تبیان، دستیار زندگی

مادر بزرگ بسیار پیر و ناتوانی داشتم که به دلیل افزایش ناگهانی فشار خون نمی توانست روزه بگیرد، اما ایام شهادت امیرالمؤمنین(ع) را به سختی روزه می گرفت و می گفت: «اگر بمیرم هم این روزها را روزه می گیرم!» 
بیشتر ما این قبیل جملات را از زبان مادر بزرگها، پدربزرگها و کسانی که در مواردی با برخی از بیماریها دست و پنجه نرم می کنند و پزشکان متخصص، روزه داری را برایشان محدود یا حتی منع کرده اند، شنیده ایم. این افراد اصرار دارند که حتماً در روزهای نوزده، بیست و یک و بیست و سه ماه مبارک رمضان به این فریضه دینی عمل کنند، اما این مسأله تا چه حد به نفع آنهاست و پافشاری در این امر چه پیامدهایی برای سلامتی آنها خواهد داشت؟ 
به همین منظور، پای صحبت دکتر سعید ناظمی متخصص بیماریهای قلب و عروق نشستیم تا روزه داری در بیماران مختلف قلبی را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم. 
▪ آقای دکتر فردی که تحت عمل جراحی قلب باز و یا پیوند عروق قلب(بای پس عروق کرونر) قرار گرفته است، می تواند روزه بگیرد؟ 
- روزه داری در این افراد، به شرایط بیمار بستگی دارد. برای مثال، فردی که قبل از عمل هیچ گونه آسیب قلبی و عروقی نداشته و بعد از عمل هم قلب او به طور طبیعی و بدون هیچ عارضه ای فعالیت می کند، منعی بر گرفتن روزه ندارد. 
اما فردی که دچار آسیب قلبی ناشی از سکته قبل از عمل یا نارسایی قلبی شده است، همچنین عمل وی با عارضه همراه بوده، با توجه به شدت آن عارضه و تحت نظر پزشک معالج، باید در خصوص روزه داری تصمیم بگیرد. 
▪ در مورد روزه داری در فردی که اختلال ضربان قلب دارد، توضیح دهید: 
- با توجه به اینکه اختلال ضربان قلب متنوع و شامل دو دسته بی خطر و پرخطر است، در این خصوص با توجه به شرایط این اختلالها، باید با پزشکان معالج مشورت شود. 
▪ بیمارانی که دچار «ترومبو فلبیت» یا همان لخته در وریدهای اندام تحتانی شده اند، در این ایام چه باید بکنند؟! 
- این بیماران به دو گروه تقسیم می شوند؛ بیمارانی که در مرحله حاد تشکیل لخته در عروق اندام تحتانی هستند و کسانی که در مرحله مزمن این بیماری به سر می برند. 
در بیماران گروه اول، کاهش آب بدن به دلیل روزه داری می تواند موجب بدتر شدن بیماری آنها شود، در نتیجه نباید روزه بگیرند. اما در بیمارانی که سالها از بروز بیماریشان گذشته است، باید برای روزه گرفتن با پزشک معالج خود مشورت کنند. 
▪ بیمارانی که دچار سکته قلبی حاد شده اند یا به دلیل آنژین صدری ناپایدار در بیمارستان بستری هستند، می توانند روزه بگیرند؟ 
- خیر، روزه داری برای این بیماران ممنوع است. 
▪ آقای دکتر، بیمارانی که به دلیل ایسکمی قلبی(اختلال در خون رسانی عروق کرونر) تحت درمان سرپایی هستند، چطور؟ 
- بیمارانی که بروز بیماری در آنها شدید است نباید روزه بگیرند، اما در افرادی که شدت بیماری در آنها زیاد نیست، توصیه می شود با پزشک معالج خود در این خصوص مشورت کنند. 
▪ به نظر شما، می توان گفت به طور کلی کسانی که نارسایی قلبی دارند نباید روزه بگیرند؟ 
- گر چه در نارسایی قلبی پیشرفته، روزه گرفتن مجاز نیست؛ اما در موارد خفیف بروز این بیماری می توان روزه گرفت. به هر حال، توصیه من به آنها این است که در صورت تمایل به روزه داری، حتماً با پزشک خود، تماس بگیرند. 
▪ به عنوان آخرین سؤال، لطفاً در خصوص روزه داری در بیماران مبتلا به فشار خون بالا هم، توضیحاتی بدهید. 
- در بسیاری از موارد، این بیماران محدودیتی برای روزه گرفتن ندارند، اما اگر فرد دچار فشار خونهای سرکش و غیر قابل کنترل می باشد، همچنین در افرادی که سابقه افزایش شدید و ناگهانی فشار خون دارند، نباید روزه بگیرند. 
▪ از شما به خاطر شرکت در این گفتگو سپاسگزارم.

گیاهخواری با تاریخ پیدایش انسان‌ها آغاز شده است. ثابت شده انسان‌های اولیه که در جنگل‌های گرمسیری می‌زیستند، خوراک‌شان میوه درختان و گیاهان بوده است و میلیون‌ها سال با همان خوراک می‌زیستند اما به واسطه پیشامدهای ناگهانی مانند زمین‌لرزه، سیل و غیره ناگزیر شدند که به نواحی دیگری کوچ نمایند و به تناسب تغییرات آب و هوایی و کمیاب شدن میوه‌ها به علت گرسنگی ناگزیر شدند گوشت جانورانی را که برای دفاع از خود می‌کشته‌اند، مصرف کنند و پس از کشف آتش، این عادت را حفظ کردند و در نتیجه گیاهخواری کم‌کم جای خود را به همه چیزخواری داد. بودا، زرتشت، فیثاغورس، سقراط، افلاطون، داوینچی و نیوتن از جمله افرادی هستند که گیاهخوار بوده‌اند و این شیوه را به شاگردان و پیروان خود توصیه کرده‌اند. 
گیاهخواران گوشت، مرغ و ماهی نمی‌خورند. گیاهخواران مطلق، حتی استفاده از سایر فرآورده‌های حیوانی و فرآورده‌های تهیه شده از تخم‌مرغ، لبنیات، عسل، چرم، پشم، ابریشم، لوازم آرایشی و صابون‌های تهیه شده از مشتقات حیوانی را هم مجاز نمی‌دانند. 
رژیم گیاهخواری برخلاف رژیم همه‌چیزخواری که شامل تمام منابع حیوانی و گیاهی است، به معنی محدود کردن رژیم غذایی به منابع گیاهی و پرهیز از مصرف گوشت قرمز، پرندگان، ماهی، صدف و نیز محصولات حاصل از گوشت مثل ژلاتین و روغن خوک است و حتی در برخی رژیم‌های گیاهخواری غذاهای به دست آمده از حشرات مانند عسل نیز مصرف نمی‌شوند. 
● چرا گیاهخواری؟ 
افراد به دلایل گوناگونی گیاهخواری را انتخاب می‌کنند. به طور مثال، به دلیل برخورداری از سلامت یا حفظ محیط‌زیست و یا به دلایل اخلاقی یا از دید مذهبی. برخی افراد کشتن حیوانات و مصرف گوشت آنها را گناه می‌دانند و به همین دلیل گیاهخواری در میان بوداییان و هندوان بسیار شایع است. برخی گیاهخواران معتقدند هنگامی که گاو شیرده یا مرغ‌های تخم‌گذار به منظور تولید بسیار پیر هستند، گوشت آنها فروخته می‌شود و گوساله‌های نر شیر تولید نمی‌کنند و آنها بیشتر برای استفاده از گوشت و سایر فرآورده‌هایشان پرورش داده می‌شوند. بعضی از افراد از این فرآورده‌ها پرهیز می‌کنند که به علت شرایط مرتبط با تولیدشان است. گروه دیگر برای حفظ سلامت، مسایل درمانی و برای زیبایی اندام گیاهخوار می‌شوند و بعضی دیگر به علت فقر مالی و دلایل اقتصادی به این رژیم روی می‌آورند. 
بسیاری از گیاهخواران، این روش زندگی را انتخاب می‌کنند برای اینکه انسانیت و حفظ طبیعت را گسترش دهند. آنها می‌دانند که کامل نیستند اما معتقدند که مسوول‌اند تا بیشترین تلاش‌شان را بکنند و در عین حال درباره دیگران داوری نمی‌کنند. 
● انواع گیاهخواران 
گیاه‌خواری به دلایل گوناگونی از سوی افراد برگزیده می‌شود: 
عده‌ای بخاطر حمایت از حیوانات و مسایل اخلاقی و انسانی و حس مسوولیت نسبت به آنچه در اطرافشان اتفاق می‌افتد، به گیاه‌خواری روی می‌آورند و عده‌ای هم به‌دلیل سلامتی، تطهیر روح و یا طبیعی بودن و غریزی بودن، به‌ این نوع تغذیه گرایش پیدا می‌کنند. 
شاید بتوان گفت که گوناگونی در نوع گیاه‌خواری می‌تواند به‌دلیل نوع گرایش افراد به سمت این رژیم غذایی باشد. 
۱) گیاه‌خوارانی که از گوشت حیوانات و همچنین از هر محصولی که منشا حیوانی داشته باشد، استفاده نمی‌کنند. مانند: تخم‌مرغ، لبنیات، عسل، چرم، پوست، پشم، ابریشم و... به‌ این دسته در اصطلاح گیاه‌خوار کامل یا Vegans گفته می‌شود. این دسته خود نیز بر دو قسمت پخته‌خوار و خام‌خوار تقسیم می‌شود. گیاه‌خواران کامل بر این باورند که نباید از حیوانات به عنوان خوراک، کالا، کار، شکار، تشریح و عناوین دیگر استفاده کرد. 
۲) گیاه‌خوارانی که از گوشت حیوانات استفاده نمی‌کنند ولی از لبنیات استفاده می‌کنند. به ‌این دسته Lacto گفته می‌شود. 
۳) گیاه‌خوارانی که از گوشت حیوانات استفاده نمی‌کنند ولی از تخم‌مرغ استفاده می‌کنند. به‌ این دسته Ovo گفته می‌شود. 
۴) گیاه‌خوارانی که از گوشت حیوانات استفاده نمی‌کنند ولی از لبنیات و تخم‌مرغ استفاده می‌کنند. به‌ این دسته Lacto-Ovo گفته می‌شود. (این سه گروه بیشتر به استفاده از محصولات غیر صنعتی در زمینه لبنیات و تخم‌مرغ تکیه دارند و اعتقاد دارند در روش‌های سنتی حیوانات کمتر مورد سوءاستفاده و آزار و اذیت قرار می‌گیرند.) 
● مزایای گیاهخواری 
گیاهخواران در برنامه غذایی‌شان تنها از منابع گیاهی مانند انواع سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات، حبوبات، مغزها و دانه‌های روغنی استفاده می‌کنند. این رژیم اگر به صورت متنوع و کامل استفاده شود، تمامی نیازهای غذایی این گروه را تامین می‌کند. این رژیم نسبت به سایر رژیم‌های غذایی، کلسترول و اسیدچرب اشباع کمتری دارد و کمتر از ۳۰ درصد کالری رژیم از منبع چربی تامین می‌شود که بیشتر آن اسیدهای چرب غیراشباع است. به همین دلیل خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق، فشارخون بالا، دیابت و سرطان‌ها در این گروه کمتر از سایرین است. علاوه بر آن، این رژیم حاوی درصد زیادی کربوهیدرات و فیبر است که به سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و از سرطان کولون جلوگیری می‌کند و در درمان یبوست موثر است. دیگر اینکه این رژیم از حجم زیاد و کالری کم برخوردار است که به کاهش ابتلا به انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان کولون، ریه و پستان منجر می‌شود و احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا و سکته‌های مغزی کاهش می‌یابد. این رژیم حاوی مقادیر بالایی بتاکاروتن و ویتامین C است که به حفظ سلامت کمک شایانی می‌کنند. 
▪ گیاهخواری و چربی 
رژیم‌های گیاهخواری، بدون کلسترول و به طور معمول کم‌چرب هستند. بنابراین پیروی از رژیم گیاهخواری این امکان را فراهم می‌آورد تا به پیشنهادهای داده شده مربوط به کاهش خطر بیماری‌های مزمن مهم از قبیل بیماری قلبی و سرطان عمل کنیم. غذاهای غنی از چربی، آنهایی که باید با صرفه‌جویی مصرف شوند شامل روغن‌ها، مارگارین، مغز‌ها، کره، دانه‌ها، آوکادو و نارگیل هستند. ویتامین D در رژیم غذایی گیاهخواری یافت نمی‌شود اما در بدن انسان تحت تاثیر نور آفتاب ساخته می‌شود. حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آفتاب تابستان روی دست‌ها و صورت دو تا سه بار در هفته به منظور تولید ویتامین D مورد نیاز بزرگسالان مورد نیاز است. 
▪ گیاهخواری و کلسیم 
کلسیم مورد نیاز به منظور تحکیم استخوان‌ها در سبزی‌های برگ سبز تیره، توفونی فرآوری شده با سولفات کلسیم و بسیاری از غذاهایی که به وسیله گیاهخواران خورده می‌شود، موجود است. نیازهای کلسیم افرادی که از رژیم کم‌پروتئین پیروی می‌کنند یعنی رژیم‌های غذایی بر اساس پروتئین گیاهی گاهی اوقات ممکن است پایین‌تر از افرادی باشد که از پروتئین بیشتری استفاده می‌کنند مثل رژیم غذایی گوشتخواران. در هر حال، بسیار مهم است که گیاهخواران غذاهای غنی از کلسیم بخورند و یا از مکمل کلسیم روزانه استفاده کنند. 
▪ گیاهخواری و آهن 
انواع لوبیاهای خشک و سبزی‌های برگ سبز تیره منابع خوب آهن هستند، جذب آهن به طور قابل توجهی با خوردن غذاهای حاوی ویتامین C همراه با غذاهای حاوی آهن افزایش می‌یابد. 
شایع‌ترین منابع غذایی حاوی آهن عبارتند از: لوبیای سویا، عدس، نخود، لوبیای چشم بلبلی، لوبیای قرمز، آب آلو (بخارا)، برگ چغندر، دانه کنجد کوبیده، نخود فرنگی، انجیر، بلغور، کشمش، هندوانه، ارزن، کلم و... 
▪ گیاهخواری و روی 
رژیم‌های گیاهخواری می‌توانند روی مورد نیاز بدن را در سطوح نزدیک به RDA (میزان مورد نیاز روزانه) یا حتی بالاتر تامین کنند. روی در غلات، حبوبات و مغزه‌ها یافت می‌شود. 
▪ گیاهخواری و ویتامین B۱۲ 
میزان نیاز به ویتامین B۱۲ بسیار اندک است. منابع غیرحیوانی شامل مخمر تغذیه‌ای ‌T۶۶۳۵ Red star به عنوان فرمول حمایتی (مکمل) گیاهخواری شناخته شده است. حدود دو قاشق چای‌خوری از آن RDA (میزان مورد نیاز روزانه‌) بزرگسالان را تامین می‌کند و به خصوص برای زنان باردار شیرده، نوزادان و کودکان که ویتامین B۱۲ در رژیم غذایی‌شان باید موجود باشد، بسیار حایز اهمیت است. 
مواد غذایی متعددی با ویتامین B۱۲ غنی شده‌اند مثلا تمپه، میسو (خمیر سویا و نمک و غلات تخمیر شده غذای ژاپنی است) و جلبک دریایی دارای برچسبی هستند که محتوای بالای ویتامین B۱۲ را در آنها نشان می‌دهد. به هر حال، این قبیل محصولات منابع قابل دسترس ویتامین نیستند، به این علت که مقدار ویتامین B۱۲ موجود در آنها بستگی به نوع فرآوری ماده غذایی دارد. سایر منابع ویتامین B۱۲ شامل شیر سویای غنی شده، مشابه‌های گوشت که با ویتامین B۱۲ غنی شده باشند و مکمل ویتامین B۱۲ است. گیاهخوارانی که گیاهخوار مطلق نیستند می‌توانند ویتامین B۱۲ مورد نیاز خود را از لبنیات و تخم‌مرغ به دست آورند. 
● معایب گیاهخواری 
با وجود کلیه مزایایی که این نوع رژیم دارد ولی خطر پیدایش کمبودهای تغذیه‌ای در گیاهخواران، به خصوص گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان باردار و شیرده، کودکان، نوجوانان و ورزشکاران وجود دارد. در دوران بارداری و شیردهی به دلیل تامین رشد جنین و تغییرات بدن مادر، نیاز به کالری، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی افزایش می‌یابد ولی ویتامین‌های B۲، B۶، B۱۲، اسیدفولیک و عناصری مثل روی و آهن در منابع حیوانی بیشتر و قابل جذب‌تر هستند، به طوری که B۱۲ را فقط در منابع حیوانی می‌توان یافت. بنابراین مادران باردار و شیرده که از این رژیم استفاده می‌کنند باید به میزان بالاتری از مغزها، حبوبات، میوه‌های خشک و محصولات لبنی یا شیر سویا استفاده کنند. 
درباره کودکان پیرو این رژیم نیز با وجود برنامه‌غذایی متنوع و کامل می‌توان رشد مناسب آنها را تامین کرد ولی به دلیل وجود مقادیر زیاد مهارکننده‌های جذب در منابع گیاهی مانند فیتات که در غلات و دانه‌ها وجود دارد، اگزالات که در اسفناج، ریواس، شکلات و بادام‌زمینی وجود دارد، سیترات موجود در مرکبات و تانات موجود در چای، به کاهش جذب مواد مغذی منجر می‌شود. بنابراین درباره کودکان بهتر است علاوه بر تامین پروتئین کافی برای سلامت و رشد استخوان‌هایشان و رفع نیاز به چربی و کلسیم باید از شیر و لبنیات نیز استفاده کنند و علاوه بر آن از منابع روی که برای رشدشان مفید است، استفاده کنند. 
غلات سبوس‌دار، سبزی‌های برگ سبز تیره و زرد تیره منبع خوب روی هستند. از دیگر معایب رژیم گیاهخواری، وجود مقادیر زیاد ویتامینC در این رژیم است که مازاد ویتامین C به اسید اگزالیک تبدیل می‌شود و خطر ابتلا به سنگ‌های اگزالاته کلیوی را در این گروه افزایش می‌دهد. در پایان باید یادآور شویم که برای حفظ سلامت کامل و همه جانبه، داشتن یک رژیم متعادل، متناسب و متنوع کلید طلایی موفقیت است

عادت‌هایی که دندانپزشکان توصیه می‌کنند آنها را ترک کنیم 
به هیچ‌وجه حواس‌تان نیست، فقط کافی است به دیگران بگویید که وقت ارتکاب جرم، مچ‌تان را بگیرند. این جرم‌ها شاید چندان سنگین نباشند ولی دست آخر جریمه آن برای دهان و دندان‌های شما بسیار سنگین تمام خواهد شد. شاید بخواهید بدانید کدام جرایم را می‌گوییم؟ همان عادت‌های بدی که شما دارید و با تکرار آن در طول روز حسابی خدمت دندان‌ها و لثه‌هایتان می‌رسید. ناخن جویدن، استفاده از خلال دندان و حتی یخ جویدن از جمله این عادت کردن به عادت‌های بد است. 
۱) نگه داشتن آب‌نبات در گوشه لپ 
بعضی‌ها عادت دارند وقتی دارند کار می‌کنند، مطلب می‌نویسند، وسایل منزل را تعمیر می‌کنند و یا حتی آشپزی می‌کنند، یک آب‌نبات را در گوشه لپ‌شان بیندازند و آن را به آرامی در طول زمان بمکند. البته این یک حقه قدیمی در کلاس‌های درس مدرسه و دانشگاه هم است که هم می‌تواند جلوی ضعف را بگیرد و استاد و معلم هم خبردار نشود. ولی دندانپزشکان به شدت توصیه می‌کنند دست از آب‌نبات مکیدن بردارید. وقتی شما آب‌نبات را در گوشه لپ خود نگه می‌دارید، قند موجود در آن طی ساعت‌های طولانی در تماس با دندان‌های شما خواهد بود و سبب پوسیدگی دندان‌هایتان خواهد شد. به جای آن، آب‌نبات‌های بدون قند بخرید. این آب‌نبات‌ها شیرین‌اند ولی قندی که در آنها به کار رفته است، نمی‌تواند در دهان به وسیله میکروب‌های پوسیدگی‌زا تجزیه شود و بنابراین تولید اسید کرده و دندان‌هایتان را پوسیده کند. آدامس هم جایگزین خوبی برای آب‌نبات است. آدامس و آب‌نبات بدون قند بزاق را افزایش داده و همین افزایش بزاق هم از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری می‌کند. 
۲) استفاده از خلال دندان 
از رستوران بیرون‌ آمده‌اید ولی خلال دندان هنوز گوشه لپ‌تان است تا سر فرصت و دور از چشم‌ دیگران، باقی‌مانده غذاها را از بین دندان‌ها تمیز کنید ولی این هم از آن عادت‌های بد برای لثه‌ها است. سر چوبی خلال دندان بسیار بزرگ‌تر از فاصله میان دندان‌ها است بنابراین طبیعی است که به فاصله میان دندان‌ها وارد نمی‌شود تا‌ آنجا را تمیز کند. این سر بزرگ حتی لثه ظریف میان دندانی را آزرده می‌کند. بهترین وسیله برای تمیز کردن سطوح بین دندانی، نخ دندان است. اگر دندان‌هایتان در اثر کشیدن بعضی از دندان‌ها از هم فاصله پیدا کرده‌اند، به جای نخ دندان از مسواک بین دندانی به جای خلال دندان استفاده کنید. این مسواک‌ها موهای ریزی دارند که سطوح بین دندان‌هایی را که از هم فاصله گرفته‌اند، به خوبی تمیز می‌کنند. 
۳) استفاده از روغن ترمز برای کشیدن دندان! 
بعضی‌ها وقتی دندان‌شان درد می‌گیرد، مقداری گریس یا روغن ترمز ماشین در آن می‌گذارند و چند روز صبر می‌کنند، پس از این مدت هم درد برطرف می‌شود و هم دندان لق می‌شود و دندان را از دهان خودشان بیرون می‌کشند. اولا که این مواد شیمیایی که از فرآورده‌های نفت هستند، غلظت بالایی دارند که سمی هستند و از طرف دیگر، شما با دست خود میکروب‌ها را وارد دهان و دندان‌تان می‌کنید. این مواد شیمیایی آن‌قدر قوی و سمی‌اند که عصب دندان و بافت‌های نگهدارنده اطراف دندان را نابود می‌کنند، به همین دلیل است که دندان لق می‌شود. درمان صحیح برای چنین دندان‌هایی درمان ریشه دندان برای برطرف شدن درد و سپس حفظ دندان است نه استفاده از روغن ترمز. 
۴) وسواس مانکن شدن 
بعضی از خانم‌ها که دچار لاغری عصبی هستند، عادت دارند مقدار زیادی غذا بخورند، سپس از ترس چاق شدن خودشان را وادار به استفراغ و برگرداندن محتویات معده‌شان می‌کنند. این عادت هم بلاهای بدی بر سر دندان‌های بی‌نوا درمی‌آورد. وقتی غذا وارد معده می‌شود، با اسید معده در هم می‌آمیزد تا هضم و گوارش شود. اگر شما غذا را از معده به دهانتان برگردانید، این اسید روی سطح دندان‌ها قرار می‌گیرد و تمام سطوح معدنی دندان‌ها را در خود حل می‌کند. سایش‌ها و پوسیدگی‌های وسیع دندانی از عوارض وخیم برگرداندن غذا برای لاغر ماندن است. 
۵) یخ جویدن 
پیکا بیماری است که خودش را به صورت عادت یا ویار به جویدن یخ و یا خاک خود را نشان می‌دهد. کسانی که این بیماری را دارند، سر یخچال می‌روند، یک گلوله یخ برمی‌دارند و آن را در دهان می‌گذارند و بی‌امان آن را با دندان‌هایشان خرد می‌کنند. این کار احساس خوبی به آنها می‌بخشد ولی جویدن قطعات محکم و سخت یخ دندان‌ها را به خطر می‌اندازد. جویدن یخ می‌تواند ترک‌های ریزی بر سطح مینای دندان ایجاد کند که گاهی عمق‌شان به عاج دندان هم می‌رسد. از عوارض چنین ترک‌هایی حساسیت دندانی است یعنی شما هر نوشیدنی و یا خوراکی سرد و یا گرمی را بخورید در دندان‌هایتان درد تند و تیزی احساس خواهید کرد. گاهی همین جویدن یخ موجب شکستن و لب پر شدن ترمیم‌های دندانی هم‌رنگ دندان هم می‌شود. 
۶) نگه‌داشتن چوب لباسی با دندان 
حتما برای شما هم پیش آمده است که هنگام چوب لباسی کردن لباس‌هایتان، حلقه آن را با دندان‌های جلویی‌تان گرفته باشید و شروع به آویزان کردن لباس‌هایتان به چوب لباسی کرده باشید. در این شرایط نیروی زیادی به دندان‌های جلویی وارد می‌شود که می‌تواند سبب کشیدگی زیاد الیاف نگه‌دارنده دندان شود. از طرف دیگر، فلز میله چوب لباسی می‌تواند موجب ایجاد ترک‌های مینایی و یا لب پر شدن مینا هنگام گاز گرفتن آن شود. پس این عادت را هم ترک کنید. 
۷) جویدن لواشک، قره‌قورت، لیمو ترش و مرکبات 
این خوراکی‌های خوش‌مزه و ترش، اسیدی دارند که مواد معدنی سطح دندان را حل می‌کند و سبب سایش و احساس کند شدن دندان‌ها می‌شود. بهتر است عادت به مواد ترش‌خوردن را از سرتان بیندازید و پس از آن مسواک بزنید. 
۸) جویدن تنباکو 
جویدن تنباکو یکی از همان عادت‌های بدی است که آن را «سیگار کشیدن بدون دود» هم می‌دانند. اگر به کشورهای جنوبی آسیا سفر کرده باشید و یا سفری به کشور هند کرده باشید، حتما دیده‌اید که مردم این کشور عادت دارند تنباکو را بجوند. آنها اغلب برگ تنباکو را در گوشه لب خود می‌گذارند و مانند یک آدامس، ساعت‌ها آن را می‌جوند. گاهی به تنباکو شکر اضافه می‌کنند تا جویدن آن برایشان خوشایند‌تر شود. ولی همین شکر فراوان، علیه دندان‌ها دست به طغیان زده و پوسیدگی‌های شدید را در سطح مجاور لثه دندان‌ها، جایی که تنباکوی آمیخته با شکر گذاشته می‌شود، ایجاد می‌شود. مخاط گونه معتادان به این عادت بد جویدن تنباکو، چین خورده و خاکستری رنگ خواهد شد و تخریب شدیدی در لثه‌های آنها رخ می‌دهد. در عین حال، تنباکو و جویدن آن اگر مدت‌ها تکرار شود، ضایعات سفیدرنگی را در مخاط گونه ایجاد می‌کند که آغازگر سرطان دهان است. 
۹) سیگار کشیدن برعکس 
در برخی از کشورها مردم عادت دارند سیگارشان را برعکس بکشند، یعنی بخش انتهایی سیگار را آتش می‌زنند و داخل دهان‌شان می‌گذارند. در این صورت، ضایعه بسیار خطرناکی در سقف دهان‌شان پدید می‌آید که می‌تواند به سمت سرطان‌های بدخیم مخاط دهان پیشرفت کند. 
۱۰) دندان‌قروچه کردن 
کافی است شب‌ها کنار کسی که عادت دارد دندان‌قروچه کند، بخوابید. آن وقت می‌فهمید که دندان‌ها با چه شدتی روی هم ساییده می‌شوند. عادت به سایش دندان‌ها در هنگام خواب، ساییدگی‌های مینا و سپس عاج وسیعی را در سطح دندان‌ها ایجاد می‌کند که باعث حساسیت دندانی، پوسیدگی و حتی کم شدن ارتفاع صورت می‌شود. برای اینکه این عادت به دندان‌هایتان آسیب نزند باید با راهنمایی دندانپزشکتان از یک محافظ دهانی در هنگام خواب استفاده کنید.

هیچ‌کس نمی‌داند چرا و چگونه ۲۰ دقیقه ماساژ پس از تمرین ورزشی سخت، سبب تسریع بهبود خستگی ماهیچه‌ها می‌شود اما اگر مطالعات بیشتری این مطلب را تایید کند، ورزشکاران می‌توانند به دفعات بیشتری تمرین کنند. ماساژ دادن، عضلات را قوی نمی‌کند ولی با به تأخیر انداختن خستگی آنها، به ورزشکاران این امکان را می‌دهد که به‌طور متناوب و با خستگی کمتری تمرین ورزشی را انجام دهند و در نتیجه با تمرین بیشتر، ماهیچه‌های قوی‌تری خواهند داشت. 
ماساژ درمانی عبارت است از دست‌ورزی روی بافت‌های نرم بدن. این درمان به رهایی از استرس و فشار عضلانی و درد ناشی از صدمات و سرعت بهبود ناراحتی‌های حاد و مزمن کمک می‌کند. تاریخچه استفاده از این درمان به حدود ???? سال پیش از میلاد برمی‌گردد. در متن کتاب امپراتور زرد (کتاب مرجع طب داخلی چین) برای درمان فلج و تب و لرز به ورزش، ماساژ پوست و عضلات و نیز تمرینات روی دست و پا توصیه شده است. برای ماساژ درمانی آثار مثبت زیادی، از بهبود گردش خون تا بهبود سوخت و ساز بدن ذکر شده است. به خصوص درباره ماساژ سوئدی نشان داده شده که در کاهش درد عضلانی، کاهش استرس و بهبود ایمنی مؤثر بوده است. 
● یک روز در جلسه ماساژدرمانی 
در ویزیت اول احتمالا ماساژ درمانگراز شما در مورد سابقه پزشکی سوال خواهد کرد. سپس برخی سوالات درباره وضعیت جسمی‌ فعلی شما، روش زندگی، میزان استرس، هرگونه تجربه درد و اینکه به دنبال چه درمانی هستید، مطرح می‌شود. 
اتاقی که ماساژ درمانی در آن انجام می‌شود، به‌طور مشخص گرم و دارای نور ملایم است. در صورت تمایل شما از یک موسیقی آرام بخش نور شمع و بخور با رایحه‌ای دل‌پذیر استفاده می‌شود. اغلب برای مالش پوست از اسانس‌های روغنی برای بالا بردن کیفیت ماساژ استفاده می‌شود. شما می‌توانید ماساژ کل بدن و یا ماساژ موضعی را درخواست کنید. می‌توانید روی قسمت‌های دیگر بدن حوله یا ملافه‌ای بیندازید. روی یک تخت راحت پوشش‌دار که اغلب دارای جایگاه سری است و به چرخش سر و گردن نیاز ندارد، دراز می‌کشید. 
متخصصان ماساژ ممکن است از انواع ضربه‌ها و تکنیک‌های گوناگون استفاده کنند. شما می‌توانید ماساژ کلی بدن یا ماساژ متمرکز بر مناطق دردناک یا تحت کشش را درخواست کنید. توصیه می‌کنیم هر زمان که احساس ناراحتی و درد کردید، درمانگررا مطلع سازید. یک جلسه درمان معمولا بین ?? تا?? دقیقه طول می‌کشد. ماساژ نشسته، روی صندلی و با لباس در حالی که جلوی بدن به صندلی تکیه دارد، انجام می‌شود. ? تا?? دقیقه طول می‌کشد و برای ماساژ کتف و پا کاربرد دارد. 
تعداد جلسات مورد نیاز برای درمان متغیر است. برای کاهش استرس اغلب هفته‌ای یک مراجعه توصیه می‌شود. برای وضعیت‌های حاد تعداد جلسات درمان بستگی به طبیعت بیماری دارد. اغلب ماساژدرمانی به منظور تکمیل درمان از سوی پزشک توصیه می‌شود. 
مطالعات چه می‌گویند؟ 
بیماران بستری در بیمارستان که ماساژ دریافت کردند، افزایش در تحرک، انرژی، تغییرات مثبت خلقی و سرعت بهبود از خود نشان دادند. 
بیماران مبتلا به پشت درد مزمن پس از دریافت دو جلسه درمان ?? دقیقه‌ای در هفته برای مدت پنج هفته، کاهش درد، افسردگی و اضطراب و نیز بهبود خواب را گزارش کرده‌اند. برخی نتایج متناقض نیز گزارش شده که به بررسی‌های بیشتر نیاز دارد. کارکنان ادارات که ماساژ دریافت کردند، هشیارتر، فعال‌تر و کم‌استرس‌تر از آنهایی بودند که ماساژ دریافت نکرده بودند. بیماران مبتلا به درد‌های عضلانی که دو جلسه ?? دقیقه‌ای ماساژ درمانی در هفته به مدت پنج هفته دریافت کردند، کاهش درد، کوفتگی و خستگی را گزارش دادند. همچنین در تعداد شب‌های کمتری اختلالات خواب داشتند. در این قسمت نیز به مطالعات بیشتری نیاز است. در مصدومان سوختگی، ماساژ درمانی در کاهش اختلالات روحی (اضطراب، تنش و افسردگی) و علایم جسمی‌ (درد و خارش) موثر بوده است. 
آثار ماساژ در کودکان نیز به خوبی بزرگسالان است. برای مثال، نوزادان نارسی که ماساژ دریافت می‌کنند، بیشتر وزن اضافه می‌کنند و سریع‌تر از بیمارستان مرخص می‌شوند. کودکان مبتلا به اوتیسم نیز با ماساژدرمانی رفتارهای غیرمعقول کمتری از خود بروز دادند. 
سایر بیماری‌هایی که به ماساژدرمانی خوب جواب داده‌اند، عبارت‌اند از: نشانگان خستگی مزمن، استئوآرتریت، نشانگان تونل کارپال، میگرن و سیاتیک. 
● موارد احتیاط 
▪ در صورتی که مبتلا به تب بالا، التهاب، عفونت، فلبیت، ترومبوز، یرقان یا بیماری عفونی پوستی هستید، از ماساژ اجتناب کنید. 
▪ روی زخم‌های باز یا سوختگی یا موضع جراحت قبلی ماساژ انجام ندهید. در کوفتگی یا رگ به رگ شدن، ماساژ را به مدت ?? ساعت به تاخیر بیندازید. 
▪ در صورت ابتلا به یک بیماری مزمن مانند آرتریت یا سرطان یا بیماری قلبی، پیش از انجام ماساژ با پزشک خود مشورت کنید. 
▪ در صورتی که باردار هستید، به ماساژ درمانگرخود اطلاع دهید زیرا ماساژ برخی نواحی، موجب زایمان زودرس می‌شود. 
● روش‌های گوناگون ماساژ 
امروزه بالغ بر ?? نوع متعدد ماساژ و کار روی بدن وجود دارد. این تکنیک‌ها به پنج گروه تقسیم می‌شوند: 
▪ ماساژ سنتی اروپایی: شامل متدهایی بر اساس فیزیولوژی و آناتومی‌طب غرب. پنج تکنیک دست‌ورزی بافت‌های نرم بدن در آن استفاده می‌شوند. 
▪ ماساژ معاصر غربی: این روش نیز بر پایه روش‌های مدرن آناتومیک شامل تکنیک‌های دست‌ورزی فراتر از چارچوب ماساژ سوئدی بنا شده است و شامل ماساژ عصبی، ماساژ ورزشی و میوتراپی است. 
روش‌های اصلاح حرکت و ساختار: این تکنیک‌ها بر ساختار و حرکت بدن تاکید دارند. این روش‌ها بدن را با کمک وزن و با دست‌ورزی روی بافت‌های نرم و یا اصلاح الگوهای غلط حرکتی، سازماندهی و کامل می‌کنند. نمونه‌های آن عبارت‌اند از: هلر ورک، رولفینگ، فلدن کرایس و تکنیک الکساندر. 
▪ ماساژ شرقی: تکنیک‌های ماساژ شرقی بر اساس اصول طب سنتی چین بنا شده و انرژی حیاتی را که معتقدند در کانال‌های غیر قابل رؤیت در بدن جریان دارد، تجدید می‌کنند. این متد‌ها طب فشاری و شیاتسو را شامل می‌شوند. 
▪ متدهای انرژی: این متدها که در طب سنتی چین یافت نمی‌شوند، به اثر روی حوزه انرژی که درون و اطراف بدن را احاطه کرده، منجر می‌شوند. این کار هم با فشار و دست‌ورزی روی جسم و نیز از طریق عبور دست از میان یا درون حوزه انرژی بدن صورت می‌گیرد. نمونه‌های روش‌های انرژی عبارت‌اند از: درمان قطبی، لمس شفابخش و ریکی. 
بسیاری از ماساژ درمانگرها ترکیبی از روش‌های فوق را بر اساس وضعیت بیمار اعمال می‌کنند.

عسل به علت قابلیت جذب و نگهداری رطوبت و داشتن انواع املاح و ویتامین به زیبایی پوست کمک می‌کند 
شاید شما هم در داستان‌های مربوط به کلئوپاترا ملکه زیبایی مصر خوانده باشید که از شیر و عسل برای زیبایی پوست خود استفاده می‌کرده است ولی این روزها پای عسل حقیقتا به محصولات آرایشی بهداشتی باز شده است. 
از مدت‌ها پیش با رایج‌شدن استفاده از مواد طبیعی در محصولات بهداشتی و زیبایی، استفاده از عسل در این محصولات و به خصوص کرم‌ها و مواد آرایشی مربوط به پوست و مو، طرف‌داران خود را پیدا کرده بود. اما جدی‌تر شدن ماجرای استفاده از عسل در این نوع محصولات شاید مربوط به اولین کنفرانس درباره بهبود زخم‌ها باشد که مدتی پیش در ملبورن استرالیا برگزار شد. در این کنفرانس، نتایج تحقیقات وسیعی درباره کاربردهای دارویی عسل ارایه شد که نشان می‌داد استفاده از آن به عنوان داروی درمان اسهال و عفونت چشم، در چهار هزار سال پیش آن‌چنان بی‌مورد هم نبوده است. 
● پوست و عسل 
یک محقق اهل نیوزلند در تحقیقات خود نشان داد که عسل مانوکا نوعی از عسل که در این کشور تولید می‌شود، خواص زیادی در درمان زخم‌ها، التهاب‌های پوستی، درمان عفونت با هلیکوباکترپیلوری و اسهال‌های سالمونلایی دارد. انواع عسل به طور کلی خاصیت آنتی‌باکتریال دارند اما تحقیقات نشان داده‌ است که در این نوع عسل به علت وجود بیشتر هیدروژن پراکسید که در بقیه انواع نیز وجود دارد و همچنین ماده‌ای به نام متیل گلیوکوزال، خواص ضد میکروبی به میزان بیشتری وجود دارد. همچنین غلظت بسیار بالای گلوکز و فروکتوز (قند موجود در عسل) و محیط اسیدی عسل مانوکا موجب می‌شود باکتری‌ها نتوانند به راحتی در این محیط زندگی کنند. 
تحقیقات دکتر مالون نشان داد که بهترین کاربرد عسل مانوکا در درمان زخم‌های پوست است. این عسل علاوه بر خواص ضد التهابی که دارد، موجب می‌شود روند بهبود زخم تسریع پیدا کند. عسل مانوکا همچنین خاصیت عجیبی در برداشتن بافت‌های مرده و همچنین تحریک بافت‌های زنده برای ترمیم دارد که موجب می‌شود ترکیبات آن به عنوان پانسمانی خوب برای زخم‌های سطحی به کار روند. 
در جریان تحقیقات مشخص شد که استفاده از عسل مانوکا به عنوان پانسمان در مقایسه با محلول پراکسید هیدروژن و پانسمان‌های معمولی تاثیر بیشتری داشته است. 
دکتر مالون تاکید زیادی روی خواص ضد التهابی و ضدباکتریایی این عسل در مصرف خوراکی‌ هم دارد اما به علت اینکه هنوز مطالعات بالینی کافی روی این خواص انجام نشده است، عسل مانوکا به عنوان دارو برای عفونت‌های معده تجویز نمی‌شود. اگرچه تست‌های آزمایشگاهی و تست روی حیوانات این تاثیرات را تایید کرده‌اند. 
تجربیات خانگی نشان داده‌اند که استفاده از عسل مانوکا و حتی انواع عسل معمولی، دوره درمان اسهال باکتریایی و یا زخم‌های معده را کوتاه‌تر می‌کند اما با این همه پزشکان توصیه می‌کنند که استفاده درمانی از عسل حتی درباره پانسمان‌ زخم‌ها حتما باید زیر نظر یک متخصص باشد و نباید به عنوان درمانی خانگی استفاده شود. این مساله درباره بیماران دیابتی اهمیت بیشتری دارد. 
● عسل برای زیبایی 
عسل طبیعی به علت قابلیت جذب و نگهداری رطوبت و همچنین داشتن املاح و ویتامین‌های زیاد به زیبایی پوست و مو کمک می‌کند. این روزها کرم‌های محافظ پوست و مو، لوسیون‌ها، ماسک‌های صورت و مرطوب‌کننده‌های زیادی تولید می‌شوند که عسل را به عنوان ماده اصلی در خود دارند. خاصیت آنتی‌اکسیدان‌ عسل در این زمینه بیشتر به کمک متخصصان آمده است. یک کلینیک بین‌‌المللی تولید کننده مواد آرایشی هم براساس تحقیقات انجام شده دکتر مالون و با توجه به سابقه عسل مانوکا در نیوزلند، به تازگی اعلام کرده است که با استفاده از این عسل که فقط در جنگل‌های درختان مانوکای نیوزلند تولید می‌شود و ترکیب آن با مواد آرایشی خود، توانسته‌اند انواع کرم‌ها و لوسیون‌های مانوکا را تولید کنند که علاوه بر زیبایی و درخشندگی خاصی که به پوست می‌دهد، می‌تواند در درمان اگزما، پسوریازیس و همچنین زخم‌های کوچک و جزیی پوست هم کاربرد داشته باشد. 
از ترکیبات این عسل در تولید کرم‌های ضد پیری و ضد چروک و همچنین در تهیه ژل‌های ضدعفونی پوست استفاده می‌شود. 
مواد خاص موجود در عسل مانوکا (متیل گلیکوکوزال و پراکسید هیدروژن) به عنوان عوامل اصلی این خواص شفابخش شناخته شده‌اند. عسل مانوکا برخلاف عسل‌های دیگر که در اثر حل کردن در آب داغ خواص خود را از دست می‌دهند، قادر به حفظ خواص خود در محیط‌های گرم است و همین مساله به کارخانه‌های تولیدکننده مواد زیبایی اجازه می‌دهد که بتوانند به راحتی از این ماده طبیعی استفاده کنند. 
● ماسک‌های خانگی عسل 
چند دستورالعمل برای ساخت ماسک‌های پوستی با استفاده از عسل 
ماسک‌های خانگی محافظ پوست، ساده‌ترین ترکیبات خانگی هستند که می‌توان با استفاده از عسل آنها را تهیه کرد. این ماسک‌ها برای جوان نگه‌داشتن پوست و همچنین حفظ رطوبت و شادابی پوست بسیار مفیدند. برای تهیه هرکدام از ماسک‌های زیر، از یک دستگاه مخلوط‌کن تمیز استفاده کنید. هرکدام از ماسک‌ها را فقط به مدت نیم ساعت روی پوست نگه دارید و پس از پاک‌کردن آن با حوله مرطوب، صورت را با آب فراوان بشویید. برای حفظ خواص اصلی و طبیعی ماسک‌ها، بهتر است هر بار مواد را برای یک بار مصرف مخلوط کنید و آنها را در یخچال ذخیره نکنید. 
● ماسک کلئوپاترا: 
▪ عسل : یک قاشق چای‌خوری 
▪ شیر: یک قاشق غذاخوری 
▪ سفیده تخم‌مرغ: یک عدد 
● ماسک سفیده تخم‌مرغ 
▪ عسل: یک قاشق چای‌‌خوری 
▪ گلیسیرین : یک قاشق چای‌خوری 
▪ سفیده تخم‌مرغ: یک عدد 
(برای تهیه ماسک با زرده تخم‌مرغ می‌توان به جای سفیده از زرده تخم‌مرغ استفاده کرد) 
‌● ماسک فوری: 
▪ عسل ۱۰۰ گرم 
▪ الکل ۲۵ میلی‌لیتر 
▪ آب ۲۵ میلی‌لیتر 
● مرطوب‌کننده برای دست: 
▪ عسل دو قاشق چای‌خوری 
▪ روغن بادام: یک قاشق چای‌خوری 
▪ خوش‌بو‌ کننده: چند قطره 
(پس از مخلوط کردن در دستگاه، آن را به تمام پوست دست بمالید و بگذارید تا مدتی باقی بماند، بسته به دلخواه خود می‌توانید پس از مدتی آن را بشویید و یا آن را باقی بگذارید).

آغاز حضور در مدرسه نقطه عطف مهمی در زندگی هر کودک و والدین اوست. مدرسه جایی است که کودک را از خانه و والدین دور می‌کند و محلی است که هر کودکی برخی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، موفقیت‌ها و شکست‌هایش را به همراه احساس اضطراب یا خجالت تجربه خواهد کرد. از آنجا که مدرسه مکانی خارج از کنترل والدین است، علاوه بر کودک، برای پدر و مادر او هم مکانی استرس‌زا است. 
در مدرسه کودک با دنیا آشنا می‌شود و مهارت تعامل اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران را خارج از محدوده خانه و خانواده‌اش کسب می‌کند. او همچنین به وجود خودش، توانایی‌ها، ضعف‌ها و علایق‌ خود آگاهی بیشتری پیدا می‌کند و به تدریج جایگاهی در اجتماع برای خود می‌یابد. کارها و روابطی را تجربه می‌کند که تجربه آنها در خانه امکان‌پذیر نبوده است. او به اجبار از والدین جدا شده، با چالش‌های اجتماعی و تحصیلی روبه‌رو می‌شود و برقراری دوستی را تجربه می‌کند. شروع مدرسه هم لذت‌بخش و هم استرس‌زا است. 
تجربه شروع مدرسه برای یک کودک تا حدی به آمادگی و احساسات والدین بستگی دارد. در چنین شرایطی اگر والدین هم احساساتی مانند خجالت، ترس یا اضطراب درباره فرستادن فرزندشان به مدرسه داشته باشند و این احساس را به کودک منتقل کنند، سبب افزایش نگرانی و تردید در کودک خواهند شد. 
والدین چه می‌توانند بکنند؟ 
▪ علاقه‌مندی نشان دهند و تشویق کننده و حمایت گرانه برخورد کنند. 
▪ذ درباره ‌آنچه در مدرسه در انتظار کودک است و مانند قصه‌های کتاب، زنگ تفریح، برنامه هفتگی، هم‌کلاسی‌ها و معلم، با او صحبت کنند. 
▪ پیش از شروع مدرسه با کودک در مدرسه حاضر شوند و او را با محیط آشنا کنند. محل کلاس، دفتر، مدرسه، دستشویی، آب‌خوری و امثال آن را به کودک نشان دهند و در صورت امکان کودک را به آموزگارش معرفی کنند. 
▪ به کودک نشان دهند که طبیعی است که درباره دور شدن از خانه و والدین قدری نگران باشد. می‌توانند به کودک پیشنهاد کنند که عکسی خانوادگی یا شیئی مربوط به خانواده را همراه داشته باشد. 
▪ رفتن به مدرسه با یک دوست و هم‌بازی آشنا به صورت همراهی یا در سرویس مدرسه، یا یافتن یک دوست در میان هم‌شاگردی‌ها نگرانی درباره تنها ماندن در مدرسه را کاهش می‌دهد. 
▪ آماده شدن برای مدرسه را برای کودک تسهیل کنند. برای مثال، دفتر و کتاب و لباس‌های مورد نیاز را شب قبل آماده کنند. 
اگر کودک دچار مشکل است چه باید کرد؟ 
▪ اگر جدایی برای کودک بسیار مشکل است، والدین می‌توانند ضمن صحبت با معلم یکی دو روز اول را همراه کودک در مدرسه باشند و بعد که کودک آمادگی پیدا کرد، مدت زمان حضور در مدرسه را کاهش دهند تا جایی که فقط در حد احوال‌پرسی با معلم و خداحافظی با کودک باشد. 
▪ درباره ضرورت مدرسه رفتن کودک قاطع باشند. 
▪ در پایان زمان مدرسه اگر قرار است والدین دنبال کودک بروند حتما سر موقع در مدرسه حاضر باشند تا کودک دیگر نگران این نشود که او را فراموش کرده‌اند. 
• اگر کودک ترس‌های خاصی درباره مدرسه حمایت‌گرانه با او صحبت کنند. برای مثال، از کودک بپرسند: «من می‌دونم بعضی از بچه‌ها درباره معلم، هم‌کلاسی‌ها یا انجام تکالیف مدرسه ترس و نگرانی دارند. آیا چنین نگرانی‌هایی برای تو هم پیش آمده است؟» اغلب کمک‌کننده است که والدین هم از نگرانی‌ها و ترس‌های مشابه خود در زمان مدرسه رفتن برای فرزندان‌شان تعریف کنند. 
▪ برخی کودکان به رفتارهای ابتدایی سنین پایین‌تر مانند چسبیدن به والدین، انگشت مکیدن، یا شب‌ادراری برمی‌گردند یا حاضر به برگشت به مدرسه نیستند. این حالات اغلب موقت‌اند و با حمایت و تشویق و بیان مثبت برطرف می‌شوند. با آرامش، درک و صبر و حوصله والدین این مشکلات رفع خواهد شد. 
ترس از مدرسه 
برخی کودکان حاضر به مدرسه رفتن نیستند. آنها هر روز حالاتی مانند درد شکم، تهوع، سردرد یا گلودرد را به عنوان مشکل و دلیل برای مدرسه نرفتن مطرح می‌کنند. این حالت بیشتر از همه در کودکان پنج تا هفت ساله و ۱۱ تا ۱۳ ساله دیده می‌شود که به ترتیب زمان شروع دبستان و شروع دوره راهنمایی است و بیشتر به دلیل اضطراب جدایی از والدین است و خود محیط مدرسه اضطراب‌زا نیست. برخی کودکان نگران هستند که در نبود آنها برای والدین خطری پیش بیاید. گاهی مقاومت در برابر مدرسه رفتن به دنبال اتفاقی استرس‌زای جداگانه مانند تغییر محل خانه یا فوت بستگان یا پس از یک دوره تعطیلات مانند تابستان یا نوروز بروز می‌کند. 
● سوءرفتار آموزشی در مدارس ما 
متاسفانه پس از کاهش قابل‌توجه تنبیه بدنی نوعی سوءرفتار آموزشی با دانش‌آموزان در مدارس ما شایع شده است. مدارس از ابتدا دانش‌آموزان را در یک مسابقه پایان‌ناپذیر و ناامیدکننده گرفتار می‌کنند. برخی آموزگاران و مسوولان مدارس دایم در صدد بهبود اجباری سطح نمرات دانش‌آموزان هستند و از این رو آنها را با فشارهای غیرضروری روبه‌رو می‌کنند. گاهی اوقات حتی از تهدید و تنبیه و توهین و جملات ناامیدکننده برای راهنمایی دانش‌آموزان به خواندن بیشتر استفاده و توصیه می‌شود که همه فعالیت‌های تفریحی تعطیل شود و زندگی دانش‌آموز به خواندن و خواندن و خواندن محدود شود که به طور مسلم، توصیه‌ای نادرست و اضطراب‌زاست. گاهی آینده زندگی کودک را فقط در گرو داشتن نمره بیست می‌نمایانند و از این راه فاجعه بیست در مدارس ما حاکم شده است. 
توصیه می‌شود که معلمان با در نظر گرفتن تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان در میزان علاقه و استعداد و همچنین در آسیب‌پذیریشان در برابر استرس‌ها فقط کودکان را تشویق به استفاده از توانایی‌هایشان بکنند و در صورت تلاش کودک هر نتیجه‌ای را مورد تقدیر قرار دهند. این روش موجب بهبود بهداشت روانی دانش‌آموزان خواهد شد.

● روغن زیتون بیشتر 
رژیم مدیترانه‌ای که شامل مصرف زیاد فیبر و اسیدهای چرب تک اشباع حاصل از چربی گیاهی (به ویژه روغن زیتون)، مصرف اندک اسیدهای چرب اشباع شده و دریافت متوسط الکل است، احتمال انفارکتوس غیرمهلک میوکارد و مرگ به علت بیماری کرونر قلب را کاهش می‌دهد. در تحقیق بیشتر این مساله، پژوهشگران اسپانیایی یک بررسی آینده‌نگر همنوا انجام داده‌اند که شامل بیش از ۱۳.۰۰۰ فارغ‌التحصیل دانشگاه بود که در ابتدا به دیابت دچار نبودند. عادات رژیمی با استفاده از پرسشنامه در مورد کثرت اغذیه‌ی معتبر شده مشخص شد. شرکت‌کنندگان برحسب تضمین استفاده از رژیم مدیترانه‌ای به سه دسته پائین، متوسط یا بالا دسته‌بندی شدند. 
۳۳ نفر از شرکت‌کنندگان در طول متوسط پیگیری ۴/۴ ساله دچار دیابت نوع ۲ شدند. در مقایسه با تعهد پائین استفاده از جیره، در گروهی که در دسته‌ی بالا بودند احتمال ایجاد دیابت ۸۳% کمتر و پیوستگی متوسط به ژریم با احتمال بروز دیابت تا ۶۰% همراه بود، هر دو نتیجه از نظر آماری قابل توجه بود. 
● تطبیق دوز کلوپیدوگرل 
طی یک کارآزمایی کوچک ولی امیدوارکننده، تطبیق مقدار خوراک لودینگ loading dose کلوپیدوگرل برحسب واکنش‌پذیری پلاکت سبب کاهش رویدادهای ایسکمیک پس از کاشت استنت شده است. 
● استنت و کلوپیدوگرل 
طی یک بررسی آینده‌نگر مشاهده‌ای، نتایج سنجش فونکسیون پلاکت به خوبی با احتمال ترومبوتیک پس از کاشت DES مرتبط بوده است. 
● آمفوتریسین B و پیشگیری از IPA 
در بیماران دچار نوتروپنی طولانی، استفاده از استنشاق آمفوتریسین B لیپوزومی در پیشگیری از آسپرژیلوز تهاجمی ریه (IPA) بسیار بهتر از دارونما بوده است. 
●صدمه حاد ریه 
بازتوانی تاخیری هدف‌نگر، شیمی درمانی اخیر و تاخیر در تجویز آنتی‌بیوتیک از عوامل خطرساز صدمه‌ی حاد ریه در یک بررسی همنوای مشاهده‌ای بودند. 
● آغاز درمان رتروویرال 
با وجودی که می‌دانیم بیماران HIV مثبت با تعداد CD۴ کمتر از ۲۰۰ در میلی‌مترمکعب از درمان رتروویرال سود می‌برند، وقتی در بیمار این تعداد بالاتر است و باید این داروها تجویز شود،رهنمودهای عملی تفاوت دارد. مشخص‌کردن زمان دقیق آغاز تجویز دشوار بوده است زیرا منافع و مضار حاصل از درمان آنتی رتروویرال ART ممکن است مدتها پس از دوره‌های معمولی پیگیری افزایش یابد که در کارآزمایی‌های بالینی مشخص شده است. با استفاده از اطلاعاتی که اصولا از همنوای کهنه سربازان به دست آمده است، پژوهشگران برای مشخص کردن آثار درازمدت شروع ART در سنین مختلف، تعداد CD۴ و بارویروسی یک مدل شبیه‌سازی شده‌ی کامپیوتری به وجود آورده‌اند. 
در بیماران ۵۰ ساله، بدون توجه به بار ویروسی (۱۰ تا ۳۰۰ هزار کپی در میلی لیتر). شروع ART با تعداد ۲۰۰ سلول در میلی‌متر سبب حداکثر شدن اشتیاق به زندگی و کیفیت تطبیق داده شده سال زندگی ‌(QALY) شده است. اما در ۳۰ ساله‌ها، بدون توجه به بار ویروسی، شروع ART با تعداد CD۴ برابر ۵۰۰ سبب حداکثر شدن اشتیاق به زندگی و QALY شده است. در ۴۰ ساله‌ها، شروع ART فقط وقتی که بار ویروسی بیش از ۱۰۰.۰۰۰ کپی در میلی لیتر بود، مناسب می‌نمود. مصنفان نتیجه گرفته‌اند که اگر بتوان این رهنمودها را بازبینی کرد تا منعکس‌کننده‌ی این یافته باشد، فقط در بیماران سالمندتر با تعداد سلول CD۴ برابر ۲۰۱ تا ۵۰۰، باید درمان به وقت دیگر موکول شود. مصنفان اظهار داشته‌اند که کاربرد این یافته‌ها در اعمال بالینی سبب گسترش اشتیاق به زندگی تا بیش از ۸/۲ سال می‌شود. 
● غربالگری MRSA 
در رویارویی با میزان سر به فلک کشیده‌ی عفونت‌های نوزوکومیال استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA)، بعضی خبرگان غربالگری جهانی تمامی بیماران جدید پذیرفته شده در بیمارستان را از نظر ناقل بودن MRSA توصیه کرده‌اند. طی یک بررسی همنوای متقاطع آینده‌نگر که شامل ۸ بخش جراحی در یک بیمارستان بزرگ آموزشی می‌شد، پژوهشگران تاثیر این تکنیک را مورد ارزیابی قرار داده‌اند. در طول دوره‌ی ۹ ماهه، هر سرویس تمامی بیماران جدید پذیرفته شده را از نظر ناقل بودن MRSA غربالگری می‌نمود. یک دوره‌ی ۹ ماهه‌ی دوم به عنوان اطلاعات شاهد در نظر گرفته شد. در تمام طول بررسی، ناقلان MRSA به صورت ایزوله و از بین بردن توپیکال کلنی و اصلاح یا تغییر پروتکل‌های معمولی آنتی بیوتیک با توجه به MRSA تحت درمان قرار گرفتند. 
بیش از ۱۰.۰۰۰ بیمار با آنالیز سواب منخرین، میاندوراه و سایر محل‌ها براساس وضع بالینی،PCR سریع شدند. در غربالگری، ۵۱۵ ناقل MRSA شناسایی شد، در بسیاری از این افراد قبلا ایجاد کلنی دیده نشده بود. اما، در غربالگری، از نظر میزان کلی عفونت MRSA نوزوکومیال و میزان آن در هر یک از بخش‌های جراحی یا محل‌های عفونت، اختلافی موجود نبود. بیش از نیمی از ۹۳ بیماری که ضمن دوره‌های غربالگری دچار عفونت MRSA نوزوکومیال شده بودند، از نظر MRSA در زمان پذیرش، نتایج غربالگری منفی داشتند. 
● پیشگیری از خطاهای دارویی 
کمیسیون پیشگیری از خطاهای دارویی در کودکان برای پیشگیری از تجویز اشتباه داروها در کودکان به توصیه‌هایی اشاره کرده است: 
▪ تمامی کودکان را در زمان پذیرش باید وزن کرد و یادداشت نمود. به غیر از موارد اورژانس، از هیچ داروی پرخطری نباید برای کودکانی که وزن نشده‌اند استفاده شود. 
▪ برای تجویز داروهای خوراکی جهت پیشگیری از تجویز ناخواسته‌ی درون رگی از سرنگ‌های دهانی استفاده شود. 
▪ داروهایی را که برای کودکان دوباره بسته‌بندی شده‌اند مشخص کنید تا با داروی بزرگسالان اشتباه نشوند. 
▪ در صورت امکان از داروهای تجارتی که برای کودکان بیمار فرموله شده‌اند استفاده کنید. 
سخنگوی کمیسیون اظهار داشته است متوسط میزان بروز حوادث ناخواسته‌ی ناشی از اشتباه در تجویز در ۱۲ بیمارستان اطفال برابر ۱۱ مورد حادثه در ۱۰۰ بیمار بوده است. قریب یک چهارم این موارد قابل پیشگیری و تقریباً تمام موارد سبب آسیب موقتی شده بودند که بیشتر به صورت خارش و تهوع بوده است. 
● عوامل خطرساز قلب و عروق 
بیماری قلب و عروق علت اصلی مرگ در انگلیس است ولی میزان شیوع انفارکتوس میوکارد درسالهای اخیر رو به کاهش نهاده است. محققان به بررسی این مساله پرداخته‌اند که آیا این کاهش منعکس‌کننده‌ی تغییر در عوامل خطرساز قلب و عروق است. 
از میان ۷۷۳۵ مردی که به مدت ۲۵ سال پیگیری شدند، خطر تطبیق داده شده با سن MI سالانه ۸/۳% کاهش می‌یافت که منطبق با ۶۲% کاهش در طول یک دوره‌ی ۲۵ ساله بود. این روند به علت کاهش در استعمال دخانیات، فشار خون سیستولی و تراز کلسترل غیر HDL و افزایش کلسترل HDL و فعالیت جسمی بود. روند بالقوه مضر در این مورد افزایش شاخص جرم بدن بود. تغییرات قابل توجهی در مصرف الکل دیده نشد و دیابت نیز مورد سنجش قرار نگرفت. کاهش استعمال دخانیات مسوول ۲۳% کاهش شیوع MI بود. بهبود فشارخون مسوول ۱۳% تغییرات تراز کلسترل HDL برابر ۱۲% و کاهش تراز کلسترل غیر HDL تا ۱۰%بود. فعالیت جسمی و مصرف الکل تاثیر قابل توجهی نداشت. 
● درمان نوروپاتی دیابتی 
استفاده از انرژی منوکروماتیک مادون قرمز برای درمان بیماران مبتلا به نوروپاتی دیابتی (که توسط یکی از شرکت‌ها با نام Anodyne therapy وارد بازار شده است)، موثر تلقی شده بود. در این روش پدهای ارسال انرژی نوری که به دستگاهی متصل است روی اندام‌های تحتانی بیمار مبتلا به نوروپاتی قرار داده می‌شود. در وب سایت خود، سازنده‌ی دستگاه اظهار داشته است که سیستم درمان آنودین با «پژوهش به تائید» رسیده است. اما، نتایج حاصل از کارآزمایی‌های کوچک، کوتاه مدت که به چاپ رسیده است مغشوش می‌باشد. 
طی یک بررسی دوسوناآگاه، پژوهشگران به صورت تصادفی شده ۶۹ بیمار مبتلا به نوروپاتی دیابتی را تحت درمان آنودین یا درمان بی‌اثر (استفاده از پدهایی که گرما ساطع می‌کرد ولی انرژی فرو سرخ نداشت) قرار دادند. به مدت ۹۰ روز، بیماران روزانه به مدت ۴۰ دقیقه در منزل از این دستگاه‌ها استفاده کردند. با استفاده از اندازه‌گیری‌های استاندارد شده‌ی حس، درد و کیفیت زندگی هر دو گروه نسبت به ابتدا بهبود داشتند و اختلاف قابل توجهی از نظر هیچ یک از عواقب موجود نبود. در واقع، درمان بی‌اثر در تمام ۶ مورد ابزار کیفیت زندگی اختصاصی نوروپاتی بهتر از درمان فعال بود ولی این اختلافات به ارزش آماری نرسید. 
● آموزش آموزگاران و مدارس 
با وجودی که نوجوانان در آمریکا و سایر کشورهای توسعه یافته‌ی غربی از نظر میزان فعالیت جنسی مشابه هستند ولی میزان بارداری و سقط نوجوانان در آمریکا در بالاترین حد آن است. بیش از ۲۰ ایالت، برنامه‌های آموزش جنسی را در مدارس عامه اجباری کرده‌اند ولی باید دید در این برنامه‌ها آموزش جنسی تا چه حد جامع است؟ برای حل این مساله، محققان بیش از ۲۰۰ آموزگار آموزش‌های جنسی را به عنوان نماینده‌ی جغرافیایی از مدارس راهنمایی و دبیرستان انتخاب کردند. 
۴۷% آموزگاران فقط از برنامه‌ی پرهیز استفاده می‌کردند، یک سوم آنان مطالب خود را با «برنامه‌های دیگر» تکمیل کرده بودند. رایج‌ترین موضوع بررسی HIV/AIDS (۹۷%)، بیماری‌های منتقله از راه نزدیکی (۹۶%) و پرهیز (۸۹%) بود. کمترین موضوعاتی که مورد بررسی قرار گرفته بود عبارت بودند از روش جلوگیری اورژانس از بارداری (۳۱%)، جهت‌گیری جنسی (۳۴%)، کاندوم (۳۴%) و سایر روشهای جلوگیری (۳۷%) و سقط (۳۹%). قریب ثلث آموزگاران آموزش رسمی در زمینه‌ی آموزش جنسی ندیده بودند. آموزگاران دوره دیده، قریب به ۵/۲ برابر بیشتر برنامه‌ی جامع را تدریس می‌کردند. دسترسی به مواد رسمی برنامه بالاترین تاثیر را بر موضوع تدریس داشت.

یکی از مستحبات برای روزه‌دار در ماه رمضان این است که با چند دانه خرما افطار کند. پیامبر(ص) در این زمینه می‌فرماید: «اذا أفطر أحدکم فلیفطر علی تمرة فان لم یجد، فلیفطر علی مآء فإنه طهور» رواه ابوداود و الترمذی به نقل از ریاض الصالحین 
هر گاه یکی از شما خواست افطار کند، باید با خرما افطار کند، ‌اگر خرما نیافت با آب افطار کند چراکه آب پاک است و موجب پاکیزگی (امعاء) می‌شود. 
یا اینکه حضرت انس از پیامبر (ص) روایت می‌کند که: 
- کان رسول الله (ص) یفطر قبل ان یصلی علی رطبات فان لم تکن رطبات فتُِِمَیراتُ فان لم تکن تُمَیرات حسا حسواتٍِِ من ماء. رواه ابوداود و الترمذی و قال حدیث حسن 
پیامبر (ص)قبل از اینکه نماز مغرب بخواند با رطب افطار می‌نمود اگر رطب نبود با چند دانه خرما افطار میکرد و اگر خرما هم در دسترس نبود با آب افطار می‌نمود. ‌از احادیث فوق اهمیت افطار با خرما مشخص می‌شود. 
● مهم در رابطه‌ی افطاری با خرما: 
روش رسول الله (ص)در رابطه با افطار بدین صورت بود که آن حضرت (صلی الله علیه و سلم) با چند دانه خرما روزه شان را افطار می‌نمودند سپس نماز مغرب را می‌خواندند بعداً اگر میل داشتند شام را تناول می‌کردند. اما متأسفانه امروزه مسلمانان به سنت افطاری درست عمل نمی‌کنند یا اینکه بد فهمیده‌اند. با چند دانه خرما افطار می‌کنند سپس بلافاصله هرچه میل داشتند از انواع شیرینی‌جات و غذاها استفاده می‌کنند، بسیاری از افراد افطار و شام را باهم میل می‌کنند و این خلاف سنت است و برکت روزه و فوائد افطار با خرما از بین می‌برد در حالیکه باید بین افطار و شام فاصله باشد. ابتدا باید با خرما یا آب افطار کرد سپس نماز مغرب را خواند و بعد از حدود۳۰یا۴۰دقیقه شام را مصرف نمود. 
حال با توجه با اهمیت خرما در افطاری به برخی از حکمت‌های آن اشاره می‌کنیم. 
۱) خرما میوه‌ای است سرشار از املاح و ویتامین‌ها. ‌و این املاح و ویتامین‌ها نیاز بدن روزه دار را بر طرف می‌سازد. خرما دارای مواد پروتئین ترمیم کننده بافتهای بدن و درصد کمی چربی است، خرما همچنین دارای ۵ نوع ویتامین اصلی مورد نیاز بدن است علاوه برآن ۸ نوع مواد معدنی (املاح)اساسی را دارد. 
- ۱۰۰گرم خرما در روز حدود نیمی از نیاز بدن را تأمین می‌کند،خرما دارای دوازده نوع اسید آمینه است. خرما سرشار از پتاسیم، ‌منیزیم و مواد آرام بخش می‌باشد و مقدار زیادی آهن درآن وجود دارد که آهن مانع از ایجاد کم خونی در بدن می‌شود)کتاب شگفتی‌های خداوند در جهان خلقت صفحه ۲۳۰تا ۲۳۲ 
به علاوه خرما حاوی ویتامینهای. A، ‌B، C و املاح روی، ‌فسفر،آهن،گلوکز،کلسیم، می‌باشد 
۲) خرما متشکل از مواد قندی است که خیلی سریع بین ۱۰ تا۲۰ دقیقه هضم و جذب می‌شود و نیاز به املاح و ویتامین فرد روزه دار را برطرف می‌کند و از ضعف‌های گوناگون جلوگیری می‌کند و انرژی لازم را برای بدن تأمین می‌کند. 
- خرمایی که فرد روزه دار به همراه آب می‌خورد دارای ۷۵% مواد قندی منوساکارید،(قندهای ساده)، با قابلیت هضم آسان و جذب سریع است، ‌به طوری که قند خرما در کمتر از ۱۰ دقیقه از دهان به خون منتقل می‌شود و به سرعت مرکز احساس سیری در هیپوتالاموس مغز را فعال می‌کند و فرد روزه دار احساس سیری می‌کند و چنانچه پس از آن غذایی بخورد به صورت عادی آن را خواهد خورد و پر خوری نخواهد کرد. اما هضم و جذب چربیها ۳ ساعت به طول می‌انجامد. 
۳) افطار با خرما سبب می‌شود انسان بعد از افطار احساس کسالت و سستی نکند، بلکه برعکس موجب نشاط می‌شود و شخص احساس خستگی نمی‌کند. ‌زیرا با افطار کردن با خرما بدن سریع مواد و عناصر مورد نیاز را جذب کرده و کمبود انرژی بدن برطرف می‌شود. ‌خالی بودن معده به جذب سریع تر املاح و ویتامین‌های خرما کمک می‌کند. 
۴) خرما سریع احساس گرسنگی را از بین می‌برد:زیرا کمبود مواد قندی در بدن است که شخص احساس گرسنگی می‌کند نه کمبود مواد غذایی، ‌بنابراین میان احساس سیری و پر شدن شکم تفاوت وجود دارد. ‌ مواد قندی طبیعی مثل خرما مرکز احساس گرسنگی و سیری در هیپوتالاموس مغز را تحریک می‌کند با تحریک این مرکز فرد احساس سیری می‌کند حتی اگر به معده او غذای فراوانی وارد نشده باشد،اما احساس پر شدن معده چیز دیگری است. ‌به همین خاطر در افطار باید خرما مصرف کرد تا احساس گرسنگی از بین برود و شخص پر خوری نکند. ‌علاوه برآن فرکتوز موجود در خرما جایگزین مواد قندی که در طول روز سوخته و مصرف شده است می‌شود. 
۵) خرما همیشه تازه است، ‌و مواد معدنی برای جذب بهتر را به همراه دارد.برعکس شیرینی‌های مصنوعی که برای جذب از املاح بدن استفاده می‌کند خرما به راحتی جذب می‌شود و نیاز ندارد که برای جذب از املاح موجود در بدن استفاده کند. ‌ 
۶) خرما آلوده نمی‌شود، ‌زیرا میکروبها درآن زندگی نمی‌کنند نسبت بالای قند طبیعی درآن، ‌آب میکروبها را به طریقه اسمز می‌کشد و باعث خشک شدن آنها می‌شود. 
۷) خرما طبیعی ترین ملین‌ها می‌باشد زیرا الیاف موجود در خرما مانع ایجاد یبوست می‌شود و موجب نرمی‌و لینت روده می‌گردد که این ویژگی برای روزه دار بسیار با اهمیت است. ‌زیرا به سبب گرسنگی و نیاشامیدن مدت طولانی، ‌روده‌ها سخت شده که با افطار با خرما این مشکل حل می‌شود. 
۸) در هنگام افطار بدن درحال استراحت کامل است باید از غذایی استفاده شود که به طور ناگهانی به دستگاه گوارش فشار نیاورد: بنابراین نیاز است که معده با ماده ملین و سبکی شروع به کار کند که از همه موارد مناسب تر خرما می‌باشد. 
۹) افطار با خرما تعادل، ‌قلیایی (باز) و اسیدی بدن را ایجاد می‌کند.غالب مایعات بدن ما قلیایی است (نسبت قلیا به اسید ۸۰ به ۲۰ است) تنها عضوی که می‌تواند اسید را تحمل کند معده است و سایر اعضاء طاقت تحمل اسید را ندارند لذا برای خنثی کردن آن فعالیت بدن آغاز می‌شود.بنابراین غذاهایی که ایجاد اسید می‌کنند باید متعادل مصرف شود. خرما که خام خواری قبل از غذا است این تعادل را ایجاد می‌کند. 
۱۰) از آنجا که ۶۵-۷۰% رطب را آب تشکیل می‌دهد، ‌لذا افطار با رطب مقدار زیادی از نیاز بدن به آب را تأمین می‌کند. 
۱۱) خرما موجب تقویت کبد،قلب، ‌ خون و استخوان می‌باشد. 
۱۲) زندگی و حیات انسان و تصمیم گیری وی با مغز می باشد که غذای مغز نیز گلوگز خالص است و آن هم در شیرینی جات طبیعی مثل عسل و خرما وجود دارد. ‌

این مسأله‌ی حفاظت در برابر ویروسهای هوازاد airborne سوال مهمی است چون همه‌ی مواظبتهایی که در مقابل تمام ویروسهای تنفسی انجام می‌شود قابل تطبیق با آنفلوانزای انسانی و نیز آنفلوانزای فوق حاد پرندگان است و این در صورتی است که جهش انسان به انسان شکل گیرد. قبل از هر چیز لازم است به این مطلب اشاره شود که شستشوی مکرر دست گسترش ویروسهای آنفلوانزا را کاهش می‌دهد و باید بهوش و آگاه باشید که به هنگام دست دادن و یا روبوسی ممکن است ویروس‌های آنفلوانزا گسترش پیدا کنند. این قبیل اعمال دوستانه ویروس‌های مختلف تنفسی را پخش می‌نمایند. عطسه و یا سرفه ممکن است ویروس را تا ۵/۳ متر گسترش دهند و در سوق دادن ویروس مؤثر واقع شوند. دود سیگار نیز ویروسهای تنفسی را گسترش می‌دهد و بنابراین سیگاری‌ها ( و دوستان سیگاری‌ها) باید به هنگامی که مریض هستند خیلی مواظب باشند که در اتاقهای با ازدحام جمعیت سیگار نکشند. 
جداسازی افراد بیمار بهترین حفاظت در مقابل گسترش ویروس آنفلوانزا است. متأسفانه یک فرد بیمار ویروس را چند روز قبل از اینکه از نظر بالینی مریض شود ممکن است گسترش دهد. در تماس‌های نزدیک در مردمی که مریض هستند باید امکان گرفتن بیماری را پیش‌بینی کرد و باید تماسهای شخصی را به حداقل رساند تا از گسترش بیماری جلوگیری به عمل آید. 
در مورد استفاده از واکسن آنفلوانزا در انسان لازم است به این نکته توجه شود که این کار از نظر تأمین امنیت عمومی کمک می‌کند و در این رابطه افراد با خطر بالا (سالخوردگان، افراد آسماتیک، افراد مبتلا به آمفیزم و دیابتی‌ها، اطفال، زنان آبستن و افرادی که ایمنی آنها در معرض سوء ظن قرار می‌گیرد) به واسطه‌ی کاهش مقدار ویروس در گردش اهمیت زیادی دارد. 
نتایج بررسی‌های محققان علوم پزشکی در کشور انگلستان در سال جاری نشان داده است که در سالخوردگان نجات زندگی با اثرات خفیفی در رابطه با واکسیناسیون همراه بوده است و در طول سه دهه‌ی اخیر این وضعیت در سالخوردگان به اثبات رسیده است اما هنوز هم استفاده از واکسن برای افرادی که سنشان بالاتر از ۶۵ سال است توصیه می‌شود چون به نظر می‌رسد انجام واکسیناسیون در این قبیل افراد خطر دچار شدن به عوارض شدید آنفلوانزا را نظیر پنومونی که ممکن است به بستری شدن بیمار منجر شود تقلیل بخشد. 
روی همین اصل برای کلیه‌ی افرادی که در خطر بالای ابتلای به آنفلوانزای مرغی هستند مثل سالخوردگان و اطفال و مرغداران و کارگران مرغداری‌ها و دامپزشکان طیور و کسانی که در آزمایشگاههای تشخیص طبی کارمی‌کنند و خانمهای خانه‌داری که به نحوی در آماده‌سازی مرغ برای طبخ اقدام می‌نمایند واکسیناسیون سالیانه علیه آنفلوانزا توصیه نشده است و برای افرادی که سنشان بالاتر از ۵۰ سال است و دچار بیماریهای مزمن هستند نیز توصیه می‌شود. 
متأسفانه به علت اینکه واکسن آنفلوانزا هنوز هم به وسیله‌ی کشت ویروس در محیط کشت تخم مرغی (تکنولوژی قدیمی ۵۰ ساله) صورت می‌گیرد آنهایی که به آلرژی‌های تخم‌مرغی مبتلا هستند غالباً نمی‌توانند آنرا تحمیل نمایند و همانگونه که همکاران پزشک اطلاع دارند واکسن آنفلوانزا که به طور سالیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و حمایتی علیه آنفلوانزای مرغی ایجاد نمی‌کند و این موضوعی است که باید در مورد آن بحث شود و مورد مشاوره و انتقادات علمی قرارگیرد چون حفاظت متقاطع از یک سوش ویروس آنفلوانزا به دیگری مطرح است اما حفاظت معنی‌دار در مقابل سوش H۵N۱ مشخص نشده است. هم اکنون مطالعاتی در مورد واکسنی در حال انجام است که بتواند تمام سوشها را که شامل H۵N۱ نیز می‌باشد پوشش دهد و ممکن است این واکسن برای مدت حداقل ۱۰ سال حفاظت در مقابل کل سوشهای آنفلوانزا را به وجود آورد. در صورتی که یک چنین واکسنی از نظر تجارتی در دسترس قرار گیرد محققاً سیاستگزاریهای پیشگیری را برای پاندمیک‌های آنفلوانزا تغییرخواهد داد. در ضمن واکسنی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد فقط برای مدت یک سال خوب است و علت این مسأله این است که سوش‌ غالب آنفلوانزا از سالی به سال دیگر تغییر می‌کند. 
بیماران در کاتگوری خطر بالا باید به این مطلب نیز توجه نمایند که واکسن پنومونی نیز برای آنها لازم است. واکسن پنومونی برای مدت ۵ تا ۱۰ سال دوام ایمنی به همراه دارد و ۲۳ سوش متفاوت پنومونی پنوموکوکسی را پوشش می‌دهد که خود یک نوع عارضه‌ی بالقوه‌ی تهدید کننده‌ی‌ زندگی است. تقریباً ۵۰% مرگ‌ها در طول فصل آنفلوانزا از پنومونی ناشی می‌شوند و اکثریت وسیعی از آنها از پنوموکوک باکتریایی هستند که عموماً به وسیله‌ی واکسن پنومونی پوشش داده شده‌اند. 
هرگاه پاندمی آنفلوانزای مرغی وجود داشته باشد واکسن پنومونی دستیار مفیدی خواهد بود چون مردم را از عوارض ثانویه شدیدی که به حدود نصف موارد مرگ منجر می‌شود حفاظت می‌کند. 
در حال حاضر هیچ واکسن تجارتی برای آنفلوانزای پرندگان به منظور استفاده در انسان در دسترس نیست اما واکسنی برای ویروس H۵N۱ تکامل پیدا کرده و انستیتوی ملی بهداشت (NIH) به طور معمول در جمعیت سالخوردگان داوطلب آزمایش کرده و نتایج خوبی تاکنون به دست آورده است اما چون سوش فعلی H۵N۱ آنفلوانزای پرندگان به فرمی که بتواند به طور روتین مردم را مبتلا کند جهش پیدا نکرده در حال حاضر مورد استعمالی برای این واکسن توصیه نشده است. هرگاه H۵N۱ جهش پیدا کند ممکن است به فرمی تغییر پیدا نماید که فقط تا حدی به وسیله‌ی واکسن فعلی تحت تأثیر قرارگیرد. در فرم فعلی H۵N۱ به نظر می‌رسد که دوزهای بالا(که در دو تزریق جداگانه مصرف می‌شوند) برای به وجود آوردن ایمنی لازم شود. 
واکسن مشابهی تکامل حاصل کرده که کاملاً در پرندگان مؤثر بوده است و متجاوز از ۲۰ میلیون پرنده در چین تاکنون با این واکسن واکسینه شده‌اند و تلاشی برای کمک به کنترل H۵ N۱ صورت گرفته و این در حالی است که هنوز هم مراحل اولیه را در جمعیت طیور طی می‌کند و به تولید انبوه نرسیده است و بررسی در این خصوص ادامه دارد.

موی طبیعی وسالم یک موی محکم، نرم و با قابلیت ارتجاع مناسب در حالت مرطوب و خشک می‌باشد. یک موی تمیز، ظاهری درخشان دارد. هدف کلی از کاربرد فرآورده‌های مراقبت از مو حفظ زیبایی طبیعی مو و تأمین درخشندگی و حالت ارتجاع، طراوت و شادابی مو می‌باشد. موی چرب و یا خشک به خودی خود غیر طبیعی به حساب نمی‌آید و لذا نیاز به درمان خاص ندارد. مفهوم موی طبیعی در علم زیبایی یک مفهوم وسیع و عینی وابسته به عوامل شخصی، حرفه‌یی، اجتماعی و فرهنگی است. 
● شامپوها 
شامپو را می‌توان یک پاک کننده‌ی مناسب جهت شستشوی مو تعریف کرد که مو را در وضعیت مناسب نگه‌می‌دارد. در ابتدا شامپوها تنها به عنوان پاک کننده‌ی مو به کار می‌رفتند ولی در سالهای اخیر عملکرد شامپوها گسترش یافته وخواص حالت دهندگی و درمان برخی بیماریهای پوستی نیز به آن افزوده شده است. یک شامپو در درجه‌ی اول برای شستشوی مو باید چربی (سبوم) روی مو را رفع کند چرا که این چربی، کثیفی و ذرات دیگر را به خود جذب می‌کند. ارزیابی خاصیت پاک کنندگی شامپو کاری است مشکل و پیچیده. فرد مصرف کننده، خاصیت پاک کنندگی شامپو را بیشتر براساس خاصیت کف کنندگی آن می‌سنجد. در واقع شامپویی که خوب کف نکند فروش خوبی نخواهد داشت. در ارزیابی خاصیت پاک کنندگی شامپوها گر چه روش‌هایی وجود دارد ولی هیچ معیار واحدی را نمی‌توان به کار برد. اثر بخشی شامپو را می‌توان تنها بر اساس نظر مصرف کننده مطرح کرد. عواملی را که در این مورد باید در نظر گرفت عبارتند از: 
▪ راحت پخش شدن شامپو روی مو 
▪ قدرت کف کنندگی 
▪ راحتی‌شستشو و آب کشی و شانه شدگی موهای مرطوب 
▪ درخشندگی موهای فرد 
▪ سرعت خشک شدن 
▪ راحت بودن شانه کردن موها و حالت دادن به آنها 
▪ بدون خطر و ضرر بودن 
● ترکیب شامپوها 
ترکیب شامپوها بسیار متنوع است ولی اجزای اصلی و ضروری هر شامپو را می‌توان به چند گروه تقسیم کرد: 
▪ آب 
▪ پاک کننده‌ها 
▪ مواد چرب خاص 
● شامپوهای صابونی 
(Soap shampoo) از روغن‌های گیاهی یا حیوانی تشکیل شده‌اند و کثیفی و چربی را به خوبی پاک کننده‌های دیگر رفع می‌کنند. آب‌هایی که املاح زیادی دارند همراه شامپوهای صابونی یک رسوب نامحلول تشکیل می‌دهند و به این دلیل تمایل عمومی به سمت استفاده از پاک‌کننده‌های معمولی به عنوان جزء اصلی شوینده‌ها است. پاک کننده‌های معمولی فرآورده‌های صناعی مشتق از نفت هستند و با آب سنگین رسوب نمی‌دهند. 
شامپو کلاً حاوی مواد کاهنده‌ی کشش سطحی (سورفکتان) شامل سورفکتان‌های اصلی جهت شویندگی و تشکیل کف و سورفکتان‌های ثانوی جهت بهبود وضعیت و حالت موها، و افزودنی‌های دیگراست که ترکیب شامپو را تکمیل می‌کند و به آن خواص ویژه می‌بخشد (سازندگان شامپوهای حاوی این مواد ادعا می‌کنند که شامپوهایشان به لحاظ وجود این مواد خواص ویژه‌یی دارد). البته وجود این «خواص ویژه» بیشتر در حد ادعاست تا واقعیت. 
شامپوهای بهداشتی آرایشی به صورت خشک (پودری)، مایع، کرم جامد، روغنی و پاشیدنی (آئروسل) تهیه می‌شوند. شامپوهای ضد شوره وشامپوهای دارویی حاوی مواد ضد عفونی کننده و موادی چون قطران زغال سنگ و قطران چوب هستند. شامپوهای مایع شفاف رایج‌ترین نوع شامپوها هستند که به انواع مخصوص موهای چرب (انواع پاک کننده‌ یا Cleansing) و انواع مخصوص موهای خشک تا معمولی (زیبایی یا Cosmetic) که خاصیت حالت دهندگی خوبی دارند تقسیم می‌شوند. در حال حاضر بیشتر بازارهای جهانی را شامپوهایی قبضه کرده‌اند که هم خواص پاک کنندگی (Cleansing) و هم خواص زیبایی (Cosmetic) دارند. 
● بی‌خطری شامپو 
شامپو باید مشخصاً غیر سمی باشد و در غلظت‌های مورد استفاده توسط مصرف کننده، پوست و چشم را تحریک نکند. شامپوهای جدید را قبل از ارائه به بازار و به خصوص از نظر میزان تحریک کنندگی چشم و آسیب‌ به قرنیه بررسی می‌کنند. شامپوهایی که چشم را تحریک نمی‌کنند معمولاً پوست را نیز اذیت نمی‌کنند. برای اطمینان از عدم آزار و ناراحتی چشم، محلول استاندارد شامپو را در چشم خرگوش albino می‌چکانند. در داخل شامپو گروهی از مواد دارای بار منفی الکتریکی (کاتیونیک) و گروهی دارای بار مثبت (آنیونیک) هستند. تحریک کنندگی چشمی ترکیبات کاتیونیک بیش از مواد آنیوتیک است و کمترین تحریک کنندگی در مورد ترکیباتی است که دارای بار الکتریکی نیستند (غیر یونی یا آنیونیک). کشش سطحی، اسیدی بودن، قدرت مرطوب کنندگی و کف کنندگی شامپو نیز در این میان نقش دارند. 
● موی خشک 
هنگامی که میزان ترشح چربی پوست (سبوم) کافی نباشد پوست سر به نظر خشک و کشیده می‌آید و مو ظاهر کدر و شکننده‌یی پیدا می‌کند. این نوع مو را موی خشک می‌نامند و به خودی خود یک حالت طبیعی و فیزیولوژیک به حساب می‌آید. مویی که بیش از حد تحت تأثیر عوامل شیمیایی و یا مکانیکی قرار بگیرد نیز خشک می‌شود. این وضعیت در مورد موهایی که خیلی محکم به دور بیگودی بسته می‌شوند، موهایی که خیلی بلیچ (رنگ بری) می‌شوند و موهایی که با محلول‌های فر دائم قلیایی یا شامپوهای با قدرت پاک کنندگی بالا شسته می‌شوند و نیز موهایی که به دفعات بیش از حد برس کشیده می‌شوند ویا سشوار خیلی‌داغ می‌شوند نیز رخ می‌دهد. 
موی خشک در معرض درهم‌ شدگی و پیچ‌ و تاب خوردن است. شانه‌کردن احتمال آسیب دیدن ساقه‌ی مو و ایجاد موخوره را افزایش می‌دهد به طوری که سلولهای سطحی مو مانند سفال‌های شیروانی، از سطح مو کنده می‌شوند. قرار گرفتن در معرض آب و هوا و شرایط محیطی چون آفتاب، آلودگی هوا، باد، آب دریا و استخر، گرد و خاک و توفان شن و ماسه نیز موها را آسیب می‌زند. نور خورشید نیز از عوامل مهمی است که جدا از کمرنگ کردن موهای قهوه‌یی و بلوند، موجبات سست شدن پیوندهای استحکام بخش مو (پیوندهای سیستئینی) را فراهم ساخته و موجب پیدایش مواد آسیب ‌رساننده‌ به مو (رادیکال‌های آزاد) و متخلخل شدن مو می‌شود. این روندها در رطوبت بالا تشدید می‌شوند. تغییرات فیزیکی - شیمیایی در موهای رنگ‌بری شده‌ی فر دار یا موهای رنگ شده واضح‌تر است ولی موی معمولی نیز به دستکاری‌های معمول آرایشی حساس است. این تغییرات علاوه بر خصوصیات لمسی و سایشی و شفافیتی (سطحی)، خصوصیات عمقی و درونی مو از قبیل قابل ارتجاع بودن مو را نیز در بر می‌گیرد. این حالت مربوط به کاهش چربی مو نیست بلکه به تغییر در بافت رشته‌های تشکیل دهنده‌ی مو مربوط می‌شود. امروزه تمامی این تغییرات فیزیکی شیمیایی تعریف شده و قابل اندازه‌گیری هستند به طوری که می‌توان براق بودن و شفافیت مو، شکنندگی مو و تخلخل مو و سرعت خشک شدن مو را اندازه‌گیری کرد. حتی محتوای گوگرد و مواد تشکیل ‌دهنده‌‌ی مو که در استحکام و خصوصیات فیزیکی شیمیایی دخیلند قابل اندازه‌گیری هستند. 
دستکاری بیش از حد فیزیکی و شیمیایی مو چه توسط فاکتورهای محیطی باشد و چه در اثر فقدان چربی مو نهایتاً یک موی خشک، ضعیف و آسیب‌دیده ایجاد می‌کند. برطرف کردن علل خشکی مو بسیار مشکل است و در واقع هیچ‌ترکیبی تاکنون شناخته نشده که موجب کاستن فعالیت غدد مولد چربی پوست و مو (غدد سباسه) شود. این در واقع وظیفه‌ی یک شیمیدان فرآورده‌های آرایشی بهداشتی است که این مواد را به گونه‌یی طراحی کند که موجب تجزیه‌ی پیوند‌های خاص در مو نشوند. به همان ‌اندازه‌ مناسب بودن روش استفاده از این فرآورده‌ها نیز مهم است. مطالب دیگر این است که بتوان آسیب ناشی از دستکاری موها را با کمک فرآورده‌های مناسب لغزان کننده و تثبیت کننده‌ی سلولهای سطحی مو در جای خود کاهش داد. اگر بتوان ترکیبات چرب موجود را به تار مو ثابت کرد تا حدودی این هدف تأمین شده است و چه بهتر که ترجیحاً از موادی که به طور طبیعی در چربی پوست وجود دارد استفاده کنیم تا هرگونه کمبود مواد طبیعی پوست و مو را جبران نماییم. رسیدگی به مو در واقع بازگرداندن ترکیبات شیمیایی از دست داده‌ی مو است (بازگرداندن اسیدهای آمینه و موادی که مو از دست داده). ولی این رسیدگی هنگامی مؤثر خواهد بود که این مواد از دست رفته توسط فزاینده‌های شیمیایی یا فیزیکی به تار مو فیکس شوند تا در اثر آبکشی و شستن مو از میان نروند. تحقیقات اخیر موجب پیشرفت‌هایی در زمینه‌ی نوسازی پیوند‌های آسیب‌دیده‌ی مو و جانشین‌ کردن آنها با پیوندهای جدید شده است که متفاوت ولی به همان اندازه‌ قوی هستند شده است. 
ترکیبات شیمیایی اصلی که درتهیه‌ی فرآورده‌های بهداشتی موی خشک به کاررفته عبارتند از: 
● اسیدهای آلی 
از جمله اسید استیک، اسید لاکتیک، اسید مالیک، اسید سیتریک، اسید تارتریک، اسید آدیپیک و... خاصیت آبکشی موها با آب لیمو و یا سرکه از قدیم الایام شناخته شده بوده است. موی شسته شده با صابون، کدر به نظر می‌آید چرا که مو تحت تأثیر یک ماده‌ی قلیایی قرار گرفته و کم و بیش توسط صابون غیر قابل حل اشباع می‌شود. آب کشیدن مو با مواد اسیدی، اسیدیته‌ی پوست و مو را به حالت طبیعی باز می‌گرداند و نیز صابون را حل کرده از طریق اسیدهای چرب رها شده، احساس درخشندگی طبیعی مو را به آن باز می‌گرداند. پس از رنگ‌بری، آب کشی با اسید موجب رسوب پروتئین‌ها شده به این ترتیب جلوی از بین رفتن اسیدهای آمینه و پروتئین‌های ناشی از تجزیه‌ی تار مو را می‌گیرد. بسیاری از فرآورده‌های مخصوص موهای خشک حاوی مقادیر نسبتاً زیادی اسیدهای آلی هستند. 
● ترکیبات و مشتقات چرب 
ترکیب عموماً پذیرفته‌ی چربی پوست و مو (سبوم) عبارت است از ۲۰درصد اسیدهای چرب اشباع نشده، ۱۰درصد اسیدهای چرب اشباع شده، ۳۰درصد تری‌گلیسرید، ۲۰ درصد استرهای چرب غیر از تری‌گلیسریدها، ۵ درصد کلسترول خالص یا مخلوط و ۱۵درصد اسکوالین. بازگرداندن کمبود این مواد نیز اگر چه ثابت نشده، به نظر می‌رسد مفید باشد. 
▪ اسیدهای چرب: اسید اولئیک، اسید استئاریک، اسید بهئیک beheic، اسید رسینولئیک، اسید لینولئیک، اسید لینولنیک (ویتامین F) 
▪ الکل‌های چرب: لوریل و میریسیل الکل، اولئیل الکل، ستیل الکل، استئاریل الکل 
▪ تری‌گلیسریدهای طبیعی: روغن بادام،کرچک، روغن بادام زمینی، آووکادو، روغن‌ذرت، روغن زیتون.... 
▪ موهای طبیعی: از قبیل موم زنبورعسل،اسپرماستی، روغن ژوژوبا 
▪ استرهای چرب: مثل استئارات و اولئات گلیکول یا گلیسرول و استرهای چرب ایزوپروپیل 
▪ مشتقات اکسی اتیلینی یا اکسی‌پروپیلینی: موم‌ها، الکل‌ها و اسیدهای چرب 
▪ الکل‌های چرب: که به طور نسبی سولفاته شده‌اند. 
▪ لانولین و مشتقات آن 
▪ سایر موم‌های حیوانی: از قبیل روغن mink که حاوی ۷۵ درصد استرهای اشباع غیر اشباع است و ۲۰ درصد آن را یک اسید چرب غیر اشباع غیر معمول به نام پالمیتولئیک اسید تشکیل می‌دهد که در سبوم (چربی پوست) نیز وجود دارد. 
▪ فسفولیپیدها به ویژه لسیتین‌ها، فسفاتیدها: (از زرده‌ی‌ تخم‌مرغ یا دانه‌ی سویا استخراج شده) و مشتقات استخراج‌شده از روغن تخم‌ مرغ. 
▪ نمک‌های لاکتیلات اسید چرب 
لانولین یک کمپلکس موم حیوانی حاوی تعداد زیادی اسیدهای چرب اشباع و فاقد اسید چرب غیر اشباع است. این اسیدهای چرب توسط الکل‌های چرب یا الکل‌های حلقوی استریفیه می‌شوند. لانولین همچنین حاوی الکل های چرب و استرول‌های استریفیه ولی فاقد اسکولین و تری‌گلیسرید است. لانولین را گاهی به طور خالص در ساخت فرآورده‌های مخصوص مو به کار می‌برند ولی در بیشتر مواقع از مشتقات آن (لانولین مایع یا مویی) استفاده می‌کنند. (لانولین استیله، الکل‌های لانولین، لانولین هیدروژنه و ...) 
● ویتامین‌ها 
ویتامین‌ها را (به خصوص از گروه A و B) می‌توان از منابع مختلف تهیه کرد. جوانه‌ی گندم که طی مراحلی فرآوری می‌شود حاوی ویتامین‌های محلول در چربی و در آب، عوامل تسریع‌کننده‌ی رشد مخمرها، آنزیم‌های مختلف، املاح، اسیدهای چرب، فسفاتیدها، اسیدهای آمینه و قندها است. به خصوص ویتامین E (آلفا توکوفرول) موجود در جوانه‌ی گندم پدیده‌های اکسیداسیون، احیا و در نتیجه‌ خونرسانی پوست سر را تسهیل می‌کند. 
● مشتقات پروتئینی 
مولکول‌های پروتئینی بزرگتراز آن هستند که به مو نفوذ کرده به داخل کراتین (جزء اصلی تشکیل دهنده‌ی مو) فیکس شوند. این مولکول‌ها را می‌توان به صورت تجزیه شده به قطعات کوچکتر به کاربرد. عصاره‌های کراتین شاخ گاو، موی اسب، پشم یا مو، و نیز پروتئین های ابریشم، کلاژن، ژلاتین، کازئین و ... به صورت ساده و یا همراه با اسیدهای چرب به کار می‌روند. 
● مواد کاهنده‌‌ی کشش سطحی (سورفکتان)کاتیون اکتیو 
موی طبیعی را می‌توان به صورت یک ژل آمفوتریک حاوی گروههای بازی و اسیدی با قدرت تقریباً معادل و عکس ‌هم در نظر گرفت. ارجحیت مختصر گروههای اسیدی کافی است تا مو ماهیتی به صورت یک رزین آنیونی پیدا کند. این حالت در مورد موهای آسیب‌دیده و به خصوص موهای رنگ بری شده رخ می‌دهد به طوری که این موها آکنده ‌از گروه‌های اسیدی آزاد ناشی از تخریب و اکسیداسیون پیوندهای سیستئینی می‌گردند. این گروه‌های اسیدی آزاد شامل اسیدهای سولفونیک می‌شود که اسیدهای قوی هستند که به سطح موکیفیتی آنیونیک می‌دهد. تماس زیاد با آفتاب نیز ممکن است منجر به چنین تغییری شود (از راه اثر اشعه‌ی ماورای بنفش بر پیوندهای سیستئینی و افزایش حساسیت مو). 
مشتقات کاتیون، اکتیو، سورفکتان‌هایی با یک گروه کاتیونیک هیدروفیلیک حامل یک یا دو زنجیره‌ی چرب هیدروکربن لیپوفیل هستند. وقتی یک ترکیب کاتیون اکتیو با موی آسیب دیده با سایت‌های متعدد آنیونی تماس پیدا کند یک پیوند الکتروشیمیایی بین تارمویی که بار منفی دارد و سایت‌های ماده‌ی کاتیون اکتیو با بار مثبت کاتیونی رخ می‌دهد. ترکیبات کاتیون اکتیو اهمیت زیادی در رشته‌های کراتین‌دارند. این ترکیبات به خاطر قطبی بودن (Polarity) قادر به خنثی کردن و رفع عدم توازن شارژهای الکتریکی بین انواع مو هستند. 
اساساً عملکرد سورفکلتان‌های کاتیون اکتیواین است که یک لایه‌ی نازک تک مولکولی را از طریق باندهای الکتروشیمیایی به موفیکس کند. بلافاصله‌ حتی آسیب دیده‌ترین موها نیز یک حالت نرمی و شانه‌پذیری مطلوب پیدا می‌کنند چرا که این لایه‌ی نازک از زنجیره‌های چربی تشکیل شده که لغزندگی تار مو را افزایش داده اثرات سایندگی شانه و برس کشیدن را به حداقل می‌رساند.این کیفیت روی موی مرطوب بیش‌تر به چشم می‌آید و روی موی خشک کمتر. انواع مختلفی از مواد کاتیون اکتیو وجود دارد و بسته به نوع آنیون یا کاتیون، خصوصیات این مواد متفاوت است. پاک‌کننده‌ها (دترژان‌ها)، امولسیفایرها (emulsifiers) و حالت دهنده‌ها خواص گوناگون این مواد را نشان می‌دهند ترکیبات با زنجیره‌ی بلندتر مثل استئاریل به مراتب‌ حالت دهندگی مؤثرتری ایجاد می‌کنند تا ترکیبات با زنجیره‌ی کوتاه مثل لوریل‌ها. این دسته مواد شامل: 
۱) نمک‌های آمونیوم چهارتایی با یک یا دو زنجیره‌ی چرب مثل نمک‌های استئاریل یا اولئیل دی متیل بنزیل آمونیوم، لوریل پیریدینیوم و دی استئاریل دی متیل آمونیوم. 
۲) آمین‌های چرب مثل استئاریل دی متیل آمین 
۳) آمین‌های چرب اتوکسیله، کواترنیزه یا غیر کواترنیزه مثل کواترنیوم ۵۲ 
۴) اسیدآمینه‌های آلفا و بتای چرب مثل آلکیل دی متیل گلایسین و الکیل متیل بتا آلانین 
۵) قندها یا مشتقات کواترنیزه از قبیل آمیدهای آمینه‌ی گلوکونیک کواترنیزه از جمله کواترنیوم ۲۲ 
۶) آمیدهای آمینه‌ی کواترنیزه یا غیر کواترنیزه‌ی اسیدهای چرب مثل استئاریل آمینوپروپیل دی متیل آمین (مثل کواترنیوم‌های ۶۱، ۶۲، ۶۳ و ۷۰) ، یا آمیدهای لانولین اسید، مثل کواترنیوم ۳۳، یا اسیدهای چرب روغن mink (مثل کواترنیوم ۲۶). 
۷) اکسیدهای آمینه که به خصوص در شکل کمپلکس‌های آنیون، کاتیون ایجاد شده در اثر تأثیر یک ترکیب کاتیون اکتیو با یک ترکیب آنیون اکتیو مفید هستند. مثلاً اگر آمونیوم اولئات با یک آمین چرب در نسبت‌های خاص (Stoichiometric) مخلوط شوند، نتیجه‌ی آن یک کمپلکس آنیون - کاتیون (اولئات آن آمین چرب) حاصل می‌شود. وقتی محلول هیدروالکلیک اولئات آمین را به یک موی رنگ‌بری شده بزنیم انتظار داریم که گروههای اسید آزاد در کراتین مو که قوی‌تر از اسید اولئیک هستند آن را جابه جا کرده با باندهای الکترو والان زنجیره‌ی کاتیون چرب را فیکس کنند. 
اسید چرب رها شده خود با فزاینده‌ جذب سطحی adsorption به مو فیکس می‌شود و به این ترتیب، موتوسط تبادل آنیون، کاتیون (همانگونه که درمورد یک فرآورده‌ی کاتیون اکتیو رخ می‌دهد) و توسط جذب سطحی (مثل مورد ترکیبات چرب) تحت تأثیر قرار می‌گیرند.