تبیان، دستیار زندگی

هفت طیف مریی و هفت پیامبر خداوند ( رنگ‌ها و روانشناسی رنگ )

هفت طیف مریی و هفت پیامبر خداوند




( رنگ‌ها و روانشناسی رنگ )







همانطور كه می‌دانیم با پاشیدگی نور سفید در منشور ، هفت طیف مریی بدست می‌آید . از مدتها پیش این موضوع كه چرا انسانها به رنگهای مختلفی علاقمند هستند و اصولا رنگها در روح و روان انسانها چه تاثیراتی دارند ؟ یك معما و بعنوان یك سوال بزرگ مطرح شده بود تا اینكه مبحث روانشناسی رنگ در هنر مطرح شد ! ولی تا به امروز این موضوع كه چرا انسانها ، اقوام و پیروان مذاهب به رنگهای مختلفی علاقمند هستند و تاثیر رنگها در آنها چیست ؟ كاملا مشخص نشده و در مورد آن اختلاف نظر بسیاری مشهود است . ولی این موضوع كه چرا پیروان مذاهب مختلف نسبت به رنگهای بخصوصی توجه خاص و علاقه شدیدی دارند كاملا توجه پذیر است ، به طور مثال چرا اعراب سنی رنگ قرمز ، شیعیان رنگ سبز و یا قوم یهود و بنی اسرائیل رنگ آبی را دوست دارند ؟ با توجه به اینكه این موضوع هم به مذهب و هم به مفاهیم فیزیكی مربوط میشود ، پس یقینا ماهیت متافیزیكی خواهد داشت .

آیا تا به حال این سوال برای شما مطرح شده است كه چرا در مراسم مذهبی در ایران از رنگ سبز و در اسرائیل از رنگ آبی استفاده میشود ؟ و یا اینكه این موضوع بیشتر به مذهب مربوط میشود و یا اینكه به فیزیك و یا روانشناسی ؟ جواب این سوال را باید در مفاهیم متافیزیكی جستجو كرد !



و گفتند [كه] باشید ( شوید ) یهودی یا نصرانی ، [كه حتما] هدایت می‌شوید ، بگو بلكه آیین ابراهیم حنیفی ( یكتا پرستی ، خدا ترسی ) [را باور دارم] و نبوده است از مشركان 135
بگویید [كه] ایمان آوردیم به خداوند و آنچه كه نازل شد به سویمان و آنچه كه نازل شد به سوی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و سبط‌ها ( فرزندان ، گروه‌ها و طایفه‌ها ) و آنچه كه داده شد موسی و عیسی [را] و آنچه [را كه] داده شد انبیاء ( خبرگویان و پیغام‌رسانان ) [را] از [جانب] سرورشان ، فرق نمیگذاریم ( شكاف نمی‌اندازیم ) مابین یكی از ایشان و ماییم برایش تسلیم شدگان ( مسلمانان ) 136
پس اگر ایمان آوردند به همانند آنچه كه ایمان آوردید به آن ، پس هدایت شده‌اند و اگر سر پیچیدند ، پس جز این نیست كه ایشان در گسستگی ( اختلاف و پراكندگی ) [هستند] ، پس به زودی كفایت ( بی‌نیاز ) میكند تو را [از] ایشان خداوند و اوست شنوی دانا 137
رنگ آمیزی ( رنگارنگی ) خداوند و كیست نیكوتر از خداوند [در] رنگ آمیزی ( رنگارنگی ) و ماییم برایش عبادت ( بندگی ) كنندگان 138
بگو آیا جدال ( مشاجره ) میكنید ما را در [مورد] خداوند و [در حالیكه] اوست سرور ما و سرور شما و برایمان [است] اعمالمان و برایتان [باشد] اعمالتان و ماییم برایش خالص شدگان ( مخلص شده‌ها ) 139
یا میگویید [كه] بدرستی ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و سبط‌ها ( فرزندان ، طایفه و قبیله‌ها ) بودند یهودی یا نصرانی ، بگو آیا شمایید داناتر یا خداوند و كیست ظالمتر از كسی كه كتمان ( پنهان ) كند شهادتی [را] نزدش از خداوند و نیست خداوند به غافلی ( بی‌خبر ) از آنچه كه عمل میكنید . آیه 140 سوره بقره



بگو ایمان آوردیم به خداوند و آنچه كه نازل شد برایمان و آنچه كه نازل شد برای ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط ( سبط ها ، فرزندان ، طایفه‌ها ) و آنچه كه داده شد موسی و عیسی و انبیاء ( خبر و پیغام رسانان ) را از [جانب] سرورشان ، فرق نمیگذاریم ( جدایی نمی‌افكنیم ) مابین یكی از ایشان و ماییم برایش تسلیم ( مسلمان ) شدگان 84
و كسی كه می‌جوید غیر اسلام دینی را ، پس هرگز قبول نمیشود از او و اوست در آخرت از زیان كاران . آیه 85 سوره آل عمران



همانطور كه می‌دانیم در تجزیه نور سفید توسط منشور هفت طیف مریی حاصل میشود كه عباراتند از قرمز نارنجی زرد سبز آبی نیلی بنفش . ولی به استناد آیات فوق ما دانستیم كه رنگ مربوط به پیامبران از ابراهیم رسول الله تا عیسی رسول الله چیست ! حال این سوال مطرح میشود كه رنگ بنفش به چه پیامبری مربوط میشود ؟



می‌خواهند برای اینكه خاموش ( تاریك ) كنند نور خداوند را به دهان‌هایشان و [در حالیكه] خداوند تمام ( كامل ) كننده نورش [میباشد] و اگر چه كراهت داشته باشد كافران 8
اوست كسی كه ارسال كرد رسولش را به هدایت و دین حق ، برای اینكه چیره كندش برای دین همگیش و اگر چه كراهت داشته باشد مشركین . آیه 9 سوره صف

می‌خواهند كه خاموش كنند نور خداوند را به دهان‌هایشان ، و ابا ( خودداری ) [نه] می‌كند خداوند مگر اینكه ( تا اینكه ) تمام كند نورش را و اگر چه كراهت داشته باشد كافران 32
اوست كسی كه ارسال كرد رسولش را به هدایت و دین حق برای اینكه چیره كندش برای دین همگیش و اگر چه ( هرچند كه ) كراهت داشته باشد مشركان . آیه 33 سوره توبه



از مفهوم آیات فوق چنین بر می‌آید كه طیف هفتم مربوط به محمد رسول الله میباشد و با نبوت ایشان هفت طیف نور هدایت خداوند تكمیل میشود .



و می گوید كسانی كه كفران كردند ، نیستی فرستاده‌ای ( رسول و پیامبری ) ، بگو كافی [است] به خداوند شاهدی بین من و بین شما و كسی كه نزد اوست علم كتاب . آیه 43 سوره رعد



در واقع علم كتاب به ما می‌گوید اگر هدایت خداوند نور سفید باشد ، چون با تجزیه آن هفت طیف مریی به دست می‌آید پس هفت پیامبر باید حامل كل این هدایت خداوند باشند تا هدایت خداوند برای فرزندان آدم تكمیل شود . البته این موضوع به این معنی نیست كه هدایت خداوند تا قبل از رسالت محمد رسول الله ناقص بوده است ، بلكه تكمیل دین خداوند شاید تابعی از زمان بوده است و در هر مرحله از زمان ، نبوت رسولی از جانب خداوند لازم شده است . آنچه مسلم است منظور خداوند از كامل كردن نورش همان كامل كردن و تكمیل كردن نبوت انبیاء است .



حرام ( ممنوع ) شد برایتان [خوردن] مرده و خون و گوشت خوك و آنچه كه اهلیت ( مربوط ) شد به غیر خداوند ( به خاطر غیر خداوند ذبح شد ) به آن و خفه شده و بیمار در شرف مرگ و پرت شده [از بلندی] و شاخ خورده [و مرده] و آنچه [را] كه خورد درنده ( حیوان گوشت خوار ) ، مگر آنچه را كه [قبلا] پاك كردید [ذبح كردید و بعدا درنده قسمتی از آن را خورده است] و آنچه كه ذبح شد برای بتها و اینكه تقسیم بندی كنید به تیرها ( قرعه‌ها ، شرط بندی و قمار ) ، آن [عمل] شما فسقی ( نافرمانی ) [است] ، امروز ناامید میشود كسانی كه كفران كردند از دین شما ، پس نترسید ایشان را و بترسید مرا ، امروز كامل كردم برایتان دینتان را و تمام كردم برایتان نعمتم را و پسندیدم برایتان اسلام را دینی ، پس كسی كه اضطرار ( فوریت ) یافت در گرسنگی بدون تمایلی برای گناهی [میتواند از آنها بخورد] ، پس بدرستی خداوند آمرزنده‌ای مهربانی [است] . آیه 3 سوره مائده

و این موضوع مهم كه خداوند دین ، هدایت و كتب آسمانی و حتی پیامبرانش را نور معرفی كرده است ، برای اینكه انسان برای دیدن پیرامون خود و راه یابی نیاز به نور و دیدن دارد .

ای انسیان ( مردم ) آمده است شما را برهانی از [جانب] سرورتان و نازل كردیم به جانب شما نوری آشكاری [را] 174
پس اما كسانی كه ایمان آوردند به خداوند و چنگ زدند ( دست انداختند ) به آن ، پس به زودی داخل می كند ایشان را در رحمتی از [طرف] خودش و فضلی ( زیادی ) و هدایت می كند ایشان را به سویش ( خودش ) راهی مستقیمی ( پایداری ) را . آیه 175 سوره نساء

ای نبی ( خبر و پیغام رسان ) ما ارسال كردیم تو را شاهدی و بشارت دهنده‌ای و بیم دهنده‌ای 45
و خواننده‌ای ( دعوت كننده‌ای ) به سوی خداوند به اذنش و چراغی نورانی 46
و بشارت ( مژده ) بده مومنان را كه به درستی برایشان از [طرف] خداوند فضلی ( فزونی ، بخشش ) بزرگی [است] . آیه 47 سوره احزاب

ای اهل كتاب ( یهود و نصاری ) آمده است شما را فرستاده ما [كه] مبین ( آشكار ) می‌كند برایتان بسیاری از آنچه كه مخفی می‌كردید از كتاب ( تورات و انجیل ) و گذشت می‌كند از بسیاری ، آمده است شما را از [جانب] خداوند نوری و كتابی آشكاری ( مبینی ) 15
هدایت می‌كند به [وسیله] آن خداوند كسی را كه تبعیت كرد رضایتهایش ( خشنودی‌هایش ) را [به] راه سلامت ( تسلیم و اسلام ) و خارج می‌كند ایشان را از تاریكی‌ها به سوی نور به اذنش و هدایت می‌كند ایشان را به سوی راهی مستقیمی ( پایداری ) . آیه 16 سوره مائده

ما نازل كردیم تورات را [كه] در آنست هدایتی و نوری [كه] حكم ( داوری و قضاوت ) می‌كند به آن انبیاء ( خبر و پیغام رسانان ) كسانی را كه تسلیم ( مسلمان ) شدند ، برای كسانی كه یهودی شدند و ربانیان ( خدا جویان و خدایی‌ها ) و علمای دین به [سبب] آنچه كه محافظت ( نگهداری ) جستند از كتاب خداوند و بودند برایش شاهدان ، پس نترسید انسیان ( مردم ) را و بترسید مرا و نخرید ( بده بستان نكنید ) به آیاتم بهایی اندكی [را] و كسی كه حكم ( داوری و عمل ) نكرده است به آنچه كه نازل كرد خداوند ، پس ایشان ، ایشانند كافران . آیه 44 سوره مائده

و پیرو ( دنباله رو ) كردیم برای رد ( اثر ، راه ) ایشان به عیسی پسر مریم ، تصدیق كننده‌ای برای آنچه كه پیش رویش [بود] از تورات و دادیمش انجیل [را كه] در آن هدایتی و نوری و تصدیق كننده‌ای برای آنچه كه پیش رویش [بود] از تورات و هدایتی و موعظه‌ای برای متقیان ( خدا ترسان ) . آیه 46 سوره مائده

پس ایمان بیاورید به خداوند و رسولش و نور ، آنكه نازل كردیم و خداوند به آنچه كه عمل می كنید آگاهی ( بینایی ) [است] . آیه 8 سوره تغابن

توجه خاص و علاقه شدید اقوام و پیروان مذاهب به رنگهای مختلف بسیار قابل توجه است . به طور مثال رنگ قرمز متعلق به ابراهیم رسول الله است و این رنگ مورد علاقه و توجه اعراب پیروز مذهب سنی است . رنگ زرد متعلق به اسحاق رسول الله است این رنگ مورد علاقه و توجه اعراب ساكن لبنان است . رنگ سبز متعلق به یعقوب رسول الله است و این رنگ مورد علاقه و توجه پیروان مذهب شیعه است . رنگ آبی متعلق به موسی رسول الله است و این رنگ مورد علاقه و توجه پیروان مذهب یهودیت است و بارزترین آن ستاره داوود است كه به این رنگ رسم میشود . رنگ نیلی متعلق به عیسی رسول الله است و این رنگ مورد علاقه راهبان نصاری است . رنگ بنفش متعلق به محمد رسول الله است و در مورد این رنگ فعلا اظهار نظری نمیشود . آلبوم زیر عكسهایی در این زمینه ارایه می‌كند . امید است كه عكسها و مطالب مورد پسند شما واقع گردد .

ای كاش روزهای " غفلت " ما از شبهای " غیبت " شما طولانی‌تر نبود.

به نام آنکه مهر مهدی را بر دلها نهاد.

ای كاش روزهای " غفلت " ما از شبهای " غیبت " شما طولانی‌تر نبود.

وقتی تو بیایی بزرگترین جشن عالم برپا می شود.

با تومی گویم،
ازتومی پرسم ،

چرا هیچ ازحج بازگشته ای, پیغام تو را برای ما نمی آورد ؟
چرا مردم وقتی به هم می رسند, نمی پرسند: تازگی ها از مولا چه خبر؟
چرا هیچ كس برای آمدنت نذر نمی كند؟
چرا دعاهایمان هم از نام تو خالی شده است؟
چرا بودنت را باور نكرده ایم؟
چرا وقتی به شهر ما می آیی, آمدنت را حس نمی كنیم؟
چرا نیامدنت را با نبودن یكی می گیریم؟
چرا چشمهایمان چنان آلوده گناه شد كه شایستگی دیدارت را از كف دادیم؟
چرا زبانهایمان چنان با دروغ پیوند خورد كه دیگر نتوانستیم با تو هم سخن شویم؟
چرا شرمنده نگاهت از همین نزدیكی ها نیستیم؟
چرا صدای گامهای تو را كه نزدیك می شوی نمی شنویم؟
این نوای اوست كه در كنار خانه توحید ، در لباس ناشناس ربّ البیت را می خواند و درخواست می كند كه :
« اللهّم اَنجِزلی ما وَعَدتَنی »
« خدایا آنچه را كه به من وعده نمودی ، برسان »

بیاییم با پیمان ولایت به آستان مدارش ، دست بیعت را بسویش دراز كنیم و با مدد خواهی از حضرت حقّ ، زنگارهای پلیدی را از جان خویش بزداییم و قلب و جان را به نیوشیدن كلمات گهربار او و پدران پاكش صفا بخشیم و هر صبح و شام فرج حضرتش را از خدای متعال مسئلت كنیم و همیشه این دعا را از صمیم جان زمزمه كنیم كه :
« اللهّم عجّل لولیّك الفرج »
« بارالها در فرج و گشایش برای ولیّت شتاب كن

به بهانه انتظار تو ...

هیچ آرزو كرده‌اید كاش برمی‌گشتیم به روزگاری كه دیوارها كوتاهتر بود و درهای خانه‌ها این همه قفل و بست نداشت و پنجره‌ها با این همه نرده و حفاظ پوشانده نشده بود؟
به زمانه‌ای كه سخن گفتن روزمره را نیازی به سوگند خوردن نبود، چرا كه جز راست چیزی بر زبان نمی‌آمد...
به زمانه‌ای كه اگر چرخ زندگی‌ات خوب نمی‌چرخید، همسایه‌ها هم احساس می‌كردند كه نانِ خوش از گلویشان پایین نمی‌رود.
راستی چرا آن صفا و صمیمیت از کوچه ها و خیابان های ما پر کشید و رفت ؟ چرا از درد و رنج هم بی خبریم ؟ چرا به یکدیگر به دیده شک و تردید می نگریم ؟
شاید علتش نوع زندگی هامان باشد که ما را این چنین از دوستی ، مهر ، فروتنی و صفا دور کرده است.
شاید اگر مثل قدیمی ها ، هر شب جمعه به قبرستان کوچکی که کمی آن طرف تر ا ز خانه بود ، سر می زدیم و نگاهمان به سنگ های قبری می افتاد که با صاحبان آشنایش خاطره ها داشتیم ، دیگر یادمان می ماند که رفتنی هستیم و نباید دل به این دنیای ناپایدار بست و به خاطرش دلی را آزرد.
شاید هم تقصیر آسمان است كه با این همه دود و سیاهی، جلوی چشم ما را می‌گیرد و نمی‌گذارد كه هر شب، چشم به هزاران هزار ستاره‌ی آن سقف بلند بیندازیم و شب به شب این حقارت و كوچكی را از خود دور كنیم تا فردا صبح، رفتارمان با دوستانمان با همسایه‌ی دیوار به دیوارمان و حتی با پدر و مادرمان، خداوار و ارباب‌گونه نباشد...!
... غباری كه بر روزهای انتظار می‌نشیند، رنگ كهنگی بر سوالاتم می‌زند و سرگشتگی مرا در میان آنها بیشتر می‌كند كه براستی آیا ما وارث آن دل‌های پاكی هستیم كه سخت‌ترین بیماری‌ها را به مدد یك دعای خالصانه در كنار ضریحی مقدس به شفا مبدل می‌كرد؟
آیا ما ادامه‌ی آدم‌های نابی هستیم كه روزهای جمعه، عاشقانه انتظار او را می‌كشیدند و با اسبی آماده و زین كرده، براه می‌افتادند به سوی دروازه شهر، تا نشانی باشد از اینكه می‌دانیم موعود می‌آید و ما به انتظار او حتی مركب‌اش را هم با خود آورده‌ایم.
آیا می شود دوباره برگردیم به صفا و خلوص آن روزگار ؟
”ماشین“، ”رایانه“ و " بزرگراه " مانع نیست. آنچه مانع است چشم‌هایی است كه به گناه آلوده شده و زبان‌هایی است كه به دروغ عادت كرده‌اند. گوشهایی است كه غیبت و تهمت شنیده‌اند و دل‌هایی است كه اندیشه‌های غیرخدایی، تیره و سیاهش ساخته...
کمر همت باید بست. باید آغاز کنیم. چه بهتر که از او که امام زمانمان است ، یاری بگیریم. او هم ، صفا و پاکی را می پسندد نه ریا و نفاق را. مثل قدیمی ها باشیم که او را حاضر و ناظر خویش ، می دیدند و مطمئن بودند که هفته ای یکبار کارنامه اعمالشان در حضورش گشوده می شود و دغدغه خاطرشان ، آن بود که نکند رفتارشان بر چهره او اخمی بنشاند یا اشکی از دیدگان خدابینش جاری کند.
اما گویی در این روزگار حیرت، ندایی راز آلود ما را به خود می‌خواند:
”ما در رعایت حال شما كوتاهی نکرده و یاد شما را از خاطر نمی بریم...“
زمان تغییر را به تاخیر نیندازیم. از همین لحظه...
با یك خطا كمتر و یك نیكی بیشتر...

« اللهم ارنی الطلعه الرشیده و الغره الحمیده، واكحُل ناظِری بنظره مِنی الیَه، و عَجل فرجه »

می دانم آدینه ای خواهی آمد

که سحرگاهانش سوای همه روزهاست
خورشید شادمانه ترین طلوعش را خواهد کرد
و دنیا رنگ دیگری خواهد گرفت

چهار فصل یکی خواهند شد و در پیکر بهار به تو خوشامد خواهند گفت
و جهان دوباره طعم محبت و دوستی خواهد چشید

تو خواهی آمد

و تشنگی قرنها را فرو خواهی نشاند

به ما نگفتند ....

راستش را به ما نگفتند ، یا لااقل همه راست را به ما نگفتند.
گفتند : تو که بیایی خون به پا می کنی . جوی خون به راه می اندازی و از کشته ، پشته می سازی و ما را از ظهور تو ترساندند.
درست مثل اینکه حادثه ای به شیرینی تولد را کتمان کنند و تنها از درد زادن بگویند.
ما از همان کودکی ، تو را دوست داشتیم. با همه فطرتمان به تو عشق می ورزیدیم و با همه وجودمان بی تاب آمدنت بودیم.
عشق تو با سرشت ما عجین شده بود و آمدنت ، طبیعی ترین و شیرین ترین نیازمان بود.
اما ... اما کسی که به ما نگفت که چه گلستانی می شود جهان وقتی تو بیایی.
همه پیش از آنکه نگاه مهر کشسر و دست های عاطفه تو را توصیف کنند ، شمشیر تو را نشانمان دادند.
آری ، برای اینکه گلها و نهالها رشد کنند ، باید علف های هرز را وجین کرد و این جز با داسی برنده و سهمگین ، ممکن نیست.
آری ، برای اینکه مظلومان تاریخ ، نفسی به راحتی بکشند ، باید پشت و پوزه ظالمان و ستمگران را به خاک مالید و نسلشان را از روی زمین برچید.
آری ، برای اینکه عدالت بر کرسی بنشیند ، هر چه سریؤ ستم آلود سلطنت را باید واژگون کرد و به دست نابودی سپرد.
و اینها همه ، همان معجزه ای است که تنها از دست تو بر می آید و تنها با دست تو محقق می شود.
اما مگر نه اینکه اینها همه مقدمه است برای رسیدن به بهشتی که تو بانی آنی.
آن بهشت را کسی برای ما ترسیم نکرد. کسی به ما نگفت که آن ساحل امید که در پس این دریای خون نشسته است ، چگونه ساحلی است ؟ !
پرندگان در آشیانه های خود جشن می گیرند و ماهیان دریآها شادمان می شوند و چشمه ساران می جوشند و زمین چندین برابر محصول خویش را عرضه می کند !

به ما نگفتند که وقتی تو بیایی :
دل های بندگان را آکنده از عبادت و اطاعت می کنی و عدالت بر همه جا دامن می گسترد و خدا به واسطه تو دروغ را ریشه کن می کند و خوی ستمگری و درندگی را محو می سازد و طوق ذلت و بردگی را از گردن خلایق بر می دارد.

به ما نگفتند که وقتی تو بیایی :
ساکنان زمین و آسمان به تو عشق می ورزند. آسمان بارانش را فرو می فرستد. زمین ، گیاهان خود را می رویاند ... و زندگان آرزو می کنند که کاش مردگانشان زنده بودند و عدل و آرامش حقیقی را می دیدند. و می دیدند که خداوند چگونه برکاتش را بر اهل زمین می فرستد.

به ما نگفتند وقتی تو بیایی :
همه امت به آغوش تو پناه می آورند ، همانند زنبوران عسل به ملکه خویش ، و تو عدالت را آنچنان که بایأ و شایأ در پهنه جهان می گستری و خفته ای را بیدار نمی کنی و خونی را نمی ریزی .

به ما نگفته بودند که وقتی تو بیایی :
رفاه و آسایش می آید که نظیر آن پیش از این نیامده است. مال و ثروت آنچنان وفور می یابد که هر که نزد تو بیاید ، فوق تصورش دریافت می کند.

به ما نگفتند که وقتی تو بیایی :
اموال را چون سیل ، جاری می کنی و بخشش های کلان خویش را هرگز شماره نمی کنی.

به ما نگفتند که وقتی تو بیایی :
هیچ کس فقیر نمی ماند و مردم برای صدقه دادن به دنبال نیازمند می گردند و پیدا نمی کنند.
مال را به هر که عرضه می کنند، می گوید : بی نیازم .

ای محبوب ازلی و ای معشوق آسمانی !
ما بی آنکه مختصات آن بهشت موعود را بدانیم و مدینه فاضله حضور تو را بشناسیم تو را دوست می داشتیم و به تو عشق می ورزیدیم.
که عشق تو با سرشت ها عجین شده بود و امدنت طبیعی ترین و شیرین ترین نیازمان بود.
ظهور تو بی تردید بزرگترین جشن عالم خواهد بود و عاقبت جهان را ختم به خیر خواهد کرد.

کلک مشاطه صنعش نکشد نقش مراد
هر که اقرار بدین حسن خدا داد نکرد

اکثریت مردم اگر گرایشی به فوتبال یا بسکتبال نداشته باشند، برای ورزش کردن به سمت دستگاه های پیاده روی می روند. از آنجا که این دستگاه ها معمولاً در هر باشگاه ورزشی وجود دارد، برای آنها که می خواهند ورزش کنند راحت ترین راه به نظر می آاید. اما، اگر یك سری به استخر محلتان بزنید، در آنجا با ورزشی کاملاً متفاوت با سایر ورزش ها آشنا خواهید شد.

این مقاله، ترجمه ی خلاصه ی این تحقیق است که در نشریه الاعجاز العلمی منتشر شده است. نویسنده ی محترم اصل مقاله را در 60 صفحه نگاشته و در هفتمین همایش جهانی اعجاز علمی در امارات در تاریخ 4-1 صفر 1423(25-22 مارس 2004) ارایه نموده است.

استقلال یكی از تیمهای پایتخت است . در ایران هواداران زیادی بازیهای این تیم را دنبال می كنند واز پرافتخارترین تیم های آسیاست .

باشگاه : استقلال تهران

استادیوم : آزادی

پیراهن باشگاه : آبی

سرمربی : امیر قلعه نویی

استقلال یكی از تیمهای پایتخت است . در ایران هواداران زیادی بازیهای این تیم را دنبال می كنند واز پرافتخارترین تیم های آسیاست .


تاریخچه باشگاه
باشگاه دوچرخه سواران درچهارم مهر سال 1323 در خیابان فردوسی تهران پایه ریزی شد. بنیانگذاران این باشگاه چند جوان نظامی و دانشجوی دوچرخه سواری بودند.
این باشگاه در ابتدا فقط به ورزش دوچرخه سواری اختصاص داشت، اما با گذشت زمان سایر رشته های ورزشی از جمله فوتبال در این باشگاه شروع به فعالیت كردند.


دوچرخه سواران از بازیكنان معروفی چون علی دانایی فر تشكیل شد و این تیم از همان ابتدا پیراهن آبی را برای خود برگزید، این تیم به تدریج قدرت خود را به نمایش گذاشت و رقیبان اصلی آن روز دوچرخه سواران، دارایی، سرباز و شاهین بودند كه پیش از تشكیل دوچرخه سواران، رقابت باشگاهی در انحصار این سه تیم بود.
دوچرخه سواران در سال 1328 به نام( تاج) تغییر نام داد كه موسس آن سپهبد پرویز خسروانی و مدیر باشگاه ، سروان پرویز شیخوان و اولین مربی خارجی تیم نیز رایكوف از یوگسلاوی بود.


آدرس باشگاه تاج: تهران، پارك امین الدوله
نوع لباس تاج: پیراهن آبی با آستین سفید، شورت ورزشی سفید، جوراب سفید با برگشت آبی .
تیم تاج تا بهمن ماه 1357 كه انقلاب به پیروزی رسید ، یعنی در مدت 30 سال به عنوان یكی از تیم های طراز اول ایران و آسیا شناخته شد.
پس از پیروزی انقلاب ، نام تیم( تاج) به ( استقلال) تغییر كرد.


اولین دیدار رسمی تیم دوچرخه سواران در 15 اسفند 1328 برابر شاهین و در حضور بیش از 20 هزار تماشاگر در ورزشگاه امجدیه( شیرودی) برگزار شد كه در آن تیم دوچرخه سواران اولین گل و اولین پیروزی رسمی خود را به دست آورد .
گل تیم دوچرخه سواران به این شكل بود: توپی كه توسط بیوك جدیكار، از روی نقطه كرنر بر روی دروازه شاهین فرستاده شد، وارد دروازه این تیم شد تا دوچرخه سواران اولین بازی رسمی خود را با پیروزی 1-0 پشت سر بگذارند.


اولین مربی تیم دوچرخه سواران مرحوم علی دانایی فرد بود، تیم فوتبال( تور) توسط وی تشكیل شده بود و همه بازیكنان آن تیم شاگردان وی بودند . پس از اینكه این تیم، توانست تیم قدرتمند كارگران آبادان را شكست دهد ، مورد توجه باشگاه دوچرخه سواران قرار گرفت و قرار شد از آن پس تیم تور با نام دوچرخه سواران وزیر نظر باشگاه دوچرخه سواران در مسابقات شركت كند .
اولین سفر خارجی تیم تاج در سال 1329 به كشور افغانستان بود كه این تیم توانست در یك بازی دوستانه تیم ملی افغانستان را 3-2 شكست دهد.
از نكات بسیار جالب در این سفر، خوابیدن نوبتی بازیكنان بر روی سقف اتوبوس بود، كه ( هشیار نژاد) بازیكن تاج از روی سقف اتوبوس به زمین افتاد ، اما بعد از 20 كیلومتر كه نوبت به تغییر خواب بازیكنان بر روی سقف اتوبوس شد، بازیكنان و راننده متوجه این اتفاق شدند. آنها در بازگشت این بازیكن را سالم در كنار جاده در حالی كه به خواب رفته بود ، دیدند . خاطره دیگر در این مسافرت، خرابی اتوبوس تیم تاج در دشت( دل آرام) افغانستان وگرسنگی بازیكنان این تیم دراولین سفر خارجیشان بود.
عناوین و افتخارات استقلال
دهه 20 بین سالهای 1324-1329 : تیم دوچرخه سواران در اولین حضور رسمی خود در سال 1325 دو عنوان نایب قهرمانی مسابقات باشگاه ها و جام حذفی تهران را كسب كرد، قهرمانی در جام حذفی تهران در سال 1328 اولین صدرنشینی این تیم بود. تیم تاج در سال 1328 به مقام قهرمانی باشگاه های تهران دست یافت، از آن زمان این تیم به دلیل حضور تعدادی از نظامیان در آن، بیشترمورد توجه قرار گرفت.


دهه 30 بین سالهای 1330-1339 : در این دهه تاج پس از كسب عناوین مختلف قهرمانی و نایب قهرمانی و توجه دلسوزانه مرحوم علی دانایی فر جایگاهی ویژه در دل مردم باز كرد.
تیم تاج در اوایل دهه 30 به تاسیس باشگاه هایی در شهرهای مختلف كشور و خارج از كشور اقدام كرد و تیم هایی چون: تورج افسر، دیهیم ، كوروش و اتم را تشكیل دادند.
بازیكنان برتر این دوره عبارت بودند از: بیوك جدیكار، محمد رنجبر، پرویز كوزه كنانی، برادران بیاتی، نادر افشار، ایرج كامبیز جمالی و عارف قلی زاده.


تاج در این دوره، بازیهای دوستانه ای با تیم های برزیلی، تركیه ای، عراقی، مجارستانی، ارمنستانی و كاستاریكایی انجام داد.
دهه 40 بین سالهای 1340-1349: دیدارهای دوستانه با تیم های خارجی از جمله راپیدوین اتریش، توربیدو مسكو، اسپارتاك چك، دوسلدورف آلمان، كریستال پرو و تیم های دیگری از كشورهای برزیل ، تركیه ، سویس، آذربایجان، سوئد و... تیم تاج را به تیمی مطرح و با تجربه تبدیل كرد.
كسب قهرمانی دو دوره متوالی در سالهای 1340-1341، قهرمانی در جام معتبر( میلز) هندوستان در سال های 1348 و قهرمانی در باشگاه های ایران، پیروزی 2-1 تاج برابر تیم بسیار قدرتمند هاپوئل تلاویو( هایفا) رژیم صهیونیستی ، 1349 در امجدیه و قهرمانی در جام باشگاه آسیا در سال 1349 ، از افتخارات تاج در این دوره است.
بازیكنان معروف تاج دراین دوره عبارت بودند از: ناصر حجازی، پرویز قلیچ خانی، علی جباری، فرامرز ظلی، جلال طالبی، كارو حق وردیان، اكبر كارگر جم، جواد قراب، غلامحسین مظلومی، عزت جان ملكی، ایرج دانایی فرد، منصور رشیدی، حسین فرزامی ، منصور پور حیدری و نصرالله عبداللهی .


در این دهه رایكوف از یوگسلاوی وارد فوتبال ایران و سرمربی تاج شد و در این دهه تاج حریف جدیدی به نام پرسپولیس پیدا كرد.
دهه 50 بین سالهای 1350-1359: كسب عنوان سومی در جام باشگاه های آسیا ، فتح چهار جام باشگاه های تهران طی سالهای 50-51-52 و مقام سومی در جام باشگاه های ایران در سال 51، نایب قهرمانی در سال 52 و قهرمانی در سال 53 در جام تخت جمشید، چهارمی در سال 54 در جام تخت جمشید، قهرمانی در جام حذفی ایران از افتخارات تاج( استقلال) محسوب می شود.
بازیكنان معروف این دهه عبارت بودند از: برادران مظلومی ، ناصر حجازی، مسعود معینی، عادل خانی، حجت الله خاكسار تهرانی، آندرانیك اسكندریان، اصغر حاجیلو، علی جباری، هادی نراقی، ایرج دانایی فر، بهتاش فریبا ، حسن نظری، و حسن روشن .


لازم به ذكر است كه از بازیكنان تیم استقلال در جام جهانی 1978 آرژانتین 9 بازیكن به میدان رفتند كه ایرج دانایی فرد و حسن روشن به ترتیب برابر اسكاتلند و پرو برای تیم ملی ایران گلزنی كردند، تنها گلزنان ایران در این جام جهانی از تاج بودند.


پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام تاج به استقلال تغییر كرد و به علت انقلاب و جنگ تحمیلی عراق ، فوتبال ایران در اواخر این دهه انجام نشد. ناصر حجازی در این دهه بهترین دروازه بان ایران و آسیا شناخته شد و در سال 2003 نیز كه بهترین دروازه بانان قرن هر قاره ای را انتخاب كردند، ناصر حجازی پس از محمدالدعایه تنها با سه رتبه اختلاف با این دروازه بان در مكان دوم آسیا و42 درجهان شناخته شد .


دراین دوره تیم منچستر یونایتد انگلیس كه یكی از قویترین تیمهای اروپا و جهان محسوب می شد ، تلاش بسیار زیادی برای به خدمت گرفتن ناصر حجازی انجام داد، اما فوتبال ایران در آنزمان این اجازه را به بازیكنان نمی داد كه در تیم های خارج از ایران شركت كنند، ناصر حجازی پس از چند جلسه تمرین كه با تیم منچستر داشت بالاجبار به تیم استقلا ل بازگشت.

حسن روشن مهاجم تیزپای فوتبال استقلال(تاج) نیز به عنوان بهترین مهاجم تاریخ فوتبال ایران و آسیا شناخته شد، وی پس از انقلاب در حالی كه هنوز جوان و آینده بسیار درخشانی داشت ، ایران را ترك و فوتبال را درآمریكا ادامه داد و پس از چندی مربیگری را انتخاب كرد.
دهه 60 بین سالهای 1360-1369: دوقهرمانی و دو نایب قهرمانی درباشگاه های تهران، كسب جام قهرمانی ( میلز بوردلو) هندوستان، فتح تنها جام سراسری باشگاه های ایران تحت عنوان لیگ قدس، در این دوره نیز به علت جنگ تحمیلی با عراق رقابتهای سراسری باشگاه های ایران انجام نشد.


استقلال با نفراتی چون: محمدرضا شكورزاده، مجید نامجو مطلق، امیرقلعه نویی، جواد زرینچه ، صادق ورمزیار، برادران بیانی، صمد مرفاوی كه رهبری آنان را منصور پورحیدری بر عهده داشت ، قهرمان لیگ قدس شد.

دراین دهه بازیكنانی چون احمدرضا عابدزاده، عباس سرخاب، بابازاده، عبدالعلی چنگیز و مهدی فنونی زاده به استقلال پیوستند و در سال 1369 تیم ملی ایران كه اكثریت آن را استقلالی ها تشكیل می دادند به مقام قهرمانی بازی های آسیایی پكن( چین) دست یافتند.


دهه 70 بین سالهای 1370-1379: قهرمانی جام باشگاه های آسیا با مربیگری منصور پورحیدری در سال 1370، نایب قهرمانی جام باشگاه های آسیا در سال 1371، مقام چهارمی جام در جام آسیا در سال 1375، نایب قهرمانی استقلال در جام باشگاه های آسیا با مربیگری ناصرحجازی ، درسال 1379 استقلال 2-1 در تهران مغلوب جوبیلو ایواتا از ژاپن شد، یك قهرمانی و چهارنایب قهرمانی در لیگ آزادگان، دو قهرمانی در جام حذفی ایران، یك قهرمانی در جام باشگاه های تهران و دو قهرمانی در جام های بین المللی قطر و تركمنستان از عناوین و افتخارات استقلال محسوب می شود.


دراواسط این دهه تغییراتی درسطح باشگاه استقلال انجام شد واولیایی مدیرعامل باشگاه جای خود را به علی فتح الله زاده داد.


بازیكنان معروف استقلال دراین دهه عبارت بودند از: علیرضا منصوریان، مهدی پاشازاده، جواد زرینچه، سیروس دین محمدی ، ستار همدانی، پرویز برومند، محمد نوازی، محمود فكری ، علی موسوی ، فرهاد مجیدی ، علیرضا اكبرپور، رضا حسن زاده، ادموند اختر و صمد مرفاوی.


لژیونرهای استقلال
استقلال لژیونرهای زیادی داشته كه در خارج از كشور به ادامه فعالیت ورزش خود پرداخته اند كه تعدادی از این لژیونرها عبارتند از:
حسن روشن در تیم American Indoor Soccer ، آندرانیك اسكندریان و ایرج دانایی فر در تیم كاسموس نیویورك ، ناصر حجازی در تیم منچستر یونایتد انگلیس، رضا احدی در تیم بوخوم آلمان.

علیرضا منصوریان در تیم های سنگاپور، اكسنسی، آپولون یونان و سن پائولی آلمان، سهراب بختیاری زاده در تیم ارزروم اسپورتركیه، سیروس دین محمدی در تیم ماینز آلمان، سرژیك تیموریان درتیم ماینز آلمان، مهدی پاشازاده در تیم های بایر لوركوزن آلمان، فورتنا كلن آلمان و راپیدوین اتریش، علی سامره در تیم پروجیا ایتالیا، فراز فاطمی در یونان، هاشمی نسب در تیم كوپداق تركمنستان، هادی طباطبایی در سنگاپور، داریوش یزدانی در تیم های لوركوزن آلمان و شارلوآ بلژیك، علی موسوی در تیم های بایرلوركوزن آلمان و فورتنا كلن آلمان، محمدرضا مهدوی در تیم شارلوآ بلژیك، فرهاد مجیدی درتیم راپیدوین اتریش و الوصل امارات، علی لطیفی در تیم آدمیرا واكر اتریش، ستارهمدانی در تیم النصر امارات ، محمد خرمگاه در سنگاپور.

افتخار آفرینان استقلال
ایرج دانایی فرد و آندرانیك اسكندریان پس از درخشش با تیم ملی در جام جهانی 1978 آرژانتین به تیم منتخب ستارگان جهان دعوت شدند.
مهدی پاشازاده نیز پس از درخشش در جام جهانی 1998 فرانسه دوبار به تیم منتخب ستارگان جهان دعوت شد كه متاسفانه بار اول با بی توجهی و كوتاهی مسئولان فدراسیون فوتبال ایران به این مسابقه مهم نرسید، اما در بازی دوم ستارگان جهان دراین تیم بازی كرد.
ناصر حجازی اولین بازیكن ایران بود كه در لیگ انگلستان هر چند برای مدت كوتاه در تیم منچستر یونایتد بازی كرد، در آن زمان فدراسیون فوتبال ایران به هیچ بازیكن ایرانی اجازه نمی داد كه در تیم های خارجی بازی كنند ، به همین دلیل هم ناصر حجازی كه سخت مورد توجه مسئولان منچستر بود ، نتوانست بر خلاف مقررات فدراسیون فوتبال ایران عمل كند و به ایران بازگشت .
وحید شمسایی بازیكن فوتسال باشگاه استقلال، به عنوان بهترین بازیكن آسیا شناخته شده است .


آندرانیك اسكندریان و ایرج دانایی فرد اولین بازیكنان ایرانی بودند كه در یك تیم آمریكایی با نام كاسموس بازی كردند، دراین تیم ستارگان بزرگی چون پله، بكن بائر، جرج بست، كینالیا حضور داشتند، آندرانیك پس از درخشش در این تیم به كاپیتانی تیم نیز دست پیدا كرد.
علی سامره اولین بازیكن ایرانی بود كه در لیگ ایتالیا و در تیم پروجیا بازی كرد.

لازم به ذكر است كه ازمكتب تیم آبی ، مربیان بزرگی ظهور كرده اند كه از آن جمله می توان به پرویز ابوطالب ( مدرس فیفا ومربی اسبق تیمهای ملی ایران ) ، منصور پورحیدری و ناصرحجازی اشاره نمود .


افتخارات داخلی
• قهرمانی در لیگ برتر ‎۱۳۸۴-۸۵
• نایب قهرمانی جام حذفی ایران ۱۳۸۲
• نایب قهرمانی لیگ برتر ۱۳۸۲
• نایب قهرمانی لیگ برتر ۱۳۸۰
• قهرمانی جام حذفی ایران ۱۳۸۰
• قهرمانی جام آزادگان ۱۳۷۹
• نائب قهرمانی در جام آزادگان و جام حذفی ۱۳۷۸
• قهرمانی جام آزادگان و جام رمضان ۱۳۷۷
• قهرمانی جام خزر و جام پرچم ترکمنستان و جام رمضان ۱۳۷۶
• قهرمانی جام حذفی ایران ۱۳۷۴
• قهرمانی جام برتر تهران و نایب قهرمانی جام آزادگان ۱۳۷۳
• نایب قهرمانی دسته سه ایران ۱۳۷۲
• نایب قهرمانی جام آزادگان و جام حذفی ایران ۱۳۷۰
• قهرمانی جام آزادگان و جام تهران ۱۳۶۹
• قهرمانی جام بردولوی هندوستان و نایب قهرمانی جام تهران ۱۳۶۸
• قهرمانی جام تهران ۱۳۶۴
• قهرمانی جام تهران ۱۳۶۲
• نایب قهرمانی جام تهران ۱۳۶۱
• قهرمانی جام حذفی ایران ۱۳۵۷
• قهرمانی جام تخت جمشید ۱۳۵۳
• قهرمانی جام اتحاد و نایب قهرمانی جام تخت جمشید ۱۳۵۲
• قهرمانی جام تهران و جام دوستی . نایب قهرمانی جام هندوستان ۱۳۵۱
• قهرمانی جام تهران ۱۳۵۰
• نایب قهرمانی جام تهران و جام حذفی ۱۳۴۹
• قهرمانی جام تهران و جام حذفی ۱۳۴۸
• قهرمانی جام تهران ۱۳۴۷
• قهرمانی جام تهران ۱۳۴۱
• قهرمانی جام تهران ۱۳۴۰
• قهرمانی جام تهران و جام حذفی ۱۳۳۸
• نایب قهرمانی جام تهران ۱۳۳۷
• قهرمانی جام تهران ۱۳۳۵
• نایب قهرمانی جام تهران ۱۳۳۰
• قهرمانی جام تهران ۱۳۲۹
• نایب قهرمانی جام حذفی تهران ۱۳۲۸
• قهرمانی جام حذفی تهران ۱۳۲۶
• نایب قهرمانی جام تهران و جام حذفی ۱۳۲۵
افتخارات خارجی
• نایب قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا ۱۳۷۸
• نایب قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا ۱۳۷۱
• قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا ۱۳۷۰
• قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا جام هندوستان و جام ایران ۱۳۴۹
بازیکنان لیگ ۸۶-۸۷
دروازه بانان:
• وحید طالب لو (دروازه بان اول)
• اشکان نامداری
• مهیار حسن نژاد
مدافعین:
• امیرحسین صادقی
• پیروز قربانی(کاپیتان چهارم)
• مهدی امیرآبادی
• سعید لطفی
• بیژن کوشکی
• پژمان منتظری
• محمد نوازی(کاپیتان دوم)
• حسین قنبری
هافبک‌ها:
• مجتبی جباری
• علی رضا منصوریان(کاپیتان)
• محسن یوسفی
• امیدرضا روانخواه
• میثم منیعی
• احمد خذیراوی
• مهرداد پولادی
• سعید بیات مطلق
مهاجمان:
• حسین کوشکی
• علی علیزاده
• حمید شفیعی
• محسن بیاتی نیا
• اصغر نادعلی
• آرش برهانی
• فرهاد مجیدی(کاپیتان سوم)
بازیکنان انتقالی بین لیگ ۸۴-۸۵ و ۸۵-۸۶
خرید:
• آرش برهانی (بازیکن آزاد)
• احمد خذیراوی (بازیکن آزاد)
• محسن بیاتی نیا (از پیکان تهران)
• پولادی (از پیکان تهران)
• میثم منیعی (از پاس)
• حمید شفیعی (از سپاهان)
• اصغر نادعلی (از نساجی قائمشهر)
• اشکان نامداری (از صنایع اراک)
• امید روانخواه (از فجرسپاسی)
• پژمان منتظری (از فولاد)
• بیژن کوشکی (از مرصادشیراز)
• قنبری (امید استقلال)
• بیات مطلق (امید استقلال)
• فرهاد مجیدی (النصر امارات)
فروش:
• سیاوش اکبرپور(به الظفره امارات)
• میثم بائو(به الشعب امارات)
• ابراهیمی (به مس)
• مهدی رحمتی(به مس)
• بهشاد یاورزاده (به استیل آذین)
• کوئیکه (به استیل آذین)
• علی انصاریان (به استیل آذین)
• مرتضی هاشمی زاده (به استیل آذین)
• اصغر طالب نسب (به پاس همدان)
• حسین کاظمی (به سپاهان)
• محمود فکری (شیرین فراز کرمانشاه)
• باقراحمدی (ابومسلم)
• داسیلوا(آزاد)
• گیلائوری(پگاه)
• فرزاد مجیدی (استیل آذین)

بازیکنان معروف از شروع تا به حال
• شاهین بیانی
• ایرج دانایی فرد
• ناصر حجازی
• آندرانیک اسکندریان
• عبدالعلی چنگیز
• بهتاش فریبا
• محمود فکری
• علیرضا منصوریان
• امیر قلعه‌نویی
• پرویز قلیچ خانی
• کارو حق وردیان
• علی جباری
• غلام حسین مظلومی
• صمد مرفاوی
• مجید نامجو مطلق
• منصور پورحیدری
• جواد زرینچه
• عباس سرخاب
• صادق ورمرزیار
• پرویز مظلومی
• شاهرخ بیانی
• مهدی فنونی زاده
• حسن روشن
• رضا عنایتی
• سهراب بختیاری زاده
• مجتبی جباری
• علیرضا واحدی نیکبخت
• پرویز برومند
فرهاد مجیدی

جام ملت‌های اروپا به مراتب جوان‌تر از مسابقات جام جهانی است. در سال ۱۹۳۰ بود که اولین دوره از مسابقات قهرمانی جهان برگزار شد و در سال ۱۹۶۰برای اولین بار تورنمنتی کوچک برای پیدا کردن قهرمان اروپا صورت گرفت.

تاریخچه جام ملت‌های اروپا در یک نگاه



جام ملت‌های اروپا به مراتب جوان‌تر از مسابقات جام جهانی است. در سال ۱۹۳۰ بود که اولین دوره از مسابقات قهرمانی جهان برگزار شد و در سال ۱۹۶۰برای اولین بار تورنمنتی کوچک برای پیدا کردن قهرمان اروپا صورت گرفت.
کشورهای بزرگ اروپا از جمله آلمان و انگلیس در آن زمان با توجه به بودن مسابقات قهرمانی جهان جذابیت چندانی در برگزاری مسابقاتی ویژه اروپا نمی‌دیدند. برای نمونه در اولین دوره بازی‌ها در سال ۱۹۶۰، تنها ۱۷ تیم از ۳۳ کشور ممکن، آماده شرکت در این رقابت‌ها بودند.
صحنه‌ای از دیدار نیمه‌نهایی جام ۱۹۶۰ میان شوروی و چکسلواکیتمایل حضور در چنین مسابقاتی، در دوره‌های اول، بیش از همه در بین کشورهای بلوک شرق سابق محسوس بود که می‌کوشیدند از طریق کسب موفقیت‌های ورزشی، در صحنه سیاسی دنیا نیز پررنگ‌تر ظاهر شوند و نامشان در صف کشورهای مطرح دنیا قرار گیرد. البته نقش و محبوبیت جام ملت‌های اروپا به مرور زمان تغییر کرد.
تا سال ۱۹۸۰ وضع بر این قرار بود که تورنمنت دور پایانی با حضور فقط چهار تیم در کشوری میزبان برگزار می‌شد که خود نیز یکی از این چهار تیم بود. در چارچوب این مینی تورنمنت تنها دو دیدار نیمه نهایی و یک دیدار فینال انجام می‌گرفت. این چهار تیم هم در پیکارهایی مقدماتی تعیین می‌شدند که بازی‌های گروهی و در پی آن، دیدارهای رفت و برگشت یک چهارم نهایی را در بر می‌گرفت.
دوره‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۸ و آغازی دشوار
در سال ۱۹۶۰ فرانسه میزبان بازی‌ها بود، اما بعد از شکست در مرحله نیمه‌نهایی و ناکامی ۲ بر صفر در برابر چکسلواکی در دیدار بر سر مقام سوم، انتظارات تماشاگران خود را برآورده نساخت. قهرمانی اولین دوره مسابقات جام ملت‌های اروپا نصیب شوروی سابق شد که چهار سال بعد (۱۹۶۴) هم در فینال بازیها حضور داشت، اما در آنجا مغلوب اسپانیا شد.
پیروزی ۲ بر یک اسپانیا بر شوروی در فینال سال ۱۹۶۴میزبانی جام ۱۹۶۸ را ایتالیا برعهده داشت و خود هم سرآخر عنوان قهرمانی را به دست آورد، البته با بخت و اقبال فراوان. ایتالیایی‌ها در دیدار نیمه‌نهایی به مصاف شوروی سابق رفتند که حاصل بازی بعد از وقت قانونی و وقت اضافی صفر بر صفر بود.
در آن دوران از ضربات پنالتی خبری نبود و برنده دیدارهای نیمه‌نهایی در چنین مواردی به حکم قرعه مشخص می‌شد. قرعه پیروزی هم به اسم ایتالیا خورد و میزبان بازی‌ها در فینال رویاروی یوگسلاوی قرار گرفت. این دیدار بعد از وقت قانونی و اضافی با نتیجه تساوی یک بر یک به پایان رسید. البته در فینال دیگر از قرعه و قرعه‌کشی خبری نبود و در صورت تساوی، بازی باید تکرار می‌شد. در دومین بازی فینال ایتالیا موفق شد، یوگسلاوی را ۲ بر صفر شکست دهد.
جام ۱۹۷۲ بلژیک و ظهور غولی به نام آلمان
دهه هفتاد میلادی را می‌توان دهه طلایی فوتبال آلمان دانست. آلمان‌ها در این دهه چه در مسابقات جام جهانی و جام ملت‌های اروپا و چه در رقابت‌های باشگاهی در اروپا، نقشی برجسته ایفا کردند. در جام ملت‌های اروپا که در بلژیک برگزار شد، آلمان‌ها تیمی را روانه میدان کردند که بسیاری آن را بهترین تیم ملی تاریخ فوتبال این کشور می‌دانند.
گونتر نتزر (پا به توپ) یکی از نوابغ فوتبال آلمان در دهه هفتاد میلادیستاره بزرگ آن دوران فرانتس "بکن‌باوئر" ، یگانه قیصر دنیای فوتبال بود که در کنارش چهره‌هایی درخشان چون "سپ مایر" ، "گونتر نتزر" و "گرد مولر" حضور داشتند. در آن دوره بود که ملی‌پوشان آلمان به یک پیروزی بزرگ تاریخی دست یافتند و در چارچوب بازی‌های مقدماتی برای نخستین بار توانستند تیم ملی انگلیس را در استادیوم تسخیرناپذیر "ویمبلی" لندن ۳ بر یک شکست دهند.
تیم ملی فوتبال آلمان در آن دوره، بلژیک میزبان بازی‌ها را در دور نیمه‌نهایی ۲ بر یک مغلوب کرد و در بازی فینال ۳ بر صفر شوروی را در هم کوبید. گرد مولر که به بمب‌افکن تیم ملی آلمان مشهور بود، در دو بازی ۴ گل به ثمر رساند و آقای گل شد.
جام ۱۹۷۶ یوگسلاوی و تولد ضربات پنالتی
نخستین باری که فدراسیون فوتبال اروپا تصمیم گرفت، برنده یک دیدار را در صورت تساوی دو تیم بعد از ۱۲۰ دقیقه بازی، از طریق ضربات پنالتی مشخص کند، در جام ۱۹۷۶ یوگسلاوی بود. آلمان‌ها که سال ۷۲ قهرمان اروپا و ۷۴ قهرمان جهان شده بودند، در دیدار فینال به مصاف چکسلواکی رفتند. این دیدار بعد از تساوی ۲ بر ۲ در وقت قانونی و وقت اضافی به پنالتی کشیده شد.
ناکامی هوینس در به ثمر رساندن ضربه پنالتی در برابر چکسلواکی در فینال ۱۹۷۶در حالی‌که بازیکنان چکسلواکی همگی ضربه‌های خود را به ثمر رساندند، اولی هوینس، مدیر ورزشی فعلی باشگاه صاحب‌نام بایرن مونیخ و یکی از بازیکنان مهم تیم ملی آلمان در آن زمان، توپ را به آسمان بلگراد فرستاد و آرزوی آلمان به دفاع از عنوان قهرمانی را بر باد داد.
در دوره‌هایی که از آنها سخن به میان آمد، ساختار رقابت‌های جام ملت‌ها کم و بیش ثابت ملند. به مرور زمان کشورهای بیشتری تصمیم گرفتند که وارد گود شوند و از این رو شمار تیمهای شرکت‌کننده در دور مقدماتی افزایش یافت، اما با وجود این، تورنمنت نهایی کماکان از دو بازی نیمه نهایی و یک بازی فینال تشکیل شده بود. به همین علت بود که فدراسیون فوتبال اروپا بعد از گذشت چند دوره تصمیم گرفت که با تغییر ساختار بازی‌ها، به جذابیت این جام بیافزاید.
جام ۱۹۸۰ ایتالیا و نخستین تغییر اساسی
ملی‌پوشان آلمان، قهرمان دوره ۱۹۸۰ ایتالیااولین بار در مسابقات ۱۹۸۰ در ایتالیا بود که هشت تیم در دور نهایی شرکت داشتند که در دو گروه تقسیم شده بودند. تیم‌های اول هر گروه مستقیم به فینال صعود می‌کردند و دو تیم دوم هر گروه بر سر کسب مقام سوم، به مصاف هم می‌رفتند.
در آن دوره، تیم ملی آلمان با دو برد در مقابل چکسلواکی و هلند و یک تساوی در برابر یونان، به‌عنوان سرگروه به فینال صعود کرد و در بازی نهایی هم با پیروزی ۲ بر یک بر بلژیک، برای دومین بار به‌عنوان قهرمانی اروپا دست یافت.
از جمله ستارگانی که در این موفقیت مهم سهیم بود، می‌توان از "کارل هاینس رومنیگه" نام برد و همچنین از "هورست هروبش" که به "هیولای سرزنی" شهرت داشت و "برند شوستر" که به "فرشته موطلایی" معروف بود. ناگفته نماند که ۶ بازیکن تیم منتخب آن دوره از مسابقات، آلمانی بودند.
جام ۱۹۸۴ فرانسه و برگزاری جشنی بزرگ
جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۸۴ را باید نقطه عطفی در این بازی‌ها دانست. در آن سال فرانسه میزبانی برگزاری هفتمین دوره را برعهده داشت و نه تنها به بهترین وجه از عهده انجام این وظیفه بر آمد، بلکه با کسب عنوان قهرمانی، شور و شادی فرانسویان را چند چندان کرد.
میشل پلاتینی با ۹ گل آقای گل جام ۱۹۸۴در این دوره، برخلاف دوره قبل، مرحله نیمه‌نهایی هم در دستور کار گنجانده شده بود. دیگر این‌گونه نبود که دو تیم سرگروه مستقیما به فینال راه پیدا کنند. طبیعی است که با اضافه شدن مرحله نیمه‌نهایی، هیجان و جذابیت مسابقات هم بیشتر شد.
فرانسه در آن سال بیش از همه از وجود یکی از نوابغ بزرگ عالم فوتبال بهره می‌برد، اعجوبه‌ای به نام "میشل پلاتینی" که در طی ۵ بازی ۹ گل به ثمر رساند و نه تنها آقای گل مسابقات شد، بلکه رکوردی به جا گذاشت که بعید می‌رسد روزی شکسته شود. از آن گذشته پلاتینی توانست در دیدار تیمش در برابر یوگسلاوی در طول یک نیمه سه گل به ثمر برساند و در این عرصه هم رکوردی بر پا کند.
دوره‌های بعد هم که در سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۹۲، به ترتیب در آلمان و سوئد برگزار شدند، حال و هوایی مشابه داشتند.
جام ۱۹۸۸ آلمان و غفلتی سرنوشت ساز در دوئل بزرگ
در سال ۱۹۸۸ برای اولین بارمیزبانی برگزاری جام ملت‌های اروپا به آلمان واگذار شد و طبیعی است که سطح توقع مردم این کشور از تیم ملی هم بالا بود.
ملی‌پوشان آلمان مرحله گروهی را با دو پیروزی در برابر دانمارک و اسپانیا و یک تساوی در مقابل ایتالیا، پشت سر گذاشتند و به‌عنوان سرگروه راهی نیمه‌نهایی شدند. حریف آلمان در این مرحله هلند بود. بازی‌های بین هلند و آلمان همیشه پرهیجان و جنجالی بوده‌اند. این امر دست کم تا اندازه‌ای، ریشه در تاریخ و اشغال هلند توسط ارتش نازی در جنگ جهانی دوم دارد.
تیم ملی فوتبال هلند در این دوره ستاره‌های زیادی داشت که البته نقش دو چهره از دیگران برجسته‌تر بود: "رود خولیت" (گولیت) هافبک و کارگردان بازی نارنجی‌پوش‌های هلند و "مارکو فان باستن" ، مهاجم مهارنشدنی این تیم که در حال حاضر خود سرمربی‌گری هلند را برعهده دارد.
رونالد کومان (چپ) و رودی فولر در پیکار جنجالی هلند و فرانسهدر دقیقه ۵۵ دیدار نیمه نهایی جام ۸۸ میان آلمان و هلند، "لوتار ماتئوس" از نقطه پنالتی گل اول آلمان‌ها را زد و در دقیقه ۷۴ هم رونالد کومان با به ثمر رساندن ضربه پنالتی برای هلند، بازی را به تساوی کشاند.
نبرد آلمان و هلند در آن زمان، دوئل دو بازیکن هم بود: یورگن کوهلر، مدافع میانی آلمان و مارکو فان باستن، مهاجم هلند. در سال ۱۹۸۸بخت با هلند یار بود؛ فان باستن از یک غفلت کوچک کوهلر سود جست و دو دقیقه مانده به پایان بازی، گل پیروزی را برای هلند به ثمر رساند. این موفقیت در عین حال انتقام شکست ۲ بر یک هلند از آلمان در جام جهانی ۱۹۷۴ هم بود.
البته شماری از بازیکنان هلند بعد از خاتمه دیدار، رفتار ناشایستی از خود نشان دادند، از جمله رونالد کومان. در آن زمان هم حریفان پس از بازی پیراهن‌های خود را به یادگار رد و بدل می‌کردند و جناب کومان با پیراهن یکی از بازیکان آلمان، در وسط زمین به ظاهر همان کاری را کرد که انسان‌های متمدن با کاغد توالت می‌کنند. خلاصه این صحنه سر و صدای زیادی به پا کرد.
در دیدار فینال آن دوره، ملی‌پوشان هلند با برتری کوبنده‌ای، شوروی را ۲ بر صفر شکست دادند و برای اولین بار به عنوان قهرمانی اروپا دست یافتند. ناگفته نماند که مارکو فان باستن، ستاره آن دوره نیز، با ۵ گل، آقای گل بازی‌ها شد.
جام ۱۹۹۲ سوئد و موفقیت غافلگیرکننده دانمارک
مسابقات فوتبال قهرمانی اروپا در سال ۱۹۹۲ که در سوئد برگزار گردید، از یک لحاظ تاریخی شد. با توجه به جنگ بالکان و فروپاشی یوگسلاوی سابق، این کشور که دور مقدماتی را با موفقیت پشت سر گذاشته بود، از حضور در دور نهایی محروم ماند و جای یوگسلاوی را در این پیکارها دانمارک گرفت.
جام ۱۹۹۲ و فاتحی به نام دانمارکبازیکنان دانمارک که با خیال خوش و آسودگی خاطر ایام مرخصی و استراحت را می‌گذراندند، از طرف فدراسیون فوتبال کشورشان بسیج شدند که چمدان‌های خود را ببندند و عازم میدان مبارزه شوند.
ملی‌پوشان دانمارک که برخلاف تیم‌های دیگر، فرصت چندانی برای تدارکات، آماده‌سازی و انجام دیدارهای آزمایشی نداشتند، بی غل و غش قدم به میدان گذاشتند، با کمی بخت و اقبال و پس از موفقیت‌های دور از انتظار در مرحله گروهی، نخست تیم ملی هلند، مدافع عنوان قهرمانی را در مرحله نیمه‌نهایی در ضربات پنالتی مغلوب کردند و سپس تیم ملی فوتبال آلمان، قهرمان جهان در آن زمان را در بازی فینال ۲ بر صفر به زانو درآوردند. در آن دوره، انتظار همه چیز می‌رفت، جز قرار گرفتن دانمارکی‌ها در نوک قله فوتبال اروپا.
جام ۱۹۹۶ انگلیس و شروع فصلی تازه
دومین تحول اساسی در جام ملت‌های اروپا بعد از فروپاشی شوروی سابق و به‌وجود آمدن جمهوری‌های ریز و درشت صورت گرفت. با توجه به افزایش ناگهانی تعداد کشورهای اروپایی و فدراسیون‌های فوتبال در اروپا، تصمیم گرفته شد که در جام ۱۹۹۶ انگلیس، شمار تیم‌های شرکت کننده در دور نهایی از ۸ تیم به ۱۶ تیم افزایش پیدا کند: چهار گروه چهار تیمی که دو تیم اول و دوم از آن به مرحله یک‌چهارم نهایی راه می‌یابند.
برندگان این مرحله به نیمه‌نهایی می‌رسند و برندگان نیمه‌نهایی هم در دیدار پایانی برای کسب عنوان قهرمانی اروپا به مصاف هم می‌روند. یک نوآوری دیگر این دوره، گل طلایی بود که در وقت اضافی برنده مسابقه را تعیین می‌کرد، یعنی اگر در وقت اضافی، تیمی گل برتری را به ثمر می‌رسند، بازی در همان لحظه به پایان می‌رسید و تکلیف برنده هم مشخص می‌شد.
اولیور بیرهوف و اولین گل طلایی تاریخ جام ملت‌های اروپاآخرین پیروزی بزرگ انگلیس، میزبان بازی‌های ۹۶، به سی سال پیش از آن برمی‌گشت: کسب عنوان قهرمانی جهان در سال ۱۹۶۶. این سالگرد، موقعیت و مناسبتی نیک بود برای تکرار موفقیت پیشین. همه چیز برای تیم ملی انگلیس خوب پیش رفت تا مرحله نیمه‌نهایی که این تیم در مقابل آلمان قرار گرفت.
انگلیسی‌ها که در جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا در مرحله نیمه‌نهایی در ضربات پنالتی از آلما‌ن‌ها شکست خورده بودند، این بار نیز در ضربات پنالتی تسلیم ملی‌پوشان آلمان شدند. خلاصه آلمان و پنالتی بدل شده‌اند به کابوس لاعلاج، یا دست کم سخت‌علاج انگلیس. فینال جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۹۶ بین آلمان و جمهوری چک برگزار شد که با پیروزی ۲ بر یک آلمان خاتمه یافت. ناگفته نماند که "الیوور بیرهوف" ، مهاجم آلمان در این دیدار اولین گل طلایی تاریخ فوتبال را به ثمر رساند.
جام ۲۰۰۰ بلژیک و هلند و سقوط فوتبال آلمان
جام ملت‌های اروپا در سال ۲۰۰۰ از لحاظ شمار تیم‌های شرکت کننده تفاوتی با دوره پیشین نداشت، اما یک نوآوری بزرگ را دربرمی‌گرفت و آن این‌که برای نخستین بار میزبانی برگزاری مسابقات را دو کشور به‌طور مشترک برعهده داشتند: بلژیک و هلند.
تیم ملی فوتبال آلمان، مدافع عنوان قهرمانی اروپا که ستاره‌اش در جام جهانی ۹۸ فرانسه رو به افول گذاشته بود، تلخ‌‌ترین دوره‌اش را تجربه کرد. آلمان‌ها در مرحله گروهی، با یک تساوی و دو شکست در قعر جدول قرار گرفتند. روزنامه جنجالی «بیلد» در پی این ناکامی بی‌سابقه، در صفحه اول با تیتر درشت خطاب به ملی پوش‌های آلمان نوشت: «شما خل و چل‌های فوتبال اروپا هستید و باعث شرم و خجالت آلمان!»
نبرد زیدان (راست) و دل پیئرو، ستارگان فرانسه و ایتالیا در فینال جام ۲۰۰۰در حالی‌که ستاره فوتبال آلمان به‌شدت رو به خاموشی گذارده بود، درخشش ستاره یک تیم دیگر اروپا روز به روز بیشتر می‌شد: تیم ملی فرانسه که در سال ۱۹۹۸ در خانه خود، عنوان قهرمانی جهان را کسب کرده و آن دوران، فوتبال جذاب و مدرنی را به نمایش گذاشته بود.
در آن دوره از بازی‌ها، تیم ملی بلژیک، یکی از دو میزبان مسابقات، در همان مرحله گروهی حذف شد. در مقابل، میزبان دیگر، یعنی هلند، بازی‌های خوبی نشان داد و اگر شانس بیشتری داشت، در مرحله نیمه‌نهایی در ضربات پنالتی مغلوب ایتالیا نمی‌شد.
لاجوردی‌های ایتالیا که بعد از ۳۲ سال بوی قهرمانی به مشام‌شان خورده بود، در دیدار فینال به مصاف فرانسه، قهرمان جهان رفتند و لحظاتی پیش از پایان بازی یک بر صفر از فرانسه جلو بودند که "ویلتورد" ، بازیکن تازه نفس فرانسه گل تساوی را به ثمر رساند و بازی با وقت اضافی کشیده شد. در وقت اضافی نیز "داوید ترزگه" ، مهاجم تیم ملی فرانسه، با زدن گل طلایی کار ایتالیا را یک‌سره کرد و باعث تداوم طلسم قهرمانی اروپا برای لاجوردی‌ها شد.
جام ۲۰۰۴ پرتغال و رستاخیز یونان
جام ملت‌های اروپا در سال ۲۰۰۴ با یک ضربه غافلگیر کننده آغاز گردید. تیم ملی فوتبال یونان که بعد از ۲۴ سال برای دومین بار توانسته بود در دور نهایی رقابت‌های جام ملت‌های اروپا حضور پیدا کند، در همان دیدار افتتاحیه اولین ضربه غافلگیرکننده را وارد کرد و ۲ بر یک پرتغال، میزبان بازی‌ها، را که برای عنوان قهرمانی دندان تیز کرده بود، شکست داد.
رهاگل و یونانی‌ها بر نوک قله فوتبال اروپا در جام ۲۰۰۴ملی‌پوشان یونان که با یک تساوی در برابر اسپانیا و یک شکست در مقابل روسیه، در گروه‌شان دوم شده بودند، در مرحله یک چهارم نهایی به مصاف فرانسه، مدافع عنوان قهرمانی رفتند و یک بر صفر از سد حریف‌شان گذشتند.
یونانی‌ها در نیمه‌نهایی هم کار ملی‌پوشان جمهوری چک را یک‌سره کردن و در بازی فینال رویاروی تیمی قرار گرفتند که در نخستین بازی ۲ بر یک آن را شکست داده بودند: پرتغال میزبان بازی‌ها. اگر چه پرتغالی‌ها تشنه انتقام بودند، اما بعد از ۹۰ دقیقه هم‌چنان تشنه ماندند، چرا که "کاریستئاس" ، یکی از ستارگان یونان در آن دوره، با تک گل خود ناممکن را ممکن ساخت و کشورش را برای اولین بار به‌عنوان قهرمانی اروپا رساند.
جام ۲۰۰۸ اتریش و سوئیس
در دوره ۲۰۰۸ دو کشور به طور مشترک میزبانی برگزاری مسابقات جام ملت‌های اروپا را بر عهده دارند: اتریش و سوئیس. این‌بار هم ۱۶ تیم در ۴ گروه تقسیم شده و ساختار بازی‌ها مانند سه دوره گذشته است، با این تفاوت که در پیکارهای این دوره، از گل طلایی و یا گل نقره‌ای خبری نیست. در دیدارهای حذفی (یک چهارم نهایی، نیمه نهایی و فینال) برنده بازی در صورت نتیجه تساوی بعد از وقت قانونی و اضافی، در ضربات پنالتی تعیین می‌شود.
این‌بار هم فهرست مدعیان کسب عنوان قهرمانی بلند بالاست: از فرانسه و ایتالیا گرفته تا آلمان و هم‌چنین اسپانیا که همیشه در صف مدعیان قرار دارد.
بسیاری از کارشناسان فوتبال، کسب عنوان قهرمانی اروپا را به مراتب دشوارتر از کسب عنوان قهرمانی جهان می‌دانند، چرا که در این جام حریف به اصطلاح آسانی وجود ندارد و برترین‌های اروپا روبه‌روی هم قرار می‌گیرند.

معرفی برترین بازیكنان تاریخ فوتبال كه صاحب توپ طلایی اروپا و مرد سال جهان شدند .

مردان تاریخ اروپا و جهان
.
.

بهترین بازیکنان ادوار مختلف اروپا به شرح زیر است:
1956 – استنلی ماتئوس (ملیت: انگلستان – باشگاه: بلاک پول)
1957- دی استفانو (ملیت: اسپانیا و آرژانتین – باشگاه: رئال مادرید)
1958- ریموند کوپا (ملیت: فرانسه – باشگاه: رئال مادرید)
1959- آلفردو دی استفانو (ملیت: اسپانیا و آرژانتین – باشگاه: رئال مادرید)
1960- لوئیس سوارز (ملیت: اسپانیا – باشگاه: بارسلونا)
1961- عمر سیووری(ملیت: آرژانتین - باشگاه: یوونتوس)
1962- جوزف ماسوپوست (ملیت: چک اسلواکی - باشگاه: دوکلاپراگ)
1963 – لئو یاشین (ملیت: شوروی – باشگاه: دینامو مسکو)
1964- دنیس لاو (ملیت: اسکاتلند- باشگاه: منچستر یونایتد)
1965- اوزه بیو (ملیت: پرتغال – باشگاه: بنفیکا – لیسبون)
1966-بابی چارتون (ملیت: انگلیس – باشگاه: منچستر یونایتد)

1967- فلورین آلبرت (ملیت: مجارستان - باشگاه: فرنس واروش بوداپست)
1968- جورج بست (ملیت: ایرلند – باشگاه: منچستر یونایتد)
1969- جیانی ریورا (ملیت: ایتالیا – باشگاه: آث میلان)
1970- گرد مولر (ملیت: آلمان– باشگاه: بایرن مونیخ )
1971- یوهان کرایوف (ملیت : هلند – باشگاه: آژاکس)
1972- فرانتس بکن باوئر (ملیت : آلمان – باشگاه: بایرن مونیخ)
1973- یوهان کرایوف (ملیت: هلند – باشگاه: آژاکس و بارسلونا)
1974- یوهان کرایوف (ملیت: هلند – باشگاه: آژاکس و بارسلونا)
1975- اولگ بلوخین (ملیت: شوروی – باشگاه: دیناموکیف)
1976- فرانتس بکن باوئر (ملیت: آلمان – باشگاه: بایرن مونیخ)
1977- آلانس سیمونس (ملیت: سوییس – باشگاه: بورسیا موشن گلادباخ)
1978- کوین کیگان (ملیت: انگلیس – باشگاه: هامبورگ)
1979- کوین کیگان (ملیت: انگلیس – باشگاه: هامبورگ)
1980- کارل هاینتس رو مینیگه (ملیت: آلمان – باشگاه: بایرن مونیخ)
1981- کارل هاینتس رو مینیگه (ملیت: آلمان – باشگاه: بایرن مونیخ)
1982- پائولو روسی (ملیت: ایتالیا – باشگاه: یوونتوس )
1983- میشل پلاتینی ( ملیت: فرانسه – باشگاه: یوونتوس )
1984- میشل پلاتینی (ملیت: فرانسه – باشگاه: یوونتوس )
1985- میشل پلاتینی (ملیت : فرانسه – باشگاه: یوونتوس )
1986- ایگور بلانوف (ملیت: شوروی – باشگاه: دیناموکیف )
1987- رود گولیت (ملیت : هلند – باشگاه: آیندهون و آث میلان )
1988- مارک فان باستن (ملیت: هلند – باشگاه: آث میلان )
1989- مارک فان باستن (ملیت: هلند – باشگاه: آث میلان )
1990-لوتار ماتئوس (ملیت: آلمان – باشگاه: اینتر میلان)
1991-ژان پیر پاپن (ملیت: فرانسه – باشگاه: مارسی )
1992- مارک فان باستن (ملیت: هلند – باشگاه: آث میلان )

1993- روبرتو باجو (ملیت: ایتالیا – باشگاه: ییونتوس )

1994- هریستو استویچکوف (ملیت: بلغارستان – باشگاه: بارسلونا )
1995- ژورژ وه آ (ملیت: غنا – باشگاه: پارسی ژرمن و آث میلان )
1996- ماتیوس سامر (ملیت: آلمان – باشگاه: دورتمند )
1997- رونالدو (ملیت: برزیل – باشگاه : اینتر میلان )
1998 – زین الدین زیدان(ملیت: فرانسه – باشگاه: یوونتوس)
1999- ریوالدو (ملیت: برزیل – باشگاه: بارسلونا)
2000- لوییس فیگو (ملیت: پرتغال- باشگاه: رئال مادرید و بارسلونا)
2001- مایکل اوون (ملیت: انگلیس – باشگاه: لیورپول)
2002 - رونالدو (ملیت: برزیل – باشگاه: اینتر میلان و رئال مادرید)
2003- پاول ندود (ملیت: چک – باشگاه : یوونتوس)
2004 – آندره ای شوچنکو ( ملیت : اوکراین- باشگاه : آث میلان)

2005- رونالدینیو (ملیت: برزیل – باشگاه : بارسلونا)
(2006- کاناوارو (ملیت: ایتالیا – باشگاه: یوونتوس ورئال مادرید
بهترین بازیکنان ادوار مختلف جهان به شرح زیر است:

1991- لوتار ماتئوس(ملیت: آلمان- باشگاه: اینترمیلان)
1992- مارکو فان باستن (ملیت: هلند - باشگاه: آث میلان)
1993- روبرتو باجو (ملیت: ایتالیا - باشگاه: یونتوس)
1994- روماریو(ملیت: برزیل - باشگاه: بارسلونا)
1995- ژرژ وه آ (ملیت: لیبریا - باشگاه: پاریسن ژرمن و آث میلان)
1996- رونالدو(ملیت: برزیل - باشگاه: آیندهون و بارسلونا)
1997- رونالدو (ملیت: برزیل - باشگاه : بارسلونا و اینترمیلان)
1998 - زین الدین زیدان (ملیت: فرانسه - باشگاه: یوونتوس)
1999- ریوالدو (ملیت: برزیل - باشگاه: بارسلونا)
2000- زین الدین زیدان (ملیت: فرانسه - باشگاه: یوونتوس)
2001- لوئیس فیگو(ملیت: پرتغال - باشگاه: رئال مادرید)
2002 - رونالدو (ملیت: برزیل - باشگاه: اینتر میلان و رئال مادرید)
2003- زین الدین زیدان (ملیت: فرانسه - باشگاه: رئال مادرید)
2004 - رونالدینیو (ملیت: برزیل - باشگاه : بارسلونا)
2005- رونالدینیو (ملیت: برزیل - باشگاه : بارسلونا)
2006- فابیو کاناوارو (ملیت: ایتالیا - باشگاه: یوونتوس ورئال مادرید)
2007- كاكا(ملیت: برزیل - باشگاه: آث میلان)

هدف این مطالعه بررسی اثرات نوشیدنی های حاوی الکترولیت – کربوهیدرات روی عملکرد ( فعالیت ) فوتبال بود.20 بازیکن فوتبال برا ی شرکت در این مطالعه داوطلب شدند ، بازیکنان ظبق نقش های پستی شان به دو گروه مشخص تقسیم شدند.

کارشناسان می‌گویند شرکت کودکان در بازیهای گروهی به افزایش اعتماد به نفس، تقویت روحیه همکاری و سلامت عمومی آنها منجر می‌شود اما بعضی کودکان به ورزش و تحرک جسمی علاقه کمی دارند. بهترین راه حل برای این مسئله این است که والدین علت علاقه‌مند نبودن کودک خود را دریابند.

کارشناسان می‌گویند شرکت کودکان در بازیهای گروهی به افزایش اعتماد به نفس، تقویت روحیه همکاری و سلامت عمومی آنها منجر می‌شود اما بعضی کودکان به ورزش و تحرک جسمی علاقه کمی دارند. بهترین راه حل برای این مسئله این است که والدین علت علاقه‌مند نبودن کودک خود را دریابند. باید در مرحله اول مستقیما با او صحبت کنید وبه او بفهمانید راه حلی برای این کار وجود دارد.
شناخت دلایل عدم تمایل کودکان به ورزش می‌تواند به شما کمک کند تا سریعتر به راه حل برسید.
بعضی از این دلایل به شرح زیر است:
عدم شکل‌گیری مهارتهای ضروری کودک: بسیاری از بازیها و ورزشها برای کودکان پیش از دبستان، مناسب سن آنها نیست. چون اغلب آنها از نظر توانایی فیزیکی، دامنه تمرکز و توان یادگیری قوانین بازی رشد کافی نکرده‌اند. به این ترتیب به دلیل ناکام ماندن درانجام بازی صحیح از سوی همسالان طرد و از فعالیت جسمی متنفر می‌شوند.
دراینگونه موارد والدین می‌توانند این بازیها را در منزل با کودک انجام بدهند و او را تشویق کنند. او فارغ از نگاه همسالان باتشویق شما به سرعت قواعد بازی را فرا می‌گیرد و در محیطی امن به بروز تواناییهای خود علاقه‌مند می‌شود. ادامه این کار به افزایش تمایل او به ورزش کردن منجر می‌شود.
برد و باخت:
کودکان دبستانی که به ورزش کردن علاقه ندارند، اغلب از دیدن باخت همسالان خود در یک بازی عصبی و حتی شوکه می‌شوند. آنها برد و باخت و تحمل باخت را بدترین جنبه ورزش و بازی می‌دانند و از آن تا جایی که بتوانند کناره می‌گیرند. دراین گونه مواقع والدین بهتر است به ثبت‌نام کودکانشان در کلاسهای ورزشی اقدام کنند. ورزشهای غیررقابتی و انفرادی اولین گام است. دراین مورد می‌توان به شناو ژیمناستیک اشاره کرد.
به خاطر داشته باشید هرچه سن کودک بالاتر می‌رود، جنبه‌های رقابتی ورزش برای او اهمیت بیشتری پیدا می‌کند به شرط اینکه قبل از آن علاقه به ورزش در او ریشه دوانده باشد.

اغلب بچه‌ها تا سن 11 و 12 سالگی به ورزشهای رقابتی علاقه‌ نشان نمی‌دهند.
ترس از حضور در تیم ورزشی:
اگر کودک شما خجالتی است و یا اعتماد به نفس کافی ندارد، احتمالا به دلیل ترس از رقابت با همسالان وحضور در یک تیم، از فعالیت گروهی طفره می‌رود.
بسیاری از کودکان در این مرحله نسبت به واکنش مربیان، والدین و همسالان خود حساس هستند و احساس نگرانی می‌کنند. شما باید به کودک بفهمانید که نمی‌خواهید او ورزشکار حرفه‌ای شود بلکه هدف سرگرم شدن و حفظ سلامتی است.
انتخاب ورزش مناسب:
دلیل عدم تمایل کودکان اغلب انتخاب ورزش نامناسب توسط والدین است.
به او اصرار نکنید که به شنا، دو و یا دوچرخه‌سواری ادامه دهد.
بگذارید خود او پس از امتحان کردن چند ورزش، یکی را انتخاب کند.

تحقیقات نشان داده است كه انواع نوشابه‌های گازدار بیماری‌هایی چون پوكی استخوان، چاقی، پوسیدگی دندان و بیماری‌های قلبی را تشدید می‌كنند. اما با تمام این‌ها یك چهارم مصرف سالیانه نوشیدنی‌ها را انواع سودا تشكیل می‌دهد.

"مضرات استفاده از نوشابه‌های گازدار-چربیهاوموادقندی"
تحقیقات نشان داده است كه انواع نوشابه‌های گازدار بیماری‌هایی چون پوكی استخوان، چاقی، پوسیدگی دندان و بیماری‌های قلبی را تشدید می‌كنند. اما با تمام این‌ها یك چهارم مصرف سالیانه نوشیدنی‌ها را انواع سودا تشكیل می‌دهد.
امروزه مقدار متوسط مصرف نوشابه‌های غیرالكلی و گازدار (سودا) بسیار بالا است.
هر قوطی نوشابه گازدار معادل 10 قاشق شکر، 150 کالری و 55-30 میلی گرم کافئین دارد و غرق در رنگهای مصنوعی است. این مقدار شکر، کالری و مواد افزودنی مضر، در یک محصول که هیچ ارزش غذایی ندارد، نگران کننده است. به علاوه تحقیقات نشان داده است که انواع نوشابه های گاز دار بیماریهایی چون پوکی استخوان، چاقی،پوسیدگی دندان وبیماریهای قلبی را تشدید میکنند. اما با تمام اینها یک چهارم مصرف سالیانه نوشیدنی ها را انواع نوشابه های گازدار را تشکیل میدهد. بیایید نگاهی به مواد اصلی تشکیل دهنده یک قوطی سودا * بیندازیم:
اسید فسفریك
این ماده موجب كاهش توانایی بدن در مصرف كلسیم می‌شود كه منجر به پوكی استخوان و سستی دندان‌ها شده و اسید كلریدریك موجود در معده را خنثی می‌كند كه البته سوءهاضمه و جذب ناقص مواد غذایی از دیگر اثرات مضر این ماده است
قند
سازندگان نوشیدنی‌های غیرالكلی بزرگترین مصرف كننده‌ی قند تصفیه شده هستند. این یك امر اثبات شده است كه قند میزان انسولین خون را بالا می‌برد و منجر به افزایش فشارخون و كلسترول، بروز
------------------------------------------------------
*منظور از سودا همان نوشابه های گازدار می باشد
بیماریهای قلبی، دیابت، افزایش وزن و پیری زودرس می‌شود. بیشتر انواع سودا، بیش از ‌١٠٠ درصد مقدار قند مورد نیاز روزانه را تامین می‌كنند.
آسپراتام Aspartame
این ماده شیمیایی در سوداهای رژیمی به عنوان جانشین قند به كار می‌رود و بیش از ‌٩٠ عارضه جانبی دارد كه از جمله می‌توان به تومور مغزی، معلولیت جنین، دیابت، عدم تعادل احساسی و بروز حمله‌های صرع اشاره كرد. به‌علاوه، زمانی كه آسپراتام مدت زیادی در فضای گرم نگهداری شود به متانول تبدیل می‌شود. الكلی كه می‌تواند به فرم آلدئین یا اسید فرمیك مبدل شده كه از عوامل سرطان زا هستند.
كافئین
نوشیدنی‌های كافئین دار موجب بروز اضطراب، فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب و بالا رفتن مقدار كلسترول خون می‌شوند. ویتامین‌ها و مواد معدنی را می‌سوزانند و موجب مشكلات بارداری و سرطان می‌شوند.
در نهایت باید گفت كه مصرف نوشیدنی‌های غیرالكلی گازدار یا ساده، علاوه بر داشتن مضرات فراوان، اشتهای افراد را برای مصرف مواد غذایی مفید مانند سبزیجات، پروتئینها، لبنیات و سایر موادمغذی از بین می‌برند.
ترك عادت مصرف این نوشیدنی‌ها ساده‌ترین راه به سوی سلامتی است.
فراموش نكنید كه بهترین راه حفظ سلامتی استفاده هرچه بیشتر از مواد غذایی طبیعی است.
یکی از مشکلات تغذیه ای در ایران مصرف بیش از نیاز و استاندارد جهانی از نوشابه های گازدار و کافئینی است ، به گونه ای که مصرف سرانه نوشابه در ایران بیش از 33 لیتر است و مصرف این نوشابه ها در کشورهای دیگر به میزان 11 تا 12 لیتر در سال است ، نشان می دهد که هر ایرانی در سال سه تا چهار برابر استاندارد جهانی از نوشابه های گازدار استفاده می کند.
به جای مصرف انواع نوشابه های گاز دار بهتر است از عرقیات گیاهی که به صورت سنتی نظیر عرق بیدمشک که می توان شربت آن را به صورت مخلوط با آب لیمو تهیه کرد، مورد مصرف قرار گیرد.
باتوجه به اینکه مصرف عرق بهار نارنج و شربت به لیمو از جمله عرقیات گیاهی هستند که در گذشته جزء سنت غذایی مردم کشور محسوب می شد اما متاسفانه امروزه این سنت فراموش شده است، مصرف عرقیات گیاهی به عنوان مایعات ضمن آرامبخش بودن، هیچ گونه عوارض جانبی ندارد و می تواند به عنوان نوشیدنی ها، بخشی از مایعات بدن را تامین کند بنابراین می توان آن را در برنامه غذایی قرار داد.
با توجه به وضعیت کنونی و تولیدات بسیار این نوشابه ها در کارخانه های کشور، فقط می توان مصرف محدود آن را به شهروندان توصیه کرد، مصرف این نوشابه ها توسط شهروندان فقط باید به صورت تفننی و به اندازه یک تا دو لیوان در ماه باشد ، چون علاوه بر ترکیبات قندی که دارد ، می تواند زمینه بروز بیماری های مزمن نظیر فشار خون، قلب و عروق و بیماری دیابت را ایجاد کند.
: مصرف مداوم و روزانه نوشابه های گازدار به علت وجود اسید فسفریک و ایجاد اختلال در تنظیم کلسیم و فسفر بدن باعث پوکی استخوان می شود ، همچنین اگر این نوشابه ها حاوی کافئین هم باشد ضمن اینکه مایع محرکی محسوب می شود سبب کاهش جذب کلسیم در استخوان ها می شود.
متاسفانه امروزه در سفره غذای بسیاری از خانواده های ایرانی به جای ماست، دوغ، شیر و آب میوه های طبیعی خانگی، انواع نوشابه های گازدار مشاهده می شود ، در صورتی که مصرف آب و یا حتی عرقیات گیاهی بسیار بهتر از این نوشابه ها است
نوشابه ونوجوانان
آمارها نشان می‌دهد 14 درصد از مجموع انرژی دریافتی نوجوانان پسر و 15 درصد از كل انرژی دریافتی نوجوانان دختر از نوشابه های گازدار و آبمیوه های آماده تامین می شود.
انجمن نوشیدنی های اروپا مصرف نوشابه های گاز دار را به عنوان یکی از علل اصلی چاقی کودکان زیر 12 سال اعلام کرد. این انجمن چاقی را به عنوان تهدیدی جدی برای سلامتی عمومی مردم به ویژه در آینده ذکر کرد و خاطر نشان کرد: باید اقدامات جدی به منظور محدود نمودن مصرف این نوع نوشیدنی ها انجام گیرد.یکی از عواملی که موجب تمایل بیشتر افراد به مصرف نوشابه های گاز دار می شودتبلیغات گسترده آن در رسانه ها و حتی وب سایتها است. بر همین اساس ، از اقدامات انجمن نوشیدنی های اروپا ، ممنوعیت فروش انواع نوشابه ها در بوفه دبستانها و محدودتر نمودن عرضه آن در دبیرستانها است
هم چنین ممنوعیت تبلیغات گسترده در رادیو و تلویزیون و وب سایتها نیز در برنامه کار این انجمن قرار دارد. زیرا تبلیغات نه تنها تمایل کودکان را به مصرف زیاد می کند ، بلکه والدین را نیز ترغیب می کند. برخی از کمپانی های بزرگ تولید نوشابه مانند کوکاکولا نیز هشدار دریافت کرده که تولید نوشابه های کم گاز را توسعه دهد.
کوکاکولا باید برچسب میزان کالری ، انرژی و ارزش غذایی را روی بطری ها حک کند و به طور کلی سایز بطری ها را کاهش دهد تا حجم نوشابه ریخته شده در بطری کم شود. در ضمن برنامه هایی به منظور ارتقای آگاهی عمومی با هدف مصرف مواد غذایی مناسب نیز در دستور کار قرار گرفته است. زیرا اکثر کودکانی که به واسطه مصرف نوشابه های گازدار پر کالری و مواد مشابه دچار چاقی می شوند ، زیر 12 سال هستند و تحقیقات نشان می دهد در بیشتر موارد چاقی های ایجاد شده تا سن 12 سالگی به سختی قابل اصلاح است
چربی ها:
چربی نسبتا به کندی معده را ترک می کند یعی حدود 3.5 ساعت پس ز خوردن از معده خارج می شود . این امر ، شروع گرسنگی را به تاخیر می اندازد وجود چربی در اثنی عشر ، سبب ترشح هورمونی در معده می شود و از انقباضات گرسنگی جلوگیری می کند . چون ارزش کالری زایی چربی بیش از دیگر مواد است معمولا در رژیم های کاهش وزن ، از مقدار آن می کاهند و چربی های مرئی را کاملا هضم می کنند .
چربیها (مبانی تغذیه)
آلفا لینولنیك اسید (ALA)
آلفا لینولنیك اسید یك اسید چرب ضروری دارای منشأ گیاهی است. این ماده یك مغذی اساسی است، یعنی بدن انسان به آن نیاز دارد.
آ-ال-آ به عنوان یك منبع انرژی در بدن مصرف میشود و به عنوان یك ماده مادر نسبت به اسیدهای چرب امگا-3 عمل می كند. اسیدهای چرب امگا-3، فشارخون، انعقاد خون، ضربان قلب، استاع عروق خونی، پاسخ ایمنی و شكسته شدن چربی ها را تنظیم می كند. اسیدهای چرب ضروری در ساختن بافت مغز و اعصاب نیز نقش دارند. تنها برخی ازگیاهان حاوی آ-ال-آ هستند. این گیاهان عمدتاً شامل (rapeseed)، كتان (linseed) و روغن سویا است. برخی ماهی ها (مثلاً ماكرل و سالمون) حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند. ذرت، آفتابگردان، كتان، گل رنگ و كنجد غنی از اسیدهای چرب امگا-6 است. این دو خانواده چربی بسیار مهم، ولی دارای دو نقش جداگانه در بدن هستند. لازم است تعادلی بین اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 در رژیم غذایی وجود داشته باشد. مصرف بیش از حد هر یك موجب بروز بیماری میشود.
رژیم غذایی آمریكایی به طور تیپیك غنی از چربیهای امگا-6 و فقیر از چربی های امگا-3 است. مصرف بیش از حد روغن امگا-6 و مصرف كم ماهی و پایین آوردن كلی مصرف چربی از سوی آمریكایی ها مهمترین دلایل به هم خوردن تعادل بین امگا-6 و امگا-3 در رژیم غذایی آمریكایی هاست. مصرف امگا-6 به میزان بیشتر از امگا-3 موجب تولید موادی می شود كه التهال زا هستند و دفاع بدن در مقابل بیماری ها را كم می كند. این بی تعادلی انسان را مستعد بیماری قلبی، شرایط التهابی نظیر تورم مفاصل، پسوریازیس و عفونتها و ضعف سیستم ایمنی می كند. در این موارد مصرف بیشترامگا-3 مؤثر است.
موارد كاربرد
اسیدهای چرب امگا-3 دارای اثرات اثبات شده متعددی است. این موارد به خصوص جهت قلب مفید و در تخفیف علایم روماتیسم مفصلی و درمان اسكلروز متعدد و برخی بیماران مبتلا به دیابت و پیشگیری از سرطان مؤثر است. اخیراً اسیدهای چرب امگا-3 در درمان میگرن و افسردگی به طور موفق بكار رفته است. آ-ال-آ در درمان سرطان پوست هم مفید است.
آ-ال-ا و سایر روغن های امگا-3 در درمان موارد زیر بكار می رود:
* بیماری قلبی: آ-ال-آ خطر بروز بیماری قلبی را با بهبود شریانا كه خون را به بدن و مغز می رسانند و با كاهش كلسترول و تری گلیسرید خون كم می كنند.
* فشار خون بالا.
* بیماری های آلرژی و التهابی نظیر پسوریازیس و اگزما.
* بیماری های خود ایمنی نظیر اسكلروز متعدد، لوپوس و سرطان
منابع غذایی
غذاهای زیر منابع خوب آ-ال-آ است: دانه كتان، روغن دانه كتان، روغن كانولا (rapeseed)، مارگارین های ساخته شده از این روغن ها، روغن سویا.
سایر اشكال
دو نوع فرآورده تجارتی وجود دارد. روغن های آشپزی (روغن كانولا، سویا، مارگارین های ساخته شده از این روغن ها)، روغن های طبی (روغن كتان، كپسولهای ژلاتینی روغن كتان).
بسیاری از روش های ساخت می تواند ارزش غذایی فرآورده های حاوی آ-ال-آ را از بین ببرد. روش های ترجیحی، روشهای بسته بندی تغییر یافته آتمسفری است. عموماً روغن های با كیفیت بالا با توجه به شركتهای سازنده معتبر، بسته بندی شده در بسته های مقاوم به نور، نگه داری شده در یخچال و دارای تاریخ مصرف مشخص می شود.
نحوه مصرف
میزان مصرف مجاز روزانه در خصوص آ-ال-آ وجود ندارد.
رژیم غذایی سالم باید شامل چربیهای اشباع كم و اسیدهای چرب ضروری چند اشباعی بیشتر باشد. در صورت تمایل به مصرف آ-ال-آ با پزشك معالج خود در خصوص میزان كلی مصرف چربی مشورت كنید.
موارد احتیاط
با پزشك معالج در خصوص رژیم غذایی خود صحبت كنید. پزشك معالج در صورت نیاز به مصرف مكمل، توصیه و نوع مكمل مناسب را نیز مشخص خواهد كرد. توجه داشته باشید كه مكمل های آ-ال-آ پرچرب و حاوی كالری بالا هستند. از فرآورده های حاوی چربی هیدروژنه اجتناب كنید.
تداخل های احتمالی
روغن دانه كتان، یك منبع آ-ال-آ، ممكن است نیاز بدن به ویتامین ای را افزایش دهد. جهت آگاهی بیشتر با پزشك معالج خود مشورت كنید
نقش چربی ها در رژیم غذایی
منبع انرژی :
چربی ها به صورت منبع متراکمی از انرژی عمل می کند . هر گرم چربی ، به صورت حیوانی ، گیاهی ، مایع یا جامد ، 9 کیلوکالری انرژی تولید می کند . این میزان ، 2و 4/1 برابر بیشتر از آن میزان انرژی است که از یک گرم قند یا پروتئین بدست می آید .
حیوانات ، مازاد انرژی خود را به صورت چربی ذخیره می کنند بنابراین مقدار چربی موجود در مواد غذایی حیوانی بوسیله تعادل کالریکی تعیین می شود . تمام غذاهای حیوانی مقداری چربی دارند حتی گوشت مخصوص کباب که نسبتا بی چربی است حدود 28% چربی دارد که این مقدار ، تولیدکننده 70% از انرژی آن است .
برای تهیه غذاهایی که هم چرب مزه باشد و هم کم کالری ، بهتر است از پلیمرهای تری گلیسریدها بنام استرهای پلی گلیسرول استفاده شود زیرا هر گرم آن به جای 9 کیلوکالری ، 6.5 تا 8.5 کیلوکالری انرژی تولید می کند .
هضم و جذب و انتقال چربیها
پیش از اینکه چربی ها بتوانند وارد جریان خون شوند و به بافت ها انتقال یابند باید به مولکولهای بسیار ریزی شکسته شوند تا بتوانند از غشای سلول های پوششی مجاری گوارشی بگذرند .
40 تا 50 درصد چربی ها در اثر هضم به گلیسرول ، اسیدهای چرب و منوگلیسریدهایی تبدیل می شوند که اسیدچرب با زنجیره کوتاه دارند . بقیه نیز به صورت دی گلیسرید جذب می شوند .
هضم چربی ها به مقدار محدودی در معده صورت می گیرد. در معده چربی های امولسیونه شده مانند چربی زرده تخم مرغ به اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می شود . ولی چربی های گوشت ، روغن سالاد و کره ، دارای مولکولهای بزرگ امولسیون نشده هستند ، در معده هضم نمی شوند . اسیدهای چربی که در این مرحله آزاد می گردند در معده یا روده با اسید چرب تری گلیسریدها مبادله می شوند و ترکیبشان تغییر می یابد . چون آبکافت ها و سنتز چربی همزمان صورت می گیرد، احتمالا اسیدهای چرب که زنجیره طولانی دارند ، بیشتر از اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه در تشکیل مجدد تری گلیسرید ها شرکت می کنند . در روده باریک ، مولکولهای بزرگ تر چربی بوسیله صفرا به اجزای کوچک تری تبدیل می شود . این عمل از کشش سطحی مولک.لهای چربی می کاهد و سطحی را که آنزیم های گوارشی باید در آنجا عمل کنند ، افزایش می دهد . در نتیجه از عمق نفوذ آنزیم ها کاسته می شود . این عمل همچنین از ترکیب مولکولهای چربی جلوگیری می کند .
آنگاه پس از تبدیل مولکولهای چربی به ذرات ریز یکنواخت ، در اثر لیپاز پانکراس و لیپاز روده ای تجزیه می گردند . بدین ترتیب که با افزودن آب و عمل آنزیم های آبکافت کننده گلیسرول و اسیدهای چرب از یکدیگر جدا می شوند .
براای آزاد شدن یک مولکول اسید چرب از گلیسرول، یک مولکول آب اضافه می شود . آبکافت چربی ها از تری گلیسرید به دی گلیسرید و مونوگلیسرید که اسید چرب به قسمت وسط آن متصل است ، تا تجزیه کامل آن به اسیدچرب و گلیسرول ادامه خواهد داشت . در تمام مراحل هضم ، چربی ها به صورت ترکیب پیچیده ای هستند متشکل از تری گلیسرید ، دی گلیسرید و اسید چرب که 90% آنها قبل از عمل جذب ، به منو گلیسرید محلول تر ، گلیسرول و اسید چرب تبدیل می شوند .
قابلیت هضم اغلب چربی ها 95 تا 100 در صد است که مقدار هضم آنها بستگی دارد به طول زنجیره اسیدهای چرب ، و تعداد و ترتیب اسیدهای موجود در مولکول . اگر عمل هیدروژن دار کردن تا جایی ادامه یابد که اسید چرب اشباع شده زیادی تولید شود ، از قابلیت هضم چربی کاسته می شود .
جذب و انتقال
مولکول های چربی هضم شده به صورت مولکول هایی جدا شده اسیدهای چرب ، گلیسرول، مونوگلیسرید ، دی گلیسرید و تری گلیسرید،از لوله گوارشی خارج می شوند .
تقریبا 30 % اسیدهای چرب آزاد که کمتر از 12 اتم کربن دارند ، همراه گلیسرول با املاح صفراوی ترکیب می گردند تا بتوانند به سهولت وارد یاخته های روده شوند . از آنجا نیز به ترتیب به سیستم لنفاوی و کبدی انتقال می یابند .
املاح صفراوی در لوله گوارش باقی می مانند تا دوباره برای سهولت جذب چربی ها مورد استفاده قرار گیرد. این مولکول ها همینکه از سلول های مخاطی جدار روده عبور کردند ، بعضی از اسیدهای چرب باقیمانده که بیش از دوازده اتم کربن دارند با مولکول های گلیسرول یا مونوگلیسرید ترکیب می شوند و مونوگلیسرید، دی گلیسرسد و تری گلیسرید را تشکیل دهند .
70درصد از چربی های جذب شده ، مجددا برای تشکیل تری گلیسریدها مصرف می شوند .آنگاه این تری گلیسریدها وارد لاکتئال ها می شوند تا از آنجا به سیستم لنفاوی انتقال یابد .
عوامل موثر در جذب :
افزایش حرکات روده ای از حذب چربی ها می کاهد ، زیرا این حرکات طول مدتی را که چربی ها با شیره های گوارشی و دیواره روده در تماس هستند ،کم می کند . فقدان صفرا جهت امولسیونه شدن چربی ها و عدم وجود آنزیم های آبکافت کننده ، جذب چربی را کاهش می دهند ، در نتیجه ، چربی جذب نشده در مدفوع ظاهر می شود .
این حالت استئاتوره نام دارد . اسیدهای چرب با زنجیره طولانی ، کمتر از اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و اسیدهای چرب اشباع شده نیز کمتر از اسیدهای غیر اشباع شده ، جذب می شوند .
متابولیسم
لیپیدهایی که از خون آزاد می شوند هنگام عبور از کبد و دیگر بافتها بوسیله لیپازهای یاخته ای به گلیسرول و اسید چرب آبکافت می شوند . آنگاه اسیدهای چرب به سرعت به صورت لیپو پروتئین که یک ترکیب محلول چربی و پروتئین در خون ظاهر می گردند. لیپوپروتئین ها که به انتقال چربی در بدن کمک می کنند ، در صورتی که از 90% چربی و 10% پروتئین تشکیل شده باشند، چگالی پائینی دارند و اگر مرکب از 45% پروتئین و 55% چربی باشند، چگالی آنها بالا است.
پس از اینکه بافتهای بدن چربی را از لیپوپروتئین خون جذب کردند، یکی از این دو مسیر را می پیمایند:
1- پس از یک رشته واکنش های بیوشیمی پیچیده ، اکسید می شود و آب، انرژی و دی اکسید کربن تولید می کند.
2- در مخازن چربی هر یاخته و یاخته های مخصوصی به نام یاخته های چربی ذخیره می شود، تا به صورت منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
در دوران شیردهی، مقداری چربی در غدد پستان برای تولید شیر مصرف می گردد . مقداری نیز برای سنتز دیگر مواد، بکار برده می شود. عضلات قلب به عنوان منبع انرژی، از اسیدهای چرب استفاده می کنند .
اگر بدن به ذخایر انرژی نیاز داشته باشد ، چربی ذخیره شده ، بوسیله لیپازهای داخلی یاخته به اسیدچرب و گلیسرول آبکافت می شوند . آنگاه اسیدهای چرب یاخته را ترک می کنند و با آلبومین پلاسما ترکیب می شوند تا به همین صورت به یاخته هایی که به انرژی نیاز دارند ، انتقال یابند .
چون این اسیدها دوباره با گلیسرول ترکیب نمی شوند ، آنها را اسیدهای چرب استریفیه نشده یا NEFA می نامند . تقریبا 1% اسید چرب استریفیه نشده با 99% آلبومین ترکیب می شود . بخش گلیسرول تری کلسیرید های ذخیره ، مانند کربوهیدراتها در داخل یاخته چربی ، اکسید می شوند .
خواص فیزیکی چربیها
چربی ها در آب حل نمی شوند ولی در حلال هایی مانند اتر ، بنزن و کلروفرم حل می گردند. چگالی چربی ها از آب کمتر است به همین دلیل آنها بر سطح آب باقی می مانند. در چربی های امولسیونه شده ، مولکولهای چربی توسط مواد امولسیون کننده بخوبی از هم پراکنده و جدا می شوند . این مواد از اتصال آنها با یکدیگر و تشکیل و مولکول بزرگتر نیز جلوگیری می کنند . چربی توزیع شده در شیر هموژنیزه یم نمونه از چربی هایی است که بوسیله دستگاههای مکانیکی امولسیونه شده است . چربی زرده تخم مرغ به طور طبیعی یک چربی امولسیونه شده است .
حرارت معمولی پخت غذاها تاثیری بر چربی ندارد ولی درجات حرارتی بالا اسیدهای چرب تجزیه می شود که در نتیجه از گلیسرول ،آکرولئین بدست می آید.
آکرولئین بوی زننده ای دارد که مجاری بویایی و گوارشی را بسیار می آزارد . اکسیداسیون روی چربی ها تاثیر می گذارد و در این میان چربی های طبیعی که شامل اسیدهای چرب غیر اشباع می باشد تاثیر پذیری بیشتری دارد .
بویژه اگر در مقابل کاتالیزورهایی مانند آهن قرار گیرد. اگر آنتی اکسیدانها که پدیده اکسیداسیون را به تاخیر می اندازدکم باشند چربی ها در اثر تولیدپراکسید از اسید چرب که مهم ترین عامل فساد آنهاست "تند" می شوند . چربی ها ممکن است در اثر جذب بو و طعم های گوناگون ، مزه خود را از دست بدهند و ناگوار گردند .
طبقه بندی چربیها
چربی ها را غالبا برحسب اشباع یا غیر اشباع بودن و درجه غیر اشبع اسید چرب موجود در آنها دسته بندی می کنند . البته این عبارات فقط نسبی است . زیرا تری گلیسریدی که کاملا اشباع یا کاملا غیر اشباع باشد بسیار کم یافت می شود . اختصاص دادن ، نام چربی های اشباع برای روغن های حیوانی و چربی های غیر اشباع برای چربی های گیاهی نیز یک طبقه بندی معتبر نیست . اغلب چربی های موجود در غذا 8 تا 10 اسید چرب دارند که بعضی از آنها اشباع شده و برخی اشباع نشده اند .
چربی های تشکیل شده از اسیدهای چرب اشباع نشده ، نقطه ذوب پایینی دارند و در درجه حرارت معمولی ، مایع می باشند . اما اسیدهای چرب اشباع شده نقطه ذوب را بالا می برند و اگر با این اسیدها چربی تهیه شود، در درجه حرارت معمولی جامد است . در اغلب روغن های گیاهی تعداد نسبتا زیادی اسیدچرب اشباع نشده با یک یا چند پیوند دوگانه وجود دارد ولی اکثر چربی های حیوانی اسیدهای چرب اشباع شده زیادی دارند . البته اسیدهای اشباع نشده چربی های ماهی و ماکیان نسبتا بیشتر است روغن نارگیل نیز چنین است ولی چون بیشتر این اسیدهای چرب ، زنجیره کوتاه دارند ، این روغن به صورت مایع می باشد .
درجه اشباع چربی ها بوسیله ارزش یدی تعیین می شود . یعنی اگر ارزش یدی زیاد باشد، نشان می دهد که چربی اشباع نیست . با استفاده از ارزش یدی بعضی از چربی هاو روغن های معمولی می توان چربی های مختلف را از نظر درجه اشباعی که دارند مقایسه کرد .
روغن های گیاهی از قبیل روغن پنبه دانه ، بادام زمینی ، ذرت ، گلرنگ و دانه سویا،بسیار ارزان تر از چربی های حیوانی است . این روغن ها را می توان با هزینه کم و بازده خوب ، بوسیله عمل هیدروژن دار کردن ، به چربی های ملایمی تبدیل کرد . در عمل هیدروژن دار کردن ، هیدروژن به مولکول چربی داده می شود تا اتم کربن را اشباع کند و پیوند دوگانه از بین برود. با این عمل نه تنها روغن های گیاهی ارزان قیمت با تبدیل شدن به شکل جامد در درجه حرارتمعمولی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند ، بلکه پایدارتر و کیفیت غذایی آنها بهتر می شود . چربی هایی که دارای اسیدهای چرب اشباع می باشند از چربی هایی که اسیدهای چرب غیر اشباع دارند ، کمتر اکسیده و فاسد می شوند ، همچنین مزه شان دیرتر تغییر می کند .
مارگارین و روغن های شورتینگ گیاهی نمونه هایی از روغن های گیاهی هستند که بعضی از پیوندهای ذوگانه آنها با هیدروژن اشباع می شود تا چربی هایی با ویژگی های فیزیکی مناسب تهیه شود . عمل هیدروژن دار کردن را می توان برای بدست اوردن ویژگی های بخصوصی کنترل کرد . این مساله در تبلیغات جاری رقابت میان تولیدکننده ها ، برای اینکه محصولشان بیشتر پسندیده شود به چشم می خورد . در نتیجه عمل هیدروژن دار کردن ، مصرف چربی های گیاهی افزایش یافته و از مصرف چربی حیوانی کاسته شده است .
در آمریکا سالانه حدود 3608/1 میلیون تن چربی هیدروژنه مصرف می شود . چون چربی های حیوانی اشباع شده ممکن است برای سلامتی مضر باشد، دادمداران برای تغذیه نشخوارکنندگان روشی بکار می برند که چربی از شکمبه حیوان یعنی جایی که معمولا در آنجا اشباع می شود به صورت یک گذرگاه فرعی عبور کند . با این روش گوشت گاوی که تولید می شود دارای اسید چرب غیر اشباع بیشتری است .
اسیدهای چرب با زنجیره متوسط ، منعمولا در رژیم های درمانی بکار برده می شود. زیرا آنها ضمن متابولیسم با سرعت بیشتری به دی اکسیدکربن و آب تبدیل می شوند و شتاب تبدیل آنها به چربی ذخیره ، کلسترول خون و دیگر لیپیدها کمتر است .
این اسیدها در تهیه مارگارین ، سس های سالاد و جانشین های شیر به کار می روند .
ارتباط چربی با بیماری قلبی
مسئله ارتباط بین چربی رژیم غذایی و تصلب شرائین، باید در کتابهای مقدماتی بررسی شود ولی چون این موضوع در نشریات به طور گسترده ای مورد بحث قرار گرفته بهتر است خلاصه ای از تفسیرهایی را که در این مورد به عمل آمده بیان کنیم. البته ممکن است مطالعات علمی در مورد این موضوع در مدت زمان نسبتا کوتاهی تغییر جهت دهد.
مسئله ای که توجه را به ارتباط بین عوامل غذایی و بیماری قلبی جلب کرد این بود که اشخاصی که کلسترول خونشان همیشه بالتر از حد طبیعی بود بیشتر ذچار حملات قلبی می شدند.
کلسترول یک ترکیب چربی دار است و در اکثر غذاهای حیوانی یافت می شود و بدن نیز می توان ان را بسازد.
کلسترول از مهمترین رسوباتی است که در بیماری تصلب شرائین، در داخل عروق خونی بوجود می آید و به تدریج عرق را چنان باریک می کند که اگر یک لخته خونی بوجود آیدف رگها به طور کامل مسدود می گردد. مسئله مورد توجه دیگر این است که وقوع این بیماری در افرادی که درصد بالایی از کالری آنها از چربی اشباع تهیه می شود، بیشتر است.
بررسی هایی که روی موش به عمل آمده نشان می دهد که محدود کردن کلسترول رژیم غذایی منجر به کاهش خون می گردد. بعد از این بررسی، اقدامات در جهت پائین اوردن کلسترول خون صورت گرفت.
ولی در انسانها کاهش مصرف کلسترول از طریق محدود کردن غذاهایی که کلسترول دارند، مانند تخم مرغ، گوشت و جگر، نه تنها کلسترول خون را پائین نیاورد بلکه از وقوع بیماری های قلبی نیز نکاست، البته با درک این مطلب که اگر مواد پروتئینی، چربی و کربوهیدرات موجود در غذا، برای بدن بیش از مقدار مورد نیاز انرژی تامین کنند، کبد از مازاد انها بیش از 2 گرم کلسترول سنتز می کند، در حالیکه اگر این مواد در حد نیاز بدن مصرف شوند، فقط 0.5 گرم کلسترول سنتز می گردند.
کلسترول یکی از ترکیبات طبیعی بدن محسوب می شود، زیرا نه تنها مقدار معینی از آن برای سنتز هورمون های جنسی و انتقال اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز است، بلکه یکی از ترکیبات اصلی پوست و پوششی فیبرهای عصبی نیز می باشد.
موضوع دیگری که مورد توجه قرار گرفت ماهیت چربی بود، زیرا مشاهده شد افرادی که چربی مایع مصرف می کردند ، کلسترول خونشان پائین تر از کسانی بود که از چربی های جامد حیوانی استفاده می کردند و چون چربی های جامد و مایع بیشتر از اسید های چرب غیر اشباعی که دارند با یکدیگر متفاوتند، بنابراین رژیم های درمانی طوری تنظیم شد که در ان از روغن هایی استفاده شود که مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع آنها زیاد باشد.
این نوع رژیم ها که اسیدهای چرب غیر اشباع انها تقریبا نیمی از چربی غذا را تشکیل می داد ، تنها منجر به کاهش کلسترول خون گردید و تغییری در بیماری های قلبی ایجاد نکرد. تحقیقات زیادی نشان داده است که الگوهای مختلف غذایی، در میزان کلسترول خون موثر بوده است. ولی نیاز به کاهش کلسترول غذایی ثابت نشده
پس از کلسترول یکی دیگر از ترکیبات چربی خون که با بیماری تصلب شرائین ارتباط دارد، بررسی شد و نتیجه ای مه به دست امد این بود که تصلب شرائین در اشخاصی بوجود می آید که علاوه بر بالا بودن کلسترول خون، میزان تری گلیسرید خونشان نیز بالا است. در صورتیکه غذا وقدار زیادی چربی داشته باشد، تری گلیسرید در خون ظاهر می شود. همچنین وقتیکه مازاد کربوهیدرات در کبد و مقدار کمی نیز در دیواره روده به چربی تبدیل می گردد، تری گلیسریدها در خون نمایان می شوند.
البته کربوهیدراتهایی که به صورت قند هستند بیش از ترکیبات پیچیده نشاسته ای، تری گلیسرید را سنتز می کند و این حالت هنگامی است که علاوه بر کربوهیدرات مقدار کالری تولید شده در بدن بسیار بالا باشد.
به نظر می رسد که اگر رژیم غذایی با مقدار محدودی کربوهیدرات تنظیم گردد و همچنین به جای چربی های اشباع از چربی های غیر اشباع استفاده شود، به ویژه اگز مقدار کالری نیز محدود گردد و وزن بدن در یک حد مطلوب بماند احتمالا تری گلیسرید و کلسترول خون کاهش می یابد. البته اثر چنین رژیمی کلی نیست.
در حال حاضر با اطلاعاتی که از عوامل غذایی مورد بحث و تعادل بین انها در بروز بیماری تصلب شرائین در دست است، نمی توان قطعا نتیجه گیری کرد و عقیده بر این است که هر تغییر کلی که بر اساس اطلاعات موجود در رژیم غذایی آمریکایی بوجود آید، معقول نیست مگر فقط برای گروهی از افراد که مستعد ابتلا به این بیماری هستند، مانند مردان میان سالی که میزان کلسترول و تری گلیسرید انها بالا است و سابقه این بیماری را در فامیل داشته اند، یا افرادی که شرایط شغلیشان آنها را تحت فشار روحی قرار می دهند.
از طرفی اگر موارد زیر رعایت شود، نه تنها زیانی ندارد، بلکه مفید هم خواهد بود.
1- مقدار چربی غذا در حدی باشد که به جای 40% ، کمتر از 30% کالری غذا ار ان تولید شود.
2- مقدار کلسترول موجود در غذا به کمتر از 300 میلی گرم محدود باشد.
3- چربی های غیر اشباع جانشین مقادیری از چربی های اشباع شده شوند.
4- مقدار چربی اشباع موجود در غذا به حدی باشد که کمتر از 10 % کل کالری را تولید کند.
در حال حاضر تکنیک هایی وجود دارد که به وسیله انها می توان اشخاصی را نشان داد که با محدودیت های غذایی لیپیدهای خونشان تغییر می یابد.
چربی ها وفشار خون
غذاهائی كه چربی زیاد دارد و همچنین عوامل دیگر در طی سالهائی كه از عمرتان می‌گذرد، موجبات تصلب شرائین را فراهم می‌كند بالعكس غذاهائی كه چربی‌اش كم است توأم با فشارخون پائین است. روغن اشباع نشده هم در پایین آوردن فشارخون مؤثر است.
چربی اشباع شده كه فشارخون را بالا می‌برد در زرده‌ی تخم‌مرغ، پنیرهای چرب، شیر و برخی از چربی‌های نباتی مانند روغن نارگیل و چربی نباتی تركیب شده با هیدروژن پیدا می‌شود.
روغن و چربی اشباع شده معمولاً در حرارت اطاق سفت و سخت است.
جایگزین كردن چربی اشباع شده بجای چربی اشباع نشده مخصوصاً استفاده از روغن زیتون و یا روغن كبد ماهی ممكن است به كاسته شدن فشارخون كمك كند ولی روغن كبد ماهی را نباید بدون تجویز دكتر خورد.
ضمناً فرآورده‌های لبنی، چیپس، سوسهای خامه‌دار مایونز و شیرینی هم دارای چربی است كه برای افرادی كه مبتلا به فشارخون می‌باشد، ضرر دارد.
چربی‌های موسوم به Polyunsaturated كمك به كم شدن سطوح كلسترول در خون و كم كردن خطر بالا رفتن فشارخون را می‌كند این نوع روغن اكثراً از منابع نباتی مانند تخم گل پنبه، لوبیای سویا، ذرت و تخم گل آفتاب‌گردان بوجود می‌آید. كنجد و گردو نیز از لحاظ روغن اشباع نشده غنی هستند.
مصرف كلسترول در روز نباید از 300 میلی‌گرم تجاوز كند غذاهایی كه از لحاظ كلسترول غنی هستند عبارتند از تخم‌مرغ، اغلب پنیرها، دل و جگر، غذاهایی كه به علت داشتن چربی اشباع شده باید مصرفش كم شود عبارتند از شكلات، كره، گوشت گاو، شیرینی، شیری كه چربی‌اش گرفته نشده و روغن نارگیل.
سعی كنید خامه‌های مصنوعی را مصرف نكنید چنانچه شیر را بصورت پودر مصرف می‌كنید، پودری كه چربی‌اش كم است مصرف كنید.
ضمناً از خوردن گوشت اردك تازه بپرهیزید زیرا گوشت آنها حاوی یك مقدار زیاد چربی است.
چنانچه گوشت گاو و گوساله را مصرف می‌كنید چربی آنها را كاملاً بگیرید..
موقع پختن غذاهای حاوی گوشت مرغ و بوقلمون پوستشان را كه حاوی یك مقدار زیاد چربی است بكنید.
مصرف تخم‌مرغ را به هفته‌ای دو تخم‌مرغ محدود كنید. و آن را بصورت آب‌پز بخورید نه بصورت نیمرو.
موقع خریدن ماكارونی از خرید ماكارونی‌هائی كه دارای تخم‌مرغ است اجتناب كنید.
بیسكویت نمكین معروف به Crackers كه حاوی یك مقدار زیاد نمك است مصرف نكنید.
از خوردن Croissants (نان‌های هلالی فرانسوی) بپرهیزید.
بجای كره از مارگارین استفاده كنید.
تدریجاً از مقدار روغنی كه در آشپزی به مصرف می‌رسانید بكاهید تا سرانجام به حداقل برسد.
از مصرف كره و خامه در موقع پختن سیب‌زمینی بپرهیزید. خوردن سیب‌زمینی بخارپز برای شما مفید است در موقع تهیه غذاهایی كه نیاز به خامه دارد، از پنیر بدون نمك و ماست كم‌چربی استفاده كنید.
از مصرف چیپس، سیب‌زمینی سرخ كرده و كلیه غذاهای سرخ كرده بپرهیزید.
چنانچه پنیر می‌خورید از پنیرهای كم‌چربی مانند Swiss , mozzarella , Provolone استفاده كنید و از پنیرهای بسیار چرب مانند پنیر پیتزا بپرهیزید.
از خوردن سالادهائی كه با مواد ثقیل الهضم زینت داده شده، اجتناب كنید.
از خوردن شیر بسیار چرب و با شیرعسلی بپرهیزید.
از زیاده‌روی در خوردن بستنی مخصوصاً بستنی خامه‌دار بپرهیزید.
از اسكالپ‌ها استفاده كنید اسكالپ یك غذای دریائی كم‌چربی است كه كلسترولش هم كم است. از مصرف میگو و خرچنگ اجتناب كنید.
از كلیه غذاهائی كه دارای سوس و gravy و یا a gratin است بپرهیزید