پی آرپی، یک نوع پلاسمای غلیظ شده پلاکتی است که آن را با ترومبین و کلسیم فلوراید فعال می کنند و باعث می شوند آرتروگرانول آن خارج شود…
این تخلیه آرتروگرانول ها باعث می شود فاکتورهای رشدی که تاثیر مثبتی در ترمیم زخم، استخوان و عصب دارند به وجود بیایند. از این روش درمانی معمولا در ترمیم عصب و ترمیم بافت های نرم استفاده می شده و می شود.
نکته مهمی که می توان به آن اشاره کرد، این است که درمان به روش پی آرپی در تمام نقاط دنیا به صورت درمان های تحقیقاتی انجام می شود، یعنی وقتی روش های درمانی جدید بخواهند مورد تایید قراربگیرند و در کتاب های مرجع پزشکی به چاپ برسند، باید کارهای تحقیقاتی کامل و جامعی روی آنها انجام شود. با این حساب می توان ادعا کرد که چون نتایج تحقیقات مختلف در مورد درمان به روش پی آرپی در تمام دنیا هنوز به صورت مقاله چاپ می شود و در هیچ کتاب و منبع پزشکی به آن اشاره نشده است، نمی توان هیچ یک از نتایج مثبتی که پزشکان به طور صددرصد به آنها اشاره می کنند، ثابت شده و حتمی دانست.
● تب پی آرپی را جدی نگیرید
متاسفانه مردم کشور ما بدون داشتن آگاهی و اطلاعات کافی در مورد روش های درمانی مختلف، فقط به فکر درمان یا رسیدن به زیبایی یک شبه هستند. به همین دلیل هم مدتی تب لیزر آنها را دچار می کند و مدتی هم تب پی آرپی ! شاید برایتان جالب باشد که بدانید آثار و نتایج مثبت یا منفی پی آرپی هنوز برای خود پزشکان هم به اثبات نرسیده است اما هموطنان ما با مراجعه به مطب یا کلینیک های مختلف به محض ورود درخواست می کنند که درمان آنها حتما با پی آرپی باشد. بهتر است هموطنان عزیز بدانند افرادی که پی آرپی را خیلی تبلیغ و ادعاهای زیادی هم در مورد آن مطرح می کنند، فوق تخصص یا تخصص واقعی در این رشته ندارند یا اگر برخی از همکاران هم اصرار زیادی به انجام این کار با تضمین نتیجه دارند، از روی اجبار و به دلیل وارد شدن در کارهای تجاری و تبلیغاتی است. اگر نتایج پی آرپی به اثبات رسیده بود، دیگر شاهد تغییر نظر در مورد آن نبودیم. مثلا مدتی پی آرپی به عنوان یکی از موارد دوپینگ مطرح بود. یعنی اگر ورزشکاری،پی آرپی تزریق کرده بود، مانند یک ورزشکار دوپینگی در مورد او اعمال قانون می کردند. در حالی که از سال ۲۰۱۱ مشخص شد این روش درمانی اثر دوپینگی ندارد و عواملی از آن که در مورد دوپینگ ورزشی عنوان می شده، خارج شده است. این مثال می تواند به روشنی نشان دهنده تحقیقی بودن پی آرپی باشد و به ما بگوید که نمی توان به چنین روشی برای درمان های مختلف از جمله جوان سازی پوست یا حتی کاشت مو هم اعتماد کامل داشت.
البته این به معنای بی تاثیر بودن پی آرپی در درمان های گوناگون نیست. ما فقط نمی دانیم که تاثیر آن برای بیماری ها و مشکلات مختلف در گروه های سنی و جنسی متفاوت دقیقا چقدر، چطور و چگونه است. به هر حال گاهی می بینیم که این فاکتورهای رشد می توانند باعث التیام سریع تر زخم ها شوند یا در عمل های جوان سازی پوست نتیجه های خوبی نشان دهند، ولی واقعا نمی دانیم این فاکتورها در چه شرایط سنی، جنسی و حتی چه نوع پوست هایی می توانند بهترین کارایی را داشته باشند. به همین دلیل هم می گوییم که پی آرپی هنوز در حد تحقیق است و به مرحله اثبات کارایی نرسیده است. بد نیست بدانید کیت هایی که در حال حاضر در بازار به فروش می رسند هم به آن تغلیظ واقعی و مورد نظر نرسیده اند و همه تبلیغاتی هستند. ما می گوییم پلاکت باید ۵ برابر بیشتر تغلیظ شود، حالا اینکه آیا واقعا این کیت هایی که در بازار وجود دارند و تبلیغ می شوند، این کار را می کنند یا نه، جای سوال دارد.
● عوارض پی آرپی چیست؟
برخی از افراد نگران عوارض احتمالی استفاده از پی آرپی هستند و نمی دانند که آیا این روش درمانی می تواند عوارض کوتاه یا طولانی مدتی برایشان در پی داشته باشد یا نه؟ ممکن است استفاده از پی آرپی عوارضی مانند عفونت به دنبال داشته باشد. مثلا مدتی مد شده بود غبغب را لیزر می کردند که در محل ورود لیزر لیپولیز به غبغب، زخم های بدی تشکیل می شد و مشکلاتی برای بیمار پیش می آمد. در مورد پی آرپی هم همین مساله صادق است. یعنی اگر پی آرپی با دقت و مهارت لازم انجام نشود، ممکن است عفونت های زیرپوستی برای بیمار ایجاد شود و او را به دردسر بیندازد اما خوشبختانه پی آرپی جزو درمان های ایمن است و اصلا به همین دلیل برخی از پزشکان آن را توصیه می کنند. در این روش ممکن است بیمار از روند درمانی خود نتیجه بگیرد یا نگیرد اما عارضه خاصی او را تهدید نمی کند و مشکلی برای پزشک و بیمار به وجود نمی آورد. شاید تنها مشکل این کار، هزینه هدر رفته بیمار باشد.
پی آرپی درمان ریزش مو است؟
از وقتی خودم را شناختم و به عنوان یک نوجوان جلوی آینه رفتم تا زیبایی های مردانه ام را جستجو کنم و به آن اهمیت دادم می دانستم این موها روی سرم نخواهد ماند، می دانستم کم مویی در خانواده ما ارثی است و به چشم می دیدم برادرهای بزرگ ترم و همه عمو و دایی ها با گذشت سال و ماه از عقب نشینی موهای سرشان می نالند…
«از وقتی خودم را شناختم و به عنوان یک نوجوان جلوی آینه رفتم تا زیبایی های مردانه ام را جستجو کنم و به آن اهمیت دادم می دانستم این موها روی سرم نخواهد ماند، می دانستم کم مویی در خانواده ما ارثی است و به چشم می دیدم برادرهای بزرگ ترم و همه عمو و دایی ها با گذشت سال و ماه از عقب نشینی موهای سرشان می نالند…
خلاصه اینکه از بس این موضوع دغدغه خانوادگی مان بود، به اندازه یک متخصص پوست در مورد علل ریزش مو و اینکه ارث چقدر در این رابطه موثر است، اطلاعات دارم و به اندازه آنها با انواع و اقسام درمان های ریزش مو سروکار داشته ام. حالا که ۳۲ ساله شده ام و ازدواج کرده ام، خالی شدن موهای جلوی سرم به وضوح دیده می شود و شبی نیست که بدون استفاده ماینوکسیدیل به رختخواب بروم، اما این درمان ها خسته کننده اند و تبلیغات در مورد درمان های جدید مانند کاشت سلو ل های بنیادی و پی آر پی و اینکه پایان کابوس ریزش موهاست، وسوسه ام می کند سری به این کلینک ها بزنم، اما چون به سختی درس خوانده ام و در یک شرکت مهندسی کار می کنم و به سختی پول درمی آورم، نمی توانم تن به کاری دهم که بی نتیجه باشد و شاید هم عارضه دار. برای همین به «سلامت» ایمیل زده ام، چون به شما اعتماد دارم. آیا پی آر پی برای ریزش موها مفید است؟ تزریق سلول های بنیادی چطور؟» «مهرداد. الف» این ایمیل را برای ما فرستادند و «میزگرد زیبایی» این هفته برای پاسخ به این خواننده گرامی تهیه شده است.
● نگاه متخصص پوست
دکتر امیرهوشنگ احسانی/ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
پی آرپی معجزه قرن است؟!
متاسفانه چند سالی است که در تبلیغات از پی آرپی به عنوان معجزه قرن نام برده می شود در حالی که این شعارها صحت ندارد. نباید پی آرپی را به عنوان یک روش درمانی کاملا نادیده گرفت ولی تبلیغ بیش از حد آن به عنوان یک معجزه نیز اشتباه است. برخلاف آنچه گفته می شود پی آرپی سلول های بنیادی نیست؛ در واقع پی آرپی پلاسمای غنی شده از پلاکت است که از ۲ دهه پیش در زمینه های ورزشی و بعد از آن در درمان جراحات مخاط دهان (به خصوص لثه) استفاده می شود. برای تهیه پلاکت غنی شده، خون بیمار سانتریفیوژ می شود و بعد از جدا شدن سلول های مختلف در خون برحسب وزنشان (ابتدا گلبول های قرمز، بعد سفید، بعد پلاکت ها و در نهایت پلاسما)، پلاکت را از پلاسما با سرنگ می کشند و به بدن بیمار تزریق می کنند.
پلاکت، فاکتور رشد دارد و این فاکتورهای آزاد شده به تولید رگ در محوطه ای که پلاکت تزریق می شود کمک می کند. از نظر تئوری، گفته می شود که پی آرپی در ترمیم زخم، رشد مو و… موثر است. حدود ۲۰ ۱۵ سال است که این روش در ترمیم زخم کاربرد دارد و تجربه ها و بررسی ها در این خصوص زیاد است، اما در مورد تاثیر آن در رشد مو هنوز مدارک و مستندات کافی وجود ندارد.
اخیرا در برخی مراکز، بعد از کاشت مو پلاسمای غنی شده از پلاکت را کنار ریشه تزریق می کنند و در تبلیغات می گویند پی آرپی رشد موی کاشته شده و تراکم آن را بیشتر می کند اما هنوز این روش در دنیا توصیه نمی شود و کاربرد ندارد.
برخی مقاله های منتشرشده در مجله های معتبر پزشکی، از یک سو نشان می دهند پی آرپی می تواند ضخامت مو و تراکم و رشد آن را بیشتر کند اما در همین مقاله ها آمده که پی آرپی نقشی در رشد موهای جدید ندارد و نمی تواند باعث افزایش تعداد موها شود. برخی دیگر از مقاله ها نیز بر بی اثر بودن پی آرپی در رشد، ضخامت و تراکم مو تاکید دارند. به عبارتی تاکنون مطالعه های قوی و مستندات محکم در مورد این موضوع که پی آرپی در کنار پیوند مو و بعد از آن برای تقویت مو موثر است، وجود ندارد، اما به هر حال به عنوان یک روش درمانی در کنار سایر روش ها می توان آن را پذیرفت.
آقایی که مدت های طولانی برای رشد مو دارو مصرف کرده و شرایط کاشت مو را ندارد، می تواند از پی آرپی به عنوان کمک درمان استفاده کند اما نباید انتظار داشته باشد که این روش به تنهایی به رشد مجدد و افزایش تراکم موهایش کمک کند.
پی آرپی عوارض کوتاه مدت چندانی ندارد. ممکن است محل تزریق دردناک باشد و خونمردگی و کبودی ایجاد کند اما عوارض بلندمدت هنوز مشخص نشده است. به هر حال وقتی فاکتور رشد تزریق می شود، ممکن است مسیر استاندارد را طی نکند و باعث رشد غیرطبیعی سلول های زیرپوستی شود. هنوز موارد اثبات شده ای از این عوارض در دنیا گزارش نشده اما به هر حال استفاده از پی آرپی به مطالعه های بیشتری نیاز دارد تا ایمن و بی ضرر بودن آن بررسی شود.
● نگاه متخصص پوست
پرسشی از دکتر محمدعلی نیلفروش زاده
رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول های بنیادی
پـی آرپـی یـعنی هـمان سـلـول بـنـیـادی؟
سلامت: آیا واقعا پی آرپی در این حد وسیعی که تبلیغ می شود کارایی دارد و برای همه افراد کم مو و بی مو موثر است؟ درباره کاربردش در درمان طاسی که سوال این خواننده ماست. توضیح می دهید؟
روزی نیست که ما متخصصان پوست با بیمارانی مواجه نشویم که کرم گران قیمت یا روشی را استفاده کرده اما جوانی پوست را تجربه نکرده اند، یا فلان دستگاه اولتراسوند و ماساژ صورت را برای لیفتینگ به کار برده اند اما به نتیجه مطلوب نرسیده اند. نتیجه تبلیغاتی که بدون کنترل در مجله ها چاپ می شود و آگهی های تبلیغاتی ماهواره و روزنامه ها و ضمانت هایی که این افراد درباره روش و محصول می دهند، همین است. اجازه بدهید اول هم به این آقای محترم که قبل از صرف هزینه و زمان به کسب اطلاعات پرداختند تبریک بگویم و هم به «سلامت» که به عنوان منبع کسب اطلاعات توانسته خود را امین مردم معرفی کند و اعتماد آنها را به دست بیاورد.
واقعیت این است که کاربرد پی آرپی در درمان طاسی، ایده ای نو است که فقط در مرحله تحقیق است نه درمان. مطالعه های کلینیکی منتشرشده هم محدود است و در برخی حتی نتیجه واضحی هم به دست نیامده. جالب است بدانید حتی تحقیقات در این مورد به کاربرد این روش در افراد تحت درمان با پیوند مو محدود است. در برزیل بهبود ۱۵ درصد در قطر و تعداد موها در این روش دیده شده اما در مطالعه مکزیک تاثیر واضحی نداشته است.
▪ اینکه می گویند تزریق پی آرپی همان تزریق سلول های بنیادی است. درست است؟
نه، تزریق پی آرپی، با تزریق سلول های بنیادی فرق دارد. تزریق سلول های بنیادی (یا سلول های فیبروبلاست که در جوانسازی پوست استفاده می شوند) فقط در مراکز تحقیقاتی دانشگاهی معتبر و با تجهیزات استاندارد و پیشرفته انجام می شود اما پلاکت ها اجسام کروی یا بیضوی شکل کوچکی هستند که از قطعه قطعه شدن سلول های بزرگ در مغزاستخوان حاصل می شوند اصولا پلاکت سلول نیست که هسته داشته باشد و بتواند تقسیم شود، بنابراین نمی تواند سلول بنیادی باشد! قطعا این روش با تزریق سلول های بنیادی فولیکول مو که فقط در مراکز معتبر و برجسته دنیا و فقط در یک مرکز تحقیقاتی در ایران آن هم در فاز حیوانی در حال انجام است، کاملا تفاوت دارد در حالی که متاسفانه تعدادی از مراکز از عبارت «سلول های بنیادی» برای عوام فریبی استفاده می کنند. بیماران محترم باید توجه کنند که فریب این عبارت ها را نخورند و کاری نکنند که پشیمانی به دنبال داشته باشد.
▪ برای آنهایی که پی آرپی، را نمی شناسند، کمی راجع به عملکرد آن توضیح می دهید؟
پی آرپی در واقع تغلیظ پلاکت در حجم کوچکی از پلاسماست یعنی اگر به طور معمول و متوسط پلاکت طبیعی خون ۰۰۰/۲۰۰ عدد در میکرولیتر است، در پی آرپی این تعداد به ۰۰۰/۰۰۰/۱ می رسد. وقتی پلاکت های ما، خارج از خون و در بافت قرار می گیرد، با موادشیمیایی متفاوتی فعال می شود و فاکتورهای رشدی از خود آزاد می کند که باعث جذب سلول های بنیادی به محل آسیب خواهد شد. به عنوان نمونه نتیجه این عمل می تواند ساخت عروق جدید، کلاژن و الاستین (ماده ای که به استحکام و جوانی پوست کمک می کند) باشد. پی آرپی باعث ضخامت بهتر پوست و الاستیته آن می شود و اثر پرکنندگی متوسط دارد و یک مایه مطمئن و طولانی مدت برای جوانسازی پوست فراهم می کند.
▪ پس برای جوانسازی پوست روش مفیدی است؟
کاربرد پلاسمای غنی از پلاکت (پی آرپی) در جوانسازی پوست هم یک استراتژی درمانی نوین است. گزارش ها و مقاله های محدودی در مورد کاربرد و اثربخشی پی آرپی وجود دارد که در بعضی مطالعه ها کاربرد پی آرپی را از نمونه های حیوانی دریافت کرده اند. از تحقیقاتی بودن این روش که بگذریم، موفقیت این روش به میزان زیادی به شیوه تهیه پی آرپی بستگی دارد. سانتریفوژ مورد استفاده باید استریل و فرایند تولید باید به شیوه ای باشد که هیچ آسیبی به پلاکت ها نرسد زیرا در صورتی که این کار به درستی انجام نشود، نتایج مطلوبی به دنبال نخواهد داشت.
▪ آیا کسانی هم هستند که مجاز به استفاده از این روش نباشند؟
با توجه به اینکه تاکنون مطالعه های کلینیکی اندکی در مورد کاربرد پی آرپی در جوانسازی پوست منتشر شده ، نمی توان اظهارنظر کرد. البته بیماران با اختلالات پلاکتی، عفونت در محل موردنظر، بیماری های تب دار، بیماری های کبدی مزمن و کسانی که تحت درمان با داروهای ضدانعقادی هستند، مجاز به استفاده از این روش نیستند.
▪ هزینه این کار چقدر است؟
هزینه ها خیلی متفاوت است. هیچ کنترلی هم روی آن نیست. با توجه به کیتی که استفاده می کنند از ۳۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و نیم حتی
۲ میلیون هم می شود که واقعا نیاز به بررسی و پ یگیری دارد.
الهه رضاییان
ندا احمدلو
«میزگردزیبایی» درباره درمان ریزش مو با حضور
دکتر محمدعلی نیلفروش زاده و دکتر امیرهوشنگ احسانی متخصصان پوست
دکتر رضا وقردوست فوق تخصص جراحی پلاستیک
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir )
