تبیان، دستیار زندگی

Aمحصولات زیبایی طبیعی خانگی بسازید

 

محصولات زیبایی می توانند به شما در داشتن ظاهری زیبا کمک کنند. محصولات بهداشتی زیبایی حتما نباید گران قیمت باشند  و شما می توانید محصولات زیبایی را با بهترین نتایج در منزل تهیه کنید.

 

شامپو های گیاهی : راحت ترین راه برای ساختن یک شامپوی گیاهی این است که اول با یک شامپوی ملایم شروع کنید و سپس دم کرده (معجون دست ساز) خود را به آن اضافه کنید باضافه چند قطره از روغن های خوش بو کننده((Essential Oils برای خوش بو کردن موها.

 

شامپو بچه برای اینکار بسیار مناسب است. شما به یک قسمت از شامپو و 5 قسمت از دم کرده خود نیاز دارید. انواع مختلف گیاهان وجود دارند که شما می توانید از آنها استفاده کنید. اما شما باید حتما خصوصیات هر گیاه را مطالعه کرده و سپس اقدام به درست کردن شامپوی گیاهی نمایید تا از سالم و بی ضرر  بودن آن اطمینان حاصل نمایید. دانه های سیر و پیاز  و پوست گردو موهای تیره را روشن می کند. اسطوخودوس برای موهای چرب مفید است. جعفری موهای شما را شفاف و براق می کند و مثل اکلیل کوهی شوره سر را از بین می برد. اکلیل کوهی و پوست گردو می توانند موهای شما را تیره تر نمایند. Lime Flowers گلهای آهکی مثل آویشن موی شما را نرم و لطیف میکند. گل لادن رشد مو را تسریع می کند و مریم گلی نه تنها موها را تیره بلکه موهای خاکستری و سفید را به همان اندازه نرم می کند.

 

 

شامپو ماست: 3 قاشق سوپخوری ماست ، 3 قاشق سوپخوری آب و 3 قاشق سوپخوری ژلاتین را مخلوط کرده و بروی مو ماساژ دهید. سپس موهایتان را آبکشی کنید.

 

شستشوی مو با عسل: 1 قاشق چایخوری عسل را به اضافه 4 فنجان آب گرم به اضافه 1 قطره روغن معطر یا عطر دلخواهتان را مخلوط کنید. طبق معمول موهای خود را بشویید.

 

بلافاصله بعد از شستن آنها را خشک کردید مخلوط بدست آمده را آهسته به موهایتان بزنید بطوری که تمام تارهای موی شما آغشته به این مخلوط شود. بگذارید موهایتان در هوای آزاد (ترجیحا ) خشک شده تا شما موهای براق و نرمی داشته باشید.

 

شامپوهای دارویی – گیاهی

 

 شامپوهای دارویی – گیاهی که کمتر موجب تحریک مو می شوند، اختلال ترشح پوست را نیز درمان می نمایند که شامل انواع زیرند:

 

 ·        شامپو جوشانده چوبک: یکی از شامپوهای مناسب موی سر می باشد که برای شست و شو ابتدا باید یکصد گرم چوبک را در یک لیتر آب به مدت 15-30 دقیقه جوشانده و پس از گذراندن از صافی، مصرف نمایید.

 

شامپوی ذکر شده به علت دارا بودن "ساپوتین" موی سر را به خوبی تمیز نموده و دارای مواد قلیایی نیست و پوست سر را تحریک نمی کند.

 

 ·        شامپو تخم مرغ: یکی دیگر از پاک کننده های موی سر می باشد که برای موهای لطیف خراب شده مصرف می شود. برای شست و شو باید دو عدد زرده تخم مرغ را در یک لیوان آب خیلی گرم حل نموده و از صافی گذراند و سپس موی سر را شست.

 

 ·        شامپو چوبک و تخم مرغ : می توان جوشانده چوبک و دو عدد زرده تخم مرغ از صافی گذشته را مخلوط کرده و به عنوان شامپو برای موهای شکننده و بسیار کثیف استفاده نمود.

 

معلولیت آفرین اما قابل پیش گیرى

بیماریهاى ارثى اعصاب و عضلات

* تنظیم: علیرضا وحیدى

تمام بیمارى هایى كه در نتیجه ساختار یا اختلال عمل مغز و اعصاب ایجاد مى شود و از طریق والدین به فرزند نطفه قابل انتقال باشد، جزء بیمارى هاى نوروژنتیك محسوب مى شوند. این گروه شامل عده زیادى از بیمارى هاى ارثى حسى كه منجر به اشكال در بینایى، شنوایى، بویایى و حسى مى شوند.

ب: بیمارى هایى كه در نتیجه اشكال در سوخت وساز مواد غذایى و معدنى حاصل مى شوند و تحت عنوان بیمارى هاى متابولیك مادرزادى (Inborn Errors of Metabolism) نامگذارى شده اند و در نهایت منجر به عوارض مغزى مى شوند.

ج: بیمارى هاى ناشى از اختلالات كروموزومى مانند سندرم داون

د: بیمارى هاى ارثى عضلانى

ه: عدم تعادل و حركات ناموزون ارثى (آتاكسى).

• بیمارى هاى عضلانى

هرگونه اشكال در حركت، حس، رشد كه موجب تحلیل عضله شود و جنبه ارثى داشته باشد، جزء این گروه محسوب مى شود و از نظر شیوع دومین بیمارى ارثى كشور است. براى آشنایى بیشتر آنها را دسته بندى مى كنیم:

دیستروفى عضلانى: این گروه بیمارى عضلانى به علت نقص در ژن مسئول ساخت دیستروفین، پروتئین ضرورى براى رشد و فعالیت سلول هاى عضلانى ایجاد مى شود. چنانچه دیستروفین در دسترس عضله نباشد، عضله دچار تحلیل(آتروفى) مى شود و جاى آن را بافت چربى مى گیرد و ظاهراً درشت و برجسته مى شود (هیپرتروفى كاذب). نمونه شاخص این گروه دیستروفى عضلانى دوشن (DMD) است. این بیمارى را دوشن نورولوژیست فرانسوى شناسایى نمود و به طور كامل شرح داده است. این بیمارى صفت وابسته به ایكس است، یعنى ژن آن روى كروموزوم ایكس هستند قرار دارد. به طورى كه خوانندگان عزیز اطلاع دارند خانم ها داراى دو ایكس و مردها یك كروموزوم ایكس و یك كروموزوم ایگرگ (Y) دارند. فرد مذكرى كه كروموزوم ایكس او حامل ژن بیمارى باشد، دچار بیمارى دوشن خواهد شد ولى براى این كه خانمى به این بیمارى مبتلا شود بایستى هر دو كروموزوم ایكس او حامل ژن معیوب دیستروفین باشد. لذا خانم ها غالباً حامل ژن هستند و این ژن معیوب را به نیمى از فرزندان مذكر (پسر) خود انتقال مى دهند و متاسفانه آن فرزند بیمار خواهد بود.

نشانه هاى بیمارى: گرچه این بیمارى از بدو تكوین نطفه جنین با او است و چنانچه از نظر این بیمارى بررسى شود گرفتارى جنین مشخص خواهد شد اما نوزاد در موقع تولد كاملاً سالم به نظر مى رسد، علائم بیمارى زمانى شروع مى شود كه نوزاد شروع به حركت حتى زمانى كه با چهار دست و پا و یا سینه خیز مى نماید در همان زمان هم حركت او كندتر از همسالان خود است و زود به زود خسته مى شود. هنگامى كه به راه مى افتد ضعف عضلانى به تدریج واضح تر مى شود. راه رفتن آنها شبیه اردك و مخصوصاً از پله بالا رفتن و از زمین برخاستن آنها كاملاً متفاوت با سایر كودكان هم سن و سال خود است. از پله به زحمت بالا مى روند و براى بلند شدن از زمین مجبورند به تدریج بالا آمده و از پاهاى خود به عنوان تكیه گاه استفاده كنند.

برجستگى  عضلات ساق پا، پایین افتادن شانه ها، نحوه برخاستن از زمین و انحراف ستون فقرات كه به تدریج پیش مى آید از علائم اصلى این بیمارى است به تدریج تحلیل عضلانى پیشرفت مى نماید و فرد بیمار به علت ناتوانى عضلات پا و دست زمین گیر شده و قادر به حركت نیست. نهایتاً به علت فلج عضلات قفسه سینه به علت نارسایى تنفس و عفونت ریه ها یا به علت عفونت زخم هاى حاصل از عدم تحرك مانند شمعى در پیش چشم والدین آب و نهایتاً خاموش مى شود.

پیشگیرى: خوشبختانه با امكاناتى كه در نتیجه پیشرفت ژنتیك مولكولى پیش آمده تشخیص به موقع این بیمارى در داخل زهدان از سال ۱۳۷۴ در ایران فراهم شده است و به راحتى مى توان جنین سالم را از جنین مبتلا تشخیص داد. شرط مهم این است چنانچه در خانواده اى چنین بیمارى وجود دارد هر چه زودتر به مراكز مشاوره ژنتیك كشور مراجعه نمایند.

درمان: در حال حاضر براى این بیمارى درمان اساسى وجود ندارد ولى آینده بسیار روشن است و امید مى رود به زودى درمان این بیمارى مانند بسیارى از بیمارى هاى ارثى دیگر فراهم شود.

بیمارى بكر: لازم است نوع دیگرى از این بیمارى مورد بحث قرار  گیرد كه نحوه توارث آن مانند دوشن ولى علائم، خفیف تر و شروع بیمارى دیرتر و خوش عاقبت است و به نام دیستروفى بكر (Becker) مشهور است.

علاوه بر این انواع دیگرى از بیمارى هاى عضلانى ارثى این گروه و همچنین بیمارى هاى عضلانى دیگرى ممكن است با دیستروفى عضلانى دوشن اشتباه شوند. تشخیص و تمییز این گونه بیمارى ها نیاز به ارجاع بیمار به پزشك متخصص و انجام پاره اى آزمایشات مخصوص و مآلاً بررسى مولكولى از نظر ژن مسئول بیمارى لازم است.

دومین گروه مهم بیمارى هاى عضلانى آتروفى عضلانى نخاعى Spinal Muscular Atrophy (SMA) است كه وفور آن را یك در ده هزار تخمین زده  اند. ژن بیمارى بر روى بازوى بلند كروموزوم جسمى (اتوزوم) شماره ۵ قرار دارد و به صورت صفت نهفته (مغلوب) به ارث مى رسد و خصوصیات صفت مغلوب را دارد. والدین كاملاً سالم ولى در اصل حامل ژن جهشى بیمارى هستند. به همین علت بیمارى در ازدواج خویشاوند بیشتر دیده مى شود. خطر بروز بیمارى در فرزندان والدین حامل ژن بیمارى در هر آ بستنى (۲۵ درصد) یك چهارم است. چون این حالت تابع قوانین احتمالات است ممكن است در یك خانواده تمام فرزندان سالم یا بالعكس بیمار باشند. بیمارى در هر دو جنس زن و مرد یكسان بروز مى نماید و تفاوتى از این نظر وجود ندارد این بیمارى سه حالت بالینى متفاوت دارد كه بر حسب سن بروز علائم دسته بندى مى شود.

پیشگیرى: خوشبختانه امكان تشخیص این بیمارى در ایران فراهم است و مراكز متعددى در این زمینه فعالیت مى نمایند. در بیشتر موارد تشخیص دقیق ژن بیمارى مقدور است. چنانچه در خانواده اى سابق وقوع این بیمارى وجود داشته باشد، دختر خانم ها و پسران مى توانند وضعیت خود را مشخص نمایند یا به معناى دیگر تعیین حاملین ژن در این بیمارى امكان پذیر است و چنانچه هر دو زوج (زن و مرد) حامل ژن بیمارى باشند، مى توان به راحتى وضع جنین را (كاملاً سالم، حامل ژن بیمارى و یا خداى ناخواسته بیمار) تعیین نمود.

• آتاكسى چیست

آتاكسى به حالتى گفته مى شود كه حركات ارادى تحت كنترل شخص نباشد و حركات ناهماهنگ انجام گیرد. آتاكسى علل و انواع مختلف دارد كه شایع ترین آنها آتاكسى فردریش، آتاكسى تلانژكتازى و آتاكسى سربرواسپینال است كه خود چندین زیر گروه دارد.

آتاكسى فردریش بیمارى عصبى ارثى است كه اشكال در سیستم اعصاب مركزى (مغز و مغز حرام) است. نیكولاس فردریش سال ۱۸۶۳ این بیمارى را شرح داد و بدین مناسبت به نام آتاكسى فردریش نامیده مى شود.

نشانه  هاى بیمارى: عدم تعادل در هنگام راه رفتن به علت عدم هماهنگى حركات دست و پاها همراه با اشكال در صحبت كردن، اولین علایم بیمارى هستند. حركات تند تخم چشم (نیستاگموس) به داخل و خارج از نشانه هاى دیگرى است كه مورد توجه خانواده یا چشم پزشك قرار مى گیرد.به تدریج علایم واضح تر مى شوند. ممكن است خمیدگى ستون فقرات و خمش قوس كف پا افزایش یابد. حس درك موقعیت اندام  ها در هوا به تدریج از بین مى رود. بزرگى قلب و نامنظمى در ضربان آن ممكن است بروز نماید.

علت آتاكسى فردریش چیست

بیمارى ارثى است كه در نتیجه اختلال در كار ژن سازنده فراتاكسین حادث مى شود. ژن ها نقشه ساختار بدن هستند. در انسان بیش از سى هزار ژن وجود دارد براى هر خصوصیت لاقل دو ژن (آلل) وجود دارد كه یكى از مادر و دیگرى از پدر به فرزند منتقل مى شوند. در صورتى كه یك ژن نتواند كار معمول خود را انجام دهد شخص حامل آن ژن، دچار بیمارى مى شود كه حاصل اختلال عمل آن ژن است و بدین گونه ژن ها، ژن غالب (بارز) مى گویند.

برخى بیمارى ها بالعكس باید با اختلال عملكرد هر دو ژن بروز نماید تا در شخص حامل هر دو ژن جهش یافته بیمارى بروز كند.

آتاكسى فردریش نیز صفت مغلوب است. براى بروز بیمارى لازم است هر دو ژن معیوب به فرزند منتقل شود تا بیمارى بروز نماید. چنانچه فقط یكى از دو ژن سازنده فراتاكسین قادر به ساخت آن نباشد، علایم بیمارى را نشان نمى دهد، فقط در صورتى كه فرزندان آنها بیمار شوند متوجه مى شوند كه آنها هم حامل ژن هستند. فرزندان والدینى كه هر دو حامل ژن معیوب باشند در هر حاملگى احتمال بیمارى جنین چه پسر و چه دختر ۲۵ درصد است، ۵۰ درصد احتمال دارد حامل ژن باشند و ۲۵ درصد كاملاً سالم و هر دو ژن آنها طبیعى خواهد بود.

چه موقع نشانه هاى آتاكسى فردریش ظاهر مى شود

دختر و پسر در به ارث بردن ژنى كه موجب آتاكسى فردریش مى شود مانند هم هستند. نشانه ها معمولاً بین سن ۵ تا ۲۵ سالگى آغاز مى شود اما گاهى در بچه هاى كم سن تر یا بزرگسالان هم در ۳۰ یا ۴۰ سالگى دیده مى شود.

شیوع آتاكسى فردریش چقدر است

آتاكسى فردریش متداول ترین آتاكسى هاست كه شروع آن در كودكى است. در ایران آمار دقیقى وجود ندارد. زمانى كه علایم شبیه به آتاكسى فردریش ظاهر مى شود، ارزیابى كامل پزشكى توسط نورولوژیست (متخصص اعصاب) از اهمیت بالایى برخوردار است. ارزیابى شامل معاینات فیزیكى و آزمایشات براى جست وجوى مورد غیرطبیعى در مغز و نخاع است. منظور از انجام این آزمایش ها تایید آتاكسى فردریش و رد كردن بیمارى هاى دیگر كه علایمى شبیه آ تاكسى فردریش دارند، است.

آزمایش خون، ادرار الكترومیوگرافى (EMG)، سى تى اسكن و MRI برحسب ضرورت  آزمایش هاى دیگر و مشاوره با متخصصین قلب، چشم، گوش، ارتوپدى و غدد لازم است.

كشف ژن فراتاكسین در سال ،۱۹۹۶ امكان تشخیص اختصاصى آتاكسى فردریش را با آزمایشات ژنتیك ممكن ساخت.

بعد از تشخیص چه اتفاقى مى افتد

براى بیمار و خانواده اش سودمند است تا تحت نظر مشاور ژنتیك قرار گیرند. زیرا سئوالاتى در مورد سایر افراد خانواده از نظر ابتلاى خود یا فرزندان آنان پیش مى آید كه بایستى با ترسیم شجره نامه و انجام آزمایش هاى لازم به آنها پاسخ صحیح داده شود. پیش بینى و غربالگرى احتمالى براى دیابت و بیمارى قلبى و ارجاع مناسب به متخصصین دیگر در صورت نیاز درمان  هاى فیزیكى (فیزیوتراپى) و كاردرمانى و گفتاردرمانى مى تواند مفید باشد.

*مسئول روابط عمومى انجمن نوروژنتیك ایران

عادات دهانى كودكان و ناهنجارى هاى دندانى فكى

 

دكتر مریم كرباسى

 

 

 

عادات دهانى و ناهنجارى هاى دندانى فكى عواملى هستند كه كودك را در دوره اختلاط دندان هاى شیرى و دائمى (۶ تا ۱۲سال) نیازمند درمان ارتودنسى مى كند. این سطح از درمان را تحت عنوان ارتودنسى Interceptive مطرح مى كنند كه در واقع زمانى انجام مى گیرد كه وقت انجام درمان هاى پیشگیرانه ارتودنسى گذشته اما هنوز تا دوران بلوغ كودك زمان داریم و مى توانیم با استفاده از دستگاه هاى فانكشنال الگوى حركتى فكین و دندان ها را به مسیر طبیعى هدایت كنیم. زیرا زمانى كه فرد وارد مرحله بلوغ شود و دیگر تغییر محل فكین با ارتودنسى امكان پذیر نیست و تنها مى توان با استفاده از سیم ها و براكت هاى ارتودنسى ثابت دندان ها را به ظاهر مرتب كرد و در صورتى كه فرد نیاز به جابه جایى افقى یا عمودى فكین داشته باشد راه حلى جز اعمال پیچیده جراحى وجود ندارد.

لذا توصیه مى شود اگر والدین علائمى نظیر موارد زیر در كودك خود مشاهده كردند سریعاً جهت تشخیص و درمان با دندانپزشك خود مشاوره كرده تا در صورت لزوم به متخصص ارجاع گردند:

- چانه جلو زده یا جلوزدگى دندان هاى فك پایین (اكلوژن كلاس III)

- چانه عقب رفته یا جلوزدگى دندان هاى فك بالا (اكلوژن كلاس II)

- تقعر یا تحدب بیش از حد صورت با كمك بررسى نیم رخ كودك

- ناقرینگى صورت حین بازماندن یا بستن دهان (Asymetry)

- جابه جایى، شلوغى و یا درهم رفتگى دندان ها (Crowding)

- همپوشانى بیش از حد دندان هاى قداحى (Deepbite)

- فاصله بین دندان هاى قداحى فك بالا و پایین حین بسته بودن دهان (Open Bite)

- همپوشانى معكوس، به طورى كه دندان هاى فك پایین در خلف دهان دندان هاى فك بالا را بپوشانند. (Cross Bite)

همچنین یك سرى عادات  دهانى در بعضى كودكان وجود دارد كه در صورت ادامه داشتن آنها تا بعد از پنج سالگى باعث ایجاد ناهنجارى هایى در سیستم فكى دندانى كودك مى شوند نظیر:

- دندان قروچه یا سابیدن دندان ها هنگام خواب و با به طور ناخودآگاه (Bruxism)

- فشار دادن دندان ها روى هم به طور ناخودآگاه (Clenching)

- مكیدن انگشت ها به خصوص انگشت شست (Thumb Sucking)

- مكیدن یا گزیدن لب (Lip biting)

- خیس كردن مداوم لب یا زبان (Lip Licking)

- جویدن ناخن ها (Nail biting)

- تنفس دهانى با علامت بازماندن دهان به خصوص هنگام خواب (Mouth breathing)

- قراردادن زبان بین دندان ها به خصوص هنگام بلع و بسته بودن دهان (Tongue trusthing)

همچنین خودآزارى با منشاء روانى (Self mutation)

• درمان عادات دهانى كودكان

براى درمان عادات دهانى كودكان در ابتدا از روش جایزه درمانى استفاده مى كنیم یعنى با صحبت كردن با كودك و دادن توضیحات قانع كننده به وى به تدریج كودك را به ترك عادت تشویق مى كنیم. به این شكل كه جدولى را تهیه كرده و با كودك قرار گذاشته مى شود كه مثلاً هر روزى كه این عمل را انجام ندهد در این جدول علامتى خواهد خورد و اگر تعداد علامت ها به مثلاً پنج عدد رسید، كودك هدیه اى را از طرف والدین یا دندانپزشك خود دریافت خواهد كرد. دادن تذكرهاى پى درپى و یا اخم كردن یا عصبانى شدن در این روش قطعاً نتیجه را معكوس خواهد كرد. در صورت بى نتیجه بودن این پروسه، از روش یادآورى استفاده مى كنیم. بدین طریق كه علامتى روى مثلاً انگشتى كه كودك مى مكد مى گذاریم تا زمانى كه وى مى خواهد آن را بمكد به وى یادآورى كند كه این كار مى تواند به او صدمه بزند. در نهایت استفاده از دستگاه هاى ترك عادت زمانى توصیه مى شود كه هیچ یك از راه هاى فوق موثر واقع نشده و كودك براى ترك عادت به مانعى فیزیكى نیاز دارد. بدین صورت كه پس از قالب گیرى از دهان، دستگاهى براى بیمار ساخته مى شود كه بسته به میزان همكارى كودك مى تواند به طور ثابت یا متحرك (چند ساعت در روز) استفاده شود. شبكه ها و حلقه هاى مفتولى كه در دستگاه تعبیه مى شود امكان مثلاً مكیدن انگشت را از كودك مى گیرد. مدت استفاده از دستگاه نیز بسته به كسب نتیجه متفاوت است.

در مورد فشاردادن دندان ها روى هم و دندان قروچه كه كودك را علاوه بر ساییدگى دندان ها دچار سفتى عضلات صورت و یا ناراحتى در مفصل گیجگاهى فكى مى كند علت مى تواند اضطراب باشد. لذا حمایت بیشتر از كودك و جلب اعتماد بیشتر وى و حتى در صورت نیاز استفاده از برخى آرامبخش ها با دوز بسیار پایین مى تواند نتیجه بخش باشد و اگر مشكل رفع نشد استفاده از گاردهایى كه به شكل پلاستیك هاى نرم یا سخت نعلى شكل ساخته شده و در دهان كودك قرار مى گیرند توصیه شده است. خیس كردن لب علائم فكى به جاى نمى گذارد اما قرمزى، التهاب و پوسته پوسته شدن خطوط دورلبى را به دنبال دارد. اما مكیدن و گاز گرفتن لب علاوه بر نشانه هاى فوق مى تواند بیرون زدگى دندان هاى فك بالا یا پائین را به دنبال داشته باشد. جویدن ناخن و خودآزارى نیز بیشتر جنبه روانى دارند و نیاز به ارجاع به روانپزشك مورد توجه قرار مى گیرد. اما مكیدن انگشت كه جزء شایع ترین عادت ها دهانى است علاوه بر بیرون زدگى دندان هاى قدامى بالا و عقب رفتگى دندان هاى قدامى پایین به علت پایین افتادن زبان از محل طبیعى خود كه سقف كام است باعث تنگى قوس فك بالا نیز مى شود پس به دستگاهى نیاز است كه علاوه بر ایجاد مانعى براى به دهان بردن انگشت، داراى ابزار كافى جهت باز كردن قوس فك بالا نیز باشد. در Tongue trvst كه در واقع به علت باقى ماندن عادت بلع نوزادى در كودكان است، كودك براى بستن كامل فضاى دهانى و تلفظ برخى حروف زبان را بین دندان هاى قدامى و فك قرار مى دهد كه این كار مانع رویش كامل این دندان ها مى شود به طورى كه حین بستن دهان بین آنها فاصله وجود دارد. درمان هاى مختلفى براى این ناهنجارى وجود دارد كه در تمام آنها كودك تمرین مى كند كه هنگام بلع یا بستن دهان زبان را در محل طبیعى خود یعنى سقف دهان قرار دهد. مثلاً لیوان آبى را در دسترس وى قرار داده و از او خواسته مى شود كه هر چند وقت یك جرعه از آن بنوشد و حین فرو دادن زبانش را روى سقف دهانش قرار دهد. و یا اینكه آب نبات را با نوك زبانش در سقف دهان نگه دارد. در صورتى كه این درمان ها موفقیت آمیز نبود دستگاهى براى كودك ساخته مى شود كه داراى شبكه اى فلزى  است كه از جلو آمدن زبان و قرارگیرى آن بین دندان هاى قدامى جلوگیرى مى كند؛ در نتیجه بین این دندان ها مانعى براى رویش وجود نداشته تا زمانى كه به هم برسند و فاصله برطرف شود.

اما علت تنفس د هانى بسته بودن راه هوایى بینى است كه منشاء آن مى تواند انحراف تیغه میانى بینى، پولیپ هاى بینى و یا وجود لوزه هاى بزرگ باشد و نشانه آن باز ماندن دهان بیمار به خصوص هنگام خواب است؛ درمان آن نیز جراحى با هدف رفع علت اولیه است. در صورت به تعویق انداختن درمان علاوه بر علائم فوق و تو دماغى حرف زدن، تنگى فكین و نیز دراز شدن صورت به دلیل پائین افتادن زبان براى ایجاد راه هوایى از طریق دهان است. درمان ارتودنسى پس از جراحى شامل دستگاهى براى باز كردن قوس فكین است كه در صورت ناهنجارى هاى دیگر دندانى اجزایى نیز به آن اضافه مى شود.

در مورد مسائلى از قبیل بیرون زدگى فك بالا یا پایین، تحدب یا تقعر بیش از حد و یا ناقرینگى صورت كه به دلیل رشد زیاده از حد و یا عدم رشد یكى از فكین است از دستگاه هاى فانكشنان بهره مى بریم كه بسته به مورد كودك، رشد یكى از فكین را تحریك و مانع رشد بیش از حد فك مقابل مى شود و بدین طریق الگوى طبیعى قرارگیرى فكین را برقرار مى كند. دستگاه هاى ارتودنسى Interceptive باید تا دو سال پس از اتمام جهش رشدى دوران بلوغ در دهان باقى بمانند و در صورتى كه پس از رفع مشكل ظاهرى سریعاً برداشته شوند احتمال برگشت به حالت قبل وجود دارد.

استفاده از زمان جهش رشدى در دوران بلوغ كه براى دختران ۱۰ تا ۱۲ سال و براى پسران ۱۲ تا ۱۴ سال است براى درمان ارتودنسى به خصوص مواردى كه نیاز به حركت یا گسترش فكین هست، اهمیت زیادى دارد و تاكید دندانپزشكان به والدین جهت انجام معاینات ارتودنسى در حدود ۷ سالگى، به دلیل پیشگیرى از نیاز به جراحى فكین در آینده است.

صرع و درمان غیردارویی

واژه صرع به معنای غافلگیر كردن از زمان بقراط حكیم موسوم بوده است ومنظور اختلال مزمن و طغیان عمل مغزی است كه به علت تخلیه الكتریكی نامتعارف و متناوب مغز پیدا می شود و علائم آن حملات ناگهانی و موقت، بیهوشی و تشنج متناوب با فواصل سلامت ظاهری است. بررسی پاتوفیزیولوژی بیماری در قرن نوزدهم توسط عصب شناس برجسته انگلیسی به نام جان جكسون صورت گرفته است. او با همكاری مركز علوم پزشكی نوین، مشاهدات دقیق كلینیكی خود را روی بسیاری از بیماران مصروع انجام داد و به این نتیجه رسید كه انواع متعددی از حمله های صرع وجود دارد كه علت های متفاوتی دارند. اولین توصیف صرع در كتاب درسی بقراط در۳۵۰ سال پیش از میلاد مسیح آورده شده است كه در آن از صرع به عنوان بیماری بقراطی (هپیوكراتیك) نام برده شده است. علاوه بر جكسون طبقه بندی های دیگری توسط پزشكان برجسته ای نظیر راسل رینولد در سال ۱۸۶۱ صورت گرفته است كه صرع را به سه دسته تقسیم می كند:

۱ - صرع سمپاتیك كه تشنجاتی را نشان می دهد كه همراه با اختلال ساختاری سیستم عصبی است.

۲- تشنجاتی كه همراه با حالات ساختاری خارج از سیستم عصبی مركزی است مانند ناتوانی كلیه.

۳- حملاتی كه بدون حالات ساختاری موجود در داخل یا خارج سیستم عصبی است. ویلیام گاوزر در سال ۱۸۸۱ صرع را به سه دسته گرند مال، پتی مال و هستریك تقسیم نموده است.

اما اخیراً مركز طبقه بندی بین المللی بیماری های صرع حملات را به طبقات دیگری تقسیم بندی نموده است كه در این نوع طبقه بندی اهداف كاربردی را در درمان دنبال می كند.

براساس این طبقه بندی حمله های صرع به دو دسته تقسیم می شوند:

۱ - حمله های یك طرفه

۲- حمله های تعمیم یافته

در حمله های صرع یك طرفه، تخلیه الكتریكی در بخشی از نواحی آسیب دیده كورتكس رخ می دهد و بیمار هشیاری خود را از دست نمی دهد. این نوع حمله را صرع حسی مركزی نیز می گویند. در حمله های تعمیم یافته تغییرات به صورت دو طرفه و همزمان در هر دو نیمكره مغز صورت می گیرد و فرد بیمار هشیاری خود را از دست می دهد. صرع گرندمال (ترنیك- كلونیك)، ابسنس یا پتی مال و اسپاسم شیرخواران مربوط به این نوع حمله می باشند.

درمان غیردارویی بیماری صرع

استفاده از روشهای غیردارویی در كنار دارو درمانی در درمان بیماری صرع نقش عمده ای در كنترل حملات صرعی دارد. قبل از تعیین شیوه درمان غیردارویی، بررسی و ارزیابی كلی بیمار اعم از ویژگیهای شخصی و شخصیتی وی مانند سن بیمار، وضعیت تحصیلی و رفتار وی، نوع ارتباط بیمار با خانواده و بالعكس، میزان بهره هوشی و سایر موارد از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین قبل از درمان، ارزیابی شرایط و خصوصیات بیمار در تعیین شیوه درمان غیردارویی بسیار حائز اهمیت است.

به طور كلی تحقیقات نشان می دهد سه شیوه درمان غیردارویی در كنترل حملات صرعی بسیار مؤثر است كه عبارتند از: رفتار درمانی، خانواده درمانی و گروه درمانی. پیش از پرداختن به چگونگی كاربرد این روش ها جهت كنترل و درمان حمله های صرعی، لازم است به نكاتی جهت كنترل نیازهای فیزیولوژیك بیمار اشاره گردد:

نكته اول رعایت پرهیز غذایی در این بیماران است. متأسفانه تا به حال توجه چندانی به نوع مواد غذایی و یا مقدار مورد مصرف توسط بیماران صورت نگرفته است. اصولاً حذف كردن صبحانه می تواند مورد بسیار خطرناكی برای چنین بیمارانی باشد زیرا می تواند منجر به هیپوگلسیمی در ساعات صبح گردد. از طرف دیگر، مقدار زیادی ئیدرات كربن در صبحانه اما بدون مقدار پروتئین لازم، می تواند منجر به انعكاس حالت های شبیه هیپوگلسیمی شود. كاهش قند خون یك عامل تسهیل كننده در بروز حمله های صرعی است. به عبارت دیگر یك تغذیه متعادل، اهمیت بسیار زیادی دارد. تغذیه براساس سه وعده غذا در روز در فواصل نسبتاً منظم، به طور قابل توجهی به عادت «خوردن بر حسب نیاز» ترجیح داده شده است. نكته دیگری كه در سلامتی و كنترل بیماری این بیماران اهمیت دارد، «بیداری و خواب» آنان است. اهمیت ساعات كافی و منظم خواب را نمی توان كامل برآورد كرد. صرع تعمیم یافته اولیه (نوع خوش خیم اختلال تشنجی) را نمی توان بدون تمركز روی مقدار خواب مورد نیاز به طور مؤثر كنترل كرد.

مقدار خواب مورد نیاز از بیماری به بیماری دیگر حتی بین كودكان و نوجوانان و بزرگسالان نیز متفاوت است. در كل ۷ الی ۸ ساعت خواب شبانه كافی خواهد بود، مگر اینكه داروها نیاز به خواب را افزایش دهند. اشتباه است كه فرض شود اهمیت ساعات خواب فقط به صرع دی تعمیم یافته اولیه محدود است. فقدان خواب یك شرایط تحریكی را در سیستم اعصاب مركزی ایجاد می نماید كه در واقع می تواند در هر بیمار مبتلا به اختلال تشنجی، صرع زا باشد. به عبارتی می بایستی اشاره گردد كه محرومیت بیش از حد خواب صرع زا نیست، اما ممكن است یك عامل نیرومند در افزایش فعالیت تشنجی باشد. (رودین، ۱۹۸۴)

(۱) شیوه های رفتار درمانی:

در حمله هایی كه به وسیله مكانیسم های خاص برانگیزاننده ایجاد شده اند، تلاش شده است كه به وسیله روش های شرطی كردن، تعداد حمله ها را كاهش دهند. این روش ها به شرح ذیل می باشند.

الف) روشهای بیوفیدبك: روشهای بیوفیدبك متفاوتی برای درمان حمله های صرعی معرفی شده اند.

بهترین روش شناخته شده، روشی است كه توسط «استرمن» و همكارانش به كار گرفته شده است. براساس این روش، افزایش ریتم الكتروآنسفالوگرافی در ناحیه حسی، حركتی می تواند فرد را نسبت به ابتلاء صرع مقاوم تر نماید.

 

ب) روش های آرامش دهی: اغلب ادعا شده است كه استرس می تواند منجر به افزایش میزان تشنج گردد. این یقیناً در بعضی از موارد درست است اما به همه اشكال حمله های صرعی مربوط نمی شود و به هرحال هیچ شكی وجود ندارد كه پدیده ثانویه ای مانند اضطراب و ترس قریب الوقوع به وسیله اطمینان آفرینی و در صورت لزوم به وسیله استفاده از آرامبخش های خفیف كم خواهد شد.

با روش های رفتار درمانی و استفاده از آموزش آرامش دهی، اضطراب های ثانویه می تواند به طور مؤثری درمان شوند. این روش ها توسط ولپی (۱۹۶۹) و استاندیج (۱۹۷۲) مطرح شده اند.

(۲) خانواده درمانی:

اصولاً طرز فكر والدین نسبت به بیماری فرزندشان نقش بسیار مهمی در ارزیابی كودك از خود و احساس خود ارزشمندی و یا احساس حقارت و عدم اعتماد به نفس در او می گذارد. از طرف دیگر طرز فكر منفی  والدین یا انتظارات بیش از حد از كودك و مقایسه او با دیگران می تواند مشكلاتی را در امر تحصیلات و رفتار وی ایجاد كند. بنابر این نقش خانه و مدرسه در آینده بیمار و سازگاری او با محیط و اطرافیانش بسیار مهم و حائز اهمیت است. چنانچه خانواده سعی در كتمان بیماری فرزندشان داشته باشند، ممكن است بعدها مشكلاتی را برای او به وجود آورند. متاسفانه عده ای از والدین از این كه فرزند مصروع در خانواده دارند احساس شرم كرده و تصور می كنند این بیماری ننگی بر دامان خانواده است. وجود این نوع احساس و طرز تفكر منفی در والدین به نوعی می تواند حس سرزنش به خود و احساس گناه را در فرد مصروع ایجاد كند. این دیدگاه می تواند اثرات نامطلوبی را در تربیت كودك یا نوجوان مصروع به جای گذارد. به عنوان مثال ممكن است بعد از هر حمله صرعی كودك یا نوجوان بیش از اندازه مورد مهر و محبت واقع شود و نسبت به برادر و خواهرانش با او به نحوی دیگر رفتار گردد. اما بعد از مدتی والدین متوجه می شوند این نوع رفتارها منجر به وابستگی، از خود راضی بودن، لجاجت و خیره سری كودك گردد كه در این صورت در صدد تنبیه كودك مصروع خود برمی آیند. طبیعی است كه این گونه رفتارهای متضاد در خانه مشكلاتی را در امر تربیت فرد مصروع ایجاد می كند كه در نهایت استمرار این گونه رفتارها می تواند منجر به كاهش اعتماد به نفس، بد عادت كردن؛ لوس بار آمدن و راحت طلبی فرد مصروع گردد. لذا باید به این خانواده ها آموزش داد تا كودك و نوجوان مصروع خود را مانند سایر فرزندانشان مورد توجه قرار دهند و وی را آن طور كه هست بپذیرند و سعی نكنند از او كودكی بسازند كه در آرزوهایشان است. این درست است كه فرد مصروع به قوت قلب و حمایت والدین احتیاج دارد، ولی والدین نیز در این رابطه باید سعی كنند یك حد متوسط و اعتدال را به كار گیرند.

در خانواده درمانی، با استفاده از روش واقعیت درمانی گلاسر (۱۹۵۳) والدین بیمار هفته ای یك بار مورد آموزش قرار می گیرند و با توجه به سه مسأله واقعیت، مسئولیت و درست و نادرست مشكل بیماری فرزندشان و نحوه برخورد رفتاری آنان با وی مورد بررسی قرار می گیرد.

آنان نه تنها می آموزند كه واقعیت بیماری فرزند خود را بپذیرند، بلكه همچنین می بایستی این واقعیت را به نحوی به فرزند خود انتقال دهند. مثلاً برای آنها توضیح دهند به چه دلیل نباید به تنهایی شنا كنند، یا از درخت بالا بروند و یا چرا تا قبل از كنترل كامل حملاتشان نباید رانندگی كنند. البته در منزل نباید كودك یا نوجوان مصروع را از انجام هر كاری منع كرد، بلكه باید از آنها خواست كه با توجه به سن و توانایی و وضعیت جسمی شان در منزل كار كنند. از طرف دیگر والدین باید بیاموزند كه از كودك و نوجوان مصروع خود كه به علت وجود صرع در حركات و عمل كند گردیده، نباید انتظار داشت كه كارهایش را با سرعت انجام دهد و بایستی از الگو قرار دادن دیگر افراد یا خواهر و برادرانش برای او خودداری كرد، زیرا وجود چنین رفتارهایی در فرد مصروع ناایمنی ایجاد می كند و او را در كارهایش كندتر می سازد. در نهایت این كه والدین باید بیاموزند تا از بیمار خود، فردی معلول و درمانده نسازند، بلكه باید او را تشویق كرد تا زندگی عادی خود را دنبال نماید. در مورد كودكان مصروع عقب مانده و یا كودكان مصروعی كه دچار ناسازگاری رفتاری شده اند، ضمن آموزش والدین، درخواست چك لیست های رفتاری جهت بررسی روند بهبودی اختلالات رفتاری و یا كسب عادات رفتاری خود اتكایی می تواند بسیار موثر باشند.

(۳) گروه درمانی:

فرد مصروع از این كه خود را در مقایسه با سایر همسالان خویش، محدودتر می بیند و از این كه یك سری فعالیت ها منع شده، گاه احساس تنهایی و طرد شدگی می كند.

برای پیشگیری و درمان روش های مختلف جهت تخلیه هیجانی مانند استفاده از نماها و نشانه ها برای بیان و وصف احساسات و عواطف و تجارب درونی بسیار مؤثر است. تحقیقات در مورد كودكان مصروع نشان دهنده این است كه چنانچه آنان به فعالیت هایی كه مورد علاقه آنان است بپردازند، میزان حملات كمتر از زمانی است كه به اكراه به فعالیتی اشتغال دارند. شركت چنین كودكانی در بازی های گروهی و یا نقاشی كه نوعی ماهیت نمادین دارد، می تواند عاملی جهت تخلیه هیجانی در این كودكان باشد. به عقیده پیاژه، بازی های نمادین در گستره ذهنی كودك نقش اساسی دارد، به طوری كه دامنه آن از محدوده ناهشیارانه فراختر است. لذا هرگونه اندیشه نمادی در عین حال كه هوشیارانه است، ناهشیارانه نیز می باشد. بنابر این بازی و نقاشی به عنوان محمل مناسبی برای تجلی اندیشه و نیز بهترین كانال های رهاسازی و انتقال احساسات مثبت و منفی حداقل از دو سو مورد توجه است. یكی آن كه انجام این امور ارزش تشخیص دارد و دیگر آن كه به عنوان یك روش درمانی یا لااقل یك ابزار مناسب درمان حائز اهمیت است.

مدارس نقش بسیار مهمی در این نوع درمان ایفا می كنند. آنها با تشكیل گروه های ۸-۶ نفری بازی و یا ورزش مورد علاقه كودكان و یا در گروه های نمایشی و تئاتر می تواند علیرغم آن كه موجبات تعامل بیشتر كودك مصروع با همسالانش را فراهم آورند، در عین حال موجب تخلیه هیجانی و پالایش احساسات و افزایش اعتماد به نفس و احساس خود ارزشمندی در او گردند.

نی نت مرادی

 

صرع، شایع ترین بیماری عصبی  قرن

 

صرع، شایع ترین بیماری عصبی  قرن در جمعیت عمومی است. جمعیتی حدود ۴۵ میلیون نفر در سراسر جهان به صرع مبتلا می باشند. میزان بروز آن در سالخوردگان و كودكان بالاتر است و مردان كمی بیش از زنان به نسبت ۵/۱ به ۱ مبتلا می شوند. تقریباً ۱۵-۵ درصد از جمعیت حداقل یك حمله صرعی در طول عمر خود خواهند داشت كه بالاترین سطح بروز آن در اوایل كودكی و اواخر بزرگسالی است. به خاطر شیوع بیماری در كاربالینی در موقعیت های مختلف پزشكان با آن روبه رو خواهند بود.

از طرفی صرع مرتبط با طیفی از جنبه های زیست شناختی و آسیب شناسی روانی است كه با توجه به شیوع بالای صرع از اهمیت خاصی برخوردار هستند. مطالعه جمعیت كلینیك های صرع در بیمارستان های روانپزشكی نشان می دهد كه مشكلات روانپزشكی در بیماران صرعی نسبت به بیماران بدون صرع بیشتر است. یك چهارم آنها و یا حتی بیشتر دچار جنون اسكیزونرنیفرم، افسردگی تغییرات شخصیت و كاهش فعالیت جنسی می باشند.

در مراكز بزرگ درمانی افسردگی و خودكشی در بیماران صرعی نسبت به جمعیت كنترل شایع تر است. در حقیقت اختلال افسردگی شایع  ترین اختلال عصبی روانی بیماران مبتلا به صرع بستری در بیمارستان روانپزشكی است. شیوع افسردگی در بیماران مبتلا به صرع دو برابر افراد دچار سایر بیماریهای ناتوان كننده است و می تواند عوارضی چون افزایش نیاز به مصرف دارو، كاهش كیفیت زندگی، ناتوانی های اجتماعی و مرگ و میر به همراه داشته باشد. علی رغم شیوع صرع در جمعیت عمومی و افسردگی به عنوان شایع ترین آسیب شناسی روانی خلقی همراه آن، اغلب افسردگی در بیماران مبتلا به صرع تشخیص داده نشده و یا ناكافی درمان می شود؛ با توجه به آن كه در صورت تشخیص افسردگی در بیماران فوق درمانهای مناسبی در دسترس می باشد. عوامل خطر برای بروز افسردگی در این بیماران به ۳ گروه بزرگ تقسیم می شوند: ۱- عوامل عصبی زیستی كه شامل عوامل مرتبط با تغییرات عصبی و عصبی شیمیایی مربوط به صرع می باشد۲،- عوامل روانی اجتماعی۳،- عوامل مربوط به درمان.

در مطالعه ای كه بر روی ۹۷ بیمار مبتلا به صرع (از نوع تویك كلونیك ژنرانیره) مراجعه كننده به درمانگاه های مغز و اعصاب در طی یك سال (سال ۱۳۸۲) انجام شد نتایج زیر به دست آمد:

۶/۵۱% بیماران مبتلا به صرع همچنین به افسردگی در حد خفیف و متوسط مبتلا بودند.میزان بروز افسردگی در بیماران مبتلا به صرع ساكن در شهرستان ها و روستاها بیش از ساكنین تهران بود. (۸/۴۶% از ساكنین تهران در مقابل ۷/۷۳% ساكنین غیر از تهران) میزان بروز افسردگی در بیماران با سطح تحصیلات كمتر از دیپلم بیش از بیماران با سطح تحصیلات دیپلم و بالاتر از دیپلم بود. (۹/۶۴% از افراد زیر دیپلم در مقابل ۴/۴۲% از افراد دارای مدرك دیپلم و بالای دیپلم)میزان بروز افسردگی در بیماران با وضعیت اقتصادی پائین و فاقد شغل (بی كار) بیش از بیماران مبتلا به صرع با وضعیت اقتصادی مناسب و شاغل بود.در حالی كه بین بیماران فوق از نظر وضعیت تأهل، سن شروع بیماری، طول مدت بیماری و وضعیت تأهل، تعداد دارو ... و افسردگی رابطه ای وجود نداشت.نتایج این مطالعه توجه ما را به مسائل و مشكلات روانی و اجتماعی بیماران مبتلا به صرع با توجه به تأثیراتی كه بر روی كیفیت زندگی این بیماران می گذارد جلب می كند.

توجه به سلامت روان این بیماران و تشخیص به موقع افسردگی ضروری می باشد. این امر پیامدهای مثبت فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی را برای آنان به دنبال خواهد داشت. فراموش نكنیم كه فرد مبتلا به صرع صرفاً متشكل از عصب و عضله نیست. او یك انسان است و سلامتی وی مجموعه ای از فعالیت های جسم، روح، اجتماع و مذهب بوده و تحریك هر یك از این بخش ها می تواند ایجادكننده یا تشدید كننده بیماری باشد.

دكتر فاطمه السادات قریشی

بورد تخصصی اعصاب و روان

دانشگاه علوم پزشكی كاشان

تأثیر نماز بر سكته های قلبی و مغزی

سكته قلبی یکی از شایعترین علت مرگ و میر در ایالات متحده آمریكا و سایر ممتلك صنعتی است .

این شیوع بالا در كشور ما نیز صدق می كند . به علاوه سكته مغزی كه به عللی تقریباً مشابه سكته قلبی ایجاد می شود نیز عامل مهمی در مرگ و بروز ضایعات متعدد روانی و جسمی ، در ممالك مختلف به حساب می آید .

هر چند كه عوامل متعدد و گوناگونی ، به عنوان علل ایجاد كننده سكته شناسایی شده اند ، اما در این میان تأثیر روان بر ایجاد هر كدام از آن علل ، منجر به این شده است كه امروز سكته ها را به عنوان قسمتی از اختلالات روان تنی ( بیماری هایی كه بر تأثیر روان بر جسم ایجاد می شوند ) بیشناسیم .

مطالعات فلاندر زدانبار در سال 1936 و مطالعات تكمیلی پزشكان یگر در سالهای بعد ، تاكنئن ، این فرضیه را مسلم كرده است ، كه بین تیپ شخصیت افراد و بروز سكته قلبی و مغزی در آنها رابطه تنگاتنگی وجود  دارد ، بعلاوه این نكته نیز امروزه از مسلمات است كه استرس های مداوم و طولانی با ایجاد شرایط خاص ، در رگهای خون دهنده به قلب و مغز ، زمینه را برای بروز سكته در این اعضاء مساعد می سازد.

در این باره بسیاری از مولفین گزارش داده اند كه در موارد بسیار زیادی ، فشارهای شدید حرفه ای ، نگران خانوادگی یا مالی ، افسردگی و خستگی مقدم بر بروز سكته های قلبی وجود داشته است . این مولفین نشان داده اند كه سطح كلسترول ( چربی حیوانی ) در خون افرادی كه تحت فشار فكری هستند بالا می رود و احتمال بروز لخته های منجر به سكته در رگهای قلب بیشتر می شود . متخصصین دیگر نیز یكی از مهمترین عوامل منجر به سكته مغزی را ، تنش های هیجانی كه در پاسخ به گرفتاریها ، كشمكش های روانی و استرس ها ، بجود می آید ، ذكر نموده اند .

بر این اساس حتی برای درمان مبتلایان به سكته كه جان سالم بدر می برند ، علاوه  بر درمانهای طبی مختلف ، استفاده از داروهای روانپزشكی و حتی روان درمانی و رفتار درمانی نیز توصیه می شود .

با این اوصاف توجه به این نكته مهم است كه هر عاملی كه سبب تخفبف استرس ها و ایجاد امنیت روانی ، در شخص گردد و هر عاملی كه بتواند در برقرار كردن شخصیت متعادل در افراد موثر واقع شود ، خواهد تواسنت تأثیر چشمگیری بر كاهش میزان سكته های قلبی و مغزی بگذارد .

ما در شماره های مختلف این مجموعه نوشار ، از احساس امنیت روانی ، كه بر اثر نمماز برای انسان حاصل می گردد و نقش حفاظتی كه نماز در مقابل اضطراب ها و استرس های حاد و مزمن زندگ ایفا می كند ؤ سخن گفته ایم و خواهیم گفت . بعلاوه طی شماره های آینده راجع به تأثیر نماز بر اختلالات شخصیت و نحوه ای كه نماز از آن طریق شخصیتی با ثبات و متعادل ایجاد می كند ، به بحث مختصری خواهیم پرداخت .

با عنایت به مجموعه مباحث مذكور و با  توجه به این كه دانستیم در بروز سكته های قلبی و مغزی ، علاوه بر این ك تیپ شخصیت افراد ، نقش مهم دارد استرس های حاد و مزمن زندگی نیز ایفای نقش مؤثر می كنند ، می توانیم به این نكته درخشان دست یابیم كه نماز یا ایجاد ثبات در شخصیت و ایمنی بخشی در مقابل استرس ها ، ریسك ابتلا به سكته های مغزی و قلبی را به شدت كاهش می دهد.

          وبا

 

          یک بیماری سمی و عفونی انحصاراً انسانی است ، بسیار مسری بوده توسط ویبریون وبا ( ویبریوکلرا ) ایجاد می شود . مرکز اصلی آن دلتای رودخانه گانک وبرهماپوترا در هند و پاکستان می باشد .

          در ابتدای قرن ۱۹ وبا در هندوستان ملاحظه گردید . سپس شرق آسیا و بعد خاورمیانه و اروپا را آلوده کرد .

          شش پاندمی ( عالم گیر ) مهلک و وحشتناک ایجاد کرد که آخرین آن بین ۱۸۹۹-۱۹۲۲ بود .

          باسیل مسئول مرض را کخ پیدا کرد . نوع التور اول در قسمت محدودی از اندونزی ( سلیس ) مشاهده شد . این نوع میکروب را در قرنطینه التور یا الطور پیدا کرده بودند . سپس در افراد سالم هم التور را پیدا کردند و خیال می کردند که بیماری زا نیست .

          پس از همه گیری های زیاد فصلی و یا ناگهان در ۱۹۶۱ در اندونزی و جنوب شرقی آسیا شعله ور شد و در هند ، پاکستان و عراق و ایران و روسیه و آفریقا منتشر گردید .

          اکنون در کشور ما بشکل بومی در آمده و هر سال تعدادی را مبتلا می سازد .موارد منفردی از آن در اروپا هم ملاحظه گردید ( وارداتی )

          « علت بیماری »

          ویبریون وبا را کخ در اسکندریه کشف کرد خمیده و خیلی متحرک می باشد . در محیط های معمولی بخوبی رشد می کند . یک سم پروتئینی تراوش می کند که مسئول تراوش زیاد مایع در روده باریک می باشد این سم احتمالاً اثر مهمی دارد و به این سبب کم اثر بودن واکسن تزریقی وبا را توجیه می کند .

          میکرب وبا می تواند مدت یک هفته در آب زنده بماند که اثر مهمی در انتشار به افراد آدمی دارد . ویبریون التور مدت بیشتری در آب زندگی می کند .

          « علائم بالینی »

          پس از یک دوران پنهانی کوتاه که همیشه کمتر از ۵ روز است ، به ناگهان با استفراغ و اسهال بندنیامدنی آغاز می شود . مدفوع آبکی و مشابه به آب برنج و حاوی دانه های سفید برنجی شکل است ، مدفوع بدون فشار و زور و بدون اختیار خارج می شود و بزودی سبب یک کم آبی شدید خارج سلولی شده و باعث سردی بدن ، کبودی رنگ گردیده بسرعت منجر به بند آمدن ادرار می گردد . علائم کاهش حجم خون ، از بین رفتن کلرورسدیم ، غلیظ شدن خون ، اسیدوز متابولیکی که نتایج آن در کودکان و خردسالان وحشتناک می باشد ( آریتمی قلب ، ضعف و نفخ شکم )

          سیر بیماری منوط بسرعت درمان و اصلاح مواد از دست رفته و بی آبی بدن است . اگر درمان مناسب انجام شود بیمار در مدت کوتاهی ( چندین روز ) بدون هیچ عارضه ای بهبود پیدا می کند . در غیاب درمان مرگ و میر در حدود ۵۰ درصد می بشد . با تجویز سم خارجی میکرب هم می توان علائم بالینی را در انسان و در دام ها پدید آورد .

          تشخیص باکتری شناسی وبا آسان است ( شکل حاد ) و با آزمایش مدفوع به آسانی میتوان مسئول را یافت .

          « درمان »

          باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد و کاملاً تحت نظر بود . درمان کلی عبارتست از : اصلاح کم آبی و الکترولیت ها با تزریق فراوان و سریع محلول های ایزوتونیک حاوی مقدار لازم کلر ، سدیم ، بی کربناتها همچنین پتاسیم است در صورتی که اسهال طول بکشد در صورت امکان می توان تزریقات داخل سیاهرگی را با قرار دادن لوله معدی و تجویز محلول گلوکز و الکترولیتها جانشین و تکمیل کرد ، مقدار مایعات دفع شده و تجویز شده می باید حساب شود و مساوی به کار برده شود تا از تجویز اضافی مایع احتراز گردد .

          مصرف کورتون ، اکسیژن ، پلاسما یا خون ، محرک های قلب ، ‌تنفس و داروهای ضد اسهال معمولی بدون فایده حتی زیانبار است .

          « پیش گیری »

          در مواقع شیوع تمام بیماران اسهالی را می باید جدا کرده و در بیمارستان و در بخش جداگانه ای بستری و درمان کرد و وجود بیماران را به مراکز بهداری گزارش نمود . افراد واکسن زده در تماس بیماران هم باید جدا گردیده و مدت ۵ روز تحت نظر باشند و در مدفوع آنان به جستجوی ویبریون وبا پرداخت و پیش گیری یا درمان شیمیائی برای آنها انجام داد . اجرای قرنطینه در موقع شیوع بیماری در ممالک آلوده و همجوار مفید است .

          تزریق واکسن در دو نوبت به فاصله یک هفته در زیر جلد یا داخل جلد بیش از ۶ ماه ایمنی ایجاد نمی کند . به نظر سازمان بهداشت جهانی تزریق واکسن از نظر پیش گری سودی نداشته بلکه به واسطه زیانهای کاهش ایمنی عوارضی هم دارد . تحقیقات لازم برای بدست آوردن واکسن مؤثری در جریان است .

آفتاب

کهیر ها هم می توانند جدی شوند

  

 

 

 كهیر از جمله عارضه هایی محسوب می شود که در طول دوران زندگی ممکن است برای هر شخصی پیش آید.

 

هموطن آنلاین_كهیر از جمله عارضه هایی محسوب می شود که در طول دوران زندگی ممکن است برای هر شخصی پیش آید. این بیماری که در بعضی مواقع بسیار سطحی بوده و به مرور زمان می تواند درمان شود، گاهی شدت زیاد می باید و تنها با داروهای تجویزی از سوی پزشک درمان خواهد شد. به طور کلی کهیر عبارت‌ است‌ از نوعی اختلال‌ آلرژیك‌ كه‌ مشخصه‌ آن‌ وجود نواحی‌ برآمده‌ روی‌ پوست‌ همراه‌ با قرمزی‌ و خارش‌ است‌. این‌ اختلال‌ می ‌تواند در هر كجای‌ پوست‌ از جمله‌ پوست‌ سر، لب ‌ها، كف‌ دست‌ و پا رخ‌ دهد.

 

علایم‌ شایع‌ کهیر

در بیشتر مواقع نمی توان نشانه های مشخصی را نام برد تا به وسیله آنها از بروز این عارضه مطلع شد، اما به طور کلی برخی پزشکان با انجام مطالعات فراوان توانسته اند علایمی را برای این بیماری نام برند. این طور که گفته می شود جوش‌ های‌ خارش ‌دار با برخی خصوصیات می توانند نشان دهنده بروز کهیر باشند. این‌ جوش‌ها متورم‌ شده‌ و تبدیل‌ به‌ ضایعات‌ صورتی‌ یا قرمز رنگ‌ می ‌شوند. این‌ ضایعات‌ كهیری‌ حاشیه‌ كاملا مشخص‌ دارند و مسطح‌ هستند که قطر آنها به یک تا 5 سانتی‌ متر هم می رسد.

ضایعات‌ كهیری‌ به سرعت به‌ یكدیگر می ‌پیوندند و پلاك‌ های‌ بزرگ‌ و مسطح‌ به‌ رنگ‌ پوست‌ تشكیل‌ می ‌دهند. این‌ ضایعات‌ كهیری‌ یا پلاك‌ها مرتبا تغییر شكل‌ می ‌دهند و ممكن‌ است‌ در عرض‌ چند دقیقه‌ یا چند ساعت‌ ناپدید شده‌ و دوباره‌ ظاهر شوند. تغییراتی‌ به‌ این‌ سرعت‌ مشخص‌ كهیر است‌.

 

علل‌ بروز کهیر

کهیر زدن می تواند با علل و عوامل مختلفی بروز کند که در این میان رها شدن هیستامین مهم ترین عامل در این میان محسوب می شود. رها شدن‌ هیستامین گاهی‌ بدون‌ دلیل‌ مشخص‌ بروز می کند. موارد زیر شایع ‌ترین‌ دلایل‌ رهاسازی‌ هیستامین‌ هستند:

*داروها: تقریبا تمام‌ داروها توانایی‌ ایجاد كهیر را دارند، از جمله‌ آسپیرین‌

*گزش‌ حشرات‌: عفونت‌ های‌ ویروسی‌، بیماری ‌های‌ خود ایمنی، دیس‌ پروتئینمی ‌ها(وجود پروتئین‌ های‌ غیرطبیعی‌ به‌ مقدار زیاد در خون‌)

*سرطان‌ها، به‌ خصوص‌ سرطان‌ خون‌

*مواجهه‌ با حیوانات‌، خصوصا گربه ‌ها

*خوردن‌ تخم ‌مرغ‌، میوه‌، آجیل‌، یا صدف‌ به مقدار زیاد. سایر غذاهای‌ نیز می ‌توانند در شیرخواران‌ باعث‌ بروز كهیر شوند که البته‌ در بزرگسالان‌ هیچ تاثیری بر جای نخواهند گذاشت.

*رنگ‌ های‌ افزودنی‌ غذایی‌ و نگهدارنده ‌ها

*عفونت‌ ها(باكتریایی‌، ویروسی‌، قارچی‌)

 

عوامل تشدید كننده بیماری

بیماری کهیر با عوامل یاد شده می تواند ایجاد شود و فرد را در برخی مواقع با مشکلات عدیده ای مواجه کند. اما به هر حال اگر توجه نداشته باشیم برخی عوامل می توانند این عارضه را شدت بخشند. مهم ترین این عوامل شامل استرس‌ و سایر آلرژی‌ ها یا سابقه‌ خانوادگی‌ آلرژی‌ می شوند.

 

پیشگیری‌ از کهیر

اگر شما دچار كهیر می‌شوید و علت‌ را شناسایی‌ كرده ‌اید، هر چه سریع تر از عامل اینجاد کننده این بیماری پرهیز کنید. اگر علایم‌ شدیدی‌ در شما بروز كرده‌ است‌، یك‌ كیت‌ حاوی‌ داروهای‌ ضد شوك‌ آلرژیك‌ را همیشه به‌ همراه‌ داشته‌ باشید.

کهیر ها معمولا غیر قابل‌ پیش‌ بینی‌ هستند و بستگی‌ به‌ علت‌ برزو این بیماری دارند. اگر علت‌ كهیر یك‌ دارو یا عفونت‌ حاد ویروسی‌ باشد، كهیر معمولا در عرض‌ چند ساعت‌ یا چند روز ناپدید می ‌شود. البته‌ در بعضی‌ از موارد كهیر مزمن‌ شده‌ و ممكن‌ است‌ تا ماه ها یا سال‌ ها، ضایعات‌ كهیری‌ بیابند و بروند. به هر حال این طور که کارشناسان دریافته اند در بیشتر‌ موارد، كهیر غالبا خود به‌ خود فروكش‌ می ‌كند، حتی‌ اگر علت‌ آن‌ مشخص‌ نباشد.

ابتلا به کهیر می تواند تورم‌ حنجره‌ و ایجاد مشكل‌ در تنفس‌ را نیز به دنبال داشته باشد. این عارضه ممكن‌ است‌ اولین‌ علامت‌ شوك‌ آلرژیكی‌ باشد كه‌ جان‌ بیمار را در معرض‌ خطر قرار می‌ دهد. در این‌ صورت‌، پس‌ از كهیر علایمی‌ چون‌ آشفتگی‌، خس‌ خس‌ سینه‌ به‌ علت‌ بسته‌ شدن‌ راه ‌های‌ هوایی‌، كرختی‌، تپش‌ قلب‌، عرق‌ سرد و یا پایین‌ افتادن‌ فشار خون‌ رخ‌ می ‌دهند. بدون‌ انجام‌ درمان‌ فوری، ممكن‌ است‌ فرد به‌ اغما فرو رود و دچار ایست‌ قلبی‌ شود.

 

درمان کهیر

درمان‌ اورژانس‌ در موارد واكنش‌های‌ شدیدی‌ كه‌ جان‌ بیمار را به‌ خطر می‌اندازند بهترین روشی است به نظر می رسد.. بررسی‌ های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌ خون‌، آزمایش‌ ادرار، سرعت‌ رسوب‌ گلبول ‌های‌ قرمز و عكسبرداری‌ از قفسه‌ سینه‌ برای‌ رد واكنش‌ التهابی‌ ناشی‌ از عفونت‌ باشند. توجه داشته باشید که درمان‌ با هدف‌ پیشگیری‌ از مواجهه‌ با عوامل‌ اتخاذكننده‌ كهیر صورت‌ می ‌پذیرند. در این میان آزمون‌ پوستی‌ برای‌ آلرژی‌ و تزریقات‌ برای‌ حساسیت ‌زدایی‌ لازم است. داروهایی‌ كه‌ برای فرد مبتلا‌ تجویز نشده‌ اند را هرگز مصرف‌ نباید مصرف کرد. این دارو ها می توانند شامل آسپیرین‌، مسهل ‌ها، آرام ‌بخش ‌ها، ویتامین ‌ها، ضداسیدها، ضددردها یا شربت‌های‌ ضد سرفه شوند.

اگر فرد بیمار شك‌ به‌ یك‌ نوع‌ غذا به‌ عنوان‌ علت‌ بروز كهیر دارد، فهرستی‌ از غذاهایی‌ كه‌ روزانه‌ می ‌خورد را باید تهیه‌ كرده تا كار شناسایی‌ غذای‌ مسئول‌ راحت‌ تر شود. فرد مبتلا باید از مصرف‌ قهوه‌ یا سایر نوشیدنی ‌های‌ كافئین ‌دارخودداری‌ كنید و نوشیدن الکل را به طور کامل کنار بگذارد.

اگر متورم‌ شدن‌ لب‌ها، تنگی‌ نفس‌ یا خس‌ خس‌ سینه‌، احساس‌ سفتی‌ یا گرفتگی‌ و خفگی‌ در گلو، هرگونه‌ علایم‌ شوك‌ آلرژیك‌ و ... به‌ هنگام‌ كهیر رخ‌ دهند فرد باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کند. در این میان اگر دچار فرد مورد نظر توجه علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجهی‌ شد، داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند

 

 

خطرهای بیماری قلبی را کاهش دهید

هموطن- سیگار را ترك كنید، زیرا:

1- اتهام یك پنجم مرگ ناشی از گرفتگی رگ های قلبی را به كشیدن سیگار نسبت داده اند.

2- خانم های سیگاری بیشتر از آقایان در معرض سكته قلبی قرار دارند.

3- خطر سكته قلبی به ازای هر سیگار دود شده در روز افزایش می یابد.

4- ممكن است شما هم در زمره 70 درصد جمعیتی قرار داشته باشید كه تمایل به ترك سیگار دارند اما از انجام آن ناتوانند؛ پس با بكارگیری راه های ترك مؤثر، سلامت خود را بیمه كنید.

5- سیگار آسیب جدی به رگ های قلب وارد می آورد.

6- سیگار جریان خون درون رگ ها را با اختلال مواجه می كند.

7- باعث افزایش فشار خون و در نتیجه فراهم آوردن شرایط خطرزا برای قلب می شود.

8- سیگار میزان اكسیزن موجود در خون را تنزل می دهد.

*ورزش كنید، زیرا:

 

1- با آن كه نداشتن تحرك بدنی به كل بدن آسیب می رساند، اما تاثیر سوء آن بر قلب بیشتر است.

2- آنهایی كه ورزش نمی كنند، دو برابر بیشتر خود را در مقابل سكته قلبی قرار می دهند.

3- ورزش چربی و فشار خون بالا را كاهش می دهد كه كاهش هر دوی آنها بر سلامت قلب نقش مفیدی دارد.

4- به تعادل وزن و در نتیجه سلامت قلب كمك می كند.

* تغذیه خوبی داشته باشید، زیرا:

 

1- هیچ شكی نیست كه سلامت شما در گروی غذایی است كه می خورید.

2- هرچه غذاهای چرب بیشتری مصرف كنید، به افزایش چربی خون و در نتیجه ویرانی قلبتان كمك بیشتری كرده اید.

3- چاق شدن فقط معضل تنگ شدن لباس را به همراه ندارد بلكه نقش مضر آن بر سلامتی بخصوص سلامت قلب است كه نگران كننده می شو

 

 

 

مراقبت از حنجره

 

مقدمه:

 

حنجره یک عضو محافظ تنفسی و عامل تولید صداست. اولین عمل حنجره مراقبت از راه تنفسی در قبال بلع، تهوع و سرفه است و به دلیل همین تولید صدا، تحت الشعاع سایر عملکردها قرار می گیرد.

 

نشانه بیماری های حنجره

تغییر صدا در افراد مسن بیشتر از سه هفته، یک زنگ خطر است و پزشک متخصص از طریق معاینه با آینه از وضعیت حنجره با خبر می شود و گاهی نیاز به معاینه حنجره تحت بیهوشی و نمونه برداری از تارهای صوتی وجود دارد که توصیه می شود حتماً تحت نظر پزشک معالج انجام شود یا در صورت وقوع بیماری بدخیم بتوان چاره کار را پیدا کرد و یا در صورت خوش خیم بودن ضایعه، زودتر برای رفع نگرانی اقدام کرد.

بیشتر بیماری های حنجره در افراد بالغ گره تار صوتی است که در اثر استفاده غیر طیبعی از صدا به مدت طولانی به صورت بلند کردن صدا با تون پایین یا با شدت فریاد زدن به وجود می آید. این افراد اغلب عصبی و مضطرب اند و در اصطلاح به آنها خشک گفته می شود. نشانه این بیماری، خشونت صداست. درمان این حالت، آرام صحبت کردن و پرهیز از داد زدن است. سرفه کردن و صاف کردن صدا باعث تحریک بیشتر تارهای صوتی می شود. به این سبب، در بیماری های حنجره توصیه می شود که از سرفه کردن و صاف کردن صدا بپرهیز و به جای آن، آب گرم و مواد خلط آور و نرم کننده خورده شود. نجوا یا پچ پچ کردن نیز  در هنگام تحریک تارهای صوتی به اندازه فریاد زدن تاثیر منفی دارد. بنابر این، باید از این کار نیز پرهیز کرد.

 

پولیپ حنجره

 یک بیماری خوش خیم است که در زمینه حساسیت و تحریکاتی مانند سیگار و هم زمان  با استفاده ناصحیح از حنجره رخ می دهد. در پولیت حنجره، گاهی صدا می گیرد و گاهی صاف می شود. این ضایعه نیاز به جراحی دارد.

لازنژیت مزمن معمولاً در اثر استفاده ناصحیح از صدا به همراه ترکیباتی نظیر دخانیات، هوای خشک و گرد وغبار( به خصوص گپ و سیمان) ایجاد می شود و ممکن است زمینه ساز بیماری بدخیم حنجره باشد. بنابر این، خشونت صدا، به خصوص در افراد سیگاری، اگر بیش از سه هفته طول بکشد، نیاز به مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی دارد. گاهی لارنژیت مزمن در اثر ترش کردن معده ایجاد می شود. درمان ناراحتی معده در صورت ایجاد لارنژیت مزمن، لازم است.

افراد مضطرب و هیجانی، که مرتب بغض می کنند یا همواره دست خوش هیجان های عصبی هستند یا بالعکس افراد کم رو و خجالتی، در اثر نوع شخصیت خود اختلال صدایی دارند که فقط با مشاوره روان شناسی و گفتار درمانی اصلاح می گردد. در اثر سرماخوردگی و سینوزیت، لارنژیت مختصری ایجاد می شود که اگر از نظر استراحت صوتی رعایت نشود ( آرام صحبت نشود) ممکن است گرفتگی صدای ناخوش آینده ایجاد کند که گاهی دو هفته طول می کشد. در این هنگام، استفاده از بخور آب ساده، مواد خلط آور، مصرف مایعات گرم، پرهیز از مواد محرک مانند ادویه توصیه می شود. مصرف آنتی هیستامین یا پزو ادفدرین گاهی، خشک شدن ترشحات گلو، باعث تحریک، درد و افزایش خشونت صدا می شود در نتیجه، به معلمان و مدرسان توصیه می گردد در سرما خوردگی ها بخور آب ساده و مصرف مایعات گرم نظیر چای و مواد لعاب دار و خلط آور را فراموش نکنند.

خستگی صوتی گاهی در اثر داد زدن یا حرف زدن زیاد رخ می دهد که نشانه آن داشتن احساس ناخوش آیند درهنگام صحبت و احساس خستگی، بروز می کند و استراحت صوتی و حرف نزدن تنها راه علاج آن است. اگر فردی دچار سرما خوردگی و به دنبال آن مختصری تغییر صدا شده است و سخنرانی مهم یا کلاس مهمی دارد، می تواند ضمن بخور دادن، قبل از اجرای سخنرانی، از قطره بینی فنیل آفرین استفاده کند و برای جلوگیری از آب ریزش بینی و تشدید علایم از آنتی هیستامین خفیف نظیر ترفنادین یا کلرفنیر امین بهره بگیرد. در پایان یاد آور می شویم درمان اغلب مشکلات حنجره، استراحت صوتی حداقل به مدت یک هفته ضروری است.

در صورت بهبود نیافتن به خصوص در سنین بالای 40 و در صورت کشیدن سیگار، و در صورت بهبود نیافتن خشونت صدا پس از سه هفته، حتماً باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.

تثبیت حافظه و خواب شبانه 

 

به توانایی ما در نگهداری اطلاعاتی كه به حافظه داده ایم، برای یادآوری مجدد در زمانی دیگر، تثبیت حافظه می گویند.

 

هدف از طرح این مطلب، اطلاع رسانی به داوطلبان كنكور در مورد بهره برداری كامل از خواب شبانه است.

 

چه ساعتی باید خوابید تا یادگیری های روز تثبیت شود؟

 

بعضی از داوطلبان تا بعد از نیمه شب مشغول مطالعه اند. در چنین افرادی با توجه به مراحل خواب، تثبیت حافظه دچار اشكال می شود.

 

خواب شامل 5 مرحله است:

اگر در فاصله زمانی رفتن به رختخواب تا هنگام بیدار شدن، از فردی نوار مغزی گرفته شود 5 مرحله به خوبی مشخص می شود. 4 مرحله اول مربوط به خواب عمیق است و مرحله پنجم كه مورد بحث من است خوابREM نامیده می شود كه مخفف سه كلمه Rapid Eye Movement می باشد. این مرحله برای تسهیل جریان تثبیت حافظه یعنی تثبیت آموخته های روز لازم است. حتی بعضی از پژوهشگران مرحله REM را خواب به حساب نمی آورند بلكه آنرا حالتی بین بیداری و خواب غیر REM می دانند. 4 مرحله دیگر خواب را NREM می نامند. كه مخفف- Rapid Eye Movement Non است .

 

مراحل مختلف خواب در طول شب چندین بار تكرار می شود. خواب با مراحل غیر REM شروع می شود و شامل چند چرخه است كه هریك متشكل از مدتی خواب REM و مدتی خواب غیر REM است. در مراحل سوم و چهارم خواب كه از مراحل قبل نیز عمیق ترند و معمولا بیدار كردن شخص طی آنها بسیار دشوار است. ممكن است شخص تحت تاثیر محركهای آشنا مثل شنیدن نام فرزندان یا گریه كودك بیدار شود. اما عامل مزاحم غیر شخصی از قبیل صدای بلند نمی تواند او را از خواب بیدار كند.

 

در طول خواب غیر REM حركات چشم به كلی متوقف می شود، تنفس و ضربان قلب به میزان چشمگیری كاهش می یابد و از میزان سوخت و ساز مغز كاسته می گردد. در مرحله خواب REM حركات سریع چشم ظاهر می شود، قلب تندتر می زند و میزان سوخت و ساز مغز به حد دوره بیداری می رسد. بنابراین:

 

مشخصه اصلی خواب غیر REM وجود مغزی نافعال در بدنی آرام است و ویژگی عمده خواب REM وجود مغزی كاملا بیدار در بدنی كم و بیش آرام است. در خواب REM مغز بسیار فعال است.

 

چنانچه فردی یك دوره خواب كامل شبانه داشته باشد – یعنی یك خواب نرمال – معمولا 4 تا 5 بار خواب REM در طول شب خواهد داشت كه آموخته های قبل از خواب را در حافظه وی تثبیت خواهد كرد.

 

آزمایش زیر تحكیم حافظه را در خواب همراه با حركات سریع چشم (REM ) نشان می دهد.

 

آزمایش:

به عده ای آزمودنی (گروه نمونه مورد بررسی) شب هنگام، قبل از رفتن به رختخواب، درسی را آموزش دادند، سپس آنها را به دو گروه تقسیم كرده و حین خواب تحت بررسی نوار مغزی قراردادند.

 

گروه اول را وقتی وارد مرحله خواب REM شدند، با زنگ الكتریكی بیدار نمودند. ولی گروه دیگر را در مرحله خواب غیر REM بیدار كردند. یعنی هنگامی كه مرحله خواب غیر REM را گذرانده بودند.

 

هر دو گروه آزمونی را در همان درس آزمایش كردند و نتایجی بدین شرح حاصل شد :

 

- گروه اول كه از خواب REM محروم شده بودند پیشرفتی در یادگیری نداشتند.

 

- گروه دوم كه خوابREM را گذرانده بودند یادگیری خوبی داشتند.

 

این پژوهش نشان می دهد كه خواب REM نقش مهمی در تحكیم و تثبیت حافظه دارد، می تواند فرآیند حافظه را تسهیل كند و در تحكیم مهارتها و خاطره های پیچیده نقش مهمتری بر عهده داشته باشد.

 

شما داوطلبان عزیز هم برای نتیجه گیری بهتر از آموخته های روز خود نیاز به خواب كامل شبانه دارید.

 

چنانچه به رختخواب می روید ولی خواب خوبی ندارید به این توصیه ها عمل كنید :

1- برنامه منظم برای خواب

 

- برای به رختخواب رفتن و بیدارشدن برنامه منظمی داشته باشید.

 

- ساعت زنگ دار خود را برای بیدار شدن در وقت مشخصی تنظیم كنید و هر روز صبح راس همان ساعت از خواب بیدار شده و از رختخواب خارج شوید. حتی اگر شب قبل بسیار كم خوابیده باشید.

 

- از چرت زدن بپرهیزید. در مورد خواب بعد از ظهر تصمیم بگیرید: یا هر بعدازظهر مدت كوتاهی بخوابید یا اصلا نخوابید. اگر گاهی بعد از ظهرها بخوابید و در طول روز هر وقت پیش آمد چرت بزنید به احتمال زیاد خواب شبانه خوبی نخواهید داشت.

 

- روزهای تعطیل صبح ها دیر بیدار نشوید نظم خواب شما به هم می ریزد.

 

 

2- مصرف كافئین

 

از مصرف نوشیدنی های كافئین دار مثل قهوه یا كوكاكولا، بخصوص چند ساعت قبل از خواب بپرهیزید. كافئین مانند یك محرك عمل می كند حتی برای افرادی كه مصرف كافئین تاثیری روی آنها نمی گذارد. اگر دوست دارید قبل از خواب چیزی بنوشید، شیر بهترین نوشیدنی است.

 

3- غذای قبل از خواب

 

قبل از خواب غذای سنگین نخورید. زیرا دستگاه گوارش شما بعد از غذا چندین ساعت فعالیت می كند.

 

چنانچه میل دارید قبل از خواب خوراكی بخورید حتما غذای سبك انتخاب نمایید.

 

4- ورزش

 

ورزش سبك و منظم به خواب خوب كمك می كند. قبل از خواب از ورزش سنگین بپرهیزید.

 

5- داروهای خواب آور

 

در مورد استفاده از داروهای خواب آور مواظب باشید حتما با نظر پزشك دارو مصرف نمایید. بیشتر انواع آنها نظم خواب را بهم می ریزند و در طولانی مدت باعث فراموشی می شوند.

 

به خصوص شب قبل از امتحان از مصرف دارو بدون تجویز پزشك بپرهیزید.

 

خوب نخوابیدن شب، بر خواب روز بعد تاثیر چندانی ندارد ولی مصرف داروی خواب آور ممكن است بر بازدهی فردای شما اثر بگذارد.

 

6- آرامش

 

- از افكار استرس زا قبل از خواب بپرهیزید و فعالیت های ملایمی برای آرامش خود انجام دهید.

 

- سعی كنید قبل از خواب شبانه كارهای آرامش بخش انجام دهید (مانند: حمام آب گرم یا گوش دادن به موزیك ملایم برای چند دقیقه)

 

- موقع خواب گرمای اتاق مناسب باشد.

 

چنانچه همه توصیه های بالا را انجام دادید ولی هنوز به خواب نرفته اید، از رختخواب خود بلند نشوید. سعی كنید آرام باشید.

 

در صورتی كه عصبی و مضطرب هستید، بلند شوید و كارهای ملایمی انجام دهید تا اعصابتان آرام و اضطراب شما كم شود.

 

 

فرناز لیوارجانی – روانشناس و مشاور تحصیلی