تبیان، دستیار زندگی

استفاده شخصي از خودروهاي دولتي همواره به يکي از بحث برانگيزترين مباحث ميان داعيه داران عدالت  و صاحبان يک چينن خودروهايي تبديل شده است به نحوي که اين داعيه داران با اشاره به ضرورت استفاده کاري از خودروهاي دولتي، خواستار عدم استفاده شخصي از يک چنين خودروهايي شده اند. فارغ از اين که اين امر تاکنون تا چه حد عملياتي شده است و به واقع از خودروهاي «خدمت» در جهت «خدمت» به خلق خدا بهره برداري شده است، ذکر نکته اي مهم به نظر مي رسد و آن هم چيزي نيست جز استفاده اين خودروها از سهميه ويژه خودروهاي دولتي. اگر تا به امروز استفاده شخصي از خودروهاي دولتي، خيانت به منافع ملي و عمومي محسوب مي شد، امروز که اين خودروها اين مجال را يافته اند تا از بنزين سهميه اي نيز براي اين گونه استفاده هاي شخصي استفاده کنند، اين خيانت دو چندان شده است و ما شاهد ضرري مضاعف به منافع عمومي و سرمايه هاي اين کشور از سوي عده اي «دولتي» هستيم.
واقعيت اين جاست که اختصاص سهميه ماهانه براي بنزين خودروهاي مختلف، از يک فلسفه و مبناي اصولي برخوردار است و اين گونه نيست که به هر قيمتي و به هر خودرويي سهميه اي اختصاص يابد. هيچ کس را هم ياراي اعتراضي نباشد و نتواند نسبت به اين امر معترض شود، بلکه حال که اين سهميه به اين خودروها اختصاص يافته است و از اين امر گريزي نيست، مي توان با نظارت بر نحوه استفاده از خودروهاي دولتي و متوقف کردن خودروهايي که ماهيتي دولتي دارند و به صورت «شخصي» مورد استفاده قرار مي گيرند، از يک سو از هدر رفت سرمايه اي که به واقع «ملي» است، جلوگيري کرد و از سوي ديگر به صاحبان يک چنين خودروهايي نشان داد که ديگر زمان دم زدن از عدالت و عمل کردن بر پايه بي عدالتي گذشته است و همگان به رويه اي يکسان در استفاده از بنزين سهميه اي نيازمنديم.   

    مردم سالاری؛ نویسنده : پژمان موسوی

رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام با اشاره به آرزوي ديرين مبارزين انقلاب اسلامي براي تأسيس مراکزي جهت تحصيل علوم اسلامي طلبه ها و دانشجويان سراسر ممالک اسلامي و غيراسلامي گفت: براساس آن آرزو و نياز واقعي در نخستين سال هاي پس از پيروزي نسبت به تأسيس دو مرکز يعني دانشگاه بين المللي امام خميني(ره) قزوين و مرکز جهاني علوم اسلامي قم اقدام شد و همه جهان بايد بدانند که اين مراکز صرفا براي تحصيل علوم مي باشند و در جهت تعميق وحدت اسلامي عمل مي کنند.
هاشمي رفسنجاني صبح ديروز در ديدار جمعي از دانشجويان دوره هاي کوتاه مدت مرکز جهاني علوم اسلامي علم را يک اصل قرآني خواند و افزود: شناسايي ابعاد مختلف دين و آموزش آن به مردم يک تکليف علمي براي کساني است که در جهت تحصيل و تدريس توانايي دارند. وي ادامه داد: دانش واقعي هميشه باعث الفت و وحدت مي شود و تفرقه هميشه در سايه جهل رشد مي کند.
رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام با نسبي خواندن اهداف به دست آمده تأسيس مراکزي جهت تحصيل دانشجويان و طلبه هاي مسلمان گفت: در طول تاريخ طولاني اسلام شاهديم که بسياري از ممالک اسلامي نسبت به آموزش مسلمانان اقدام مي کردند که مرکز بيت الحکمه از نخستين مراکز اسلامي در صدر اسلام مي باشد.
هاشمي رفسنجاني با ارايه روند تاريخي تأسيس دانشگاه جندي شاپور در ايران گفت: وجود اين مرکز در دوره ساساني يعني ايران قبل از اسلام و حضور دانشمندان و دانش پژوهان از اقصي نقاط جهان در آن مرکز نشان از اهتمام ايرانيان به علم است و اين روند در دوره اي پس از اسلام در مراکز ديگر ادامه يافت. رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام با اشاره به اقدامات ارزنده الازهر مصر و مراکزي در حله، نجف و جبل عامل گفت: يکي از عوامل نشر معارف متعالي مکتب اهل بيت (ع) وجود چنين مراکزي است که بدون حب و بغض به تبيين آن مي پردازند. وي با بيان جامعيت علوم در گذشته گفت: شکي نيست که توسعه علمي اروپا مديون دانشمندان اسلامي، به خصوص ايراني است و متأسفانه امروزه جهان اسلامي نيازمند علوم غرب است و انقلاب اسلامي مصمم است که آن دوران پرشکوه را به جهان اسلام برگرداند و دشمنان اسلام از همين مي ترسند و به انحاي مختلف مانع تراشي مي کنند.  

ایسنا

حضرت سکينه دختر امام حسين(ع) فرمود: چون پدرم شهيد شد، او را درآغوش گرفتم و بي هوش شدم، در آن حال شنيدم که مي فرمود: اي شيعيان من، هر وقت آب خوشگوار نوشيديد مرا ياد کنيد و هر زمان نام غريب يا شهيدي را شنيديد بر من گريه کنيد. (مصباح کفعمي)
داود رقي گويد: خدمت امام صادق(ع) بودم. آن جناب آب طلب نمودند، چون نوشيدند رقت کردند و چشم مبارکشان پر از اشک شد و گريستند. سپس فرمودند: اي داود خدا قاتل حسين(ع) را لعنت کند. چه اندازه ياد حسين(ع) زندگي را ناگوار مي کند. من هيچگاه آب سرد ننوشم جز اينکه حضرت حسين(ع) را ياد کنم و هر کس آب نوشد و حضرت حسين(ع) و اهل بيتش را ياد کند و کشنده او را لعنت نمايد، خداوند صدهزار حسنه براي او بنويسد و صدهزار گناه از او محو کند و صدهزار درجه براي او بالا برد و گويا صد هزار بنده آزاد کرده است و خداوند متعال در روز قيامت او را صورتي درخشان (با قلبي مطمئن) محشور فرمايد.
در حديقه الشيعه ولئالي الاخبار آمده است: حضور يکي از ائمه طاهرين عليهم السلام سخن از يکي از شب هاي متبرکه و فضيلت آن و ثواب احيا و اعمال خيري که در آن شب انجام مي گيرد به ميان آمد. يکي از حاضران با تأسف عرض کرد: آه! که من در آن شب غافل بودم و آن را به غفلت  گذراندم.  امام فرمود: عمل تو در آن شب از همه افزون و ثواب تو از همه بيشتر بود. چون در آن شب آب خوردي و امام حسين(ع) را ياد کردي و بر ظالمانش لعنت کرده و از ايشان تبري نمودي.   

دوپينگ، تعقيب و گريزي است كه كلاه‌بردارها هميشه يك قدم از پليس‌ها جلوتر هستند.

«توردو فرانس» يا همان مسابقات دوچرخه‌سواري دور فرانسه بعد از سال‌هاي طولاني براي مردم اين كشور به صورت يك آيين مفرح تابستاني درآمده، اما امسال رسوايي‌هاي پيش آمده در آخر تور، دل و دماغي براي آنها باقي نگذاشت.

دوچرخه‌سواري از ورزش‌هايي است كه به خاطر سختي‌هايش خيلي زود به دوپينگ آلوده شد. اما قضيه هيچ‌وقت به افتضاحي امسال يعني نود و چهارمين دوره معتبرترين مسابقه دوچرخه‌سواري جهان نبود. وقايع اين دوره باز رسانه‌ها و افكار عمومي را متوجه دوپينگ اين بزرگ‌ترين داستان واقعي پليسي علمي كرد.

دوپينگ از كلمه هلندي dop گرفته شده. استعمارگران هلندي در آفريقاي جنوبي ديده بودند كه جنگجويان قبيله زولو قبل از رفتن به نبرد، براي تقويت خودشان نوشابه‌اي مي‌نوشند كه به آن dop گفته مي‌شد.

پيدا كردن موادي كه با خوردن يا استعمال آن بتوان قدرت افراد را زياد كرد، يك آرزوي تاريخي براي انسان‌ها در تمام كره خاكي بوده است. حتي ريشه‌هاي اين مسئله را مي‌شود در المپيك‌هاي باستاني هم پيدا كرد.

اما در دوران معاصر اولين تلاش‌هاي ثبت شده دوپينگ در ورزش قهرماني به اواخر قرن نوزدهم برمي‌گردد كه دوچرخه‌سواران براي بالا بردن توانايي‌هايشان از موادي مثل كوكائين و كافئين و حتي الكل استفاده مي‌كردند. در همان زمان بارون پير دوكوبرتن، بنيانگذار المپيك نوين، پاك بودن ورزشكاران را جزو مهم‌ترين مرام‌هاي اين بازي‌ها قرار داد.

اما در المپيك‌هاي ابتداي قرن بيستم بعضي از برندگان مدال طلا در رشته‌هاي سختي مانند دوي ماراتن به طور واضح از مواد نيروزا استفاده مي‌كردند و حتي بعضي از آنها جانشان را به خاطر اين مسئله از دست دادند.

ضد دوپينگ
در سال 1928، استفاده از مواد نيروزا به طور رسمي ممنوع اعلام شد. اما نزديك به نيم قرن بعد يعني در سال1966 بود كه فيفا براي اولين بار استفاده از آزمايش‌هاي تشخيص را در جام جهاني آن سال شروع كرد. در المپيك‌هاي تابستاني و زمستاني 2 سال بعد هم آزمايش از قهرمانان المپيكي شروع شد.

با اجباري شدن آزمايش‌هاي دوپينگ، تعقيب و گريز بزرگي شروع شد كه در يك طرف آن دانشمنداني بودند كه به دنبال روش‌هاي جديد دوپينگ مي‌گشتند و در طرف ديگر، محققاني كه مي‌خواستند دست طرف مقابل را رو كنند. در سال1999، با تشكيل سازمان جهاني مبارزه با دوپينگ (WADA) فعاليت‌هاي ضددوپينگ در سراسر دنيا تحت يك مديريت متمركز دنبال مي‌شود.

مبارزه با دوپينگ امروزه در همه جاي دنيا با جديت بيشتري پيگيري مي‌شود. به همين دليل ميزان رسوايي‌هاي ورزشي در چند سال اخير بسيار بيشتر از دهه‌هاي قبل شده است. چه قهرمانان بزرگي كه با يك آزمايش، از اوج افتخار با سرشكستگي محو شده‌اند. آثار اين قضيه را در كشور خودمان هم مشاهده كرده‌ايم.

 مواد مخدر ضددرد
مانند: هروئين، مرفين، ماري جوانا و متادون
تأثيرات: از بين بردن درد و كاهش اضطراب

 استروئيدهاي آنابوليك
مانند: تستوسترون، ناندرولون، THG
تأثيرات: حجيم كردن عضلات و بالا بردن قدرت، استقامت و مبارزه‌جويي

 هورمون‌هاي پپتيدي
مانند: EPO، هورمون رشد وانسولين.
تأثيرات: EPO حجم گلبول‌هاي سرخ را زياد مي‌كند. هورمون رشد باعث ترشح بيشتر فاكتورهاي رشد در عضلات مي‌شود. در مورد انسولين هم با بالا رفتن امكان ذخيره مواد قندي در بدن، بازيابي بعد از فعاليت شديد بدني تسريع مي‌شود.

روش شناسايي: هنوز روش مطمئني براي تشخيص EPO اضافي وجود ندارد. شناسايي هورمون رشد عملا غيرممكن است. براي شناسايي انسولين هم محققان هنوز در حال مطالعه هستند.

 مهاركننده‌هاي بتا-2 
مانند: سالبوتامول، تربوتالين‌ (فقط براي درمان آسم مجاز هستند)
 تأثيرات: بهتر كردن تنفس و افزايش اكسيژن رساني به گلبول‌هاي قرمز خون
 مواد محرك: مانند: آمفتامين، كوكائين، افدرين و استركنين
تأثيرات: افزايش هوشياري و مبارزه جويي، كاهش خستگي و بالا بردن ضربان قلب

 هورمون‌هاي فوق كليوي
مانند: ضد التهاب‌ها و آرام بخش‌ها
نحوه شناسايي: بسته به وضعيت فرد، استفاده درماني از اين هورمون‌ها مجاز است اما روش‌هاي شناسايي موجود نشان نمي‌دهد اين مواد كي و چگونه مصرف شده‌اند و بنابراين وجود اين مواد در هر حال دوپينگ محسوب مي‌شود.

 مواد پوشاننده
مانند: مواد ادرارآور و اپي‌تستوسترون
تأثيرات: بالابردن دفع مايعات بدن و پوشاندن آثار ساير داروها.

 دوپينگ خوني
 تزريق خون يا فرآورده‌هاي خوني، گردش اكسيژن در خون را بهتر مي‌كند و با بالا بردن تعداد گلبول‌هاي قرمز، خستگي را كم و استقامت را زياد مي‌كند. اين روش معمولا با  EPO  به كار مي‌رود.

شناسايي: در صورت استفاده از خون فرد ديگري- البته با گروه خوني مشابه- اين نوع دوپينگ قابل شناسايي است، اما اگر از خون ذخيره شده خود فرد به او تزريق شود، دوپينگ غيرقابل تشخيص مي‌شود.

تاريخچه رسوايي‌هاي دوپينگي
1904: تامس هيكس آمريكايي بعد از اول شدن در دوي‌ماراتن المپيك از هوش رفت. او از مخلوط الكل و استركنين استفاده كرده بود.

1953: تيم وزنه‌برداري شوروي با تزريق تستوسترون قهرمان جهان شد.

1962: مربي تيم وزنه‌برداري آمريكا با قرص‌هاي ديانابول، حال روس‌ها را گرفت و تيمش را قهرمان كرد.

1967: در مسابقات دوچرخه‌سواري دور فرانسه، تام سيمپسون در مرحله كوهستان از هوش رفت و سرانجام مرد. در كوله‌پشتي او 2 بسته پر و يك بسته خالي آمفتامين پيدا شد.

دهه‌هاي 1970 و 1980: ورزشكاران كشورهاي بلوك شرقي در اين سال‌ها بسياري از مقام‌هاي قهرماني را در رشته‌هاي مختلف كسب مي‌كردند. در همان موقع هم آنها متهم بودند به‌طور سازماندهي شده از داروهاي نيروزا استفاده مي‌كنند. پس از سقوط كمونيسم مداركي براي اثبات اين ادعا كشف شد.

1988: در مسابقات دوي100متر، بن‌جانسون كانادايي، هم رقيب نامدار آمريكايي‌اش يعني كارل لوئيس را پشت سر گذاشت و هم با شكستن ركورد دنيا، مدال طلا گرفت، اما بلافاصله با مثبت اعلام شدن آزمايش دوپينگ او، مدال و ركورد پس گرفته شد.

1994: مارادونا در ميانه مسابقات جام جهاني فوتبال به دليل مصرف كوكائين از همراهي تيم آرژانتين محروم شد. او تا به امروز هم از آثار اعتياد شديد رنج مي‌برد.

1998: تيم فستينا از توردو فرانس كنار گذاشته شد، چرا كه دريكي از خودروهاي آنان مقادير زيادي از انواع داروهاي نيروزا پيدا شده بود.

2002: مدال قهرمانان اسكي نورديك المپيك زمستاني از اسپانيا و روسيه پس گرفته شد. آزمايش دوپينگ آنها مثبت اعلام شده بود.

2006: به جز 2 نفر، كل تيم ملي وزنه‌برداري ايران در آستانه بازي‌هاي آسيايي به علت مثبت بودن آزمايش‌هاي دوپينگ‌شان براي مدت 2 سال محروم شدند.

2007: ميكائيل راسموسن كه تا 4 مرحله مانده به پايان توردوفرانس پيشتاز بود، به علت سرپيچي ماه قبل از انجام آزمايش دوپينگ، توسط تيم خودش محروم شد. چند دوچرخه‌سوار سرشناس از قزاقستان، آلمان و ايتاليا هم به علت دوپينگ از مسابقات كنار گذاشته شدند.

علم در دو سوي يك نبرد بي‌پايان

المپيك 1988 سئول، فينال دو 100متر، كمتر از 10 ثانيه طول كشيد تا همه ديدند بن جانسون كانادايي بالاخره بعد از ماه‌ها كري‌خواندن، تمام رقيبان را جا گذاشت و از خط پايان گذشت.

اما زياد طول نكشيد كه با اعلام دوپينگي بودن جانسون، ورق برگشت و مدال طلا را به كارل‌لوئيس، دونده اسطوره‌اي آمريكايي‌ها دادند. آن موقع خيلي‌ها عقيده داشتند كه ماجرا، توطئه آمريكايي‌هاي مغرور است كه بدجوري دماغشان سوخته بود.

6سال بعد، در جام جهاني1994 آمريكا،‌ بعد از چند بازي اول، مارادوناي افسانه‌اي به جرم استفاده از كوكائين از ادامه مسابقات محروم شد. باز هم داد و قال هواداران دوآتشه كاپيتان آرژانتين بلند شد كه اين تهمت‌ها به قهرمان ما نمي‌چسبد.

اصولا هر جا قهرمان بزرگي با اتهام دوپينگ روبه‌رو مي‌‌شود، خود يا هوادارانش سريع به سراغ «نظريه توطئه» مي‌روند و سرنخ ماجرا را به رقباي حسود، شبكه‌هاي مافيايي يا امپرياليسم جهاني و... برمي‌گردانند. متاسفانه يا خوشبختانه، رسوايي‌ها به همين سادگي توجيه نمي‌شوند. بن جانسون بعدا قبول كرد كه دوپينگ كرده بود. حال و روز مارادونا هم كه تعريف ندارد. تا به حال چندين بار به علت اعتياد شديد تا پاي گور جلو رفته است.

اعلام مثبت بودن دوپينگ يك قهرمان فقط به ريختن آبروي او يا ضدحال خوردن طرفدارانش محدود نمي‌شود؛  از آنها مهم‌تر، بر باد رفتن سرمايه‌گذاري‌هاي كلان انجام شده براي آماده‌سازي يك ورزشكار حرفه‌اي و به هم خوردن قراردادهاي تجاري زيادي است كه حول محور ورزشكاركذايي بسته شده‌اند. گاه صحبت از ميليون‌ها دلار پول است. اينجاست كه اهميت و حساسيت كار دانشمندان ضد دوپينگ خودش را نشان مي‌دهد.

وقتي پاي رقم‌هاي درشت وسط است، افراد ذي‌نفع حاضرند براي به خطر نيفتادن منافع‌شان همه‌كاري كنند. شايد به همين دليل است كه تحقيقات ضددوپينگ به عنوان يكي از 10 شغل علمي بسيار سخت و خطرناك دنيا اعلام شده است.

دانشمندان ضددوپينگ، كارآگاه‌هايي هستند كه بايد با سلاح دانش، مشت خلافكاران را باز كنند. اما در آن طرف، افرادي كه روش‌ها و دارو‌هاي دوپينگ را عرضه مي‌كنند هم دانشمند هستند؛ يك نمونه بارز از علم در برابرعلم. اين، مبارزه را سخت مي‌كند.

در اينجا هم مثل همه تعقيب و گريزهاي پليسي، اول دانشمند بد، كار بدش را انجام مي‌دهد و بعد دانشمند خوب مي‌تواند خرابكاري‌هاي او را آشكار كند. اما همراه شدن رقم‌هاي حيرت‌انگيز با هوش و استعدادهاي برجسته باعث مي‌شود هميشه طرف شر اين داستان يك يا چند قدم جلوتر باشد. هنوز در مواردي مانند دوپينگ خوني با خون خود ورزشكار روش‌هاي شناسايي قابل اطمينان وجود ندارد.

نتيجه حضور پررنگ علم در دسته خلافكارها اين شده است كه به قول خوان آنتونيو سامارانش، رئيس سابق كميته بين‌المللي المپيك: «در موضوع دوپينگ، جنگ هيچ برنده‌اي ندارد!».  

     علی کاشفی پور - همشهری آنلاین

بر اساس این ماده اختیار همسر دائم بعدی از سوی مرد منوط به اجازه دادگاه پس از احراز توانایی مالی مرد و تعهد اجرایی عدالت بین همسران می‌شود. تبصره این ماده هم تصریح می‌كند ثبت ازدواج مجدد مرد منوط به پرداخت مهریه اول زن در صورت مطالبه اوست.
نقد و بررسی این ماده از لایحه تعجب‌برانگیز در شرایطی كه مسئولان و كارشناسان حوزه زنان برای تلاش همه دستگاه‌ها و قانونگذاران در تأمین حقوق معطل مانده زنان تأكید می‌كنند و از سویی دستگاه‌های اصلی متولی زنان كمترین واكنش اعم از موافقت یا مخالفت را در مواجهه با چنین پیشنهاداتی بروز می‌دهند، شاید چندان سهل و آسان نباشد.
منیره نوبخت ـ رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان ـ نظر خود را درباره ماده ۲۳ لایحه حمایت از خانواده گفت.
وی ضمن تأكید بر لزوم توجه به اصل لایحه حمایت از خانواده و ارزش و اهمیت آن، ماده ۲۳ را ماده‌ای بسیار مهم دانست كه لازم است نمایندگان مجلس آن را اصلاح كنند.
وی معتقد است نمایندگان مجلس ضمن اصلاح و عبور از ماده ۲۳، باید اصل لایحه را كه بسیار ارزشمند است، مورد توجه قرار دهند و از بررسی آن باز نمانند.
نوبخت قانون فعلی ازدواج مجدد مرد را دارای نواقصی و نیازمند اصلاحاتی برای جلوگیری از سوء استفاده مردان هوسران دارای سوء نیت دانست و اظهار كرد: لایحه قضایی حمایت از خانواده در تلاش است، جلوی سوءاستفاده از ازدواج مجدد را گرفته و این موضوع را سر و سامان دهد.
به گفته وی عرف و فرهنگ جامعه ایران با چند همسری مخالف است و موافق تك همسری است.
رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان تأكید كرد: قوانین ما باید از حقوق زنان دفاع كند و ما از نمایندگان مجلس تقاضا داریم كه در تصویب لایحه حمایت از خانواده این موضوع را مدنظر قرار دهند.
● تصویب ماده ۲۳ لایحه حمایت از خانواده امنیت روانی جامعه و زنان به خطر می‌اندازد
زهرا شجاعی ـ رییس سابق مركز مشاركت امور زنان ـ نیز در تحلیل پیشنهاد دولت به لایحه قضایی حمایت از خانواده، ضمن انتقاد از آن، ماده پیشنهادی را بازی با سرنوشت زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه توصیف كرد.
وی ابتدا با طرح این مهم كه یكی از مشكلات زنان جامعه ما، همواره مشكلات حقوقی در كنار مسائل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بوده است، قوانین موجود زنان را برای تأمین حقوق آن‌ها ناكافی و نامتناسب با شرایط موجود ارزیابی و بر ضرورت بازبینی بر قوانین مدنی تأكید كرد.
شجاعی خاطر نشان كرد: نبود درك درست از مسائل زنان كه همواره آن را در چارچوب ازدواج و نیز خانواده محصور كرده و بر سایر مطالبات زنان خط كشیده است، هر از گاهی باعث طرح چنین پیشنهاداتی شده است. چنانچه تا پیش از این پیشنهاد هم، با بحث ازدواج موقت مواجه بودیم.
وی سپس جزئیات ماده ۲۳ پیشنهادی دولت به لایحه قضایی حمایت از خانواده را بررسی و اذعان كرد: متأسفانه هرگاه به شرط عدالت برای اختیار كردن همسران دوم اشاره می‌شود، مفهوم اقتصادی و مالی پیدا كرده است، در حالی كه عدالت مدنظر قرآن، عدالتی است كه تأكید كرده است، شما مردان هرگز نمی‌توانید آن را اجرا كنید و لذا اصل را بر تك همسری قرار داده است.
وی گفت:‌ همان گونه كه قرآن هم تصریح و تاكید كرده است، ازدواج و تشكیل خانواده، حاصل یك رابطه روحی روانی و عاطفی است، نه صرفا اقتصادی.
شجاعی در ادامه افزود: همچنین باید روشن شود كه ازدواج جزو حقوق عمومی است یا خصوصی كه قرار است، دادگاه اجازه ازدواج مجدد مرد را صادر كند، در حالی كه شرط اجازه همسر اول بسیار شرط خوبی بوده است، آن هم در شرایط بسیار خاص و نادر.
رییس سابق مركز امور مشاركت زنان، بالا رفتن سطح مهریه به عنوان سدی برای ازدواج بعدی مرد از سوی زنان، به خطر افتادن بنیان خانواده، افزایش زنان معلقه و بلاتكلیف به عنوان پدیده شوم، افزایش فساد اخلاقی، به خطر افتادن امنیت روانی جامعه و زنان، نادیده گرفتن سلامت اخلاقی و غیره را از تبعات شوم ماده ۲۳ لایحه قضایی خانواده دانست و از مجلس خواستار توجه به این ناهنجاری‌ها شد.   

ضعف بينايي همزاد بشر است. براي همين عينك را مي‌شود جزء آن دسته از وسايل مصنوعي‌اي بدانيم كه براي سال‌ها بيشترين همراهي و نزديكي را با آدم‌ها دارند.

اما اين يار همراه، بالاخره يك عضو اضافي است كه بسياري از آنهايي كه عينكي هستند براي خلاص شدن از آن، از كوچك‌ترين فرصتي استفاده مي‌كنند. شايد به همين دليل است كه جراحي‌هاي اصلاح ديد چشم با ليزر، به‌رغم عمر كوتاهشان، تا اين اندازه در سراسر جهان محبوب و شايع شده‌اند.

آدم‌هاي زيادي از هر جنس و سن و مليت، عينك مي‌زنند چرا كه ديد آنها دچار مشكل شده. عيوب انكساري (نزديك‌بيني، دوربيني و آستيگماتيسم) به علت تغيير حالت چشم به وجود مي‌آيند. در اين موارد، چشم از فوكوس خارج شده و تصوير به‌درستي روي قرنيه تشكيل نمي‌شود.

عينك روشي نسبتا قديمي براي اصلاح اين عيوب است كه در بيشتر موارد خوب جواب مي‌دهد اما مشكلات خودش را هم دارد؛ مثلا در مواقعي دست‌و‌پاگير است و بايد بخشي از حواس آدم به كنترل كردن آن باشد يا چون يك شيء خارجي است احتمال گم شدن، فراموش كردن يا خراب شدن آن كم نيست. به اين دلايل، چشم‌پزشكان سال‌ها به دنبال روشي بودند كه با نوعي جراحي بتوان چشم را از داخل اصلاح كرد.

با رايج شدن استفاده از ليزر در پزشكي، تحقيقات زيادي درباره استفاده از اين نور در چشم‌پزشكي انجام شد. خوشبختانه نتايج نشان مي‌داد تغيير در انحناي قرنيه با كمك نوعي ليزر امكان‌پذير است.

از سال 1990، استفاده همگاني از ليزر براي رفع عيوب انكساري شروع شد و در عرض كمتر از 2 دهه، ميليون‌ها نفر به اين طريق عينك‌هايشان را كنار گذاشته‌اند. استفاده از ليزر براي اصلاح ديد، به چند روش مختلف صورت مي‌گيرد؛ معروف‌ترين روش به «ليزيك» (LASIK) معروف است كه در اينجا مراحل مختلف آن را مي‌بينيم:

عوارض جانبي
ليزيك عمل كم عارضه‌اي است اما خالي از عارضه هم نيست. اين عوارض 2 دسته هستند: دسته اول، عوارض خفيف و گذرايي هستند كه در عرض چند هفته از بين مي‌روند.

افت كيفيت بينايي به خصوص در شب، ديدن هاله در اطراف اشياي نوراني و خشكي چشم از جمله اين عوارض هستند.

دسته دوم، عوارضي هستند كه به طور نادر اتفاق مي‌افتند ولي مي‌توانند مشكلات جدي‌اي براي چشم و بينايي ايجاد كنند. عفونت، خشكي شديد چشم و مشكلات دائمي ديد در شب از اين دسته عوارض هستند.

معاينات اوليه دقيق و انتخاب روش مناسب، ‌احتمال بروز اين عوارض خطرناك را به حداقل مي‌رساند.

ساير روش‌ها
ليزيك به رغم شهرتش، تنها روش درمان عيوب انكساري چشم با ليزر نيست. در ليزيك با برداشتن لايه‌اي از سطح قرنيه، ليزر به عمق قرنيه تابانده مي‌شود. اما روش‌‌هاي ديگري هم وجود دارند كه در آنها لايه‌برداري چنداني از سطح قرنيه انجام نمي‌شود و تراش ليزري در همين سطح انجام مي‌شود. PRK و LASEK ، جزء اين دسته هستند كه ترميم سطح چشم در آنها طولاني‌تر است و البته درد بيشتري هم دارند. انتخاب روش مناسب براي هر بيمار وابسته به شرايط و انتظارات اوست.

کل اگر طبیب بودی
شاید این روزها کمتر این حرف را بشنویم، اما 10سال پیش که عمل‌هاي جراحی لیزری رفع عیوب انکساری چشم مانند «لیزیک» تازه داشتند رایج می‌شدند،‌ اگر در صحبت‌های خانوادگی بحث به این موضوع جالب و جدید کشیده می‌شد، به احتمال زیاد فرد شکاکی پیدا می‌شد که بگوید:

«اگر این لیزرها ضرر ندارند، پس چرا خود چشم‌پزشک‌ها هنوز بیشترشان عینکی هستند؟». این سؤال در نظر اول کاملا منطقی و بی‌خدشه به نظر می‌رسد اما می‌شود به آن از چند جنبه، جواب‌هایی علمی و قابل‌قبول داد.

اول اينكه هیچ روش درمانی را به طور مطلق نمی‌توان برای همه افراد توصیه کرد و به کار برد. در مورد لیزیک هم این قاعده وجود دارد؛ مثلا این عمل در مورد افرادی که قرنیه آنها ضخامت کم یا سطح نامنظم دارد، توصیه نمی‌شود. همچنین برای اشخاص مبتلا به بیماری قند هم این روش به کار نمی‌رود. یک پزشک در وهله اول یک آدم است و خودش هم ممکن است با چنین مشکلاتی درگیر باشد.

دوم اينكه باید توجه کرد که عمل اصلاح دید با لیزر نه یک درمان ضروری بلکه یک روش اختیاری است و عدم انجام آن، باعث ضرر و زیانی برای بیمار نمی‌شود. یکی از دلایل اصلی رواج لیزیک و روش‌های مشابه آن، خلاص‌شدن از عینک است.

شاید پزشک کذایی ما به عینکش به عنوان یک وسیله مزاحم نگاه نمی‌کند و حتی با توجه به نوع کارش،‌ آن را نوعی وسیله ایمنی می‌بیند که حین کار مانع رسیدن آلودگی به چشم‌هایش می‌شود.

سوم اينكه چشم هم مانند سایر اعضای بدن به هر حال با بالا رفتن سن، دچار پیری می‌شود؛ به همین علت حتی افرادی که عمل لیزیک کرده‌اند هم در سنین بالاتر از 40 سالگی ممکن است برای مطالعه مجددا به عینک احتیاج پیدا کنند. بسیاری از پزشکان متخصص در همین محدوده سنی هستند،‌ پس داشتن عینک برای آنها کاملا طبیعی است.

همچنین عمل‌هاي لیزر اصلاح دید در صورتی كه درست انجام شوند، در اکثر موارد عوارض جانبی چندانی به جا نمی‌گذارند اما مانند هر درمان دیگری، این عمل‌هاي بی‌خطر هم ممکن است در موارد خاص و معدودی باعث آسیب‌های اساسی در بیمار بشوند.

اینجاست که میزان ریسک‌پذیری بیمار به عامل مهمی در انتخاب یا عدم انتخاب یک روش تبدیل می‌شود. پزشکان هم مانند بسیاری از مردم شاید ریسک‌پذیری بالایی نداشته باشند؛ آن هم درباره یک عمل غیرضروری.

به دلایل بالا، مواردی مانند علاقه به استفاده از عینک به نشانه پرستیژ حرفه‌ای یا به عنوان وسیله‌ای برای پوشاندن مشکلات زیبایی را هم اضافه کنید. با توجه به دلايل گفته شده، هر آدمی، ازجمله یک چشم‌پزشک مجرب می‌تواند کاندیداي مناسبی برای عمل‌هاي جراحی لیزری رفع عیوب انکساری چشم نباشد و ترجیح بدهد کماکان عینکی بماند. به نظر شما عیبی دارد؟ 

ياسمن سلامتيان - همشهری آنلاین

هيرسوتيسم عارضه‌اى است كه در آن رشد بيش از حد مو در صورت و بدن وجود دارد. گرچه این عارضه ممکن است هم در مردان و هم در زنان رخ دهد،اما معمولاً تنها مشكل زنان محسوب مى‌شود.

 زنان مبتلا به هيرسوتيسم (hirsutism) موهاى تيره و ضخيمى بر روى صورت، قفسه سينه، شكم و پشت دارند.

اين موهاى ضخيم و تيره متفاوت با موهايى است كه زنان به طور عادى بر روى لب فوقانى، چانه، پستان‌ها يا شكم دارند و همچنين متفاوت با موهاى ظريفى است كه همه بدن آنها را مى پوشاند.

زنان بعضى گروه‌هاى نژادى (از جمله زنان منطقه مديترانه) نسبت به زنان سایر مناطق موهاى بدنى بيشترى دارند، اما  اين امر به معناى آن نيست كه آنها دچار هيرسوتيسم هستند.

علل هيرسوتيسم

هيرسوتيسم در زنان ممكن است ناشى از حساسيت بيش از حد پياز مو به هورمون‌هاى مردانه يا آندروژن‌ها باشد. (در بدن زنان هم در شرايط عادى اندكى آندروژن وجود دارد)

يا اينكه به علت ترشح غيرطبيعى مقادير زياد آندروژن‌ها يا هورمون‌هاى مردانه در بدن زن باشد. توليد زياد آندروژن در بدن زن ممكن است به علت يك غده يا تومور ترشح كننده هورمون مردانه يا به طور شايع تر به علت بيمارى" تخمدان چندکیستی" (PCO) باشد.

برخى از داروها نیز مى‌توانند هيرسوتيسم ايجاد كنند. از جمله اين داروها قرص‌هاى ضدباردارى خوراكى، هورمو‌ن‌ها و استروئيدهاى آنابوليك هستند.

همچنين پس از يائسگى هيرسوتيسم در زنان عارضه شايعى است. به نظر می‌رسد كه هيرسوتيسم داراى يك زمينه خانوادگى هم باشد. در صورت ابتلا به هيرسوتيسم پزشك ممكن است آزمايش هايى از شما به عمل آورد تا علت آن را كشف كند.

در صورتى كه علت معينى مشخص شود، سعى بر آن است که با رفع آن عامل هيرسوتيسم را درمان كنند. در غير اين صورت درمان‌هاى موضعى و  دارويى براى برطرف كردن موها تجويز می‌شود.

در صورتى كه به طور ناگهانى موهاى صورت و بدن‌تان افزايش يافت به پزشك مراجعه كنيد. همچنين اگر عادت ماهانه‌تان به هم خورد يا صدايتان كلفت شد، نيز بايد دكترتان را ببينيد.

راه‌های زدودن

اگر اضافه وزن داريد، وزنتان را كم كنيد. كاهش وزن مقدار هورمون‌هاى مردانه را كه باعث افزايش رشد مو مى‌شود، كاهش مى دهد. روش هاى موضعى مختلفى براى از بين بردن موهاى زائد وجود دارد:

تراشيدن: راحت ترين و بى خطرترين روش رفع موهاست. اما در اين روش ته ريش خواهيد داشت مگر اينكه هر روز موها را بتراشيد. ممكن است تراشيدن مكرر باعث تحريك شدن پوست شود. در صورت تحريك پوست مقدار كمى پماد هيدروكورتيزون يك درصد در محل بماليد.

دپيلاسيون (كرم هاى موبر): مى توان از كرم هاى موبر استفاده كرد. به اين ترتيب ته ريشى هم باقى نمى‌ماند. اما كرم‌ها ممكن است پوست را تحريك كنند. براى آزمايش حساسيت پوست، مقدار كمى كرم روى پوست داخل مچتان بماليد. يك روز صبر كنيد اگر واكنشى ظاهر نشد، مى‌توانيد از كرم استفاده كنيد.

رنگ برى (سفيد كردن): خميرهاى رنگ بر رامى توان روى موهاى زائد به كار برد. خمير را روى پوستتان بماليد و بگذاريد براى ۱۰ دقيقه بماند. سپس مطابق دستور روى برچسب، خمير را برداريد. خميرهاى رنگ بر هم ممكن است باعث تحريك پوست شوند.

اپيلاسيون (كندن و موم گذاشتن): اين روش ممكن است پوست را آزرده و يا افزايش جريان خون پياز مو رشد موها را سريع‌تر كند، اين روش‌ها توصيه نمى‌شوند.

الكتروليز: با اين روش مى‌توان به طور دائم از موهاى زائد راحت شد، شيوه كار به اين صورت است كه جريان الكتريكى ضعيفى از طريق يك سوزن به پياز مو وارد مى‌شود، الكتروليز گرانقيمت است و نياز به صرف وقت زياد دارد.

اگر قصد داريد الكتروليز انجام دهيد، اطمينان حاصل كنيد كه فردى كه اين كار را انجام مى‌دهد مجوز انجام اين كار را دارد و در كار خود ماهر است. ابزارهاى الكتروليز خانگى و موچين هاى الكترونيكى هم در بازار موجودند ولى معمولاً به خوبى عمل نمى‌كنند و قابل توصيه نيستند.

برطرف كردن موها با ليزر: در اين روش با استفاده از اشعه ليزر پياز مو نابود مى شود و بنابراين موى زائد مى ريزد. اين روش از رشد مجدد مو هم جلوگيرى مى كند. احتمالاً بايد جلسات متعدد درمانى در طول چند هفته را بگذرانيد و نتايج ممكن است هميشه دائمى نباشد. برطرف كردن موها با ليزر گران قيمت است و تنها بايد به وسيله پزشك داراى مجوز انجام شود.

اين روش ممكن است عوارضى جانبى مانند قرمزى، تيرگى يا روشنى پوست و جاگذارى روى پوست داشته باشد.

درمان دارویی هیرسوتیسم

بله، پزشكتان ممكن است داروهاى ضدآندروژن يا ضدهورمون مردانه براى كنترل هورمون هاى مردانه عامل هيرسوتيسم تجويز كند.

 داروهاى ضدآندروژن حداقل بايد ۳ تا ۶ ماه مصرف شوند تا نتيجه‌شان ظاهر شود. اين داروها مى توانند از رشد موهاى جديد جلوگيرى كنند اما بعيد است كه مقدار موهايى را كه از قبل وجود دارند تغيير دهند.

يك داروى موضعى (كرم افلورنيتين Eflornithine) هم موجود است كه به طور خاص رشد موهاى صورت را كند مى‌كند.

 اين كرم را بايد روى پوست صورت و چانه استعمال كرد و ممكن است ۴ تا ۸ هفته و گاهى بيشتر طول بكشد تا اثر آن ظاهر شود.   

دکتر زهرا عباسپور - همشهری آنلاین

آستيگماتيسم (astigmatism) يك نقص خفيف و به راحتى قابل درمان انحناى چشم شماست که باعث تارى ديد مى‌شود.

آستيگماتيسم هنگامى به وجود مى آيد كه لايه خارجى و شفاف جلوى چشم يعنى قرنيه و يا عدسى چشم كه درون چشم قرار دارد، انحنايش در يك جهت كمى متفاوت از انحنايش در جهت ديگر است.

 به اين ترتيب سطح قرنيه يا عدسى در بعضى نواحى مسطح‌تر يا منحنى‌تر از نواحى ديگر است. 

هنگامى كه قرنيه داراى اعوجاج باشد، شما مبتلا به "آستيگماتيسم قرنيه‌اى" هستيد. هنگامى كه عدسى داراى اعوجاج باشد" آستيگماتيسم عدسى" داريد.

هر دو نوع آستيگماتيسم، تارى ديد ايجاد مى‌كند، اما اغلب موارد آستيگماتيسم ناشى از نايكنواختى انحناى قرنيه است.

فرد مبتلا به آستيگماتيسم هم در فاصله نزديك و هم در فاصله دور تارى ديد دارد.

آستيگماتيسم معمولاً از هنگام تولد وجود دارد و ممكن است با دوربينى يا نزديك بينى تركيب شود. معمولاً اين عارضه ثابت مى‌ماند و در طول زمان بهتر يا بدتر نمى شود.

بسيارى از افرادى كه داراى مقدار اندكى آستيگماتيسم هستند که مقدار آن قدر زياد نيست كه نياز به عمل تصحيحى داشته باشد.

 علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه هاى آستيگماتيسم شامل موارد زير است:

 علل

در چشم شما دو بخش وجود دارد كه مسئول متمركز كردن تصاوير هستند: قرنيه و عدسى.

در چشم طبيعى اين عناصر كانونى كننده انحنايى يكدست مانند سطح يك توپ لاستيكى دارند.

قرنيه و عدسى با داشتن چنين سطح منحنى همه شعاع هاى نور وارد شده به چشم را به يك ميزان خم مى‌كنند (مى‌شكنند) و يك تصوير متمركز واضح بر روى پرده حساس پشت چشم يعنى شبكيه ايجاد مى‌كنند.

اما اگر انحناى قرنيه يا عدسى يكدست نباشد، شعاع هاى نور به طور يكسان نمى‌شكنند، در اين حالت شما دچار خطاى انكسار نور هستيد.

آستيگماتيسم يكى از اشكال مختلف خطاهاى انكسار نور در چشم است. در آستيگماتيسم، قرنيه يا عدسى در يك جهت انحناى بيشترى از جهت ديگر دارد.

آستيگماتيسم تصحيح نشده باعث تارى ديد مى شود. در اين حالت تارى ديد در يك جهت _ افقى، عمودى يا مايل _ بيش از جهت ديگر وجود دارد.

 آستيگماتيسم ممكن است در تركيب با ساير خطاهاى انكسارى مثل نزديك بينى يا دوربينى رخ دهد:

در نزديك بينى (ميوپى) انحناى قرنيه بيشتر از حد عادى است يا كره چشم درازاى بيش از حد طبيعى دارد. در نتيجه شعاع هاى نور به جاى آنكه دقيقاً روى شبكيه متمركز شوند، در جلوى شبكيه به هم مى رسند و اشياى دور تصويرى مبهم خواهند داشت.

در دوربينى (هيپروپى) انحناى قرنيه كمتر از حد عادى است يا كره چشم طول كمتر از حد طبيعى دارد، در نتيجه حالت عكس نزديك بينى رخ مى‌دهد. نور در پشت چشم متمركز مى‌شود و تصوير اشياى نزديك تار مى‌شود اما ديد دور عادى باقى مى‌ماند.

در اغلب موارد آستيگماتيسم از هنگام تولد وجود دارد. ممكن است آستيگماتيسم در نتيجه وارد شدن آسيب به چشم بيمار يا جراحى رخ دهد.

 آستيگماتيسم با مطالعه در نور كم يا تماشاى تلويزيون از فاصله نزديك بهتر يا بدتر نمى‌شود.

چه هنگامى بايد به چشم پزشك مراجعه كرد

اگر درجه آستيگماتيسم چشم شما آن قدر باشد كه در كارى كه مى خواهيد انجام دهيد اختلال ايجاد كند يا اگر كيفيت بينايى تان مانع رضايت شما از نحوه فعاليت هايتان است، به چشم پزشك مراجعه كنيد.

 چشم پزشك درجه آستيگماتيسم شما را تعيين مى كند و در مورد اينكه چه روشى را براى تصحيح بينايى تان انتخاب كنيد به شما مشاوره خواهد داد.

تغيير درجه آستيگماتيسم چشم در طول زندگى اگر اصولاً رخ دهد، بسيار تدريجى و كند است.

انجام معاينات منظم چشم، راه مناسبى براى شناسايى تغييرات حدت بينايى است تا در صورت لزوم عينك يا لنز تماسى براى شما تجويز شود يا شماره آنها تصحيح شود.يك فرد بزرگسال سالم بايد تا ۵۰ سالگى هر سه تا پنج سال يك بار معاينه چشم انجام دهد.

پس از ۵۰ سالگى  فواصل معاينات كمتر کنید. اگر دچار مشكلات انكسارى مانند آستيگماتيسم هستيد، هر دو سال يك بار به هر تعدادى كه چشم پزشكتان توصيه مى كند، به او مراجعه كنيد.

 تشخيص بيمارى

چشم پزشك شما ممكن است از ابزارهايى كه در زير مى آيد براى معاينه چشم شما استفاده كند:

قرنيه‌سنج (Keratometer) : چشم پزشك در قرنيه سنجى با استفاده از دستگاهى به نام قرنيه سنج يا كراتومتر ميزان و جهت گيرى آستيگماتيسم قرنيه‌اى را با اندازه گيرى ميزان نور منعكس شده از سطح قرنيه مشخص مى‌كند.

•كراتوسكوپ و ويدئوكراتوسكوپ: اين ابزارها براى تشخيص و تعيين مقدار انحناى سطح قرنيه در صورت وجود آستيگماتيسم مورد استفاده قرار مى گيرند.

كراتوسكوپ حلقه‌هاى نورانى را روى قرنيه مى افكند. سپس انعكاس اين حلقه هاى نورانى روى قرنيه از طريق كراتوسكوپ مورد مشاهده قرار مى‌گيرد و برحسب شكل و فواصل اين حلقه‌ها مى توان ميزان آستيگماتيسم قرنيه را محاسبه كرد.

با اتصال كراتوسكوپ به يك دوربين ويدئويى، ويدئوكراتوسكوپ ساخته شده است، كه با آن مى توان تصوير قرنيه را روى يك صفحه تلويزيونى ديد.

 ويدئوكراتوسكوپ رايج ترين وسيله مورد استفاده براى تعيين مقدار انحناى سطح قرنيه در آزمونى است كه مكان‌نگارى (توپوگرافى) قرنيه ناميده مى شود.

درمان

هدف درمان آستيگماتيسم تصحيح انحناى نايكنواخت قرنيه است كه باعث تارى ديد مى‌شود. درمان شامل تجويز عدسى هاى تصحيح كننده به صورت عينك يا لنز تماسى يا انجام جراحى تصحيحى مى شود:

 اصلاح ديد با تجويز عدسى تصحيح كننده: استفاده از عدسى هاى تصحيح كننده اثر ناشى از انحناى نايكنواخت قرنيه را برطرف مى كند. عدسى تصحيح كننده ممكن است به صورت لنز تماسى يا عينك باشد.

 لنزهاى تماسى: لنزهاى تماسى هر دو آستيگماتيسم هاى قرنيه و عدسى چشم را تصحيح مى كنند.

 انواع مختلفى از لنزهاى تماسى در دسترس است: لنزهاى سخت، لنزهاى نرم، لنزهاى يك بارمصرف، لنزهاى با كاربرد طولانى مدت، لنزهاى دوكانونى، لنزهاى سخت نفوذپذير نسبت به اكسيژن و.... با چشم پزشكتان در مورد اينكه كداميك از اين انواع مختلف لنز براى شما مناسب تر است، مشاوره كنيد.

يك شيوه ديگر استفاده از لنز تماسى براى تصحيح آستيگماتيسم "روش ارتوكراتولوژى" يا Ortho-K است. در اين روش شما چندين ساعت در روز لنز تماسى سخت به چشم مى گذاريد تا انحناى قرنيه تان تصحيح شود.

در روزهاى بعد  تعداد ساعات استفاده از لنز تماسى كاهش مى يابد و در حدى كه شكل جديد قرنيه حفظ شود. البته اگر مدتى استفاده از اين روش را قطع كنيد، قرنيه چشم دوباره به شكل اولش بازمى‌گردد.

 عينك: در مواردى كه به دلايل مختلف استفاده از لنز تماسى از جمله ترجيح بيمار امكان‌پذير نيست، انواع مختلف عينك مى‌تواند جانشين مناسبى براى لنز تماسى باشد.

 جراحى براى تصحيح عيوب انكسارى:  در روش جراحى با شكل دهى مجدد به سطح قرنيه، آستيگماتيسم تصحيح مى‌شود.   

دکتر زهرا عباس‌پور - همشهری آنلاین

چگونه ساعت زيستي را با ساعت اتاق هماهنگ كنيم؟

الان در نيويورک صبح زود است و شهر تازه از خواب بيدار مي‌شود، اما شما مي‌خواهيد بخوابيد. نور خورشيد به پنجره اتاق هتل شما در پکن مي‌تابد اما شما فکر مي‌کنيد الان بايد نيمه شب باشد و به‌شدت احساس خواب آلودگي مي‌کنيد. يک هفته است که در تعطيلات هستيد اما خيلي بيشتر از زماني‌که به فرودگاه مقصد رسيديد احساس خستگي و ضعف مي‌کنيد. به ازاي عبور از هر منطقه زماني، بدن به يک روز براي ريکاوري و تطبيق با شرايط جديد نياز دارد.

پروفسور جيم هورن مسئول مرکز مطالعات خواب دانشگاه لوبروگ و مؤلف چند کتاب در زمينه اختلالات خواب مي‌گويد:«شما با عبور از يک منطقه زماني متوجه مي‌شويد که ساعت بدنتان با شريط زماني جديد تطابق پيدا نکرده است. براي اين تطبيق چند روز زمان لازم است.»

 اگر به ‌سمت شرق سفر کنيد براي تطابق به زمان بيشتري نياز داريد، چراکه ساعت بدن شما يا همان ريتم شبانه روزي براي هماهنگي با روزهاي کوتاهتر کار دشوارتري را پيش رو خواهد داشت.

 پروفسور درک يان‌دايک، مدير بخش تحقيقات خواب سوري مي‌گويد: «اگر به غرب پرواز کنيد متوجه مي‌شويد که بيدارماندن کار سختي است اما بيدارشدن ساده است. درحالي‌كه اگر به شرق پرواز کنيد طبعاَ همه چيز برعکس مي‌شود.»

 اما خستگي پرواز خيلي بيشتر باعث بداخلاقي شما مي‌شود. تحقيق شرکت هواپيمايي بريتيش ايرويز نشان مي‌دهد که خستگي پرواز مي‌تواند تا 50 درصد باعث اختلال در تصميم گيري، کاهش حافظه و بهم خوردن مهارت‌هاي روابط عمومي‌ شود. اين مسائل مي‌تواند باعث کاهش تمرکز، سردرد، اضطراب و کاهش سرعت عمل، خستگي و تأثير بر ساير عملکردهاي بيولوژيک بدن شود.

 پروفسور دايک مي‌گويد:«شما دچار مشکلات معدي-روده‌اي مي‌شويد چراکه به‌غير از مغز ساير بخشهاي بدن هم ساعت مخصوص به خود را دارند که ممکن‌است دچار بهم ريختگي شوند.»

 بنابراين تعداد زياد درمانهاي موجود در بازار براي خستگي پرواز چندان دور از ذهن نيست. اين درمانها طيف وسيعي از انواع و اقسام قرصها تا رژيمهاي غذايي را در بر مي‌گيرد، اما واقعاَ چه کاري بهترين بازدهي را بدنبال دارد؟

در مرحله اول قرصهاي خواب توصيه نمي‌شوند. به رغم اينکه اين داروها به خوابيدن شما کمک مي‌کنند اما ساعت بدن شما به‌طور طبيعي اجازه خوابيدن نمي‌دهد. پس اگر مجبور باشيد که پيش از پايان اثر اين قرصها از خواب بيدار شويد (که در پروازها معمولا چنين شرايطي پيش مي‌آيد)گيج و عصبي خواهيد شد. در عين حال اين نگراني وجود دارد که اگر براي مدت طولاني بدون حرکت باشيد ممکن است دچار خطر ترومبوزهاي عميق داخل وريدي شويد.

 يکي از درمان‌هاي رايج خستگي پرواز، قرصهاي ملاتونين است که بطور اوليه باعث تسريع حرکت و تطابق ساعت بدن مي‌شود. ملاتونين هورموني ا ست که بشکل طبيعي در غده پينه آل مغز توليد مي‌شود. اين هورمون به تنظيم ساعت بدن کمک مي‌کند. در بريتانيا اين دارو فقط با نسخه پزشک فروخته مي‌شود، اما در ايالات متحده بدون نسخه قابل خريداري است، گرچه توسط مؤسسه غذا و دارو آمريکا تأييد نشده است. آيا اين دارو مضر است؟

پروفسور هورن مي‌گويد:«احتمالا خير؛ اما کيفيت داروهايي که بدون نسخه قابل خريداري است زير سؤال است، اما من شخصا از اين دارو استفاده نمي‌کنم چون به‌نظرم چندان مفيد نيست. من مخالف اين دارو نيستم اما معتقدم اغلب مردم استفاده صحيح از اين دارو را نمي‌دانند. اين دارو به بدن اينطور القا مي‌کند که هوا تاريک است و نبايد از خواب بيدار شود.

 بنابراين اگر ساعت 4 صبح از خواب بيدار شديد و به‌جاي احساس خواب‌آلودگي طبيعي احساس سرزندگي و شادابي داشتيد بايد اين دارو را مصرف کرده و از روشن کردن هر نوع چراغي تا حد امکان بپرهيزيد. اگر مثلا از آمريکا يا کشورهاي آن منطقه برمي‌گرديد و زماني‌که به خانه رسيديد هوا تاريک بود اما شما به‌هيچ‌وجه احساس خستگي و خواب آلودگي نداشتيد هنگام رفتن به رختخواب اين دارو را مصرف کنيد.

همانطور که اشاره شد هنگام خوردن دارو به هيچ‌وجه اجازه ندهيد به مدت دو ساعت هيچگونه نوري دور و بر شما را روشن کند؛ چه نور طبيعي باشد چه مصنوعي. اگر در زمان نادرستي اين دارو را مصرف کنيد ممکن‌است علايم خستگي پرواز بدتر شود.»

 اما اگر چنين دارويي در دسترس نباشد يک مسافر خسته و کوفته براي مقابله با خستگي پرواز بايد چه کند؟ براي تنظيم زمان مي‌توانيد چند ساعت قبل از حرکت بخوابيد و پيش از پرواز بيدار شويد.

دست کم هنگام پرواز دچار اختلال خواب نمي‌شويد گرچه اين روش هميشه کارگر نيست. شما بايد سريع ساعت مچي خود را با منطقه زماني جديد تنظيم کنيد و غذاي سبکي بخوريد تا با زمان صرف غذا در محل جديد تطبيق پيدا کنيد.

 در عين حال برخي شرکت‌هاي هوايي براي مقابله با مشکل خستگي پرواز روشهاي جديدي ابداع کرده‌اند که مسافران در محيطي با اکسيژن و رطوبت بيشتر سفر کنند. از سوي ديگرتنظيم مصنوعي نور داخل هواپيما و تقليد طلوع و غروب ، مؤثرترين امکان را براي تطابق ساعت بدن فراهم مي‌کند.

پروفسور دايک مي‌گويد: ساعت بدن ما با دوره 24 ساعته نور خورشيد خود را هماهنگ مي‌کند.شبکيه در ناحيه پشت چشم نور را دريافت کرده و سيگنالهايي را به هيپوتالاموس مي‌فرستد که محل کنترل سيکلهاي بيولوژيک بدن انسان است.

منبع: گاردين – 22جولاي ترجمه دکتر عليرضا آشوري