنان، بازار تهمت و جعل و دروغ بافى به حدى رونق یافت كه مردمان دانشمند هم باور نمى كردند كه این همه نسبت هاى بى مأخذ باشد. درست نظیر آنچه پس از جنگ هاى صلیبى، در حوزه هاى مسیحى اروپا نسبت به مسلمانان شایع گردید. از آن تاریخ این پندارهاى غلط در باره شیعه در ذهن مردم مصر و آفریقا جاى گرفت و چنین پنداشتند كه تشیع مخلوطى از كیش هاى یهودى، مسیحى، زرتشتى و باطنى است؛ چنانكه دانشمندى متتبع چون احمد امین چنان عبارتى را در كتاب خود (فجرالاسلام) گنجاند19. به خاطر دارم نه سال پیش كه براى نخستین بار به مصر رفتم مخبر مجله «المصور» هنگام مصاحبه پرسید شما شیعه هستید؟ گفتم آرى. پرسید راست است كه «شما معتقدید جبرئیل مى خواست به على نازل شود ولى دچار اشتباه شد و به نزد محمد رفت؟». تعجب كردم. گفتم این پرسش از مرد تحصیل كرده اى مثل تو عجیب است. من نمى گویم كه فرقه اى با چنین اعتقاد، میان بظاهر مسلمانان نبوده است، اما اگر واقعاً از فرقه هاى امروز هم فرقه اى این اعتقاد را داشته باشد - و گمان نمى كنم چنین فرقه اى موجود باشد20 - آنان در شمار غُلات به حساب مى آیند و مذهب غالیان از نظر شیعه مردود است.
**************
18 . الطبقات الكبرى، ج 3، ص 6.
19 . حقیقت این است كه شیعه گرى پناهگاه كسانى است كه مى خواهند اسلام را ویران كنند. یهودیان، ترسایان و زرتشتیان تعلیمات دینى خود را بنام شیعه گرى در اسلام داخل كردند.
20 . فرقه اى از غالبان (دوستان على - ع -) بنام غرابیه داراى چنین عقیده اى بودند. بنظر مى رسد مؤسس این فرقه مردى یهودى بوده است، زیرا غرابیه و یهود با جبرئیل دشمن اند.
موزه دفاع مقدس
خرمشهر
