تبیان، دستیار زندگی

عنوان ردیف به مجموعه‌ای از قطعه‌هایی از موسیقی ایرانی اطلاق می‌شود که برای اجرا و یاددهی و یادگیری و نشان دادن قابلیت‌های خاصی از موسیقی ایرانی انتخاب، منظم و مرتب شده‌اند. هریک از این قطعه‌ها گوشه نامیده می‌شود.

 ردیف معمولاً به هفت مجموعه ٔ مرتب خاص و مشخص (که دوبه‌دو اشتراک دارند) تقسیم می‌شود. هریک از این مجموعه‌ها دستگاه نامیده می‌شوند. این دستگاه‌ها عبارت‌اند از شور، سه‌گاه، چهارگاه، همایون، ماهور، نوا و راست‌پنجگاه، که هرکدام توالی و مدگردی مخصوص به خودشان دارند و معمولاً با شخصیت مودال و گردش ملودی آغازشان شناخته می‌شوند. گذشته از دستگاه‌ها، معمولاً پنج، شش یا هفت مجموعه ٔ خاص (بسته به روایت ردیف) هم درنظر گرفته می‌شوند که از نظر تعداد گوشه‌ها از دستگاه‌ها کوچک‌تر هستند، ولی بستگی مودال گوشه‌هایشان بیشتر از بستگی مودال گوشه‌های دستگاه‌هاست. این مجموعه‌ها، که معمولاً آواز یا مایه نامیده می‌شوند، عبارت‌اند از ابوعطا (یا دستان عرب)، دشتی، بیات ترک (یا بیات زند)، افشاری و بیات اصفهان، که در بعضی روایت‌های ردیف دو آواز بیات کرد و شوشتری هم به آنها اضافه می‌شوند. معمولاً مایه‌های ابوعطا، دشتی، بیات ترک، افشاری و بیات کرد را وابسته به دستگاه شور، و بیات اصفهان و شوشتری را وابسته به دستگاه همایون به حساب می‌آورند.

منبع:تک ایران

نوروز و آیین های با شکوه آن از سه هزار سال پیش تا کنون در ایران ادامه داشته است و با عنوان یکی از کهن ترین آیین های ملی در جهان جاودانه مانده است، نوروز به واقع یکی از عوامل تداوم فرهنگ ایرانیان است، با وجود گذشت سالها و حوادث گوناگون برگزاری این جشن بزرگ در عصر حاضر با سه هزار سال پیش تفاوت چشمگیری نکرده است و به همین دلیل موجب وحدت فرهنگی ساکنان فلات ایران و تمام فارسی زبانان شده است و آنان در هر گوشه از جهان این جشن را به طور یکسان برگزار می کنندو بزرگ می دانند ، اندیشمندان نیز نوروز را مظهر پایدار هویت و ناسیونالسیم ایرانی خوانده اند، در بسیاری از آثار مورخین ایرانی و غیر ایرانی، جشن نوروز به جمشید، شاه افسانه ای ایران نسبت داده شده است و آن را به دلیل آغاز بهار ، برابر شدن روز و شب و از سر گرفته شدن درخشش خورشید و اعتدال طبیعت بهترین روز سال دانسته است.جمشید پادشاه ایران نوروز را به شکرانه اینکه خداوند گرما و سرما و بیماری و مرگ را از مردمان سرزمین ایران گرفت، برگزار کرد ، حکیم عمر خیام ستاره شناس و ریاضی دان قرن 5 هجری (12 میلادی) می نویسد جمشید به مناسب آمدن خورشید به اعتدال، نوروز را جشن گرفت و از آن زمان همه ساله جشن نوروز برگزار می شود. در سال 534 پیش از میلاد مسیح کوروش کبیر به جشن نوروز جنبه رسمی داد و در این روز دستورالعمل ترفیع نظامیان ، ابلاغ انتصابات تازه ،سان دیدن از سربازان و عفو مجرمان پشیمان ، ایجاد فضای سبز و پاکسازی محیط زیست را در نوروز انجام می داد.

نوروز ایرانیان به واقع یکی از بهترین زمانها برای تحویل سال و شروع سالی دیگر است این زمان همراه با رویش دوباره طبیعت و پایان سرما و شروع بهار است این مراسم در روز اول فروردین(مارس) برگزار می شود، البته ایرانیان هر ساله یک هفته تا دو هفته قبل از نوروز به استقبال نوروز می روند ، آنها با خانه تکانی ( شست و شوی فرش و گردگیری خانه و کاشت دانه های ماش و عدس و گندم در ظرف ها ی خانگی برای قرار دادن در سفره هفت سین، خرید لباس های نو خود را آماده می کند ، ایرانیان در چهارشنبه آخر سال مراسم چهارشنبه سوری (برپایی آتش و پریدن از روی آن و شادی کردن ) را انجام می دهند ( آتش در نزد ایرانیان نماد پاکی است ) معمولاً در زمان تحویل سال که همان آغاز نوروز است ایرانیان به خانه پدر و مادر خود می روند سفره زیبا و خوش رنگی به نام سفره هفت سین پهن می کنند در کنار سفره می نشینند و برای سلامتی همه دعا می کنند و آرزو پیشرفت و موفقیت بیشتر در کارها را برای یکدیگر می کنند ، بعد از تحویل سال معمولاً جوان ها به دیدار اقوام نزدیک و سالمندان فامیل می روند و ضمن تبریک سال نو از آن هدیه می گیرند مراسم نوروز در ایران 13 روز طول می كشد و در روز سیزدهم مردم به همراه خانواده به آغوش سبز طبیعت می روند و تا عصر بازی و شادی می كنند و به این صورت جشن نوروز ایرانیان در غروب روز سیزدهم فروردین به پایان می رسد.

منبع:تک ایران

این اثر با موضوع اهمیت وقف، و اهداف ایجاد و سپس وقف مجموعة ربع رشیدی نگاشته شده است. (وقف یعنی آثار مادی و معنویِ حاصل از ایجاد و ساخت مجموعه­ای را در اختیار عامة مردم قراردادن و استفاده از سود آن به نفع عموم كه در اسلام و فرهنگ ایرانی از جایگاه ویژه‏ای برخوردار است)

خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی یكی از دیوان‌سالارانی بوده كه نقش مهمی در بازسازی بخش‌های مختلف کشور ایران و آثار آن بر عهده داشت؛ این وزیر نام‏آور ایرانی به خاطر تأمین پشتوانة مالی برای ادارة مؤسسات كشور و ایجاد امكانات‏ آزمایشگاهی و‏ تحقیقاتی، دارایی و املاك زیادی را با درآمدهای فراوان به ربع رشیدی وقف كرد و این وقفنامه را برای موقوفات خود نوشت؛ وقفنامۀ ربع رشیدی اكنون در كتابخانة ملی تبریز نگهداری می‏شود.

منبع:تک ایران

این اثر نسخة بدیع و منحصر به فردی از شاهكارهای كتاب‌آرایی، تذهیب و مینیاتور ایرانی است كه در قرن 15 میلادی بنا به دستور بایسنقر میرزا، شاهزاده ادب‌پرور و هنرمند تیموری كتابت شده و با تصاویری بسیار زیبا و چشم‌نواز آراسته شده‌است؛ در این اثر چگونگی گرد‌آوری شاهنامه و شرح حال فردوسی و شاعران پیش از او در زمینۀ شاهنامه‌سرایی، به خط خطاط مشهور آن‌ زمان استاد جعفر بایسنقری به رشته تحریر درآمده و دوره‏ای از شكوفایی فرهنگ ایران را معرفی می‏كند. زیبایی‏های هنر كتاب‌آرایی و خطاطی این اثر به اندازه‏ای است كه چندین بار نسخ متعددی از روی آن حتی در كشورهای دیگر به چاپ رسیده است.

منبع:تک ایران

آثار خطی و مکتوب که دارای ارزش‌های چندجانبۀ علمی، فرهنگی و اجتماعی و در عین حال هنری ـ تاریخی باشند در فهرست حافظۀ جهانی سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسکو» به ثبت می‌رسند. دو اثر ارزشمند ایرانی به دلیل منحصر به فرد بودن آنها در ژوئن 2007 میلادی در فهرست حافظة جهانی به ثبت رسیده‌است.همچنین نوروز و ردیف های موسیقی ایرانی در سال 2009 میلادی در فهرست میراث ناملموس یونسكو به ثبت رسیدند.

منبع:تک ایران

بازار تبریز كه به عنوان یكی از شاهکارهای معماری ایرانی شناخته می‌شود، در سال ۱۱۹۳ ه.ق. بر اثر زلزله با خاک یکسان شد، اما طولی نکشید که به همت مردم شهر بازسازی گشت.

  بازار تبریز هم اکنون به طول یک کیلومتر بزرگ‌ترین مجموعه سرپوشیده دنیاست كه در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده‌است.

طاق‌ها و گنبدهای گچ‌بری شده و مزین به نقش‌ و نگار بلند آن، سازه‌های آجری به هم پیوسته، آرایش دكان‌ها، کثرت تیمچه‌ها، وجود انواع مشاغل و تعداد زیادی مدرسه و مسجد که در کنار سرا‌های بازرگانی قرار گرفته‌اند، این بازار را نمونه‌ای عالی از محیط تجارت و زندگی اسلامی و شرقی بدل ساخته‌است.

بزرگ‌ترین گنبد این بازار، گنبد تیمچه مظفریه ‌است و از مهم ترین تیمچه‌های فعلی بازار تبریز می‌توان به: تیمچه امیر ، تیمچه مظفریه ، تیمچه شیخ کاظم ، تیمچه گرجیلر ، تیمچه حاج صفر علی ، تیمچه میرزا شفیع ، تیمچه حاج رحیم ، تیمچه حاج میر ابوالحسن و... اشاره كرد.

در همه این بازارها، تیمچه‌ها، سرای‌ها و چهارسوهایی هست که حجره‌ها و مغازه‌های آن‌ها مرکز عمده فروشی اجناس گوناگون داخلی و خارجی است.

بازاریان تبریز در طول ۱۰ سال گذشته بیش از ۹۰ درصد بافت فرسوده این اثر تاریخى را مرمت كرده و در این مدت حدود ۲ میلیارد تومان هزینه كرده اند.

این بازار منحصر به فرد با وجود گذشت صدها سال اهمیت تجارى خود را از دست نداده، به طورى كه هم اكنون ۸۰ درصد شریان اقتصادى منطقه در این بازار جریان دارد.

زمان ساخت و پیشینه تاریخى بازار تبریز معلوم نیست چرا كه به دلیل وقوع ۱۱ زلزله مخرب در تاریخ تبریز، این مجموعه بارها تخریب و از سوى مردم و حاكمان محلى بازسازى شده است. اما اسناد تاریخى نشان مى دهد معمارى بازار كنونى تبریز مربوط به اواخر دوره زندیه و اوایل سلسله قاجار است. در واقع به دنبال وقوع آخرین زلزله مخرب در تبریز به سال ۱۱۹۳ ه.ق. این بازار براى چندمین بار در طول تاریخ بازسازى شده و بر راسته‌ها و تیمچه‌هاى آن افزوده شده است. بازار تاریخی تبریز در مرداد سال 89 به ثبت جهانی رسید

منبع:تک ایران

  بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی با دارا بودن بناهایی از سال 735 هجری قمری تا 1038 ه ق به عنوان یك مجموعه معماری، كاشی‌كاری پرحجم معرق، نقاشی‌های مطلای دیواری، صندوق منبت و مشبك قبور، درهای نقره‌پوش و تالار چینی‌خانه به ثبت یونسكو رسید.

مجموعه بقعه شیخ صفی که در مرکز شهر اردبیل واقع است دارای هشت بخش اصلی شامل مسجد جنت سرا ، قندیل خانه ، حرم خانه ، چینی خانه ، چله خانه ، شربت خانه ، گنبد الله الله و شهیدگاه می باشد.

علاوه بر مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی جد صفویه و مرقد شاه اسماعیل اول بنیانگذار سلسله صفوی، آرامگاه های دیگری از شاهزادگان صفوی و سرداران قزلباش از جمله شهدای جنگ های چالدران و شروان در این بقعه و درمحل شهیدگاه قرار دارند.

پرونده این اثر بزرگ به همراه بازار تاریخی شهر تبریز در بهمن ماه سال 87 برای ثبت در فهرست آثار تاریخی جهان به یونسکو ارسال شد.

در سال 1386 شالوده دروازه اصلی مجموعه تاریخی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی که از یادگارهای دوران صفویه است و در جریان خیابان کشی 55 سال پیش توسط شهرداری وقت اردبیل ویران و بر روی ویرانه‌های آن میدان و خیابان احداث شده بود، در طرح ساماندهی حریم بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و حدف خیابان و میدان کنونی از دل خاک بیرون آورده و مرمت شد.

منبع:تک ایران

سازه های آبی شوشتر مجموعه ای از شاهکار های تاریخی- باستانی (از دوره هخامنشیان تا دوره ساسانیان) است که درشمال استان خوزستان و در شهر شوشتر واقع شده است .

مهندسین دوره ساسانی در ساختن این سازه ها از آب به عنوان محرک آسیاب های صنعتی بهره گرفته اند. به گفته ی کارشناسان جهانی، روشی که مهندسین ایرانی برای ساختن آن ها به کار برده اند بسیار نادر و استثنایی و منحصر به فرد است. این سازه ها آب رودخانه کارون را بین تمامی نقاط شهر شوشتر و شهرهای اطراف تقسیم و پخش می کرده است .

در این مجموعه بزرگ صنعتی، ساختمانها، آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب و در عین حال محل هایی برای استراحت و تفریح مردم وجود داشته است که هنوز آثاری از آن ها باقی مانده است. مجموعه سازه های آبی شوشتر در سال 2009 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

منبع:تک ایران

مجموعه كلیساهای ارامنه به عنوان نهمین اثر جهانی ایران درسال 2008 در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیدند. این مجموعه ثبت شده شامل سه كلیسای اصلی سنت طاطائوس(قره كلیسا)، سنت استپانوس، زور زور و چند بنای اطراف آن، و روستای دره شام است.

كلیسای طاطائوس یكی از معتبرترین و پر نقش و نگارترین كلیساهای ارمنیان در ایران است كه شهرت جهانی دارد .

  سراسر دیوارهای جنوبی و شمالی و همچنین برج ناقوس كلیسا دارای حجاری‌های منحصر به فرد است، ظرافت، تناسب، زیبایی و نمادهای به كاربرده شده در نقش برجسته‌های این كلیسا، در نوع خود در جهان مسیحیت بی‌نظیر است

    قره كلیسا یا همان كلیسای طاطائوس در جنوب ماكو و 20 كیلومتری شمال شرقی چالدران در كنار روستایی به نام قره كلیسا واقع شده است. قره در زبان آذری به معنای سیاه است و وجه تسمیه این نام سیاه بودن قسمتی از كلیسا است. قره كلیسا كه دومین كلیسای قدیمی جهان است از سنگ های سیاه ساخته شده كه پس از بازسازی قسمتی از سنگ ها به وسیله سنگ های سفید جایگزین شده است. این كلیسا در قرون چهارم تا ششم میلادی روی آرامگاه تادئوس مقدس، از حواریون حضرت مسیح كه در سال 48 میلادی به خاطر تبلیغ مسیحیت به شهادت رسید، بنا شد و برای مسیحیان منطقه و همچنین ارامنه جهان ارزش مذهبی زیادی دارد. هر سال در فصل تابستان در ماه ژوئیه ارمنیان ایران و برخی از سفیران مسیحی كشورهای خارجی در ایران به زیارت كلیسای طاطائوس می‌آیند و در مراسم خاص مذهبی شركت می‌كنند .
      كلیسای سنت استپانوس آذربایجان شرقی بعد از قره كلیسا در آذربایجان غربی، یكی دیگر ازمهم ترین كلیسای ارامنه كشور است. این كلیسا مربوط به قرون 10 تا 12 میلادی است و در منطقه جلفا در كنار رودخانه ارس ساخته شده است.
     كلیسای مریم مقدس كه به نام كلیسای «زور زور» نیز معروف است، سومین كلیسای معروف ثبت شده در فهرست جهانی كلیساهای ارمنیان ایران است كه در استان آذربایجان غربی شهرستان ماكو و در 12 كیلومتری شمال غرب قره كلیسا قرار دارد. این كلیسا كه به حدود سال 1298 میلادی تعلق دارد   .   روستای دره شام   نیز به دلیل اینكه یك روستای ارمنی نشین و دارای آداب و رسوم خاص است در فهرست كلیساهای ارمنیان ایران ثبت شده است. در منطقه دره شام هشت كلیسا و زیارتگاه وجود دارد كه از جمله آنها می توان به كلیسای مقدس علیا در كنار گورستان ارامنه دره شام ، كلیسای سرگیس مقدس در دره شام میانه، كلیسای گنورگ مقدس در دره شام علیا و كلیسای چوپان در سر راه جلفا دره شام را نام برد..   

منبع:تک ایران