شیر به عنوان منبع كلسیم کلسیم یكی از مهمترین تركیبات معدنی مغذی میباشد و باید از طریق غذا وارد بدن انسان شود. كلسیم نقش اساسی در استحكام استخوانها و سلامت دندانها دارد. از دیگر فواید كلسیم میتوان به نقش آن در انقباض ماهیچهها، لخته شدن خون، انتقال پیامهای عصبی نام برد. هر لیوان شیر (250 میلی لیتر) حدود 315 میلی گرم كلسیم دارد كه 30 درصد كلسیم روزانه مورد نیاز بدن انسان را تامین میكند. بنابراین مصرف روزانه سه لیوان شیر میتواند نیاز بدن به كلسیم را كاملا مرتفع سازد. جذب كلسیم در بدن به عوامل خاص بستگی دارد بری مثال تعادل كلسیم با فسفر اهمیت زیادی در جذب كلسیم دارد به این دلیل مصرف قرصهای كلسیم به دلیل داشتن كلسیم غیر بیولوژیك از جذب مناسبی برخوردار نمیباشند. در حالیكه كلسیم در شیر به صورت بیولوژیك (حیاتی) موجود بوده و همراه با دیگر عوامل موثر در جذب مانند ویتامین D بهتر جذب میشود.كودكان و زنان شیرده به كلسیم بیشتری نیاز دارند. اغلب سالخوردگان از پوكی استخوان رنج میبرند در سنین بالا به علت تغییرات فیزیولوژیكی هورمونهای بدن، جذب كلسیم دچار اختلال میشود. تحقیقات نشان داده است این گونه افراد كلسیم شیر را بهتر جذب میكنند. چربی شیر
چربی در شیر به صورت گویچههایی با اندازههای مختلف وجود دارد. در حدود "60" درصد چربی شیر از نوع اشباع شده است. این مقدار در طول فصول با تغییر تغذیه دام تغییر میكند.چربی شیر علاوه بر انرژیزا بودن به دلیل وجود ویتامین محلول در چربی مانند "A"و "D" ارزش غذایی بالایی دارد. برخی تحقیقات نشان داده است كه مصرف تركیب كامل شیر، نمیتواند منشا ایجاد بیماری افزایش چربی در خون باشد. بلكه آنان بیماری افزایش چربی خون را ناشی از مصرف شكلهای دیگری چربی مانند انواع چربیهای هیدروژنه گیاهی و اختلال در سوخت ساز این نوع چربیها میدانند. پروتئینهای شیر
پروتئینهای شیر را میتوان در دو دسته قرار داد: كازئین و پروتئینهای آب پنیر. هر دو دسته این پروتئینها در مراحل سوخت و ساز داخل بدن، اسید آمینههای ضروری را تولید میكنند كه برای ساخت پروتئینهای بدن مورد استفاده قرار میگیرند. اسیدآمینههای ضروری اسیدآمینههای هستند كه باید از طریق تغذیه وارد بدن انسان شوند. شیر اگر با غلات مصرف شود از غنای پروتیینی بیشتری برخوردار است. قند شیر یا لاكتوز
قند موجود در شیر لاكتوز نام دارد. این ماده به وسیله آنزیمهای خاصی در سیستم گوارشی تجزیه شده و به قندهای سادهتری تبدیل میشود. آنزیم تجزیه كننده لاكتوز در ابتدای تولد و تا سنین كودكی در سیستم گوارشی انسان ترشح میشود، اما در عدهای از مردم بنا به دلایل ناشناختهای، مقدار این آنزیم در جوانی و بزرگسالی رو به نقصان گذاشته و یا تولید نمیشود. در این موارد بدن این افراد قادر به تجزیه قند شیر نبوده و اگر این افراد شیر بنوشند با نفخ و اختلالات گوارشی مواجه خواهند شد. این حالت را بیماری عدم تحمل لاكتوز مینامند. اغلب این افراد از نوشیدن شیر امتناع میورزند. بیماری یا اختلال عدم تحمل لاكتوز به صورت بسیار حاد در افراد محدودی دیده میشود و اكثر افرادی كه به آن دچار هستند با درجات متفاوت این اختلال را تحمل میكنند. چون شیر تركیبی بسیار مغذی و حیاتی است نباید این افراد از خوردن آن امتناع كنند. روشهای زیر برای مصرف شیر در افرادی كه مشكل عدم تحمل لاكتوز را دارند، پیشنهاد شده است: 1ـ شیر را به صورت سرد مصرف كنند.
2 ـ شیر را به مقدار كم و به دفعات متعدد بنوشند.
3 ـ از شیرهای بدون لاكتوز (كه در دسترس است) استفاده كنند.
4 ـ از فرآوردههای دیگر لبنی مانند ماست و پنیر استفاده كنند. زیرا لاكتوز شیر در این فرآوردهها در ضمن فرآیند تولید كاملا تجزیه میشود. ویتامینهای موجود در شیر |