تبیان، دستیار زندگی

کلیات گیاه شناسی:
زعفران گیاهی است پایا با ارتفاع تقریباً 30 سانتیمتر که دارای برگهای دراز و سبز مانند تره است. ساقه زیر زمینی آن از دو پیاز تشکیل می شود. این پیازها سخت و مدور و گوشتدار و پوشیده از غشاءهای نازک قهوه ای رنگ می باشد. گلهای زعفران، منظم و شامل لوله ای دراز است که به سه گلبرگ و کاسبرگ منتهی می شود.
زعفران خیلی مرغوب قسمت کلاله گل یعنی قسمت انتهایی خامه است و میله خامه، زعفران درجه دو و نامرغوب را تشکیل می دهد.

برداشت زعفران بدین ترتیب است که قسمت کلاله هر گل را بر می دارند و بین کاغذ قرار می دهند تا خشک شود و سپس بسته بندی می کنند. استاندارد زعفران که در فرانسه صورت گرفته است اعلام کرد که باید 50 عدد از الیاف زعفران بیشتر از 277/0 گرم وزن داشته باشد و درصد رطوبت آن 13 درصد باشد. همچنین هم میلیگرم آن باید بتواند 700 سانتیمتر مکعب آب را بطور محسوس رنگی کند.

ترکیبات شیمیایی:
زعفران دارای مواد چرب، املاح معدنی، موسیلاژ و اسانس های فراوان می باشد. رنگ زعفران مربوط به ماده ای بنام کروسین است که در آن وجود دارد پیاز زعفران سمی است و مصرف بیش از حد آن برای حیوانات کشنده است.

خواص داروئی:
زعفران از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. مهمترین خاصیت زعفران که از قدیم الایام از آن استفاده می شده است درمان افسردگی می باشد. این
خاصیت مهم حتی در شعر شاعران نیز انعکاس یافته است. شاهد آن شعر خاقانی است که می گوید:
گر کسی را زعفران شاید فزاید گو فزای
چون تو با غم خوگرفتی زعفران کس مخور

زعفران دارای بوی قوی و طعمی تلخ می باشد:
1) خوردن چای زعفران باعث هضم غذا می شود.
2) اثر مسکن درد دارد.
3) قاعده آور است.
4) باعث تحریک اعصاب می شود.
5) زعفران خون ساز است و گردش خون را آسان می سازد.
6) مصرف زعفران خونریزی های بعد از زایمان را از بین می برد.
7) قوای جنسی را تقویت می کند.
8) کبد را تصفیه و قوی می سازد.
9) سرفه را رفع و اثر مفید روی درمان برونشیت دارد.
10) کلیه و مثانه را پاک می کند.
11) آرام بخش و خواب آور است.
12) زعفران ضد تشنج است.
13) گاز معده را برطرف می کند.
14) ادرار آور است.
15) و اگر بالاخره می خواهید همیشه شاد و خندان باشید زعفران بخورید.
16) فرمول قدیمی زعفران برای تنظیم عادت ماهیانه خانم ها و باز کردن قاعدگی سال هاست که بکار می رود و اثر بسیار مفیدی دارد.
تارتارات آهن و پتاسیم 5/0 گرم- گرد زعفران 5/0 گرم- پودر دارچین 2 گرم- از این مخلوط چهار بار در روز استفاده کنید.

مضرات:
چون زعفران بر روی سیستم تولید مثل اثر دارد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن احتراز کنید زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود. خوردن زیاد زعفران برای کلیه ها مضر است. اشتها را کم می کند و ایجاد سردرد می کند و باعث اختلال حواس می شود.
زعفران را باید در شیشه های دربسته و دور از نور نگهداری کرد زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست می دهد.

طرز استفاده:
از زعفران می توان به شکل های مختلف استفاده کرد.
2 گرم زعفران را در آب جوش ریخته و بمدت نیم ساعت روی آتش بسیار ملایم بگذارید تا دم بکشد.

تنطور زعفران:
یک گرم زعفران را سائیده و با 10 گرم الکل سفید 80 درجه مخلوط کرده و در شیشه ریخته و در آنرا ببندید. این شیشه را در جای تاریکی گذاشته و هر روزه آنرا تکان دهید پس از دو هفته آنرا صاف کرده و از آن استفاده کنید.

گرد زعفران:
زعفران را در فر با حرارت 25 درجه سانتیگراد خشک کرده و سپس آسیاب کنید و از الک خیلی ریز کنید تا گرد نرمی بدست آید.