موقعیت فعلی: بخش قضا و كفاره روزه(آیت الله مظاهری)
قضا و کفارۀ روزه‌های مرض موت
سؤال:فردی دو ماه رمضان پی در پی مریض بوده و در آن مریضی از دنیا رفته، آیا قضای روزه بر پسر بزرگتر واجب است در حالی که فدیه هم نداده آیا از اصل مال کم میشود؟
پاسخ: روزه اگر نگرفته است و تا ماه رمضان بعدی عذر او باقی بوده، واجب نیست و کفاره تأخیر دارد که از اصل مال او برداشته میشود
نحوه پرداخت زکات فطره و کفاره
سؤال:اگر قیمت آرد و نان در شهری كه زندگی می‌كنیم با شهری كه می‌خواهیم كفّاره روزه را در آن شهر پرداخت كنیم، متفاوت باشد، معیار در قیمت كفّاره، كدام شهر است؟ و آیا اصلاً می‌توان كفّاره را در شهر دیگری پرداخت كرد، با وجود مستحق‌ّ در شهر خودمان؟ و ایضاً آیا می‌توان با وجود فقیر در شهر خودمان، زكات مال یا زكات فطره را به شهر دیگری برد؟
پاسخ: اخراج زكات مال یا فطره از شهری به شهر دیگر جایز است و مناط قیمت شهر روزه گیر و زكات فطره و تعلّق وجوب زكات در شهر است.
پرداخت خوراکی مورد نیاز فقیر بابت کفاره روزه
سؤال: شخصی مقداری کفّاره روزه بدهکار است، آیا میتواند مبلغ کفاره را بر اساس پول گندم محاسبه کند و با آن پول، مرغ، گوشت و یا خوراکی دیگری که فقیر به آن نیاز دارد بخرد و به فقیر بپردازد؟
پاسخ: می تواند این كار را بكند و لازم هم نیست كه بگوید از چه بابت است.
قضای روزه های زمان بارداری و شیردهی
سؤال: اینجانب مقلد حضرت امام خمینی بوده و با اجازه حضرتعالی بر تقلید ایشان باقی مانده ام و در مسائل جدید به فتوای حضرتعالی عمل می نمایم. دو فرزند دارم و در زمان حاملگی فرزند اول و نیز شیر دادن فرزند دوم قادر به روزه گرفتن نبوده ام و از این بابت دو ماه رمضان کامل یعنی 60 روز ، روزه نگرفته ام. اگر امکان دارد بفرمائید وظیفه من در قبال قضا و کفاره این روزه ها چیست؟
پاسخ: اگر از وقتی که روزه ها را افطار کرده اید تا ماه مبارک بعدی قدرت بر گرفتن قضا نداشته اید ، قضا ندارد و راجع به کفاره اگر قدرت مالی دارید برای هر روزه یک چارک گندم یا پول آنرا بدهید کفایت می کند.و چارک هفتصد و پنجاه گرم است
قضای روزه های قبلی و میزان کفاره
سؤال: زنی که روزه های مانده از سالهای قبل خود را به علت بیماری و ضعف جسمی نتوانسته قضا کند چگونه باید آنها را تدارک کند؟ اگر وظیفه او پرداخت کفاره است اولا میزان آن به ازای هر روزه چقدر است(بر حسب تومان) و ثانیا آیا باید آن را از مالی که دسترنج خودش است بپردازد یا اینکه می تواند از مال پدر یا همسر نیز پرداخت کند؟
پاسخ: بسمه تعالی
وظیفه او پرداخت کفاره است.هر روزی سیصد تومان و اگر ندارد و متصدی مخارج او هم ندارد یا حاضر نیست بدهد، آنهم براو واجب نیست.
نیت روزه قضا قبل از مغرب در صورتی که به مبطلات دچار نشده باشد.
سؤال: اگر كسی تا قبل از اذان مغرب هیچیك از مبطلات روزه را انجام نداده باشد آیا میتواند نیت روزه قضا كند؟
پاسخ:میتواند نیت روزه مستحبی كند ولی اگر تا قبل از ظهر (چیزی نخورده باشد) ــ(كاری كه روزه را باطل می‌كند انجام نداده باشد)ــ میتواند نیت روزه قضا كند.
مواد غذایی بجای اطعام دادن
سؤال: 1) در كفّاره روزه آیا می‌توان به جای اطعام شصت فقیر، به هر یك از آنها آرد یا گندم داد؟ یعنی غذای متعارف به آنها داده نشود؟
پاسخ:1) كفایت می‌كند.
یک مد طعام
سؤال: یك مدّ طعام چقدر است؟
پاسخ:ده سیر یك مقدار بیشتر از ی مدّ است بنا بر این یك كیلو یك مدّ كمی بیشتر است.
کفاره خوردن روزه هایی که بدلیل عذر شرعی نگرفته و الان به یاد ندارد
سؤال: اگر دختری نداند از ابتدای بلوغ كه در ماه رمضان به علّت عذر شرعی روزه خورده، آیا روزه‌های آن سال را گرفته و یا بعد از ماه رمضان بعدی گرفته، چگونه باید كفّاره روزه‌ها را بدهد؟ البته این مربوط به سالهای اوّل بوده، بعد از واقف شدن به این مسأله كه باید كفّاره دهد تمام روزه‌های هر سال را قبل از ماه رمضان بعدی می‌گرفته، وظیفه او چیست؟
پاسخ: گذشته‌ها اشكال ندارد.
خلل در انجام 31 روزه پی در پی
سؤال: كسی كه باید سی و یك روز پی در پی روزه بگیرد اگر در بین آن یك روز بدون عذر روزه نگیرد، یا وقتی شروع كند كه در بین آن به روزی برسد كه روزه آن واجب است مثل روزه نذر، چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ: اگر فاصله با عذر باشد ضرر نمی‌زند و اگر بدون عذر باشد باید از سر بگیرد.
کفاره خانمی که عمدا 11 سال روزه نگرفته
سؤال: خانمی یازده سال كفاره روزه به عهده دارد كه هفت سال آن را در زمان كودكی نگرفته است و عمدی هم بوده است، چه دستور می‌فرمائید.
پاسخ:كفّاره فعلاً برای او واجب نیست و لازم نیست كار كند تا قدرت بر اداء كفّاره پیدا كند ــ(ولی هر گاه قدرت پیدا كرد باید كفّاره را بدهد)ــ
کفاره بجای قضا
سؤال: كسی كه نماز و روزه قضا دارد آیا میتواند بجای آنها كفاره بدهد؟
پاسخ: جایز نیست.
تردید در تعداد روزه‌های قضا
سؤال: کسی که مطمئن است قضای روزه دارد، ولی نمی‌داند تعداد آن چقدر است، چه تکلیفی دارد؟
پاسخ:به اندازۀ یقین، روزه بگیرد
نیت روزه قبل از ظهر
سؤال:اگر نیت روزۀ قضای ماه رمضان، قبل از ظهر واقع شود، کافی است؟
پاسخ:کفایت می‌کند.
عدم اطلاع از تعداد نماز و روزه‌های قضا
سؤال: کسی که زمان دقیق به سن تكلیف رسیدن خود را نمی‌داند و نمی‌داند چقدر نماز و روزه بر عهدۀ اوست، چه مقدار قضاى نماز و روزه بر او واجب است؟
پاسخ:هر مقداری که یقین دارد قضا کند، کفایت می‌کند.
فراموشی قضای روزه‌ها
سؤال:کسی كه روزۀ قضا دارد، اگر تا چند روز مانده به ماه مبارك رمضان فراموش كند روزه‌ها را بگیرد و وقتی یادش بیاید که نتواند قضا را به جا آورد، چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ: بعد از ماه مبارک رمضان آن قضاها را بگیرد و برای هر روز 750 گرم گندم یا پول آن را به فقیر بدهد
مصرف کفارۀ روزه
سؤال: کفارۀ قضای روزه را آیا می‌توان در غیر طعام مثل کمک به نیازمند و امور خیر صرف کرد؟
پاسخ: کمک به نیازمندان اشکال ندارد.
مصرف کفاره در امور دیگر فقیر
سؤال: پولی که به عنوان کفاره و بابت طعام به فقیر پرداخت میشود، آیا فقیر میتواند در امور دیگری که بیشتر نیاز دارد، صرف کند؟
پاسخ:میتواند.
مصرف کفارۀ عمد
سؤال: اینکه در رسالۀ عملیه فرموده‌اید یکی از موارد کفارۀ عمد، اطعام شصت فقیر است، آیا می‌توان به اندازۀ شصت فقیر به یک فقیر پول یا طعام داد؟
پاسخ:نمی‌شود.
پرداخت پول نقد یا خوراکی دیگری بابت کفاره
سؤال: پرداخت پول نقد كفارۀ روزه به فقیر، كفایت از وظیفه مى‌كند؟ سایر خوراکی‌ها مثل گوشت، برنج، عدس، نخود و ... چطور؟
پاسخ:همۀ اینها کفایت می‌کند.
عدم جبران قضای روزه با کفاره
سؤال:آیا اگر کسی به جای قضای روزه، کفارۀ نقدی آن را پرداخت کند، بریء الذمه میشود؟
پاسخ: قضای روزه را هیچ چیزی نمی‌تواند جبران کند.
پرداخت کفاره به اهل سنت یا اهل کتاب
سؤال: پرداخت کفارۀ غیر عمدی به اهل سنت اشکالی دارد یا نه؟ اگر فقیر اهل کتاب باشد، چه؟
پاسخ:باید به شیعۀ فقیر پرداخت شود.
پرداخت اقساطی کفاره
سؤال:مبلغ پولی که باید بابت کفاره روزه پرداخت کنیم مبلغ زیادی است. آیا جایز است که آن را به تدریج و هر زمان که استطاعت داریم بپردازیم؟
پاسخ:اشکال ندارد.
تصور غلط از زمان بلوغ
سؤال:پسری به سنّ پانزده سال قمری رسیده و به او تذكّر داده‌اند كه باید روزه بگیرد، ولی او به تصور اینکه سن تكلیف تمام شدن پانزده سال شمسی است، باور نكرده و روزه‌های خود را خورده است. در این صورت، چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ:باید قضای آن روزه‌ها را بگیرد.
سقوط کفاره در صورت نیاز مالی
سؤال: شخصی کفارۀ چند سال روزه بر عهده دارد و نیازمند تهیۀ جهیزیه برای دختر خود می‌باشد. اگر بخواهد کفاره بدهد، دیگر نمی‌تواند جهیزیه تهیه کند. تکلیف او چیست و کدام مقدّم است؟
پاسخ:کفاره بر او واجب نیست
پرداخت مبلغ کفارۀ روزه
سؤال: آیا کفارۀ روزه را می‌توان با پول داد؟ مبلغ این پول چقدر است و به چه کسی باید داده شود؟
پاسخ:می‌توان پول داد و به فقیر باید بدهد و مبلغ آن برای هر روزهای معادل قیمت 750 گرم گندم است.
عدم تقدم قضا و کفاره بر همدیگر
سؤال:کسی که کفارۀ روزه و قضای آن را بر عهده دارد و می‌خواهد به صورت نقدی کفارۀ خود را پرداخت کند، آیا باید اول روزۀ قضا را بگیرد و بعد کفاره بدهد یا فرقی نمی‌کند؟
پاسخ: فرقی نمی‌کند.
فوریت یا عدم فوریت قضا و کفاره
سؤال: آیا قضا و کفارۀ روزه، واجب فوری است یا می‌توان آن را تا قبل از ماه مبارک رمضان سال بعد به تأخیر انداخت؟
پاسخ:فوری نیست و میتواند تا قبل از ماه مبارک رمضان تأخیر بیندازد، ولی به مدّت روزها در آخر ماه شعبان فوری میشود.
پرداخت کفارۀ افراد تحت تکفّل
سؤال:پرداخت کفارۀ عمدی یا غیر عمدی هر یک از موارد ذیل بر عهدۀ کیست:
الف: همسر و کسی که نفقة او بر مرد واجب است (مثل مادر و پدر)
ب: دختری که در خانۀ پدر زندگی می‌کند.
ج: پسری که هنوز نان‌خور پدرش می‌باشد.
پاسخ:پرداخت کفارۀ غیر عمدی کلیۀ افراد نفقه‌خور، بر عهدۀ کسی است که باید نفقه آنها را بدهد، اما پرداخت کفّارات عمدی بر عهدۀ او نیست
توبه، جبران کنندۀ قضا و کفاره در صورت عدم توان جسمی و مالی
سؤال: شخصی کفارۀ روزه بر گردن او آمده است، ولی توان جسمی گرفتن روزه و نیز توان مالی پرداخت آن را ندارد، وظیفه‌اش چیست؟
پاسخ:توبه کفایت می‌کند.
کفارۀ کسی که درآمدی ندارد
سؤال:كسی كه درآمدی ندارد و تحت تكفل پدر زندگی می‌کند، اگر کفارۀ روزه بر گردن او بیافتد، چه کسی باید كفارۀ او را پرداخت کند؟
پاسخ: کسی که نفقۀ او را می‌دهد، باید کفارۀ روزۀ او را هم بدهد.
کفارۀ دختر تحت تکفّل
سؤال: روزهایی که دختر به علت مسائل زنانگی و یا مریضی نتوانسته روزه بگیرد، اگر کفاره دارد، پرداخت آن به عهدۀ کیست؟
پاسخ:کسی که نفقۀ او را می‌دهد، باید کفارۀ او را هم بدهد.
پرداخت کفاره به نزدیکان در اثر نیاز مالی
سؤال: آیا پدر خانواده‌ای که وضع مالی خوبی ندارد، میتواند کفارۀ خود را به فرزندش بپردازد؟
پاسخ:لازم نیست کفاره بدهد
باطل کردن عمدی روزه با تصور بطلان قبلی
سؤال: اگر روزه‌دار کاری انجام دهد و فکر کند روزه‌اش باطل شده و سپس مبطل دیگری انجام دهد، در صورتی که بعداً بفهمد در ابتدا روزه‌اش باطل نبوده است، آیا باید قضای روزه را بگیرد یا بایدکفاره هم بدهد؟
پاسخ:باید قضا بگیرد ولی کفاره ندارد.
تأخیر قضای روزه در اثر ندانستن مسئله
سؤال:کسی که نمی‌دانسته به تأخیر انداختن قضای روزه تا ماه رمضان بعد موجب کفاره میشود، اگر بعد از ماه رمضان سال بعد روزۀ قضا را بگیرد، آیا باز هم کفارۀ تأخیر بر او واجب است؟
پاسخ:کفارۀ یک سال را بدهد، کفایت می‌کند.
کفارۀ ملاعبه با همسر و خروج منی
سؤال:اگر كسى در ماه رمضان با علم به اینکه خروج منی مبطل روزه است، عمداً كارى كند كه از او منى بیرون آید (مثلاً با همسر خود ملاعبه کند) آیا باید 60 روز روزه بگیرد یا خیر؟
پاسخ: اگر با همسر باشد، کفارۀ جمع ندارد.
کفاره خروج سهوی منی
سؤال: اگر شخصى بدون نیت خروج منی با خود بازی کند، ولى منى از او خارج شود، روزۀ او چه حكمى دارد؟ و آیا باید کفارۀ جمع بدهد؟
پاسخ: روزۀ او صحیح است و قضا و کفاره ندارد.
کفاره جماع
سؤال: اگر روزه‌دار در یك روز ماه رمضان چند دفعه جماع نماید، آیا باید براى هر جماع یك كفاره بدهد؟
پاسخ: یک کفاره کفایت می‌کند.
کفارۀ نگرفتن روزۀ نذری
سؤال: کسی که روزۀ نذری را به دلخواه و در موعد مقرر نگرفته، آیا فقط قضا کافی است یا باید کفاره هم بدهد؟ چه مقدار قضا ندارد؛
پاسخ: باید کفارة نذر(1) بدهد.
---------------
1. کفاره عمل نکردن به نذر و عهد و قسم، همانگونه که در رساله توضیح‌المسائل معظّم له آمده است، اطعام یا پوشانیدن ده فقیر و یا گرفتن سه روز روزه است که پی در پی بودن آن نیز لازم نیست.
