تبیان، دستیار زندگی

ترس از حمام كردن

سؤال: پسرم از حمام كردن وحشت دارد. من یك لگن كوچك توى حمام مى گذارم و آن را پر از آب گرم مى كنم. اما بچه در تمام مدت جیغ مى كشد و گریه مى كند. حتى وقتى چشمش به آب مى افتد از ترس شروع به لرزیدن مى كند. چكار بكنم كه از آب نترسد؟

پاسخ : همه ما تصویرى ذهنى از حمام كردن داریم. مثلاً ، بچه خندانى كه یك كپه كف شامپو روى سرش تلنبار شده و غیره.

چقدر ناراحت كننده است كه ساعت حمام كودكتان براى هردوى شما آزاردهنده و وحشت آور باشد. خدا را شكر ،  حتى ترس شدید از آب و حمام نیز كم كم جاى خود را به آرامش و لذت بردن از آب  بازى كردن مى دهد. در اینجا چند پیشنهاد ساده براى اینكه فضاى حمام كودكتان آرامتر شود ارائه مى كنیم :

*  از لگنى استفاده كنید كه براى كودكتان راحت تر است. بچه ها دوست دارند لگن صاف و لبه هاى آن كوتاه باشد.

*  از آب ولرم استفاده كنید : آب نه گرم و نه سرد باشد. براى اطمینان مى توانید از ترمومتر استفاده كنید.

*  بچه ها به سرعت گرماى بدنشان را از دست مى دهند ، پس فضاى حمام و اتاق را نیز گرم نگه دارید.

*  بعضى از بچه ها از اینكه لباس شان را بیرون بیاورید و بدنشان در معرض جریان هوا قرار گیرد وحشت مى كنند. براى آرام كردن بچه ، آواز بخوانید ، با او حرف بزنید و صدایتان را زیاد بالا نبرید. در این صورت بچه احساس امنیت مى كند.

* چند تا از اسباب بازیهاى مناسب سن كودكتان را با او به حمام ببرید و در تمام مدت شست وشو ، كودكتان را با آنها سرگرم كنید. فنجانها و كاسه هاى كوچك پلاستیكى به او بدهید تا آنها را از آب پُر و خالى كند.

* از شامپوها و صابونهاى ملایم ، بدون ایجاد آلرژى و سوزش براى شست وشوى سر و بدن كودك استفاده كنید.

*  سرِ بچه را در پایانِ كار بشویید. چراكه این قسمت از حمام كردن براى بچه ها خشن ترین بخشِ شست وشو است.

* هرگز بچه را در حمام تنها نگذارید، حتى براى یك لحظه ! اگر مجبورید به زنگ در یا تلفن جواب بدهید ، بچه را هم با خودتان ببرید.

* بدن كودك را به آرامى و با یك لیف نرم بشویید. بعد حوله نرم ، لطیف و گرمى دور كودك بپیچید و بدن او را به آرامى خشك كنید.

*  طول مدت زمان حمام را كوتاه ، یا پاداش كودك را اضافه كنید. لازم نیست بچه را هر روز حمام كنید. هر سه یا چهار روز یكبار كافى است.

بهترین راه حل براى از بین بردن ترس كودك از آب این است كه خودتان هم داخل وان آب شوید. تماس بدنى مادر و كودك باعث آرامش و احساس امنیت بچه مى شود.

والدین مهربان و متعهد، کودکان سالم و صالح

انسان به عنوان نماینده و خلیفه خدا بر روی زمین سرشار از استعداد، انرژی و توانایی است و در جهت ساختن و اصلاح جامعه ای پویا قادر است کائنات را به خدمت خود در آورد.

اما با این خصوصیت و توانایی جهت پیشرفت و موفقیت در زندگی و خلاقیت و نوآوری فقط از 10%  ظرفیت ذهنی خود بهره می برد و 90% آن به شکل انرژی و توان نهفته باقی می ماند.

با توجه به این آمار بیشتر وقت ارزشمند انسانها تلف می شود و درحقیقت انسانها درجهت یادگیری واستفاده بهینه از استعداد و توانایی و انرژی خود حداکثر استفاده را نمی نمایند.  واقعاً حیف است که انسان قدرسلامتی ، توانایی و استعداد خود را نداند و فرصتهای طلا یی را از دست بدهد.

ما همگی در مقابل فرزندانمان و اجتماع مسئولیت داریم اگر امروز در جهت تربیت فرزندانمان زحمت نکشیم چگونه باید انتظار داشته باشیم که فرزند خوب بوجود بیابد.

نهاد خانواده

نهاد خانواده یکی از عوامل اصلی تربیت فرزندان و تاثیر آن در اجتماع سالم نقش بسزایی دارد واین نقش بر می گردد به پدر و مادر که چگونه این نقش را بازی کنند زن و شوهری که احساس مسئولیت می کنند و در زندگی مشترک خود تفاهم دارند، می خواهند که با این تفاهم و یکدلی ، خانه ای گرم و پرمهر و محبت داشته و فرزندانشان نیز در آینده چنین باشند. خانواده ای که پرخاشگری بنمایند کودکانشان ، ناهنجار خواهند بود. درحقیقت اعمال و رفتار ما بیشتر از گفتار ما تاثیر خواهد گذاشت چون کودکان آئینه اعمال و رفتار ما هستند لذا ما هر طور رفتار می کنیم آنها نیز همانند سازی کرده ومثل ما خواهند بود. اگر ملاحظه کرده باشید درمحیط خانواده ها حالت دستوری به کودکان زیاد دیده می شود زمانی می بینید که مادر با عصبانیت به فرزندش می گوید که چرا لباسهایت را به زمین انداختی آنها را هر چه زودتر جمع کن و یا چرا کتابهایت را چنین پخش وپلا کردی آنها را هرچه سریع در کتابخانه ات بگذار و گرنه، در مقابل اینگونه رفتارها اگردقت کرده باشید می بینید که کودک شما آنطور که باید منظم و مرتب باشد، نیست و اگرهم قبول  کرده است از ترس پرخاشگری مادرمی باشد. یعنی وقتی مادر را می بیند، مرتب می شود ولی دور از چشم مادرمرتب نیست . اگر پدر و مادر انسان مهربان و با شخصیت و متعهد باشند فرزند آنها نیز چنین خواهد بود و خیلی به ندرت دیده شده ، کودکانی که در چنین خانواده ای بزرگ شده اند اجتماع در آنها تاثیرسوء داشته باشد.

حفظ ارزشهایی مانند راستگویی ، امانت داری، متانت، ادب، مهربانی، حرمت، صله ارحام ( با اقوام و خویشان رابطه نزدیک داشتن و رفت و آمد مداوم با آنها) اخلاق نیکو، کرامت نفس، سلام گفتن، احوالپرسی صمیمانه ، نظم ، حیا و رعایت حقوق دیگران و نیز عدم تنبیه و یا سرزنش کودک درحضور دیگران از سجایای اخلاقی نیکویی می باشند که در تربیت صحیح و حفظ شخصیت کودکان تاثیر بسزایی دارد. حفظ این ارزشها محیط آرام و دامن پاک و فرزند صالح را به خانواده هدیه می کند.

در فضای خانواده غرب و جهان امروز سخن از قانون خشک و بی روح است و به همین خاطر چه خانواده هایی که تشکیل نشده ازهم می پاشند، خانواده بنیان اساسی اجتماع ایت و انسان بی خبر از ارزشهای خانواده نمی تواند فرزندان خوب تربیت کند. اگروالدین بخواهند فرزندانشان خوب تربیت شوند باید شیوه صحیحی در رفتار کودکان خویش برگزینند.

شناخت کودک

کودکان ویژگیهایی دارند که اگر پدر و مادر به آن ویژگی خوب توجه کنند می توانند درمحیط زندگی با آن روش به فرزندشان نشان بدهند که به خواسته های او ارزش می گذارند و پشتیبان او هستند و اینجاست که کودک خانه را محلی امن دانسته و بهتر رشد خواهد نمود.

کودکان به مسایل اطراف خود بسیار حساس و کنجکاو هستند، اکثرا کار آنها تقلیدی است، به مهر و محبت نیاز بیشتری دارند. آنها بازی کردن با پدر و مادر را خیلی دوست می دارند تا سایر بچه ها و یا دیگران . دوست دارند پد ر و مادر برایش قصد بگوید بخصوص موقع خوابیدن که بسیار لذت بخش است.

خوب است وقتی از مدرسه به خانه رسیدند حتماً مادر یا پدر را ببینند و آنچه درمدرسه دیده و یا انجام داده اند به آنها نقل کنند. اگر فرزندمان مشکلی دارد چه در خانه و چه درمدرسه هر چه زودتر آن راحل کنیم قدم مثبتی در راه تربیت کودک و بهتر درس خواندن او برداشته ایم.

موفقیت تحصیلی فرزندان

تشکیل کتابخانه ( هرچند هم کوچک باشد ) درمنزل به علاقه مندی و تشویق کودکان درمطالعه و کتابخوانی تاثیر بسزایی دارد چیدن چند جلد کتاب ( علمی – مذهبی ،تاریخ و کودکان ) از قبیل داستان های آموزنده و شیرین ودر خور سطح معلومات، آنها را علاقه مند می کند که کتاب بخوانند. در حقیقت در دسترس بودن کتاب و کتابخانه بخصوص برای کودکان در تسهیل مطالعه خیلی موثر است.

در مدارس ابتدایی نیز روش مطالعه به طور گردشی انجام پذیرفته و دانش آموزان می توانند کتاب ها ی متنوع مطالعه کرده و سطح معلومات خود را افزایش دهند. کودکانی که پدر و مادرشان اهل مطالعه باشند. فرزندشان نیز علاقه مند درمطالعه کتاب بوده و معمولاً معلوماتشان بیشتر از سایر کودکان می باشد بنابر این اولیایی که خواهان موفقیت تحصیلی فرزندشان هستند بایستی به کتاب و کتابخوانی درکنار سایر کارهای روزمره اهمیت وارزش بدهند تا فرزندشان نیز در این مسیر حرکت کند.

مثبت نگری درباره مدرسه

نظر مثبت داشتن به شخص چه در اجتماع و یا نهاد خانواده از اخلاق نیکویی است که باعث موفقیت انسان و جذب طرف مقابل می باشد دراین رابطه برخورد والدین ومربیان در همانند سازی فرزندان خیلی حائز اهمیت است.

وقتی پدری می گوید : من همیشه به مدرسه علاقه مند بوده ام و مطالبی که یاد گرفته ام در فهمیدن مسایل مربوط به زندگی و کارم کمک زیادی به من کرده اند... غیر مستقیم به فرزندان کمک می کند تا از پیش احساس مثبتی نسبت به مدرسه کسب کنند . یا این که زمانی مادرمی گوید بگذار مسایل و تکالیف درسی ترا ببینم شاید در فهم سوالات بتوانم کمک کنم چیزی بیش از کمک به کودک عرضه می کند او درحقیقت می گوید: این مهم است که باید خودت آن را انجام بدهی لیکن من کمک خواهم کرد تا کاری را که باید انجام بدهی خوب بفهمی .

حال اگر پدر بگوید : من هیچ وقت دردوران تحصیل احساس شادی نکردم و تا هنگام ترک تحصیل این احساس با من بود و یا مادری درمقابل درخواست فرزندش  در مورد اشکال درسی و یا هر در خواست دیگری که انتظار دارد مادرش با خوشحالی به او جواب بدهد بگوید که برو اذیت نکن چون کارمهمی دارم که باید انجام دهم د رحقیقت با این بر خوردهای منفی فرزند را در برابر طرز فکری قرار می دهد که کاملاً با احساس او نسبت به مدرسه متفاوت است کودک می بیند چه دوست داشته باشد و چه متنفر باشد در برابر قوانین حاکم بر جامعه و خانواده مجبور است به مدرسه برود مدرسه رفتن کار ووظیفه اوست. کو دکانی که مدرسه را با همانند سازی از احساس والدین

کودکان و مسئله پرخاشگری

یکی از دلایل عمده ای که باعث پرخاشگری و گاها حتی فراتر رفته و تبدیل به شکستن هنجارها و بزهکاری می گردد سرزنش و نکوهش های بسیار والدین در دوران کودکی و نوجوانی می  باشد. سرزنش هایی که در انتها باعث از بین رفتن اعتماد بنفس کودکان نسبت به عملکرد خود می گردد و بهمین منظور دائم تلاش می کنند تا بجای برآورد و بیان خواسته های خود به خواسته های دیگران توجه کنند چون آموخته اند که عملکرد ایشان اغلب مورد سرزنش و نکوهش قرار گرفته و ناگزیر برای بدست آوردن نوازش از جانب والدین و نزدیکان خود می بایست اینگونه عمل کنند

 متاسفانه این عملکرد والدین در بسیاری مواقع با شکست روبرو می گردد زیرا هنگا میکه کودک کاری مورد انتظار را انجام می دهند، ولی نوازش دریافت نمی کند احساس می کند که به او خیانت شده است. بهمین دلیل بعدها او دچار مشکل شده و راه حل را در گرفتن انتقام با شکستن هنجارها و یا پرخاشگر می گردد. در اینجا نمونه هایی از این موضوع در زیر ارائه شده است

نوازش داده نمی شوند تا کودک "زیاد لوس نشود

چون نوازش دریافت نمی کنند، یاد می گیرند که بعدها در زندگی نیز آن را قبول نکنند و به این ترتیب هیچوقت یاد نمی گیرند که بگویند متشکرم. حتی در عوض آن گاها می گویند " برو بابا اینکه چیزی نبود" بعبارت دیگر آنقدر به این رفتار عادت کرده است که هر عملی برای او پیش پا افتاده و نا چیز است

غوره نشده مویز نشو

برخی از والدین از براز تحسین خودداری می کنند و حتی کلمه "آفرین" را بمنظور ایجاد انگیزه ای برای موفقیت های بزرگتر ادا نمی کنند. بدین ترتیب کودک در سراسر زندگی آینده اش از کوههای بدون قله بالا می رود و زجر سقوط در دره های بی انتها را احساس می کند، زیرا هرگز به پاداشی که انتظارش را می کشند نمی رسند. این گروه اگر چه از تلاش دست بر دار نیستند اما، خشم و ناکامی او هر دم افزایش می یابد تا آنجا که در آن غرق می شوند و بالاخره کار به مناظره و دشمنی می کشد

موفقیتهای کودک فهمیده نمی شود

موفقیتهای کودک فهمیده نمی شود، و لذا بحساب نمی آید. کوروش مدال جایزه اول مسابقه مقاله نویسی مدرسه تحت عنوان "بهترین راه مبارزه با عدم توازن بین المللی" را به خانه آورد. اما کوروش بعدا تصادفا می شنود که مادرش ضمن صحبت به دوستی می گوید "مقاله نویسی کوروش بعد نیست". او این صحبت را بدون درک موفقیت بزرگ پسرش با دیگری درمیان می گذارد و متوجه سعی و تلاش سخت پسرش برای بدست آوردن این موقعیت بزرگ نمی گردد

تو هیچوقت کاری را درست انجام نمی دهی

بعبارت دیگر آنطور که من می خواهم انجام نمی دهی. فردی سالها تلاش می کند و پس از مرارت های بسیار به درجه دکتری می رسد و در روانپزشکی تخصص می گیرد اما، یک روز که به ملاقات مادرش می رود و در گفتگویی مادرش به او می گوید "دکتر شدی خیلی خوب، اما چرا رفتی روانپزشک شدی. نمی توانستی یک تخصص بهتر بگیری". بعبارت دیگر پیام والد این است. اینطور که هستی نباش. آن چیزی باش که من همیشه در رویا هایم از تو داشتم. آخ چقدر دلم می خواست تو جراح می شدی که مردم بگویند پسر او جراح است

کامل نیست

مریم و فراز روزها با شوق و ذوق تمام وقت صرف می کنند تا دیوار های اتاق را رنگ تازه بزنند. سپس از پدرشان می خواهند تا بیایید و درباره کارشان نظر بدهد، درهمین حال منتظر تعریف و تمجید پدر می باشند بخاطر رنگ و نقاشی جدید اتاق اما تنها چیزی پدر می گوید این است. بد نیست البته آن گوشه سقف را هم انگار فراموش کردید

سرقت نوازشها

جوانی که نشان بهترین دانشجوی سال را می گیرد و با افتخار و غرور از سالن بیرون می اید با این حرف مادر روبرو می شود که پسرم برو خدا را رو شکر کن چون تمام عمر برایت دعا کردم و تو همه این تشویق ها و ستایش ها را رو مدیون خداوند هستی. در واقع پیامی که این جا ذکر می گردد این است که مادر انتظار ستایش دارد. قدردانی زمانی بی ریا بر زبان می آید که طرف مقابل خواستار آن نباشد. کودکان موقعی یاد می گیرند که از صمیم قلب بگویند متشکرم که بشنوند والدینشان از صیمیم قلب بگویند متشکرم

مخدوش شدن نوازشها

زیباترین و با ارزشترین مهر تایید های دیگران، در مقابل سخنان پدر و یا مادر پشیزی ارزش ندارد. مانند این جمله: آنها چی می فهمند، تازه تو زندگی ما نیستند که ببینند یا لیسانس مدرسه عالی خوبه اما اگر مثل پسر عموت رفته بودی دانشگاه هاروارد و مدرک آنجا رو می گرفتی آن یک چیز دیگه بود

موفقیت ها دست کم گرفته می شوند

امیر هم کار می کند و هم به دانشگاه می رود. همچنین اعلی رغم کار تمام وقت او موفق می شود تا بورسیه تحصیلی رایگان را برای درجه دکترا در دانشگاه آکسفورد را بدست آورد. پدر امیر از این وضعیت راضی نیست و می گوید آخر می خوای بری خارج چیکار؟ اینهمه درس خوندی و ما کمکت کردیم حالا بجای اینکه بر گردی عصای دست ما برای زمان پیری باشی می خوای بری خارج. آخه این هم شد کار حسابی بلی زندگی برای تلاشگران ابدی، مبارزه ای است بی حاصل برای بدست آوردن چیزی که اصلا وجود ندارد. شاید نکات بالا در نگاه اول زیاد مهم بحساب نیاید اما واقعیت این است بسیاری ازکودکان و بزرگسالانی که در گیر پرخاشگری و ناهنجاریهای اجتماعی می گردند ریشه در گذشته دور دارند. بعبارت دیگر نمی خواهند همچون گذشته مورد سرزنش قرار گیرند و حود را بهترین نشان دهند اگر چه شاید این عملکرد در جهت منفی باشد. شما در زندگی خود چگونه عمل می کنید آیا می خواهید دیگران را شبیه خود سازید یا آنها را بگونه ای تربیت نمایید که آرزوهای شما را برآورده سازند یا اجازه می دهید خودشان باشند و از آنچه که هستند لذت ببرند اگر چه با شما تفاوت داشته باشند

تهیه و تنظیم از دانیال خرسند

تازه ترین یافته ها در مورد

رشد عاطفی، اجتماعی و ادراکی بچه ها

تولد تا دوازده ماهگی

«مادری» زبانی جهانی است

به نظر می رسد که مادران صرف نظر از نوع  فرهنگشان، به یک زبان مشترک با نوزادشان صحبت می کنند. در یک بررسی دیده شد که مادران آمریکایی و مادران چینی با کودکان دو ماهه شان به یک «زبان» حرف می زنند. محققان مؤسسه ماکس پلانک آلمان در تحقیقات خود دریافتند که مادران هر دو کشور، که زبان و فرهنگ به کلی متفاوتی دارند، در خطاب به نوازادانشان از الگوهای زبانی واحدی استفاده می کنند.

برای مثال موقعی که مادران می خواهند که کودکانشان را ترغیب به فعالیت کنند یا توجه آنها را جلب نمایند، از یک صدای آهنگینی که یکباره ایجاد می شود، استفاده می کنند. هنگامی که می خواهند آنها را آرام سازند از یک صدای آهنگین آرام ممتد که به تدریج تمام می شود، استفاده می برند. محققان در بررسیهای خود دریافتند که مادران نخستین درس برای یادگیری مهارت گفتگو را به فرزندانشان می دهند.  لحن بالا روند معنایش این بود که مادران می خواستند از نوبتشان در گفتگو استفاده نمایند، در حالی که لحن پایین رونده حاکی از آن بود که نوبت کودک است که «حرف» بزند.

شش تا دوازده ماهگی

آیا حافظه بصری اولیه بچه نشانگر استعداد بعدی اوست؟

حافظه بینایی بچه ها ممکن است نشان دهد که آنها بعدها در خواندن و ریاضی چگونه خواهند بود. در یک تحقیق چند جفت شیء در اختیار کودکان هفت ماه قرار دادند. در هر مورد یکی از جفتها را قبلاً دیده بودند. دکتر سوزان رز و همکارانش در دانشکده پزشکی آلبرت اینشتین بررسی کردن که بچه ها چه مدت به شیء جدید نگاه می کنند و چه مدت به شیء آشنا (که قبلاً آن را دیده بودند) می نگرند. چنانچه بچه ای مدت بیشتری به شیء جدید می نگریست، محققان نتیجه می گرفتند که او شییء را که قبلاً دیده بوده به خاطر می آورد  به شیء دیگر چون جدید است بیشتر نگاه می کند. (بنا بر تحقیقات پیشین، اگر چند شیء در اختیار کودک قرار دهید، او به شییء بیشتر نگاه می کند که برایش جالبتر است.)

کودکانی که در این سن توانایی یادآوری اشیائی را که قبلاً دیده بودند، نشان می دادند، نسبت به همسنانشان توانایی بیشتری در امتحان خواندن و حساب کردن که در شش سالگی انجام می گیرد، داشتند بر همین مبنا محققان نتیجه گرفتند که بین حافظه بصری بچه و مهارتهای درکی بعدی او رابطه ای وجود دارد.

یکسالگی

غریبی کردن در حضور ناآشنایان

آیا می توانید احساس غریبی کردن بچه را هنگامی که او را به یک فرد تازه معرفی می کنید، کاهش دهید؟ پاسخ مثبت است رفتارهای خاصی هست که اطفال با آمادگی بیشتری هنگام ملاقات یک فرد تازه به آنها واکنش نشان می دهند. البته این واکنشها با بزرگ شدن طفل تغییر خواهند کرد.

دکتر سارا منگلسدورف روان شناس دانشگاه ایلینویز، واکنش اطفال 6، 12 و 18 ماهه را هنگامی که بزرگسالان غریبه می خواستند با «دالی» بازی کردن یا دادن چیزی، با آنها آشنا شوند، مورد بررسی قرار داد. او متوجه شد که ششماهه ها از مصاحبت غریبه هایی که با صدای گرم و صمیم با آنها حرف می زنند و خنده رویند و از دست زدن به آنها و بغل کردنشان در چند دقیقه اول آشنایی خودداری می کنند، لذت می برند.

همچنان که بچه ها بزرگتر می شوند و قابلیتهای درکی آنها تکامل می یابد، عوامل دقیقتری در این مورد مطرح خواهد شد. در تحقیق فوق گرچه لبخند  لحن صدا برای بچه های بزرگتر نیز اهمیت داشت ولی اطفال 12 و 18 ماهه بیشتر با غریبه هایی که رفتاری قابل پیش بینی داشتند و از حرکات تند و غیر منتظره و خشن خودداری می کردند، دوست می شدند. برای مثال، در ضمن بازی غلغلک دادن، بعضی بزرگسالان یکدفعه می گویند «الان غلغلکت می دهم!» و شروع  به این کار می کنند ولی بچه ها ترجیح می دهند که بزرگسالان کمی «دستگرمی» بازی کنند و سپس به تدریج بازی را به آرامی پیش ببرند، مثلاً بگوید: «حالا غلغلک!»

در 18 ماهگی بچه ها اصلاً خوششان نمی آید که به آنها گفته شود که با اسباب بازی که به آنها داده شده چطوی بازی کنند. برخی بزرگسالان تصور می کنند که آنچه برای خودشان جالب است، برای بچه ها هم جالب است. در حالی که بچه ها غریبه هایی را ترجیح می دهند که نگویند با چه چیزی و چطور بازی کنند.

دو سالگی

آیا بچه هایی که پا به بیرون دارند، در حرف زدن راحت ترند؟

اگر فرزند نوپای شما بچه ای برونگرا هم باشد، احتمال دارد هنگامی که به مرحله رشد زبانی می رسد از همتایان درونگرایش کندتر پیش برود. دکتر چری اسلومکوفسکی، روان شناس و همکارانش یک گروه از کودکان دوساله را که در خانه بودند، برای اندازه گیری میزان پیشرفت زبانیشان مورد تحقیق قرار دارند. آنها دریافتند بچه های که در دو سالگی پا به بیرون داشتند، سال بعد در آزمونهای زبانی که از آنها خواسته می شد نام اشیا را بگویند یا پاسخ پرسشها را بدهند و یا صداها را تقلید کنند، موفقتر هستند. هنگامی که در هفت سالگی دوباره مورد آزمون قرار گرفتند، همین بچه ها محدودیتهایی در رشد زبانی داشتند.

به نظر محققان دوساله های برونگرا چون والدینشان را به گفتگو می کشانند، احتمال دارد که از برتری اولیه در رشد زبانی برخوردار شوند. با این حال والدین بچه های ساکت و درونگرا نباید نگران باشند، چون بچه هایی با برونگرایی کمتر هم که مورد آزمایش قرار گرفتند، به لحاظ قابلیتهای زبانی کمتر از حد متوسط نبودند و به احتمال زیاد در حوزه های دیگر پیشرفت دارند.

سه تا چهار سالگی

گفتگوهای هنگام غذای پیش دبستانی

بهترین زمان برای پی بردن به آنچه که در سر فرزند پیش دبستانیتان می گذرد، چه موقع است؟ او ممکن است در هنگام غذا خوردن در راحت ترین و بازترین حالت خود باشد. دکتر پاتریک استون استاد دانشگاه، گفتگوهای ضمن غذای بچه های 3-4 سال و 5 ساله را در یک مرکز پیش دبستانی ثبت کرد تا به عادت گفتگوی آنها پی ببرد. او متوجه شد که بچه ها هنگامی که جذب فعالیتی می شدند، گفتگوهایشان متمرکز بر همان کاری بود که در آن لحظه انجام می دادند. برعکس، هنگام غذا، زمانی بود که بچه ها به امور شخصی زندگی و آنچه که در خانه می گذشت، می پرداختند. محقق نامبرده، این الگوها را به الگوهای رفتاری بزرگسالان تشبیه کرد که معمولاً هنگام کار بیشتر حرفهایشان در مورد کار است و در زمان غذا بیشتر به مسایل خارج از محیط کار می پردازند.

یافتن معنای موسیقی

موسیقی از سنین بسیار کم با بچه ها حرف می زند. بچه های سه ساله توانایی درک پیام موسیقی را دارند. بچه های سه ساله توانایی درک پیام موسیقی را دارند. بچه های سه، چهار، شش ساله حتی می توانند پیامهای کوتاه موسیقی کلاسیک را نیز دریابند. وقتی از آنها خواسته می شد که عکسی متناسب با پیام موسیقی انتخاب کنند، تقریباً تمام بچه های هر سه گروه عکس مناسب را انتخاب می کردند. محققان دانشگاه تورنتو از همین موارد نتیجه گرفته اند که بچه های پیش دبستانی توانایی درک استعارات موسیقی را دارند.

فقیر، غنی...

آیا فرزند پیش دبستانی شما قدرت تشخیص بین فقیر و غنی را دارد؟ بنا به نظر روان شناسان، پیش دبستانیها تا حدی نسب به تفاوت افراد آگاهی دارند، البته نه تا آن حدی که در صورت پرسیدن از آنها بتوانند توضیح دهند.

محققان عکسهایی از کسانی که آشکار ثروتمند یا فقیر به نظر می رسیدند، به بچه های 3- 4 -5 ساله از طبقات مختلف اجتماعی با درآمد متفاوت نشان دادند. هنگامی که از بچه ها خواسته شد که در مورد افرادی که در عکسها می بینند توضیح دهند، هیچ کدام به وضعیت اقتصادی صاحبان عکس اشاره نکردند. زمانی که به طور خاص از آنها پرسیده دش که آیا افرادی که می بینند فقیر هستند یا غنی، اکثر پیش دبستانیها توان تشخیص غنی بودن افراد، برایشان دشوارتر بود. وقتی از آنها پرسیده شد که غنی یعنی چه، بیشترشان به «پادشاهان» و «طلا» اشاره کردند. کارشناسان می گویند که شاخصهای غنی بودن در خانواده های امروزین با گذشته تفاوتهای بنیادین کرده است. به هر حال دختران در شناختن افراد غنی عکسها، موفقتر از پسرها بودند.

پنج تا شش ساله ها

دریافتن اینکه ظاهر همیشه واقعیت را نشان نمی دهد.

چه موقع بچه ها یاد می گیرند که کسی می تواند خوشحال به نظر برسد ولی در واقع غمگین باشد، یا ظاهراً مهربان و باطناً سنگدل باشد؟ این توانایی، که در ارتباطات اجتماعی بسیار مهم است، به کودک کمک می کند که بدگمانی و تردید بجایی نسبت به غریبه هایی که ظاهر دوستانه ای دارند، پیدا کند. به نظر دکتر فلاول استاد دانشگاه استانفورد بچه ها از حدود پنجسالگی کم کم ظاهر را از واقع تشخیص می دهند.

برای چند کودک سه، چها ر و پنجساله قصه هایی درباره بچه های خوب و بد گفته شد. در همان حال دو عکس به آنها نشان داده شد که هر کدام با یکی از قصه ها همخوانی داشت. یکی از عکسها عکس بچه ای بود که هیچ حالت خاصی در چهره اش نداشت؛ عکس دیگر بچه ای بود که حالتش با موضوع قصه تضاد داشت.

در یک مورد، عکس نشان دهند بچه ای با حالت خوب بود، ولی در قصه بچه سنگدل و ظالم بود. پس از تمام شدن قصه از بچه ها پرسیده شد که آیا پسر قصه مهربان بود یا ظالم. علی رغم حالت پسر صاحب عکس، 21 نفر از 24 بچه پنجساله ای که مورد سؤال قرار گرفتند، تشخیص درست دادند ولی فقط نیمی از سه ساله ها توانستند تشخیص درست بدهند.

هفت تا ده ساله ها

برداشتهای دیگران چگونه بر «خودانگاری« (Self_image) بچه ها اثر می گذارد.

همه م یدانند که همسالان تأثیر زیادی بر تلقی بچه ها از خودشان دارند. ولی این عامل از کی مطرح می شود؟ خیلی زودتر از آنچه فکر کنید. بنابر تحقیقی که توسط دکتر کول استاد دانشگاه بوتردام صورت گرفت. بچه ها از دهسالگی تصویر روشنی از تلقی دیگران نسبت به خودشان دارند و بر همان مبنا نیز خود را ارزیابی می کنند. دکتر کول در اوایل سال تحصیلی از تعدادی از بچه های کلاس چهارمی خواست که پرسشنامه ای را پر کنند که در آن پرسیده شده بود که آنها گمان می کنند چقدر محبوب، جذاب و به لحاظ تحصیلی و ورزشی موفق هستند. از همکلاسیها و معلمانشان هم خاست که نظر خود را در همین موارد درباره آنها بگویند.

هنگامی که در اواخر سال تحصیلی دوباره همین سؤالات را از آن بچه ها پرسیدند، ارزیابی آنها از خودشان بسیار شبیه نظر همکلاسهای و معلمانشان نسبت به خودشان شده بود، در حالی که نظر همکلاسیها و معلمانشان به آنها گفته نشده بود. در واقع تأثیر برداشت همسالان بسیار شدیدتر از تأثیر برداشت معلمان است. گرچه هر دو اهمیت دارد – به نظر محققان این امر بدین دلیل است که بچه ها در یک دوره طولانی از عمر خود با همسالان در ارتباطند در حالی که با معلمانشان فقط در یک دوره ی تحصیلی تماس دارند.

چگونه از دندان های كودكان خود مراقبت كنیم؟

زمانی كه اولین دندان های دایمی در سن شش سالگی بیرون می آیند بسیاری از والدین آنها را به اشتباه دندان شیری فرض می كنند. این امر سبب می شود به سالم باقی ماندن آنها خیلی توجه نشود. خدمات پیشگیری شده بسیار ارزان تر از درمان هایی مثل درمان ریشه (عصب كشی)،روكش كردن دندان (در صورت شكسته شدن آنها یا زیاد بودن پوسیدگی)و...می باشد و سبب صرفه جویی در وقت ، پول و حفظ سلامتی دندان های اصلی می شود و با توجه به نقش دندان های شیری در تغذیه، رشد فك ها، تكلم و زیبایی كودك ، در صورت ایجاد پوسیدگی باید به درمان دندان شیری اقدام نمود. پوسیدگی درمان نشده و كشیدن زودرس دندان های شیری باعث كجی و جابه جایی دندان های دائمی می شود با توجه به موارد مذکور توجه شما را به موارد زیر جلب می نماییم :

 تمیز نگه داشتن دندانها

قبل از اینكه كودك دندان در بیاورد بعداز هر وعده غذا، لثه های او را به نرمی با پارچه ای پاكیزه و مرطوب , تمیز نمایید. بعد از بیرون آمدن دندان ها تا سن سه سالگی دندان های كودك باید توسط یكی از والدین بامسواك نرم، آب ونخ دندان تمیز شود. در حدود سن هشت سالگی اغلب كودكان می توانند بدون كمك بزرگسالان مسواك بزنند و ازنخ دندان استفاده كنند. البتهبهتر است باز هم مسواك بزنندو ازنخ دندان كشیدن آنها با نظارت و كنترل بزرگترها باشد. خرید مسواك و خمیردندان باید با حضور و نظر خواهی كودك انجام پذیرد. زیرا احساس شخصیت  اجتماعی كودك در این زمینه تقویت شده و سبب می شود در رعایت بهداشت دهان بیشتر دقت نماید.

اولین معاینه دندانپزشكی :

آشنا شدن كودك با دندان پزشك و محیط دندان پزشكی سبب كاهش ترس و اضطراب او از مطب و به دكتر كمك می نماید تا درمان های ضروری را با آرامش بیشتری انجام دهد.

جهت كاهش ترس و اضطراب كودك از دندان پزشك و محیط دندان پزشكی ضروری است كه والدین از منفی جلوه دادن (ترساندن كودك ) در رابطه با دكتر و محیط مطب خودداری نمایند.

كودكان را به تغذیه مفید تشویق كنید :

رژیم غذایی متعادل در حفظ سلامتی دندان ها و لثه بسیار مفید است. كلیسم جهت استحكام دندان ها بسیار مفید است ، شیر و ماست و پنیر از جمله منابع حاوی كلسیم می باشند. تغذیه مداوم در طول روز (وعده های فرعی بین صبحانه، ناهار و شام) سبب می شوند كه دندان ها در معرض اسید قرار گرفته و احتمال ایجاد پوسیدگی زیادتر شود. بنابراین یا تعداد وعده های غذایی را كاهش دهید یا كودك را عادت دهید بعد از هر وعده غذا خوردن از مسواك و نخ دندان استفاده كند.

استفاده از فلوراید :

ستفاده از مواد حاوی فلوراید با نظارت دندان پزشك برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بسیار مفید است. تا زمانی كه كودك نتواند از دهان شویه فلوراید استفاده كند ژل فلوراید توسط دندان پزشك به كار می رود.

محافظ دهان و دندان :

یكی از صدماتی كه به دندان ها وارد می شود ضربات وارده به آنهاست كه سبب شكسته شدن دندان ها و یا شكسته شدن استخوان فك و بیرون افتادن دندان ها می شود. با استفاده از وسیله محافظ دهان ودندان با نظارت دندانپزشك می توان از بسیاری صدمات در حین بازی و ورزش جلوگیری كرد.در كشورهای پیشرفته این وسیله در ورزش هایی مثل اسكیت،سواری، جودو، تكواندو و سایر ورزش های رزمی، دوچرخه سواری، فوتبال و...استفاده فراوانی دارد. این وسیله در بزرگسالان نیز كاربرد دارد.

چند نكته مهم در مورد مسواك زدن :

o  مسواك زدن باید دقیق و بدون عجله باشد.

o شاید مسواك زدن به روش دقیق در ابتدا كمی وقت گیر به نظر برسد اما به مرور انجام آن ساده تر خواهد شد. گاهی مسواك زدن در ابتدا ممكن است خونریزی لثه شود اما اگر لثه ها سالم و طبیعی باشند به تدریج متوقف خواهد شد. 

o فشار بیش از حد به بر مسواك سبب مچاله شدن الیاف می شود و مسواك زدن را بی اثر می سازد. به علاوه موجب سایش مینای دندان ها و تحلیل یا زخم شدن لثه ها خواهد شد. در صورت ادامه خونریزی با دندانپزشك تماس بگیرید.

o هدف از مسوك زدن برداشتن و پاك كردن پلاك میكروبی از روی دندان ها و شیار لثه ای است. در حالی كه عده ای گمان می كنند هدف از مسواك زدن سفید كردن دندان هاست. باید توجه داشت كه رنگ دندان ها در اثر مسواك زدن عوض نخواهد شد.

o دندان های عقب به علت محل قرار گرفتن آنها در فك و دارا بودن شیارهای فراوان، بیشتر مستعد پوسیدگی هستند بنابراین هنگام مسواك زدن به توجه بیشتری نیاز دارند.

o اگر مسواك زدن به روش صحیح انجام نشود، بهترین مسواك ها و خمیردندان ها نیز فایده ای برای دندان ها نخواهند داشت.

o در پایان باید سطح زبان را هم مسواك زد. این كار باعث پاك شدن میكروب ها از سطح زبان و تازگی و خوش بویی تنفس می شود.

o پس از مدتی به علت استفاده مستمر، موهای مسواك خمیده خواهند شد. در چنین حالتی لازم است مسواك جدیدی را جایگزین مسواك فرسوده نمایند. معمولاً عمر مفید یك مسواك كه به درستی مورد استفاده قرار گیرد 3 تا 4 ماه است. امروزه مسواك هایی تولید شده كه مدت زمان استفاده از آنها به وسیله رنگ مخصوصی مشخص شده است.

o مهم ترین عامل در زدودن جرمهای میكروبی، چگونگی مسواك زدن است و خمیر دندان نقش چندانی ندارد. بنابراین حتی بدون وجود خمیردندان نیز مسواك به تنهایی در حفظ سلامت دندان ها و لثه ها موثر و مفید خواهد بود.

o بهترین مسواك ها هم وقتی مرطوب شوند،حدود سی درصد نرم تر می شوند بنابراین نباید برای مرطوب كردن الیاف مسواك از آب گرم استفاده شود.

o پس از استفاده از مسواك باید آن را زیر جریان شدید آب گرفت تا ذرات خمیر دندان و میكروب ها از آن جدا و پاك شود و پس از تمیز كردن آن رادر هوای آزاد قرار داده تا كاملاً خشك شود، بنابراین سرپوش ها یا ظروف نگهداری مسواك باید سوراخ هایی برای عبور هوا داشته باشند چون ظرف های بدون منفذ سبب رشد میكروب ها در مسواك خواهند شد.

o لازم به یادآوری است كه مسواك قادر نیست نواحی بین دندان ها را به خوبی تمیز كند و این نواحی باید به وسیله نخ دندان پاك شوند، چون تنها با این وسیله لابه لای دندان ها از جرمهای میكروبی تمیز خواهد شد.

دنیای اسباب بازیها اولین مدرسه کودکان

تا به حال شده است که بنشینید و بازی کردن یک کودک را تماشا کنید؟ این که چطور در دنیای خیالی اش غرق می شود و به جای تک تک آدمهای آن دنیای خالی فکر می کند و حرف می زند؟ این که چطور همراه با آدمهای آن دنیای خیالی می خندند، عصبانی می شود و گریه می کند؟ اگر به رفتارهای یک کودک وقتی که غرق در بازی است. دقت کنیم متوجه می شویم کودک بازیگوش ما دایم در حال فکر کردن است تا بتواند بر مشکلات فرضی دنیایی که آفریده ذهنی اوست غلبه کند و این، یکی از مهمترین تمرین های پرورش خلاقیت است. در واقع یک کودک در حال بازی مثل یک کودک نشسته روی نیمکت مدرسه است با این فرق که این بار معلم، خود او و گچ و تخته اسباب بازی هایش هستند.

دقیقاً به همین دلیل است که انتخاب اسباب بازی مناسب برای یک کودک اگر از انتخاب مثلاً یک کتاب مناسب برای یک نوجوان یا یک جوان با اهمیت تر نباشد کم اهمیت تر نیست. کودک ما در مدرسه اسباب بازی ها یاد می گیرد که چظور از جادوی فکر و خلاقیتش درست استفاده کند.

فراموش نکنید که دینای اسباب بازی برای بچه ها برخلاف تصور ما یک دنیای فانتزی نیست، یک دنیای کاملاً واقعی است. همان طور که انجام کارهایی مثل پست کردن یک نامه یا خرید کردن از یک مغازه از نظر ما کارهایی ساده و خسته کننده است؛ اما برای یک کودک شاید هیجان انگیزترین و جذاب ترین کار ممکن باشد پس: ویژگی های اسباب بازی های مناسب برای کودکان سنین مختلف، از آن مسایلی است که همه والدین باید با آن آشنایی داشته باشند.

اسباب بازی هایی برای داغان شدن!

بچه های زیر 3 سال هر چه گیرشان بیاید را به دهانشان می برند. این مهمترین نکته احتیاطی است که در انتخاب اسباب بازی کودکان در این سن و سال باید به آن توجه کرد، اسباب بازی هایی که اجزای کوچک دارند به دلیل خطر بالقوه ای که برای بچه های این سن و سال دارند. مناسب نیستند. بادکنک، چون می ترکد و پاره می شود و تیله ها و توپهای کوچک که قطر کمتر از 5 سانتی متر دارند نمونه هایی از این اسباب بازی های نامناسبند. علاوه بر این بچه ها در این سن دوست دارند اسباب بازی هایشان را دنبال خودشان روی زمین بکشند. آنها را پرتاب کنند و یا حتی محکم به زمین بکوبند. این برای سن آنها طبیعی است و غیر منطقی است اگر در این سن از بچه ها انتظار داشته باشید در نگهداری اسباب بازی هایشان کوشا باشند! اگر نگران خراب شدن اسباب بازی ها هستید، پس چیزهایی برای کودکتان بخرید که مقاوم باشند؛ مثلاً عروسک هایی که در اثر این ضربات بعد از 2 روز چشم و بینی و دیگر اعضایش از هم جدا نشوند.

در این سن، مهمترین ملاک برای انتخاب اسباب بازی همین است. نوع و رنگ و لوکس بودن یا نبودن و این جور ویژگی ها واقعاً اهمیت چندانی ندارند. در این دوره ساده ترین چیزها ممکن است یک روز مورد توجه کودک قرار بگیرند و در مقابل چشمگیرترین اسباب بازی ها اصلا توجه کودک را جلب نکنند. کودک در این سن از اسباب بازی هایی که نمودار واقعیتند  لذت می برد و به همین خاطر اسباب بازی هایی مثل ماشین و عروسک برای او مناسب ترند. همچنین یک کودک 3 ساله فعال، به اسباب بازی هایی که روی شان بنشیند یا آنها را هل بدهد و بکشد احتیاج دارد.

مداد رنگی یک اسباب بازی خوب

بهترین سرگرمی برای کودکان در سن 3 تا 5 سالگی، نقاشی است. پس وسایل نقاشی و بخصوص مداد شمعی ها که نوک تیز نیستند برای این سن بسیار مناسبند. باید دقت کنید پشت جعبه این مدادها برچسبی وجود داشته باشد که شبیه این حروف و اعداد رویش نوشته شده باشد: 4236 – ASTMD این حروف و اعداد نشاندهنده این هستند که مدادها توسط متخصصین سم شناسی مورد بررسی قرار گرفته و تأیید شده اند. بچه ها در این سن از بازیهای نمایشی هم خوششان می آید. عروسکها هم در این سن ابزاری مهم برای پرورش مهارت های کلامی به شمار می روند. اسباب بازی های ساختنی و دستگاه های صوتی هم برای این سن مناسبند. در این سن هنوز ذهن کودک برای بازیهای منطقی و قاعده مند آماده نیست اما حافظه و تخیل او را می شود با بعضی از اسباب بازی های الکترونیک یا بازیهای مربوط به کلمات تقویت کرد.

دختر یا پسر؟ چه فرقی می کند؟

یک کودک 6 ساله آن قدر بزرگ شده است که بتواند از خود و اسباب بازیهایش مراقبت کند. اما باید 2 نکته را به او آموخت: اول این که اسباب بازیهایش را دور از دسترس کودکان کوچکتر نگهداری کند و دوم این که بعد از پایان بازی آنها را جمع کند. در سنین 6 تا 12 سال، کودک باید آرام آرام مهارت های اجتماعی را هم بیاموزد و به همین خاطر بازیهای دستجمعی در این سنین توصیه می شوند. کاردستی هم تخیل و خلاقیت کودک را تحریک می کند. شاید از این سنین به بعد است که تفاوت میان دختران و پسران در انتخاب بازیهایشان به طور واضحی نمود پیدا می کند. پسرها و دخترها روحیات خاص خودشان را دارند (اگر  به یک دختر توپ فوتبال و به یک پسر عروسک بدهید، بعد از یک ساعت می بینید که پسر مشغول شوت کردن عروسک و دختر سرگرم پرستاری از توپ فوتبال است!) این تفاوت حتی از 3-2 سالگی در انتخاب اسباب بازی خودش را نشان می دهد. اما نباید فکر کرد اگر به پسری اجازه بدهیم با عروسک یا لوازم خانگی کوچک بازی کند، داریم خصوصیات زنانه را در او رشد می دهیم. چون واقعاً هیچ دلیلی برای نگرانی نیست و هیچ مطالعه ای چنین چیزی را نشان نداده است. نباید فراموش کرد که در سالهای اخیر، این تفاوت میان پسرها و دخترها هم کم رنگ تر شده است. مخصوصاً دخترهای امروز تمایل زیادی به بازی های ماجرایی و اسباب بازی هایی مثل کامیون، سفینه های فضایی و سرگرمی های آزمایشگاهی ابراز می کنند!

پدر بزرگ، مادربزرگ شما هم بیایید بازی!

تحقیقات نشان داده است. کودکان در طول بازی نحوه برنامه ریزی و حل مشکلات را فرا می گیرند. بازی، باعث تقویت مهارت های زبانی و ارتباطی و همین طور استفاده از نیروهای تخیل و خلاقیت آنان می شود. کودکان بازیگوش با نشاط تر از سایر کودکان هستند و حس انطباق و همکاری آنها هم قوی تر از سایر کودکان است. فراموش نکنید کودکان اگر به مجموعه ای متنوع تر از اسباب بازی ها دسترسی داشته باشند مدت طولانی تری را صرف بازی خواهند کرد. از طرفی، اسباب بازی های گران قیمت لزوماً بیشترین نشاط و انگیزه را در بچه ها فراهم نمی کنند. پس بهتر است کودک 4-5 اسباب بازی متفاوت داشته باشد که با آنها بازی کند تا این که یک اسباب بازی گران قیمت توی ویترین داشته باشد. در زندگی های امروز، بیشتر والدین تمایل دارند بچه ها در خانه بازی کنند تا بیرون از خانه. به همین خاطر، بازی کردن کودک با پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ و برادرها و خواهرها از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. بد نیست بدانید که مطالعات نشان داده خلاق ترین بچه ها، آنهایی هستند که بیشتر با اطرافیان بزرگسالشان بازی می کردند و البته این فقط کودکان نیستند که از بازی با بزرگترها سود و لذت می برند. یکی از بزرگترین تفریح های  زندگی برای یک آدم بزرگ می تواند همین بازیهای کودکانه باشد.

منبع: جام جم 16/6/82

چگونه دوستان خود را یاری کنیم؟

دوستان در مواجهه با مشکلات یکدیگر غالباً به یاری هم می شتابند. شما تا چه حد در کمک به دوستانتان موفق بوده اید؟ چه عواملی در این زمینه مؤثر است؟

اولین و مهمترین نکته برای یاری کردن دوستان گوش کردن فعالانه است. چیزی که معمولاً به سادگی از کنار آن می گذریم. گوش کردن فعالانه یعنی تمرکز و توجه به افکار، صحبت ها و احساسات فرد، به طوری که بتوانیم از دیدگاه او به موضوع نگاه کنیم. در صورتی که ما به جای گوش کردن  در این فکر باشیم که چه راه حلی به او پیشنهاد کنیم نمی توانیم شنونده خوبی باشیم و از طرف دیگر وقتی او هنوز فرصت فکر کردن به مشکل و بیان کامل احساساتش را پیدا نکرده نصیحت های ما هر چند هم که صادقانه باشد نمی تواند مؤثر واقع گردید.

شاید فکر کنید گوش کردن کاری انفعالی و بی اهمیت است. اما باید گفت که ما با گوش دادن صمیمانه با فرد مقابل ارتباط برقرار می کنیم. برای این منظور بهتر است مستقیماً به او نگاه کنیم. در صورت لزوم از او توضیح بیشتری بخواهیم. گاهی گفته های او را خلاصه و با او منعکس کنیم تا هر دو مطمئن شویم که موضوع را درست فهمیده ایم و یا با پرسیدن سؤال به او کمک کنیم تا به صحبتهایش بیشتر دقت نماید.

در صورتی که او پیشنهادات ما را رد و یا بحث و جدل کند باید از خود بپرسیم آیا به دقت به او گوش کرده ایم و یا با گرفتن ژست نصیحت گر او را نادیده گرفته و یا به جای صحبت در مورد مشکل او به طرح مسایل خود پرداخته ایم؟

نکته بعدی ایجاد فضایی است که در آن دوست ما بتواند احساسات خود اعم از ناراحتی، ناکلامی، عصبانیت یا ناامیدی را ابراز کند. ما معمولاً سعی می کنیم با اطمینان بخشی که همه چیز بهتر خواهد شد ابراز احساسات او را قطع کنیم و کاری کنیم او هر چه زودتر احساس بهتری داشته باشد. باید توجه کرد که افراد قبل از اینکه بخواهند بدانند با احساساتشان چه کنند نیاز دارند که آن را کاملاً ابراز نمایند. سؤالاتی مثل «وقتی آن اتفاق افتاد چه احساسی داشت؟» به آنها کمک می کند تا احساسات خود را در آن موقعیت لمس و بیان کنند.

مرحله دیگر فکر کردن درباره راه حلهای مختلف برای حل مشکل و بررسی دقیق آنهاست. هر چند کسی که به علت مواجهه با مشکل دچار آشفتگی و پریشانی شده غالباً نمی تواند به راه حلهای مختلف بیندیشد ولی واقعیت این است که برای رفع هر مسئله می توان به شیوه های گوناگونی دست یافت که گاهی برخی از آنها با اهداف اصلی فرد در تعارض است. در هر صورت هر چه قدرت انتخاب بیشتری داشته باشیم احتمال رسیدن به راه حل صحیح بیشتر است.

آخرین نکته ای که باید توجه کرد این است که هر چند راه حلهای پیشنهادی ما ممکن است مفید و مؤثر باشد، اما مهم این است که با شرایط فرد متناسب بوده و تصمیم گیرنده نهایی خود او باشد. تا وقتی او خود انتخاب نکند و متعهد به اجرای این تصمیم نشود مشکل همچنان وجود خواهد داشت.

گاهی ممکن است دوست ما پس از صحبت کردن احساس بهتری نداشته و همچنان ناراحت باشد. در این شرایط ما نمی توانیم با پذیرش و تأیید احساساتش و انعکاس این موضوع او را کمک کنیم.

گاهی نیز درگیر دوستی می شویم که توجه هدفمندی به مشکل خود نمی کند و تلاشی در جهت پیدا کردن راه حل ندارد و فقط با مراجعه مدام به ما درباره ی مشکل واحدی صحبت می کند. در این موارد بهتر است او را برای مراجعه به مشاور تشویق کنیم.

آموزش ، تنبیه ، تشویق

شکی نیست که آموزشگاه های مختلف با روشهای آموزشی متفاوت استعدادها را پرورش می دهند.

امروزه از تنبیه بدنی خبری نیست آیا واقعا تنبیه بدنی امری شرم آور است؟ این که می گویند تنبیه مخصوص حیوان است و انسان ، تا چه حدی درست است؟ آیا این امر در تمام محیطهای فرهنگی یا فراگیری نکوهیده است؟ پاسخ به این سوالات با جمله «تنبیه مخصوص حیوان است» ، پاسخ داده شده اند. اگر قدری به زمان نه چندان دور برگردیم ، جمله بالا پاسخی قانع کننده نبود. البته کاری به محیطهای ایده آل نداریم.

محیطی که در آن ، طفل در دبستان از امکانات آموزشی بسیار عالی برخوردار است و در منزل هم گذشته از کمک والدین با سواد، از انواع و اقسام سرگرمی های آموزنده برخوردار است.

منظور ما محیطی است که در آن طفل معصوم بعد از صرف 4 یا 5 ساعت از بهترین ساعات عمر خود در مدرسه ، ساعات بیکاری را با بازی فوتبال در کوچه ها و درگیری با پسر همسایه پر می کند. روشهای آموزشی که در گذشته با تنبیه بدنی همراه بود ، کاملا نکوهیده و در خور ملامت است.

در بعضی مدارس دانش آموزان می بایست کتکهای روز جمعه را پنجشنبه نوش جان می کردند و یا سیاه کردن انگشتان به وسیله مداد که در اکثر مواقع توانایی انجام تکالیف را از دانش آموزان به کلی سلب می کرد. در این دوره متاسفانه ، بعضی از مواقع دانش آموزان با مساله کتک کاری نوعی زندگی مسالمت آمیز را در پیش می گرفتند؛به این صورت که تنبیه شدن از بخشهای لاینفک آموزشگاهی آنان شده بود هدف این گونه تنبیهات جز خشونت و رفع عقده نبوده است.

این اعمال کاملا غیرانسانی و با اصول انسانی سازگار نیستند و نخواهند بود. بتدریج با گذشت زمان ، از شدت این گونه تنبیهات کاسته و تهدید جایگزین آن شد. تهدیدی جدی و البته گاهی موارد، در قالب تشویق ! همان سیاست تنبیه و تشویق یا چماق و شیرینی.

در این نوع از محیطهای آموزشی که چند سالی به طول انجامید دانش آموز می دانست که تنها با ارائه درست درس می تواند از زیر ضربات طاقت فرسای اولیای آموزشگاه جان سالم به در برده و تشویق های آنان یا اولیای خانه و حتی دوست و آشنا را به قیمت صرف وقت گرانبهایش با خواندن اجباری چند کتاب با جملات قلنبه سلنبه ، متوجه خود سازد. در چنین محیطهایی ، از یکسو از بیم تنبیه ها و از سوی دیگر در مواجهه با تشویق های کذایی ، عمر دانش آموز تلف می شد طی این دوره ، دانش آموز لحظه ای درس را برای درس نخواندند. هدفشان از درس خواندن یا اصولا فرار از تنبیه بود ، یا وصال به تشویق ! نتیجه این که میل باطنی نقشی نداشت.

امکانات آموزشی برای دانش آموزان محرکی مثبت است ، اگر این عنصر نباشد، رکود خودنمایی می کند و در نتیجه استعدادها از بین می روند. باید به نحوی محرکی را به وجود آورد تا این استعدادها پژمرده نشوند. امروزه عنصر تشویق ، به تنهایی نقش بازی می کند و با کمی دقت می توان دریافت که چقدر نتیجه این بازی مایه تاسف است ؛ چرا که هدف دانش آموز، کسب تشویق خواهد شد نه کسب دانش.

جالب این که ، خارج از چارچوب درس و مدرسه ، مطالعه کتب ساده و یا مشکل ، همراه با لذتی وصف نشدنی است چون نه تشویقی در کار است و نه تنبیه.

میل باطنی فعال شده و نقشش را بخوبی ایفائ می کند اما این زمان برای خیلی ها زیاد به طول نمی انجامد؛ چرا که وحشت از آینده که خود معلول عواملی از جمله بیکاری ، فقر مادی ، نابسامانی های اقتصادی ، اجتماعی است ، مسیر مطالعه را تغییر می دهد. قصور در امر مطالعه ویران کننده سعادت آینده است درس را باید در آرامش فکری خواند. هیچ یک از موارد به تنهایی موثر نخواهند بود ، اگر امکانات آموزشی کافی در دسترس نباشد

دوستان خیالی کودکان مشکل آفرین نیستند

هموطن آنلاین_دختر 3 ساله من یک دوست خیالی دارد و شبانه روز با او زندگی می کند. همسر من از وقتی که فهمید این دوست می تواند برای فرزندمان خطرناک باشد او را تشویق کرد که این دوست خیالی را فراموش کند، اما من تصور می کنم که این خیال پردازی می تواند مشکل عدیده ای را برای دخترم به دنبال داشته باشد و عواقب جبران ناپذیری را پدید آورد. بر اساس آنچه که من می بینم دخترم این دوست خیالی را هر روز ملاقات می کنم و در هر بار قصه ای جدید از او تعریف می کند. آیا این یک رفتار طبیعی است یا می    

  " معمولان کودکان 5/2 تا 3 ساله برای خود همبازی های خیالی درست می کنند. بیش از 2 سوم این کودکان معمولا به صورت مرتب با دوستان تخیلی خود ارتباط دارند ... "

تواند مشکلات تازه ای به دنبال داشته باشد؟

این سوالی است که ممکن است در روز هزاران نفر آن را بپرسند. اما به راستی این مشکل را باید جدی بگیریم و یا اینکه مشکل خاصی برای ما ایجاد نمی کند؟ پزشکان متخصص پس از مدت ها بررسی به این نتیجه رسیده اند که این دوست های خیالی به علت آنکه مشکلی بزرگ به حساب نمی آیند نباید موجبات نگرانی والدین را فراهم آورند. این امر برای کودکان کم سن و سال چیز عادی و معمولی محسوب می شود، معمولان کودکان 5/2 تا 3 ساله برای خود همبازی های خیالی درست می کنند. بیش از 2 سوم این کودکان معمولا به صورت مرتب با دوستان تخیلی خود ارتباط دارند و از بازی با آنها لذت می برند. کودکانی که هنوز چهار دست و پا حرکت می کنند معمولا با موجودات خیالی زیاد سر و کار دارند و به سختی می توانند واقعیت را از موجودات خیالی جدا کنند، این امر موجب می شود که آنها همبازی های خیالی بیشتری برای خود درست کنند. در برخی موارد پزشکان می گویند که داشتن دوستانی این چنینی می تواند نتایج مثبتی نیز در پی داشته باشد.

ممکن است فرزند شما بداند که دوست او خیالی است و واقعیت بیرونی ندارد. آسیب هایی که از این روند ممکن است ایجاد شود مدت طولانی به طول نخواهد انجامید. بسیاری از دوستان خیالی کودکان از تخیلات بسیار پیشرفته و غنی آنها سرچشمه می گیرد. تنها زمانی که فرزندتان به واسطه این دوست    

  " ممکن است فرزند شما بداند که دوست او خیالی است و واقعیت بیرونی ندارد. آسیب هایی که از این روند ممکن است ایجاد شود مدت طولانی به طول نخواهد انجامید... "

خیالی دچار افسردگی و ناراحتی های روحی می شود و به فردی گوشه گیر تبدیل می شود که با هیچ یک از دوستان واقعی خود بازی نمی کند ممکن است آسیب هایی بروز کند. در این زمان شما باید نگرانی زیادی داشته باشید و به سرعت به پزشک معالج مراجعه کنید.

نکات قابل ملاحظه

*مطمئن شوید که فرزند شما فرصت های فراوانی برای بازی با دوست های واقعی خود دارد و سعی کنید برای او دوستان واقعی خوبی پیدا کنید.

*سعی کنید زمانی که دوست خیالی از مقابل چشمان فرزندتان ناپدید می شود نگران نشوید، شما می توانید این امر را تا زمانی که فرزند شما توانایی پذیرش آن را دارد ادامه دهید.

*با فرزند خود به صورت مرتب بازی کنید و هرگز دوست خیالی او را مسخره نکنید.

*اگر او واقعا معتقد است که دوستش در کنار اوست سعی نکنید که فعالیت زیاد علیه او انجام دهید، چون هیچ مشکلی برای بازی آنها وجود ندارد. در برخی موارد بعضی والدین بشقابی اضافه برای دوست خیالی فرزند خود قرار می دهند تا او دوست خود را بهتر باور کند.

رفتارهای عجیب کودکان

رفتار های کودکان ممکن است در برخی مواقع والدین خود را نگران کند و به علت بی اطلاعای موجب شود که آنها شدیدا دلواپس شوند، اما باید توجه داشت که این رفتار ها در واقع عادی هستند و هیچ مشکلی به وجود نخواهند آورد.

زمانی که کودک بزرگ تر می شود و به سن نوجوانی می رسد، رفتار های عیجیب می تواند موجبات    

  " زمانی که کودک بزرگ تر می شود و به سن نوجوانی می رسد، رفتار های عیجیب می تواند موجبات نگرانی والدین را ایجاد کند... "

نگرانی والدین را ایجاد کند، اما این کارهایی که از آنها سر می زند از دید پزشکان خیلی عادی به نظر می رسد و از لازمات یک نوجوان سالم به شمار می آید. مثال های رفتار های عجیب در کودکان و نوجوانان عبارتند از:

*خوردن ناهار تنها در صورتی که بشقاب به رنگ آبی یا سفید باشد.

*خوردن تنها یک لیوان آب یا نوشیدنی در طول روز و مخالف کردن با اصرار شما برای نوشیدن مایعات بیشتر.

*خوردن ساندویچ تنها در صورتی که به حالت مربع مربع بریده شده اند و حالت مثلثی شکل ندارند.

*پوشیدن کفش های قدیمی که دیگر اندازه او نیست و باز هم دوست دارد این کفش ها را به پا کند. حتی زمانی که شما کفش جدید می خرید او دوست دارد باز هم این کفش ها را بپوشد.

*بدون آنکه خسته شود، بار ها و بار ها یک فیلم ویدئویی را نگاه می کند و هرگز خسته نمی شود.

باید توجه داشت که این رفتار ها در نوجوانان می تواند اطرافیان را متحیر کند، اما این رفتار ها کاملا عادیست. این امر تلاشی است که توسط کودکان شما برای آنکه احساسات خود را در این دنیا کنترل کنند.

شما باید به فرزندان خود اجازه دهید که برای انجام کارهای خود انتخاب های فراوانی داشته باشند. شما باید به او اجازه دهید با بشقاب و لیوانی که دوست دارد غذا میل کند.

رفتارهاى ناخواسته والدین و خراب كردن تربیت فرزندان

دكتر شیرین نوروى(روانشناس از امریكا)

خانم دكتر ! «واكنشهاى ناخواسته» و یا «اعمال ناآگاهانه» ما به عنوان والدین، تا چه میزان در به اصطلاح «خراب كردن» تربیت كودكانمان مؤثر مى افتند؟

این نكته بسیار مهمى است كه اغلب والدین به آن كم توجه اند؛ فرزندان نسبت به كنش و واكنشهاى والدین خود بسیار هوشمندو آگاهند. آنهامدام در حال ارزیابى و گرفتن پیغامهایى سازنده یا مخرب در رفتار روزمره والدین هستند. به عنوان نمونه مثالهاى زیر به روشن شدن بحث مى تواند كمك كند ؛ به عبارتى این گونه رفتارها مى تواند در تربیت بچه ها تأثیرات بسیار منفى بگذارد:

۱ ـ وقتى شما چندین بار تقاضاى خود را از فرزندتان براى انجام كارى تكرار مى كنید، او مى فهمد كه خب مهم نیست اگر مثلاً ۵ بار به شما گوش نكند چرا كه شما انتظار ندارید در همان بار اول و دوم به حرفتان توجه شود . بنابراین بطور خودآگاه یا ناخودآگاه چندبار اول را به شما توجه نمى كند تا حرفتان را تكرار كنید.

۲ ـ خانواده هایى كه در آن اعمال قدرت و زورگویى و كنترل دیگران از سوى بزرگترها رواج دارد بدترین تأثیرات مخرب را بر رفتار فرزندان مى گذارند چرا كه آنها نیز به اینگونه رفتارها احساس نیاز وعلاقه مى كنند. دراین صورت وقتى فرزند شما رفتارى نامناسب دارد و شما شروع به دادو فریاد و برخوردهایى از سر عصبانیت مى كنید، درواقع پاداش بزرگى به فرزند خود داده اید ؛ چرا كه او دراین موقعیت از اینكه كنترل شما را به دست گرفته بسیار خوشحال است. او با این كار موفق شده شما را آنگونه كه دوست دارد به واكنش و رفتارى وادارد كه براى خودتان ناراحت كننده است. او شما را به میل خود عصبانى كرده و بنابراین براساس همان آموزشهاى غیرمستقیم شما اكنون صاحب قدرت است. او شما را توانسته به نوعى عذاب دهد، پس برنده این بازى اوست و لذا این گونه اعمال را تكرار مى كند .

۳ـ فرزند شما وظایف و مسؤولیتهایى دارد كه هم قادر به انجام آنهاست و هم باید آنها را خود شروع كرده و به پایان ببرد. اما شما با انجام وظایف مربوط به او ، ناآگاهانه او را تخریب كرده اید. حرمت نفس و احساس توانایى درانجام امور و مسؤولیتهایش را از او گرفته اید و ناتوانش كرده اید.

۴ وقتى او رفتار نامناسبى نشان مى دهد و شما به جاى اینكه خودتان مسأله را با او حل وفصل كنید به دلیل خستگى یا بى حوصلگى او را به همسرتان حواله مى دهید . دراین صورت همسر خود را از یك طرف به عنوان به اصطلاح «لولوخورخوره» معرفى كرده و در ذهن كودك نشانده اید و از طرفى رابطه صمیمانه متكى بر احترام آنها را خراب كرده اید .

۵ـ شكل دیگرى از اعمال كنترل كودك بر والدین كه در بند ۲ مطرح شد این است كه برعكس مورد فوق، اجازه دهید فرزندتان در شما احساس گناه و تقصیر ایجادكند. پدیدآمدن این احساس بد به نوعى همان كنترل شما از سوى فرزندان است كه احساس برترى و اداره شما را در آنها دامن مى زند.

۶ ـ هرگز بدون یك طرح و برنامه معین و از پیش تعیین شده به فرزندان خود پول ندهید. این رفتار بدون حساب و كتاب نه تنها خدمتى به فرزند شما نمى كند بلكه تأثیرى سخت مخرب در ذهنیت او نسبت به درآمدها و هزینه ها و مسائل مالى كه جزو اساسى زندگى او در آینده خواهد بود مى گذارد.

مقررى او را براساس یك برنامه ریزى هماهنگ شده و مرتب بپردازید.

۷ـ با فرزندان خود «بگو مگو» نكنید. این دامى است كه آنها براى تضعیف اعتبار شما پهن مى كنند و اغلب شما را نیز به دام مى اندازند. به خاطر داشته باشید «گفت وگو» در باره مسائل با «بگو مگو» بسیار متفاوت است.

۸ ـ نقش قاضى در مشاجره میان فرزندان از سوى والدین، مخرب ترین واكنش ممكن است. اینكه بخواهید قضاوت كنید كه حق با چه كسى است و بعد مجبور شوید به نفع یا ضرر یكى از طرفین رأى دهید هردو را از خود دور خواهید كرد.

روزنامه ایران