تبیان، دستیار زندگی

نحوه شناسایی و دفن شهدای کربلا توسط قبیله بنی اسد

در برخی از منابع حدیثی و تاریخی گفته شده؛ وقتی عمر سعد از کربلا به طرف کوفه حرکت کرد و از آن مکان دور شد، گروهی از قبیله بنی اسد که ساکن قریه «غاضریه» بودند آمدند و بر حسین ـ علیه السّلام ـ و اصحابش نماز خواندند و دفن کردند و حسین ـ علیه السّلام ـ را در همین مکانی که هم اکنون مرقد مطهرش می باشد به خاک سپردند و علی بن حسین را پائین پای آن حضرت دفن کردند و برای دیگر شهدای اهل بیت و اصحاب که در آن حوالی بودند حفره ای کندند از جانب پای آن حضرت و همه را با هم در یک جا به خاک سپردند و عباس بن علی را در آن جا که به شهادت رسیده بود در راه «غاضریه»[1] دفن کردند و اکنون قبر او در آن مکان قرار دارد.

شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا احادیثی در باب وفات موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ روایت کرده است، متضمن بر این که متولی امر آن حضرت،[2] امام رضا ـ علیه السّلام ـ بوده است و در جای دیگر امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: جائز نیست امام را غسل بدهد مگر کسی که امام باشد، و در احتجاج مولا الرضا بر واقفیه است که علی بن حمزه به آن حضرت گفت: «ما از پدران تو روایت کرده ایم که متولی امر امام نمی شود مگر امامی مثل او، حضرت در جواب فرمودند: مرا خبر ده که حسین ـ علیه السّلام ـ امام بود یا نبود گفت: امام بود، امام فرمود متولی امر او که شد؟ علی بن حمزه گفت: علی بن حسین ـ علیه السّلام ـ امام فرمودند: علی بن حسین کجا بود؟ او که در زندان و محبوس به دست عبیدالله بود! علی گفت: پنهان و پوشیده از کسان عبیدالله بیرون رفت و متولی امر پدر شد و بازگشت، امام فرمود: آن کسی که علی بن حسین را قدرت داد که به کربلا آمده و عهده دار دفن و کفن شهدا باشد، قدرت می دهد صاحب این امر به بغداد آمده و وظیفه کفن ودفن پدربزگوار خودرا انجام دهد، در حالی که نه در زندان بود و نه اسیر.[3] با توجه به کلام امام روشن می گردد که متولی امر دفن امام حسین ـ علیه السّلام ـ کسی نبوده، مگر علی بن حسین(ع) که امام بعد از او بوده است، چنان که شیخ صدوق در این مورد چنین گفته: واقفیه با استناد به این حدیث نمی توانند بر ما (اثنی عشری) ایراد گیرند، به این دلیل امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: جائز نیست غسل امام به عهده غیر امام باشد، در صورت انجام غسل توسط دیگری به سبب این عمل که از او سر زده است، امامت امام لاحق باطل نمی شود و نفرموده امام نیست مگر کسی که امام سابق را غسل بدهد، اما نسبت به دفن اجساد طاهر شهدا به قبیله بنی اسد از این باب بوده است که آنان امام سجاد را در این امر یاری نموده اند و پس از شناسایی بر طبق دستور آن جناب شهدا را به خاک سپردند. به یقین انجام این وظیفه برای امام کاری بس سهل و آسان است.

--------------------------------------------------------------------------------
[1]. شیخ مفید، الارشاد، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، ج2، ص114.
[2]. عمربن حسن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص222 (فصل فی ذكر وفاته)، ص232.
[3]. أبی محمد بن حسن الطوسی، غیبة الطوسی، ص84؛ الكلام علی واقفیه، ص2.

مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : إنَّ شیعَتَنا مَنْ سَلِمَتْ قُلُوبُهُمْ مِنْ كُلِّ غِشٍّ وَ غِلّ وَ دَغَل.

«تفسیرالإمام العسكری - علیه السلام -، ص 309، ح 154»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: شیعیان و پیروان ما ـ اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) ـ آن كسانی هستند كه أفكار و درون آن ها از هر گونه حیله و نیرنگ و عوام فریبی سلامت و تهی باشد.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : مَنْ طَلَبَ رِضَی اللهِ بِسَخَطِ النّاسِ كَفاهُ الله اُمُورَ النّاسِ، وَ مَنْ طَلَبَ رِضَی النّاسِ بِسَخَطِ اللهِ وَ كَّلَهُ اللهُ إلَی النّاسِ.

«أمالی شیخ صدوق، ص 167»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: هركس رضایت و خوشنودی خداوند را ـ در أمور زندگی ـ طلب نماید گرچه همه افراد از او رنجیده شوند، خداوند مهمّات و مشكلات او را كفایت خواهد نمود. و كسی كه رضایت و خوشنودی مردم را طالب گردد گرچه مورد خشم و غضب پروردگار باشد، خداوند أمور این شخص را به مردم واگذار می كند.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : مَنْ عَرَفَ حَقَّ أَبَوَیْهِ الاْفْضَلَیْنِ مُحَمَّد وَ عَلی، و أطاعَهُما، قیلَ لَهُ: تَبَحْبَحْ فی أیِّ الْجِنانِ شِئْتَ.

«نهج الشّهادة، ص 293»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: هر شخصی كه حقّ والدینش محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم)، و علی - علیه السلام - را كه با شرافت و با فضیلت ترین انسان ها هستند، بشناسد و ـ در تمام امور زندگی ـ از ایشان تبعیّت و اطاعت كند; در قیامت به او خطاب می شود: هر قسمتی از بهشت را كه خواستار باشی، می توانی انتخاب كنی و در آن وارد شوی.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : أَهْلَكَ النّاسَ إثْنانِ: خَوْفُ الْفَقْرِ، وَ طَلَبُ الْفَخْرِ.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 54، ح 96»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: دو چیز مردم را هلاك و بیچاره گردانده است: یكی ترس از این كه مبادا در آینده فقیر و نیازمند دیگران گردند. و دیگری فخر كردن ـ در مسائل مختلف ـ و مباهات بر دیگران است.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : لا یَكْمِلُ الْعَقْلُ إلاّ بِاتّباعِ الْحَقِّ.

«بحارالأنوار، ج 75، ص 127، ح 11»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: بینش و عقل و درك انسان تكمیل نمی گردد مگر آن كه ـ أهل حقّ و صداقت باشد و ـ از حقایق، تبعیّت و پیروی كند.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : الْبُكاءُ مِنْ خَشْیَةِ الله نَجاتٌ مِنَ الّنارِ وَ قالَ: بُكاءُ الْعُیُونِ، وَ خَشْیَةُ الْقُلُوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللهِ.

«مستدرك الوسائل، ج 11، ص 245، ح 12881»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: گریان بودن به جهت ترس از ـ عذاب ـ خداوند، سبب نجات از آتش دوزخ خواهد بود; و فرمود: گریان بودن چشم و خشیت داشتن دل ها یكی از نشانه های رحمت الهی ـ برای بنده ـ است.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : مَنْ حاوَلَ أمْراً بِمَعْصِیَةِ اللهِ كانَ أفْوَتُ لِما یَرْجُو وَ أسْرَعُ لِمَجییءِ ما یَحْذَرُ.

«وسائل الشّیعة، ج 16، ص 153، ح 3»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: هركس از روی نافرمانی و معصیتِ خداوند، كاری را انجام دهد، آنچه را آرزو دارد سریع تر از دست می دهد و به آنچه هراسناك و بیمناك می باشد مبتلا می گردد.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : یَا ابْنَ آدَمَ، إنَّما أنْتَ أیّامٌ، كُلَّما مَضی یَوْمٌ ذَهَبَ بَعْضُكَ.

«نهج الشّهادة، ص 346»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: ای فرزند آدم، بدرستی كه تو مجموعه ای از زمان ها و روزگار هستی، هر آنچه از آن بگذرد، زمانی از تو فانی و سپری گشته است ـ بنابراین لحظات عمرت را غنیمت شمار كه جبران ناپذیر است ـ.

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - : یَا ابْنَ آدَمَ! أُذْكُرْ مَصارِعَ آبائِكَ وَ أبْنائِكَ، كَیْفَ كانُوا، وَ حَیْثُ حَلّوُا، وَ كَأَنَّكَ عَنْ قَلیل قَدْ حَلَلْتَ مَحَلَّهُمْ.

«نهج الشّهادة، ص 60»

امام حسین - علیه السلام - فرمود: ای فرزند آدم، بیاد آور آن لحظاتی را كه پدران و فرزندان ـ و دوستان ـ تو چگونه در چنگال مرگ قرار گرفتند، آن ها در چه وضعیّت و موقعیّتی بودند و سرانجام به كجا منتهی شدند و كجا رفتند. و بیندیش كه تو نیز همانند آن ها به ایشان خواهی پیوست ـ پس مواظب اعمال و رفتار خود باش ـ.