مهارتهای اقتصادی،الفبای زندگی
مریم دلش عروسک میخواهد و سبا دوست دارد باز هم دامن بخرد. اگر مادر به مریم بگوید این همه عروسک داری تا عروسک قبلیات خراب نشده باشد برایت جدیدش را نمیخرم، پدربزرگ، عمه، خاله، و حتی بابا هست که از این قاعده سرپیچی کند و برای مریم یک عروسک جدید بخرد تا به کمد باربیهای ریز و درشتش اضافه کند.
اما سبا به تقلید از شخصیتهای تلویزیونی و کارتونی که دائم به ضرب جادو و جنبل یا جیب پر تهیهکننده، لباسهای رنگارنگ میپوشند، دوست دارد هر روز ۱۰ دست لباس عوض کند و چون مادرش هم روزی دو سه دست لباس عوض میکند، این کار او زیاد عجیب نیست.
اگر بابا به او بگوید یک نفر هست که در خانه با ولخرجی لباسهای رنگوارنگ بخرد، تو دیگر نمیخواهد این کار را بکنی، مادر ناراحت میشود و برای انتقام هم که شده، یک لباس جدید برای سبا میخرد.
امروز با وجود تنگناهای اقتصادی، بچههایی که در فضایی انتزاعی مملو از خواستههای رنگارنگ برآورده شده زندگی میکنند، کم نیستند و با این وضع بزودی از پس خواستههای آنها بر نمیآییم و از آنها جوانانی میسازیم که نمیتوانند متناسب با خواستههایشان پول درآورند. آن روز چیزی که برای آنها به میراث ماند، دو سه عدد ماهی است نه هنر ماهیگیری که آینده آنها را تضمین میکند !!!
الف مثل اقتصاد
شاید عقل معاش و فکر اقتصادی چیزی نباشد که بتوان به عنوان اولین حرفهای زندگی به کودک آموخت ولی آنچه ما انجام میدهیم، عملکرد آینده آنان را در رابطه با زندگی شکل خواهد داد.
کودک چقدر اسباببازی دارد؟ آیا با مفهوم نداشتن آشناست؟ آیا محدودیتی برای خواستههایش تصور میکند؟
اگر از همان ابتدا با زیادهروی نسبت به در اختیار گذاشتن همه چیز، به کودک نشان دهیم که برای او محدودیتی وجود ندارد، هرگز کودک الف اول اقتصاد را نخواهد آموخت.
آنتوان ماکارنکو در کتاب گفتارهایی درباره تربیت فرزندان، توجه ویژهای به تربیت اقتصادی فرزندان دارد. وی در این خصوص اعتقاد دارد: آموزش انسانی شرافتمند بودن به فرزندان کافی نیست بلکه لازم است آنان یاد بگیرند که مدیرانی خوب و شرافتمند نیز باشند. به همین دلیل توجه به اقتصاد در خانواده، زمینه بسیار مناسبی برای پرورش خصوصیات مهم اخلاقی در مدیران آینده جامعه است.
به اعتقاد این اندیشمند، با مدیریت صحیح و بجا در اقتصاد خانواده، خصوصیات جمعگرایی، صداقت، دلسوزی، صرفهجویی، مسوولیتپذیری، استعداد سمتگیری و دیگر خصوصیات مثبت، رشد و پرورش مییابد. هرگاه بچهها از محل عایدی خانواده خود اطلاعی نداشته باشند و عادت کنند صرفا نیازمندیهای خود را مرتفع سازند و به نیازمندیهای سایر اعضای خانواده بیاعتنا باشند، صرفا مصرفکنندگان حریصی خواهند بود که بعدها میتوانند هم برای خود و هم برای جامعه زیانهای جبرانناپذیری به بار بیاورند.
رمز موفقیت
ندا، خانمی ۴۵ ساله و موفق است که ازدواج مناسب کرده و فرزندان خوبی نیز تربیت کرده است. او میگوید: وقتی خیلی کوچک بودم، پدرم به من میآموخت که در یک خانواده مهم این نیست که همه چیز را به خود اختصاص دهی بلکه اینکه همه چیز را برای همه بخواهی، مهمتر است.
او برای اینکه ارزش پول و زحمات او را درک کنم، به من میگفت: میخواهی تو را استخدام کنم و من که آن روزها ۶ ساله بودم، میگفتم بله. ما قرار گذاشتیم که من تکالیفی که به عنوان فرزند در خانواده دارم مثل ادب، نز اکت، مسوولیتپذیری و آموزش پیش از دبستان را بخوبی انجام دهم و کارمند کوچولوی پدرم باشم که از او حقوق یا همان پول توجیبی در یافت میکنم. این پول توجیبی در صورت بروز خطاهای فاحش کم میشد و در صورت رفتارهای شایان توجه افزایش مییافت. اگر چیزی میخواستم که خارج از نیازهای معمول و کفایت وسایل بازی بود، باید خودم از محل پولتوجیبی تامین میکردم. یک روز برای خرید یک چرخ خیاطی، پسانداز ۶ ماهم را هزینه کردم ولی آن چرخ خیاطی آنقدر برایم عزیز بود که بعد از ازدواج هم آن را با خود بردم.
من امروز زندگی خوبی دارم و در برنامهریزی اقتصادی خانواده سهیم هستم، نمیدانم شیوه پدرم درست بود یا نه اما هرچه بود واقعا قدر کار او و قدر پول را دانستم و امروز آن را به بچههایم آموزش میدهم.
روانشناسان خانواده معتقدند والدین باید برای فرزندان فضای واقعی از توانمندی خانواده ترسیم کنند و قرار نیست آنها در محرومیت و فرزندان در رفاه زیاده از حد زندگی کنند. در غیر این صورت، آنان از نیازهای والدینشان بیاطلاع مانده و تنها به ارضای امیال خود توجه میکنند که برای خود آنان هم در آینده عواقب بدی خواهد داشت و این زیاده رویها بزودی والدین را خواهد رنجاند.
از شما متشکرم
«تشکر» واژهای است که حسین با آن بیگانه است. او هرچه میخواهد با قلدری از والدینش زورگیری میکند و اصلا برایش مهم نیست که آن چیز چگونه فراهم میشود. او الان که بـــــزرگتر شده است، به والدینش طعنه میزند که به اندازه کافی خوب نیستند و اگر میتوانست والدین پولدارتری انتخاب میکرد.
آخرین کار زشتی که از او سر زده، این است که به مادرش گفته است: خجالت میکشم که تو یک زن خانهداری. مادر دوستم نمیگذارد پسرش احساس نیاز بکند و اگر پدرش برای خرید چیزی پول نداشته باشد، او بلافاصله از حساب خودش برای خرید چیزی که میخواهد، اقدام میکند.کاش تو هم شاغل بودی!!!
شاید شما هم فهمیده باشید که دلیل این ناسپاسی چیست. والدین تکفرزند دوست دارند آب توی دل تنها بچهشان تکان نخورد و گاهی نتیجه چیزی نیست که انتظارش را میکشند.
کارشناسان توصیه میکنند والدین بچهها را به محل کارشان ببرند و دشواریها و اهمیت کار را به آنان نشان دهند.
اگر مادر، خانهدار است بچهها باید اهمیت وظایف، کار و زحمات خانهداری را بدانند و به آن احترام بگذارند. بچهها باید بدانند که کارهای خانه به زحمت و تلاش فراوان نیاز دارد؛ حتی ارزش افزودهای که مادر در خانه ایجاد میکند و بهای پخت و پز، خانهداری و کارهای تبدیلی خود در خانه را به او نشان دهید تا کار خانه را به عنوان یک کار تولیدی در نظر بگیرد.
مسوولیتپذیری
بچهها باید یاد بگیرند از بعضی نیازهای خود برای رفع نیازهای دیگر اعضای خانواده صرف نظر کنند. آنان باید بیاموزند که منافع جمعی خانواده به نیازهای شخصی و غیر ضروری آنها ارجحیت دارد.
بچهها وقتی بزرگتر میشوند، باید با بودجه خانواده آشنا باشند و از مقدار حقوق یا دستمزد والدین خود آگاهی یابند.
نباید به بچهها اجازه داد که لاف ثروتشان را بزنند. اگر کودک چنین حسی دارد از او کمک بخواهید هر چند وقت یک بار وسایلی را که نیاز ندارید، به همراه وسایل اضافه و اسباببازیهای بدون استفاده او بستهبندی کرده به مراکزی که نیاز به کمکهای غیر نقدی دارند یا خانوادههای نیازمندی که شناسایی کردهاید، اهدا کند. بگذارید حس نوعدوستی در فرزندتان رشد کند.
به کودک یاد دهید وضعیت خانواده هرچه که باشد، کسب روزی حلال قابل احترام است و باید با صرفهجویی و تنظیم توقعات، وضع را بهبود بخشید. شما با هر اندازه درآمدی که دارید، باید خود را خوشبخت نشان بدهید اما خوشبختی به معنی بینیازی و پولداری نیست.
عمر مفید وسایل عمومی خانه و اسباببازیهای کودک را به او بگویید و او را توجیه کنید اگر وسیله زودتر از موعد بر اثر بیتوجهی شکسته شود، جایگزینی آن مدتی طول میکشد.
بچهها باید قادر باشند و یاد بگیرند بدون اینکه لوازم و وسایل خانه را کثیف کنند یا بشکنند، از آنها استفاده کنند و در مورد وسایل خود و خانواده احساس مسوولیت داشته باشند.
امروزه مبل و میز ناهارخوری یکی از لوازم عادی و گاه ضروری خانههای
ما شده است و به هر خانهای که وارد میشویم، میزهایی را میبینیم که
تعدادی صندلی دورشان چیده شده است.
گاه این وسایل چندان
تناسبی هم با فضای اتاقهای نشیمن ندارد پس اگر شما هم جزو آن گروهی هستید
که میخواهید مبل و میزی بخرید، حتما فضای خانه را در نظر بگیرید و مبلمانی
را انتخاب کنید که برای خانه شما مناسب باشد. همچنین بهتر است رنگ مبل
خریداری شده با رنگ سالن یا نشیمنی که میخواهیم مبلمان را در آنجا
بگذاریم، هماهنگ باشد و خلاصه در یک کلام، مبلها به کل خانه و سایر وسایل
بیاید.
این یک طرف موضوع است،
اما سوی دیگر این بحث، نگهداری صحیح از مبلمان است که بحق مهمتر از خرید
آن است. این کار در حقیقت نوعی هنر است که باعث میشود این وسایل عمری
طولانیتر داشته و از جلوه و زیبایی آنها کاسته نشود، وگرنه شما هم به آن
دسته از خانمهای خانهدار میپیوندید که هر سال یکبار یا حتی کمتر از آن
مبلها را عوض میکنند و کلی به اقتصاد خانواده ضرر میزنند!
حتما شما هم میدانید روش
نگهداری از انواع مختلف مبلمان، متفاوت است. اما جنس این وسایل هرچه باشد
یک اصل اولیه برای نگهداری آنها وجود دارد و آن اینکه مبلمان خود را در
جایی بگذارید که در مقابل نور مستقیم خورشید نباشد. زیرا در درازمدت آفتاب
رنگ آنها را میبرد، از رونق میاندازدشان و در طول زمان به وسایل خانه
آسیب میرساند. همچنین این قبیل وسایل نباید در جاهای خیلی گرم مثل نزدیک
رادیاتور شوفاژ یا شومینه و بخاری قرار بگیرد. گرمای زیاد باعث خشک و
شکننده شدن چرم یا چوب میشود. بویژه اگر مبلمان شما چرمی باشد در مجاورت
گرما خیلی زود شکل و قیافه خود را از دست میدهد. همین موضوع در مورد لوازم
چوبی صادق است. از سوی دیگر این نوع اسباب خانه در مسیر جریان هوای سرد هم
نباید قرار بگیرد. پس یادمان باشد گرما و سرمای بیش از حد باعث خراب شدن
مبلمان میشود. پس آنها را در جایی قرار دهید که در زمستان و تابستان هوای
متعادلی داشته باشد. برای نظافت مبلمان چوبی بهتر است آنها را با دستمالی
خشک (دستمالهای متقالی اولویت دارد)، گردگیری کنید. همچنین اگر مبلمان
چرمی در خانه دارید آنها را نیز مرتب گردگیری کرده و حداقل هر۳ ماه یکبار
سطح آنها را به واکس مخصوص چرم آغشته کنید.در صورت ریختن مایعات روی مبل،
اول دستمالی خشک را روی محل قرار دهید تا رطوبت آن را بگیرد. یادتان باشد
هیچ وقت دستمال را روی رطوبت نکشید بلکه فقط دستمال خشک را روی رطوبت
بگذارید و پس از مدتی بردارید، سپس با دستمال خشکی که رنگ نمیدهد بقیه
رطوبت به جا مانده را خشک کنید. بهتر است بعد از خشک کردن کامل اگر قسمت
چوبی مبل هم خیس شده بود، آن محل را با ماده مخصوص پولیش کنید.
اگر قسمتهای پارچهای
مبلمان شما کثیف شده است حتما آنها را با مواد استاندارد تمیز کنید؛ اگر هم
لکهای روی این قسمتها به وجود آمده از لکهبرهای مخصوص که در بازار
موجود است، استفاده کنید.
نکته مهم دیگر در نگهداری
مناسب مبلمان این است که از گذاشتن اجسام سنگین و غیرمتعارف و تیز روی این
وسایل خودداری شود. گذاشتن اینگونه اجسام روی مبلمان باعث خراب و پاره
شدن مبل میشود. همچنین در مواقعی که مهمان دارید، سعی کنید با گذاشتن
زیربشقابی یا انداختن یک رومیزی زیبا میز را پوشش دهید و پس از صرف غذا هم
میز را تمیز کنید تا اگر احیانا مایعات یا غذا روی آن ریخته، جای آنها روی
میز نماند.
نکته بعدی که رعایتش مهم
است، قراردادن مبلمان در جایی است که سطحی یکنواخت و صاف داشته باشد.
همچنین موقع جابجا کردن مبلمان هرگز آنها را روی زمین نکشید، زیرا این کار
باعث آسیبدیدن مبلها میشود و پایههای آنها را لق میکند.
در بعضی خانهها برای
تزئین یا نگهداری بهتر پوششهایی روی مبلمان میاندازند. اگر این پوششها
از نوع پلاستیکی باشد به مرور زمان موجب صدمه دیدن سطح چوبی این وسایل
میشود.
همچنین اگر مبلمان شما
نیاز به ترمیم دارد، مثلا فنر آنها آسیب دیده است، حتما در اسرع وقت اقدام
به برطرف کردن این مشکل کنید، زیرا تاخیر در این کار باعث خرابی بیشتر
میشود.
نکته آخر در این فرصت این
که یادتان باشد، پولیش کردن ماهانه مبلمان چوبی، به طول عمر این وسایل کمک
خواهد کرد و شما وسایلی خواهید داشت که همیشه نو به نظر میآیند.
مرضیه عالمی
باغبانی و نگهداری از گل و گیاه در فرهنگ ایرانی از آن دسته کارهایی
تلقی میشود که به قول معروف دل و دماغ میخواهد و باید اهلش باشی و علاقه
درونی داشته باشی تا به آن بپردازی. در بهترین حالت رسیدگی به امور باغچه و
گلدانها سرگرمی سالمندان بازنشسته پنداشته میشود تا اوقات بیکاری را با
آرامش سپری کنند و شاداب بمانند.
سکونت در منازل آپارتمانی
و نداشتن باغچه در حیاط یا مشاع بودن آن نیز بهانه دست بیشتر افراد میدهد
تا تیرخلاص به این تمایل و غریزه درونی بشری بزنند و طراوت و تازگی گل و
گیاه را فقط در دامن طبیعت بیرون شهر جستجو کنند. در حالی که گذشتگان ما
با آب و خاک و گیاه پیوندی ناگسستنی داشتند و باغبانی برای امروزیها بیش
از آنکه یک علم باشد، میراثی شفاهی از پدران و اجداد است.
میگویند روح انسانهای
بزرگ با باغچه نسبت دارد و درباره اهمیت پرورش و نگهداری گیاهان نیز فقط
همین را بدانید که در بیشتر کشورهای توسعهیافته جهان، آموزش پرورش انواع
گلها و درختان و شناخت عملی درباره گونههای گیاهی بخشی جداییناپذیر از
نظام عمومی تحصیل از آغاز تا پایان است. نگهداری از گیاهان در خانه فواید
بسیاری دارد که با توجه به نوع گیاهان متغیر است. شاید بهترین فایده را
بتوان در آرامش و لذت روانی ویژهای جستجو کرد که سروکار داشتن با گیاهان
در آدمی پدید میآورد.
گیاهان آپارتماننشین
نگهداری از گیاهان در محیط آپارتمان به دلیل وجود شرایط کنترلشده در آپارتمانها و زیبایی این نوع گیاهان طرفداران بسیاری دارد.
زیبایی، تصفیه هوا و حفظ
رطوبت در محیط آپارتمان مهمترین مزایای نگهداری از این نوع گیاهان برگی
است و محققان توصیه میکنند به ازای هر نفر از ساکنان منزل حداقل ۳ گیاه
آپارتمانی نگهداری شود. از اهمیت این گیاهان در پاکسازی هوای داخل منازل از
آلایندههای شیمیایی نیز نباید غافل شد. وسایل پلاستیکی، اسباببازیها،
رنگهای چوب، اسپریهای خوشبوکننده، الیاف و منسوجات نایلونی و … حاوی مواد
شیمیایی فرّاری هستند که در محیط خانه متصاعد میشوند و برای تهدید سلامت
ساکنان با آلودگی هوایی که از بیرون میآید، دست به دست هم میدهند!
گیاهان آپارتمانی بنا به نتیجه تحقیقات پیشرفته در آژانس هوا ـ فضای ایالات
متحده آمریکا (ناسا) در کاهش این آلایندهها و تصفیه هوا از آنها تاثیر
مستقیم دارند.
اگر میخواهید در منزل از
گیاهان آپارتمانی نگهداری کنید، کافی است آنها را در گلدانهای زیبا و
البته مناسب تهیه کنید و هنگام خرید یا پس از آن شیوه درست نگهداری از این
گیاهان پهن برگ را از فروشنده، اطرافیان یا منابع مکتوب و مجازی بیاموزید.
اغلب گیاهان آپارتمانی به نور ملایم و آبی کم نیاز دارند، ولی نگهداری از
هریک از آنها ریزهکاریهایی دارد که در صورت آشنایی با آن میتوان گیاه را
در بهترین شرایط از نظر شادابی و طراوت نگه داشت. دیگر این که برخی از
انواع گیاهان آپارتمانی با وجود زیبایی برای نگهداری در منزل مناسب نیستند.
انواع دیفن باخیا و پانسیتا ممکن است در برخی فصول، شیرهای ترشح کنند که
روی ساقهها مینشیند یا بر خاک گلدان میافتد. این شیرههای سفید یا
بیرنگ سمی هستند و تماس آنها با پوست، دهان و مخاط کودکان میتواند به
بروز التهاب، ورم چشمی و مخاطی یا حساسیت منجر شود. انواع موگه نیز گلهای
سفید و سمی درمیآورند که ممکن است کودکان را به بیماریهایی نظیر حساسیت،
اسهال و تهوع دچار سازد.
باغچهنشینها
باغچه حیاط، پاسیو یا گلخانههای آپارتمانی، باغچههای نواری
بالکن و… میتوانند انتخابهای بیشتری پیش رو بگذارند و پرورش انواع
گیاهان، گلها، درختچهها و درختان را امکانپذیر سازند. اگرهیچ یک از این
امکانات را ندارید، میتوانید گلدانهای بزرگی تهیه و آنها را به
باغچههای کوچک! و قابل حمل تبدیل کنید. دیگر این که با برداشتن یک یا چند
قطعه موزاییک از کف حیاط میتوانید باغچهای کوچک درست کنید که برای کاشت
انواع گیاهان حتی درختان مناسب است. بیلچه، ابزار اولیه برای پرورش گیاهان
باغچهای است و میتواند تنها ابزار هم باشد. گلدانها در انواع سفالی،
لعابی، چینی، پلاستیکی، فلزی و کامپوزیتی یافت میشوند و برای پرورش هر نوع
گیاه باید گلدانی مناسب با شرایط رشد و نگهداری و عمق و پراکندگی ریشههای
آن تهیه کنید. برای مثال برخی گیاهان به گلدانهای بدون آبکش در قسمت
انتهایی نیاز دارند. گرچه گلدانهای دارای آبکش برای اغلب گیاهان مناسبتر
است. در این باره با افراد آگاه مشورت کنید و پس از آن به خرید گلدان
بپردازید.
سبزی بکارید
کاشت سبزیجات در خانه نیز بسیار مفید است. بهار و تابستان فصل
مناسبی برای این کار است و اگر باغچه ندارید، میتوانید از گلدانهای
کمعمق که سطح وسیعی دارند برای کاشت سبزیجات استفاده کنید. ریحان، تره،
تربچه نقلی، پیازچه، شاهی و سیر مناسبترین سبزیجات برای پرورش در منزل
هستند و نگهداری از آنها نیز معمولا به آبیاری مرتب به میزان کم و قرارگیری
در معرض آفتاب کافی خلاصه میشود. اگر هم به طعمهای تند علاقه دارید،
یادتان باشد بوته انواع فلفل با کمترین اقدامات مراقبتی تندترین فلفلها را
برایتان به ارمغان میآورند.