تبیان، دستیار زندگی

فیلم آموزشی دیابت راهنمای بیماران و خانواده ها

مراقبت‌های تغذیه‌ا ی در مبتلایان به دیابت نوع2

سازمان جهانی بهداشت در گزارش سال 2002 تعداد سالهای عمر از دست رفته در اثر كمبود روی را در دنیا حدود29 میلیون سال ذکر کرده كه حدود 90% آن مربوط به كشورهای در حال توسعه است.بنا به همین گزارش تعداد سالهای عمر از دست رفته در اثر كمبود روی در منطقه شرق مدیترانه 3 میلیون سال می باشد.  در این سال در كل دنیا کمبودروی علت مرگ حدود 800000 نفر شده که 90% آن مربوط به كشورهای در حال توسعه بوده است .

در کشور ما بررسی کشوری تعیین وضعیت ریز مغذیها که در 11 اقلیم در سال 1380 توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه و با همکاری انستیتو تحقیقات تغذیه ، آزمایشگاه ملی رفرانس و یونیسف انجام شد حاکی از آن است که کمبود روی رادر کشور باید جدی گرفت. این مشکل تمام گروههای جمعیتی را گرفتار کرده است. بر اساس نتایج بدست آمده ، درحدود یک پنجم کودکان 23-15 ماهه و حدود یک سوم کودکان 6 ساله و نوجوانان 20-14 ساله و زنان باردار در مناطق شهری و روستایی کشور از کمبود روی رنج می برند.

برای پیشگیری از کمبود روی چه باید کرد؟

بی شک توجه به برنامه غذایی روزانه ومصرف غذاهای حاوی روی برای تامین نیازروزانه مهمترین راه پیشگیری ازکمبود روی است. موادغذایی غنی از پروتئین بخصوص منابع غذایی حیوانی مثل گوشت گاو،گوسفند،جگر، دل وقلوه ازمنابع غنی روی بشمار میروند. روی درمنابع غذایی گیاهی ازجمله غلات وحبوبات نیز به مقادیر متفاوتی وجود دارداما،در عین حال بدلیل وجود فیبروفیتات که درجذب روی مداخله می کنند،روی موجود در آنها قابلیت جذب خوبی ندارد. تخمیرمنجر به تولید آنزیم فیتاز شده وموجب کاهش فیتات موجود در این موادغذایی می شود.بد نیست بدانید که نانهایی که خمیر آنها ور نیامده بدلیل مهار نشدن فیتاتاز از جذب روی وعده غذایی بشدت جلوگیری می کنند. پس سعی کنید از نانهایی که در فرایند پخت آنها جوش شیرین بکار نرفته و خمیر آنها ورآمده استفاده کنید. بیش از 80درصد روی موجود دردانه های کامل غلات، پس از فرایند آسیاب کردن از بین می رود. شیر ومواد لبنی ، تخم مرغ وانواع مغزهامثل گردو،بادام وفندق نیز ازمنابع خوب روی بشمار می روند.در سبزیها ومیوه ها مقادیر روی کم است. انواع مغزها را به عنوان میان وعده های سالم بویژه دربرنامه غذایی کودکان ،نوجوانان وزنان باردار میتوان بکاربرد در این صورت نه تنها بخشی از روی مورد نیاز روزانه بلکه بخشی ار آهن نیز تامین می شود.

افزودن روی به خاک ومواد غذایی :راه حل سریعتر

تحقیقات انجام شده در بخش کشاورزی فقیر بودن خاکهای کشور را از ریزمغذی روی نشان داده است . این موضوع بدین معنی است محصولات غذایی نیز از نظرروی فقیرند و مسئولین کشور باید تقویت ویا به عبارت دیگر غنی سازی خاک با روی را مدنظر قرار دهند و تا زمانی که این برنامه به سرانجام نرسیده است غنی سازی موادغذایی عمده

باروی راهکاری است که باید به اجرا گذاشته شود. مصرف غذاهای غنی شده با روی می تواند بخشی از روی مورد نیار بدن را تامین کند.

  در بسیاری از مناطق کشاورزی، برای آن که احشام و 
سایر حیوانات به مزارع و کشتزارهای مختلف نزدیک نشده و زراعت را خراب 
نکنند، اطراف آنها را بوته چای می کارند. حیوانات با مشاهده بوته چای به 
مزرعه نزدیک نمی شوند! 

 3- اولین وارد 
کننده تخم این گیاه به ایران در اوایل دوره قاجار انگلیسی ها بودند که با 
همکاری عناصر خودفروخته ای در دربار قاجار، کشت این گیاه و نوشیدن دم کرده 
آن را در ایران رواج دادند. واقعیت آن است که حکمای ایران زمین از چند هزار
سال قبل با این گیاه آشنایی داشته و به خوبی می دانستند که این گیاه ارزش 
غذایی نداشته، بلکه مصرف غیر دارویی آن مضر است. 

 4- موادی که در 
اصطلاح علم شیمی ساختار مولکولی حلقوی دارند (مواد آروماتیک) سرطان زا 
هستند. «پلی فنول» یکی از مواد آروماتیک است که چای هم این ماده را دارد. 
فنول چیست؟ فنول یک ماده دارای ترکیبات حلقوی است که بر روی پوست، کبد و 
سیستم گوارش اثرات نامطلوبی می گذارد. جالب اینجاست که قریب به اتفاق مواد 
معطر شیمیایی که در کارخانجات به چای اضافه می کنند هم جزء مواد آروماتیک و
سرطان زا هستند! 

 5-
مصرف چای (خصوصاً پس از غذا که سال هاست عادت بسیاری از ایرانیان شده است)
جلوی جذب آهن معدنی موجود در غذاها توسط بدن را می گیرد که در نتیجه منجر 
به بروز بیماری کم خونی مزمن در مصرف کنندگان می شود. چای دارای ترکیباتی 
به ‌نام تانن است که مزه‌ تلخ چای را ایجاد می کند. تانن‌ها با آهن، ایجاد 
رسوب می‌ نمایند و این رسوب به دلیل درشتی ملکول و سنگینی، غیر قابل جذب 
توسط بدن است. لذا در صورتی که غذای مصرفی دارای آهن بوده و بلافاصله بعد 
از آن چای مصرف شود، از جذب آهن آن جلوگیری می کند. فراموش نکنید که عارضه 
کم خونی خود باعث ده ها بیماری دیگر در بدن می شود. 

 6- همان گونه که
گفته شد چای دارای ماده ای است به نام تانن. این ماده بسیار مدرر است و به
همین خاطر مایعات بدن را دفع کرده و پلاسما غلیط می شود. آنزیم ها در 
پلاسمای غلیظ نمی تواننند فعالیت کنند و به همین خاطر مواد زاید در بدن 
انبار شده و موجب بیماری های گوناگون می شود. ضمناً تانن موجب فعالیت بیش 
از حد سلول های اپیتلیال کلیه شده و کلیه را به مرور از کار می اندازد! 

 7- گیاه چای 
دارای ماده ای است به نام اگزالیک اسید، که مسموم کننده بوده و اختلالات 
متابولیسمی ایجاد می کند. این ماده در کلیه رسوب کرده و سنگ های کلیوی 
اگزالیک را موجب می شود. 

 8- مصرف زیاد چای دندان ها را لك دار و سیاه می كند. 

 9- چای ترشح اسید معده را تحریک می كند و همچنین به دلیل ماهیت اسیدی خود، در بروز زخم معده مؤثر است. 

 10- در هر فنجان
چای بین 60 تا 75 میلی گرم «کافئین» وجود دارد که LDL خون را افزایش می 
دهد و عاملی می شود برای انفارکتوس های قلبی و مغزی، ولی البته آرام بخش 
است و در دراز مدت اعتیاد ایجاد می کند! 

 11- به دلیل 
وجود مقدار زیادی از ماده کافئین در چای، براى عده اى باعث تحریك اعصاب و 
یا تپش قلب می شود. همچنین نوشیدن چاى پررنگ براى خانم ها احتمال ابتلا به 
سرطان سینه را افزایش مى دهد. 

 12- ماده آرام 
بخش دیگری در چای وجود دارد به نام «تئین» که محرک سیستم اعصاب سمپاتیک است
و موجب افزایش ترشح آدرنالین می شود. تئین موجب کاهش مقدار منیزیم داخل 
سلول ها می شود. منیزیم ماده ای است که در سلول قرار دارد تا با انواع 
سرطان ها مبارزه کند و با نوشیدن چای این ماده مفید از بدن خارج می شود. 

 13- به نظر شما 
چرا اغلب افراد چای خور جدی، هنگامی که تصمیم به ترک چای می گیرند با 
علایمی مشابه با علایم معتادان مواد مخدر در هنگام ترک مواد مذکور (همچون 
سردرد، بی خوابی، بی حوصلگی، آشفتگی روحی و …) مواجه می شوند؟! آیا این 
موضوع که ادعا شده است سال هاست تولید کنندگان چای در کشورهای خارجی برای 
حفظ مشتریان خود به چای مواد افزودنی مضر و اعتیادآوری اضافه می کنند قابل 
اعتنا نیست؟ 

 14- چند نفر 
معتاد به مواد مخدر را می شناسید که سیگاری نباشند؟ و چند نفر سیگاری را می
شناسید که چای خورهای قهاری نباشند؟! چای به دلیل مواد افیونی طبیعی که در
خود داشته و مواد شیمیایی که در فرآیند تولید توسط بسیاری از تولیدکنندگان
به آن اضافه می شود، مقدمه ای برای آمادگی بدن جهت پذیرش انواع اعتیادها 
به مواد مضر دیگر است. 

 15- اگر دقت 
کنید قریب به اتفاق مواد سمی در طبیعت دارای طعم تلخ می باشند. شاید 
پروردگار مهربان با این گونه خلقت خواسته است به موجودات هشدار دهد که چه 
موادی خوراکی نیستند و باید از آنها پرهیز کنند. چای یکی از تلخ ترین 
گیاهان موجود در طبیعت است که البته با روش های مختلف سعی در کاهش این تلخی
و صد البته عادت دادن ذایقه مردم به آن دارند. 

 Unprocessed raw Olive fruit is also terribly bitter. How about that? I just wonder 

 16- همه این ها 
که گفته شد برای چای سبز که خشک شده سریع برگ سبز چای می باشد صادق است. 
چای سیاه که دم کرده مضرتری از چای سبز است با انبار کردن برگ سبز چای در 
مکان های گرم، پوسیده شدن و تخمیر این برگ ها، تغییر رنگ آنها به قهوه ای و
سیاه (مشابه عملی که باغبانان در وسط باغ با بر روی هم تلنبار کردن برگهای
درختان انجام می دهند تا پوسیده شده و تبدیل به کود گردند)، سپس خشک کردن 
این برگهای پوسیده بدست می آید! 

 17- بدتر از چای
سبز و چای سیاه، چای های جدید طعم داری هستند که دارای اسانس های شیمیایی 
مختلف بوده و تمامی مضرات دو نوع چای قبلی را دارند بعلاوه مضرات مواد 
شیمیایی عطری و طعم دهنده های مصنوعی! (هرچه خوبان همه دارند آن یک جا 
دارد!!) 

 18- یکی از 
موارد مرسوم در جامعه ما (خصوصا در مراسم، جشن ها، سمینارها و …) مصرف 
بسیاری از نوشیدنی ها در لیوان های یک بار مصرف پلاستیکی است. این ظروف به 
خصوص در مجاورت با نوشیدنی های داغ به سرعت مواد فوق العاده سمی و خطرناک 
نفتی را آزاد می کنند. برای امتحان می توانید در یکی از این لیوان ها چای 
داغ بریزید و چند دقیقه ای کنار بگذارید تا سرد شود. خواهید دید که پرده ای
از مواد نفتی روی آن می بندد! 

 19- در انواع 
چای های بسته ای (معروف به Teafix یا Lipton)، ضایعات/ته مانده های چای که 
قابل ارایه به شکل عادی نیستند در بسته های کاغذی که برای جلوگیری از 
وارفتن آنها در آب جوش، پروسه های شیمیایی مختلفی روی آنها انجام شده و 
آغشته به انواع مواد مضر هستند قرار می گیرند. پاره ای از مواد شیمیایی 
موجود در کاغذ مذکور در آب جوش حل شده و وارد بدن مصرف کننده می شوند! 

 20- ابو علی 
سینا (نابغه ایرانی در طب ) در طب سنتی از چای به عنوان ماده ی پست غذایی 
نام می برد و از آن فقط برای مصارف درمانی در شرایط خاص استفاده می كرده 
است. 

 21- ممکن است 
علیرغم خواندن موارد فوق به دلیل تبلیغات زیادی که در قالب مقالات و اخبار 
مختلف شبه علمی به خورد جامعه داده می شود، هنوز باور نکرده باشید که مصرف 
این نوشیدنی همه جا تا این حد مضر است. بسیاری می پرسند که اگر واقعاً چای 
مضر است پس چرا این قدر در رسانه ها از آن تعریف شده و در همه جا مصرف می 
شود؟ پاسخ آن است که اولاً ما نفی نمی کنیم که چای فواید اندکی نیز دارد، 
اما این فواید قابل مقایسه با مضرات فراوان آن نیستند. مانند شراب و قمار 
که در آنها منافعی هست، اما ضررهای آنها بسیار بیشتر است. ثانیاً فراموش 
نکنید که تجارت چای گردش مالی میلیاردی در سراسر جهان دارد. به نظر شما 
مافیاها و کارتل های تجاری بزرگی که از این راه منافع و سود سرشاری می برند
به این راحتی اجازه می دهند که حقایق برای مردم آشکار شوند؟! فراموش نکنید
که در اوایل قرن بیستم شرکت های سازنده سیگار و دخانیات به پاره ای از 
دانشمندان بی وجدان مخفیانه پول می دادند تا مقالات به ظاهر علمی در رد 
خطرات دخانیات و حتی طرح فواید استفاده از آن نوشته و در مجلات معروف علمی 
آن زمان چاپ کنند. اسناد این تبانی های بزرگ و کثیف در اواخر قرن بیستم 
منتشر شد، یعنی زمانی که همه ذینفعان ماجرا مرده بودند و مضرات بلای 
خانمانسوز دخانیات بر همه آشکار شده بود! دور از واقعیت نیست که گفته شود 
مشابه چنین اتفاقاتی در زمانه ما هم برای چای، موبایل، نوشابه، سوسیس، 
کالباس و سایر موارد مشابه رخ می دهد و این ما هستیم که باید عقلمان را 
قاضی کرده و سلامتی خود و اطرافیانمان را فدای مطامع مادی عده ای از خدا بی
خبر نکنیم. 

 22- بعضی می 
پرسند اگر مصرف چای این قدر مضر است چرا خداوند آن را آفریده است؟! پاسخ 
ساده است: خداوند حکیم هیچ موجودی را در عالم بدون دلیل و حکمت خلق نکرده 
است، اما این به معنی آن نیست که هرچه آفریده شده خوردنی و دارای ارزش 
غذایی است!! بوته چای یکی از بهترین گیاهانی است که می تواند هوا را از 
انواع آلودگی ها پاک کرده و حجم زیادی اکسیژن تولید کند. دلیل آن که هوای 
مزارع چای بسیار مطبوع است نیز همین واقعیت می باشد. 

 Isn’t this true about Onion, as well????? Then maybe, we should stop eating onions, too. I just wonder! 

 در حقیقت بشر 
امروز اگر عاقلانه فکر کند باید به جای خوردن برگهای چای، بوته آن را به 
عنوان یک تصفیه کننده عالی هوا در سرتاسر معابر شهرها بکارد. شاید یک دلیل 
دیگر برای آن که مصرف خوراکی چای مضر است همین باشد که این گیاه سموم موجود
در هوا را به خود جذب می کند! همچنین به دلیل این که گیاه چای اسیدی است، 
ماده ضد عفونی کننده خوبی می باشد. لذا برای شستشوی چشم های عفونی و لثه 
های عفونی مفید است. در طب سنتی برای درمان چشم عفونی شده نوزادان در عوض 
انواع و اقسام داروهای شیمیایی و آنتی بیوتیک های دارای اثرات مضر جانبی 
فراوان، با استفاده از آب جوشانده چای چشم نوزاد را طی چند نوبت شستشو می 
دهند. 

 23- اگر می 
پرسید که چه باید کرد، عرض می کنم: اولاً اطلاع رسانی وسیع در بین همه آنها
که دوستشان داریم. ثانیاً رواج ده ها دم کرده طبیعی خوش طعم، مفید و 
باصرفه که جانشینان بسیار مطلوبی برای چای مضر هستند در سطح جامعه (برای 
شروع از خانه خود و نزدیکانتان شروع کنید). 

 به عنوان مثال 
می توانید به تناوب از جوشانده بادرنج بویه (گیاه مورد علاقه زنبور عسل )، 
دم کرده برگ گیاه به لیمو (گیاهی با برگ های شبیه نعنا، با شربت به لیمو 
اشتباه نکنید)، دم کرده میوه نسترن، دم کرده گل گاوزبان، دم کرده بابونه، 
جوشانده تخم گشنیز (به صورت آسیا شده)، دم کرده پونه، دم کرده زنجبیل، دم 
کرده زیرفون، دم کرده برگ تیول و … ده ها جوشانده و دم کرده طبیعی و مفید 
دیگر استفاده کنید 

 
 1- ضد فشارخون
 
 میگو
از منابع اسیدهای چربی از خانواده امگا ۳ است که دریافت آن به کنترل 
فشارخون کمک می‌کند. البته توصیه می‌شود این ماده غذایی در هنگام تهیه با 
حداقل روغن و نمک طبخ شود، در این صورت به گزینه‌ای مناسب برای کاهش سطح 
فشارخون تبدیل خواهد شد زیرا سرخ کردن آن در روغن، کالری بیشتر به بدن 
می‌رساند و باعث افزایش وزن می‌شود که خود از عوامل بروز فشارخون است.
 
 2- سرشار از سلنیوم
 
 یکی
از مواد معدنی‌ای که در میگو به میزان بسیار یافت می‌شود، سلنیوم است. با 
خوردن ۱۰۰ گرم میگو، ۶۴ درصد از نیاز روزانه به این ماده مغذی تأمین خواهد 
شد و از آنجا که سلنیوم خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد، عادت به خوردن میگو، 
احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ و انواع سرطان خون مانند «لوسمی» و «لنفوم
هوچکین» را کاهش می‌دهد.
 
 3- ضد آلزایمر
 
 امگا
۳ فراوانی که در میگو وجود دارد، باعث می‌شود عادت به مصرف هفتگی آن از 
بروز آلزایمر و اختلال حواس در دوران سالمندی جلوگیری کند. در واقع، دریافت
روزانه ۳۸۰ میلی‌گرم از این اسیدهای چرب، از بروز اختلال حواس و آلزایمر 
جلوگیری می‌کند و با خوردن هفته‌ای ۲ تا ۳ بار میگو، این مقدار اسید چرب به
بدن خواهد رسید.
 
 4- ضد کم‌خونی
 
 افرادی
که به دلایل مختلف گوشت قرمز نمی‌خورند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به 
کم‌خونی ناشی از فقر آهن قرار دارند و از آنجا که با خوردن ۱۰۰ گرم میگو، 
۱۹ درصد از نیاز به این ماده مغذی تأمین می‌شود، بهتر است در صورت نخوردن 
گوشت قرمز، میگو را در برنامه غذایی روزانه‌شان بگنجانند.
 
 
 5- منبع پروتئین و کلسترول خوب
 
 میگو
برخلاف تصور عامه مردم، باعث افزایش کلسترول نمی‌شود زیرا بررسی‌های 
مقایسه‌ای میان دو رژیم غذایی با تخم‌مرغ و میگو نشان داده‌اند که رژیم 
دارای میگو ۷ درصد سطح کلسترول بد و ۱۲ درصد سطح کلسترول خوب را افزایش 
می‌دهد در حالی که رژیم دارای تخم‌مرغ، سطح کلسترول بد را ۱۰ درصد و سطح 
کلسترول خوب را ۷ درصد بالا می‌برد.
 
 در واقع این ماده غذایی چربی 
کمی دارد و با خوردن ۱۲ عدد میگوی درشت بخارپز شده، ۱۶۰ میلی‌گرم کلسترول 
وارد بدن می‌شود و سطح تری‌گلیسرید ۱۳ درصد پایین می‌آید بنابراین توصیه 
می‌شود آن را مانند سایر منابع پروتئینی مصرف کنید.