تبیان، دستیار زندگی

كودك من چه وقت به فلوراید نیاز دارد و چگونه بدانم كه مقدار لازم را مصرف می كند؟

حتی مقدار كمی فلوراید هم برای دندان های در حال رشد مفید است. این ماده معدنی با مستحكم كردن مینای دندان و مقاوم تر كردن آن در برابر اسیدها و باكتری های مضر، از فرسودگی دندان ها جلوگیری می‌كند. آب شهری اكثراً با فلوراید غنی شده است (با اداره آب شهرتان تماس بگیرید یا از دندان پزشك خود در این مورد سؤال كنید). اگر میزان فلوراید كمتر از میزان لازم است، با پزشك متخصص اطفال در مورد نیاز به استفاده از مكمل فلوراید مشورت كنید (مقدار توصیه شده برای كودكان زیر 3 سال، 25 میلی گرم در روز است). او می‌تواند مكمل فلوراید را به شكل قطره یا قرص های جویدنی تجویز كند.

مقدار كم فلوراید برای دندان های كودكتان چیز خوبی است اما قورت دادن مقدار زیادی از آن در طول زمان می تواند به حالتی منجر شود كه فلوروسیس flurosis نامیده می شود. این حالت می‌تواند موجب ایجاد لكه‌های سفیدی بر روی دندان ها به هنگام بزرگسالی شود. اگر در جایی زندگی می‌كنید كه آب آن حاوی فلوراید است، كودكتان به احتمال زیاد مقدار فراوانی فلوراید دریافت می‌كند. آب معدنی و آب میوه نیز ممكن است حاوی فلوراید باشند، گر چه مقدار آن به ندرت بر روی بر چسب آنها ذكر می شود. انجمن دندانپزشكی كودكان آمریكاتوصیه می كند كه تا زمانی كه كودك دو سالش نشده است، از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده نكنید. در صورت استفاده نیز باید تنها به اندازه یك نخود بر روی مسواكش خمیر بگذارید. دلیل این كار این است كه كودكان بیشتر تمایل دارند خمیر دندان را قورت بدهند تا آن را روی دندان هایشان پخش كنند. قورت دادن مقدار زیاد خمیر دندان در طول زمان می تواند به فلوروسیس منجر شود.

به محض این كه كودكتان بخواهد و توانایی آن را داشته باشد، خوب است كه به او اجازه دهید سعی كند خود دندان‌هایش را مسواك بزند، اگر چه احتمالاً تا زمانی كه به سن مدرسه نرسد نمی‌تواند این كار را به خوبی انجام دهد. در حالی كه كودك دندانش را مسواك می زند، شما نیز همین كار را بكنید و سپس دندان های یكدیگر را چك بكنید تا ببینید تمیز شده است یا خیر. اگر دندان های كودك برق بزند و بدرخشد، كارش را به خوبی انجام داده است. در غیر این صورت، به او بگویید كه فكر می كنید «نقطه ای را جا گذاشته است» و خود آن را تمیز كنید.

درحالی كه اولین دندان های فرزندتان هنوز درحال درآمدن است، می‌توانید آنها را با حوله مرطوب یا یك تكه گاز پانسمان تمیز كنید. هنگامی كه دندان های آسیاب عقب كودك در آمدند (در حدود 18 ماهگی)، می‌توانید از مسواك كودك با فرچه نایلونی نرم استفاده كنید. به آرامی دو طرف داخلی و خارجی دندان ها را روزی دو بار مسواك بزنید. زبان كودك را نیز تمیز كنید (اگر به شما اجازه داد) تا آن دسته از باكتری ها را كه موجب بوی بد دهان می شوند از روی آن بردارید. به محض اینكه فرچه های مسواك كهنه یا شاخه شاخه شدند، آن را عوض كنید.

با متخصصین كودكان مشورت كنید

اگر می خواهید كودك خود را با شیر خشك تغذیه كنید و دقیقاً نمی دانید چه شیر خشكی باید استفاه كنید و یا می خواهید شیر خشك كودكتان را تغییر دهید حتماً با متخصص كودكان مشورت كنید. متخصصین كودكان با در نظر گرفتن وضعیت سلامت كودك، سن، مواد غذایی لازم برای بدن می توانند بهترین توصیه را به شما بكنند. متخصص كودكان همچنین با تحت نظر گرفتن كودك از نظر واكنش به شیر خشك و علائم بوجود آمده به شما كمك می كند. سعی نكنید حساسیت به شیر خشك را خودتان تشخیص دهید زیرا ممكن است مشكلی جدی را متوجه نشوید و یا كودكتان را از مواد غذایی كافی محروم كنید.

هیچگاه خودتان شیر خشك درست نكنید و همچنین چیزی به شیر خشك آماده نیفزایید مگر به دستور پزشك

شیر خشكی كه در خانه تولید شود ممكن است برای شیرخوار خطر آفرین باشد. این شیر خشك حتی اگر از روی دستور خاصی هم درست شده باشد تمامی مواد غذایی مورد نیاز كودك را به میزان كافی ندارد و ممكن است سبب وزن نگرفتن یا سوء تغذیه شود.

به همین ترتیب، هیچگاه نباید ویتامین، غلات، اسید های چرب، روغن زیتون، شیر گاو، شیر مادر، یا هر گونه تركیبات دیگری به به شیر خشك اضافه كرد مگر اینكه توسط پزشك تجویز شده باشد. مواد فراوان موجود در شیر خشك با دقت زیاد و میزان بسیار دقیقی با هم تركیب شده اند و اضافه كردن مواد دیگر به آن ممكن است سلامتی كودك را به خطر اندازد. بویژه روغن زیتون كه ممكن است خیلی برای كودك خطرناك باشد زیرا زمانی كه شیر خوار بر می گرداند روغن ممكن است وارد ریه ها شده و سبب آسیب جدی و دائمی به ریه ها و حتی مرگ شود. از آنجا كه هضم شیر گاو برای شیرخواران مشكل است هیچگاه تا قبل از یك سالگی شیر گاو را با شیر خشك مخلوط نكنید و یا آن را به تنهایی به شیر خوار ندهید. شیر مادر را نیز با شیر خشك نباید مخلوط كرد زیرا اگر شیرخوار تا آخر شیشه اش را نخورد مقداری از شیر با ارزش مادر به هدر می رود.

كودكانی كه حساسیت شدید دارند باید از شیر خشك های مخصوص استفاده كنند

كودكانی كه در هضم شیر خشك گاو یا سویا مشكل جدی دارند گاهی به شیر خشك های دارای هیدرولاز بهتر جواب می دهند (این شیر خشك ها بعضی اوقات تحت عنوان شیر خشك های كاهنده حساسیت یا Hypoallergic خوانده می شوند هر چند ممكن است بعضی شیرخواران به این نوع شیر خشك ها نیز حساسیت داشته باشند). شیر خشك های دارای هیدرولاز حاوی پروتئین های هیدرولیزه هستند. به عبارت دیگر پروتئین های موجود در این شیر خشك ها برای هضم بهتر قبلاً شكسته شده اند. مشكلات گوارشی شدید بویژه خون در مدفوع، استفراغ، یا اسهال و یا دانه های قرمز رنگ روی پوست نوزاد ممكن است نشانه هایی از حساسیت به شیر باشند. در این صورت در اسرع وقت به پزشك مراجعه كنید.

در مورد شیر خشك های حاوی اسید های چرب نظیر DHA و ARA هنوز اتفاق نظر وجود ندارد

در چند سال اخیر شیر خشك های حاوی دو اسید چرب به نام های DHA و ARA توجه زیادی را بخود جلب كرده اند. بعضی مطالعات چنین نتیجه گیری كرده اند كه این افزودنی ها (كه با غلظت بالایی در شیر مادر یافت می شوند) سبب تكامل بهتر مغز و سیستم بینایی می شوند ولی بعضی محققین معتبر معتقدند كه این مطالعات مطالعاتی كوچك بوده اند و نمی توان بر اساس آنها چنین نتیجه گیری كلی كرد. هر چند شواهدی دال بر اینكه این افزودنی های جدید برای كودكان مضر باشند وجود ندارد ولی مطالعات دراز مدتی نیز در تأیید بی خطر بودن آنها انجام نشده است. به همین دلیل انجمن طب كودكان آمریكا هنوز موضعی در قبال اینكه متخصصین كودكان باید شیر خشك های حاوی این مواد را برای شیرخواران سالم توصیه كنند یا نه، نگرفته است. شیر خشك های حاوی این مواد از شیر خشك های دیگر گران ترند و به نظر بیشتر محققین مفید بودن آنها ثابت نشده است.

تمام شیرخوارانی كه كل تغذیه آنها از شیر مادر تأمین نمی شود باید از شیر خشك دارای آهن اضافی تغذیه شوند

توصیه انجمن طب كودكان آمریكا این است كه تمام كودكان سالمی كه كل تغذیه آنها از شیر مادر تأمین نمی شود باید تا یك سالگی شیر خشك دارای آهن اضافی مصرف كنند. بعضی از مادران بدلیل عوارضی نظیر یبوست و دیگر عوارض گوارشی تمایل چندانی به استفاده از شیر خشك های آهن دار ندارند ولی مطالعات نشان داده اند كه یبوست را نباید ناشی از آهن دانست.

خطر ابتلا به آنمی فقر آهن (كم خونی ناشی از كمبود آهن) در شیر خوارانی كه از شیر خشك های با آهن كم تغذیه می شوند بیشتر است. كم خونی سبب كمبود اكسیژن رسانی به بدن نوزاد می شود. مطالعات نشان داده اند كه دریافت آهن كافی در سال اول زندگی تأثیر مهمی بر عملكرد آموزشی در سنین مدرسه دارد.

از شیر خشك های با پایه سویا استفاده نكنید مگر به تجویز پزشك

سویا یك پروتئین گیاهی است كه مانند شیر گاو برای هضم بهتر توسط شیر خواران تغییر داده شده و ویتامین ها و مواد معدنی به آن اضافه می شود. شیر خوارانی كه به لاكتوز (نوعی قند كه كربوهیدرات اصلی موجود در شیر مادر و شیر گاو است) حساسیت دارند ممكن است به شیر خشك های با پایه سویا بهتر جواب دهند ولی تنها در صورتی باید از این نوع شیر خشك ها استفاده كرد كه پزشك استفاده از آنها را توصیه كند. تقریباً نیمی از كودكانی كه به شیر خشك گاو حساسیت دارند به شیر خشك سویا نیز حساسند. همچنین، جذب كلسیم و مواد غذایی دیگر از شیر خشك سویا كمتر است، از این رو باید از انواعی استفاده كرد كه مواد غذایی بیشتری به آنها اضافه شده است. بهترین كسی كه می تواند شیر خشك مناسب را برای كودك تجویز كند پزشك است.

چگونه می تواند عدم تحمل لاكتوز را متوجه شد؟ عدم تحمل حقیقی لاكتوز در كودكان نادر است. علائم آن عبارتند از: درد و تورم شكم ، دفع گاز و اسهال. در صورتیكه كودك چنین مشكلاتی داشته باشد باید به پزشك مراجعه كرد. بعضی علائم عدم تحمل لاكتوز و حساسیت به شیر گاو مشتركند و برای اطمینان باید به پزشك مراجعه كرد. پزشك برای تشخیص، احتمالاً از آزمایش مدفوع برای كنترل وجود بعضی اسید ها و مواد دیگر در موفوع استفاده می كند.

كودكانی كه مشكل دیگری ندارند معمولاً متعاقب یك اسهال بطور موقت تحت رژیم شیر سویا قرار می گیرند. اسهال سبب تغییر آنزیم ها در روده كودك شده و هضم لاكتوز را بسیار مشكل می كند. این شایعترین نوع عدم تحمل لاكتوز در شیرخواران است. تغذیه شیرخوار با شیر خشك سویا برای یك مدت، این فرصت را به آنزیم های روده می دهد كه به حالت طبیعی برگردند.

هر چند ممكن است شنیده باشید كه شیر خشك های سویا در تسكین كودكان كولیكی مؤثرند ولی محققین شواهدی دال بر اثبات این ادعا پیدا نكرده اند.