تبیان، دستیار زندگی

خصوصیات گیاهشناسی:

گیاه "مارانتا کرشووینا" یکی از گیاهان زینتی بسیار زیبا از جنس و خانواده ی مارانتا است. این گیاه دارای برگ های منقوش و گرد است. که در آن رگبرگ اصلی به رنگ روشن درآمده و هاله ای رنگین بخش مرکزی را از سایر قسمت ها متمایز می سازد.
گونه ی مذکور گیاهی همیشه سبز و چندساله است که تا حدود 30 سانتیمتر ارتفاع می تواند رشد کند. دارای برگ های انبوه، تخم مرغی شکل، به رنگ سبز متوسط با طرح هایی به رنگ سبز مایل به خاکستری و لکه هایی در وسط می باشند.
گل ها کوچک و به رنگ سفید بوده که در خوشه هایی تنها در بالای برگ ها نمایان می شوند. زمان گلدهی این گیاهان در اواسط بهار می باشد.

شرایط محیط رشد:

بهترین شرایط نوری برای این گیاه، نور غیرمستقیم می باشد. در تابستان شرایط سایه را ترجیح می دهد ولی در زمستان به نور بیشتری نیاز دارد. اشعه مستقیم آفتاب را به ویژه در ظهر تابستان و از پشت شیشه نمی پسندد.
در صورتی که اجازه دهید بین دو آبیاری سطح خاک خشک شود تا درجه حرارت 10درجه سانتیگراد مقاومت می نماید ولی بهترین درجه حرارت حدود 16درجه سانتی گراد، در درجات نزدیک به 30 درجه احتیاج به غبار پاشی دارد.

خاک این گیاه را در هر شرایط باید مرطوب نگه داشت به جز زمانی که درجه حرارت پایین تر از 10درجه است. آبیاری 2-3 بار در هفته در تابستان و یک بار در زمستان و هر 10 روز یکبار در درجات نزدیک به 10درجه سانتیگراد برای آن مناسب است.
بستر کشت این گیاه باید دارای مواد آلی فراوان باشد بنابراین تغذیه با کودهای مایع و یا جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی طبق دستور و هر دو هفته یکبار با نصف میزان پیشنهادی در رشد گیاه تأثیر مثبت دارد. خاک باید کاملا سبک باشد. کمپوست بهترین خاک برای این گیاه است.

ترکیبات شیمیایی:

در برگ های گیاهان خانواده مارانتا مانند مارانتا کروشووینا، رزمارینیک اسید (Rosmarinic acid) یافت می شود.

تکثیر:

در آغاز بهار که ریشه های گیاه تقریباً خشک می شوند، بهترین زمان تکثیر آن است. برای تکثیر این گیاهان، بوته ها را از خاک خارج کرده و با چاقوی تیز، ریشه های غده ای را قطع و آنها را تقسیم می کنند. سپس هر یک را در گلدان جداگانه و خاک آماده کشت کرده و مرتباً آبیاری می نمایند. این عمل باید در گلخانه ای گرم و مرطوب صورت گیرد. خاک مناسب این گیاه باید حاوی مواد آلی به مقدار زیاد باشد و ضمناً از زهکش خوبی نیز برخوردار باشد.

دانستنی های علمی:

سرخس ها گیاهان اولیه ای هستند که ساختارهای برگ مانند همیشه سبزی یا خزانداری به نام فروند تولید می کنند. این گیاهان بدون گل هستند و در مجموع به آنها کریپتوگام گویند. گیاهان مشابه آنها، جلبک ها، خزه ها و گلسنگ ها هستند. افزایش طبیعی آنها از طریق هاگ می باشد. در مرحله ی رویشی یا نسل اسپروفیت دارای ریشه ها، ساقه ها و برگ های مشخص می باشند. ولی در مرحله جنسی یا گامتوفیت، گیاه کوچک و غیرقابل تشخیص و بدون ریشه و ساقه و برگ است و از عضوی به نام پروتال شکل می گیرد.

خصوصیات گیاهشناسی:

"سرخس لِشیسکالم" یا "سرخس شرقی" یکی از وارته های جنس Pteridium می باشد. این گیاه علفی و چندساله است. و دارای دمبرگی به طول 15 تا 100 سانتیمتر می تواند باشد. پهنک برگ سه گوش تا گاهی تخم مرغی شکل، مرکب، به ابعاد 20-80 × 25-50 سانتیمتر دیده می شود. این برگ ها در شرایط سایه، برای جذب بیشتر نور، به صورت افقی قرار می گیرند اما در شرایط آفتابی، نحوه ی قرارگیری آنها روی ساقه به صورت عمودی است. برگ ها به رنگ های مختلف از سبز مایل به زرد تا سبز متوسط در سطح رویی، و به رنگ کمرنگ تر در سطح زیرین مشاهده می شوند. سطوح بالایی و پایینی این برگ ها کرکدار یا دارای پرزهای ریزی است. بیش از 12 جفت برگچه در اندازه های مختلف در هر برگ وجود دارد. برگ های اولیه به صورت انگشتی و به ابعاد 3 تا 6 میلیمتر دیده می شوند که به مرور زمان باز شده و برگچه ها را تشکیل می دهند.
عدد کروموزومی این گیاهان 2n=104 می باشد.

شرایط محیط رشد:

این گیاهان به دلیل اینکه در جنگل می رویند به رطوبت بالایی نیاز دارند و در صورت کشت در منزل باید سینی زیر گلدان آنها همیشه پر آب نگه داشته شود و یا اینکه آن را در تراریوم کاشت. باید دقت کرد که روی برگ های این گیاه به هیچ وجه آبپاشی صورت نگیرد زیرا سبب خشک شدن و پژمردگی برگ ها خواهد شد. در صورت کشت در خاک سبک، حدود دو تا سه بار در هفته آبیاری برای این گیاه مناسب است.
از آنجا که این گیاه گل نمی دهد و برگساره ای است پس باید برگ ها رنگ سبز خود را حفظ کنند. بنابراین نیازی به کودهایی با پتاسیم و فسفر بالا نیست. با کود های اوره یا شکری، آن هم ماهیانه یکبار در فصل رشد، می توان رشد بهتر گیاه را تضمین نمود.
دمای مناسب شب برای رشد این گیاهان حدود 15 درجه سانتیگراد است.
این گیاهان در مقابل نور شدید تابستان مقاومت ندارند و شدت نور تا 50 درصد باید کاهش یابد. از این رو، این گیاهان در کنار پنجره های رو به شمال در محلی که بنفشه آفریقایی و گل های سایه دوست دیگر به خوبی رشد می کنند، نگهداری می شود.
بهترین خاک برای سرخس ها، خاک بسیار سبک، مخلوطی از لوم، پیت و شن درشت یا ذغال به نسبت مساوی است. به این مخلوط خاک فقط میزان کمی کود دامی پوسیده و یا مواد مشابه اضافه می شود.

تکثیر:

بهترین راه تکثیر این گیاهان برای خانه دارها و مبتدی ها، تقسیم بوته در بهار می باشد. به طوری که گیاه را از گلدان خارج کرده و آن را به چند قسمت تقسیم می کنند. باید ریزوم ها را با احتیاط برید.
در صورتی که بخواهیم سرخس ها را به مقدار زیاد افزایش دهیم و یا روش دیگری جهت افزایش نباشد، از هاگ یا اسپور استفاده می شود. برای این منظور پس از رسیدن اسپورها و تغییر رنگ آنها به قهوه ای، برگ های بارور قطع شده و جهت رسیدن بیشتر در پامت های کاغذی قرار می گیرند و در دمای اتاق (20 تا 25 درجه سانتیگراد) در هوای خشک نگهداری می شوند. پس از چند روز اسپورها کشت می شوند. اسپورها هرچه سریع تر کشت شوند، درصد تندش بیشتر خواهد شد. این عمل نباید در ماه های زمستان که خطر سرما وجود دارد انجام گیرد و محل کاشت باید گرم باشد. برای کاشت آن از بسترهای مختلف استفاده می شود. به عنوان مثال از بستری که حاوی خاک لوی و خاکبرگ پوسیده به مقدار مساوی باشد و یا از محیط مغذی مانند آگار در آزمایشگاه می توان استفاده کرد. باید دقت کرد که محیط کار، ظروف و خاک باید ضدعفونی شده باشند. خاک را می توان با بخار آب گندزدایی نمود. پس از گندزدایی و تسطیح خاک، پاشیدن اسپورها زمانی انجام می شود که رطوبت خاک کمی کاهش یابد. اسپورها به طور یکنواخت پراکنده می شوند. سطح گلدان نیز پس از کاشت با یک شیشه گندزدایی شده پوشانده می شود و روی آن را با کاغذ سیاه می پوشانیم تا نور به آن نرسد. پوشش سیاه نباید تکان داده شود. در طی این دوره باید تاریکی حفظ شود تا تا اسپورها بتندند. با سبز شدن سطح کاشته شده که نشان دهنده ی رشد پروتال است، به تدریج نور را افزایش می دهیم. برای این کار می توان از کاغذهایی به ضخامت مختلف استفاده کرد. در این شرایط اعضای جنسی سرخس تشکیل می شود.
دمای محیط کشت اهمیت زیادی دارد. مناسب ترین دما 25 درجه سانتیگراد است. اگر دما بالاتر رور تشکیل اندام جنسی به تأخیر می افتد.

دانستنی های علمی:

علیرغم اینکه گیاه آسپاراگوس کمتر در کتاب ها و رساله ها مورد بررسی قرار می گیرد اما خصوصیات مشابه زیادی با ذرت و نیشکر دارد. در این گیاه ساقه توسط اپیدرم که دارای کوتیکول ضخیم و روزنه می باشد پوشیده شده است. لایه خارجی ساقه این گیاه دارای دستجات آوندی ظریف و کوچکی است که با بافت کلرانشیم (پارانشیم فتوسنتزی) احاطه شده است. بدنبال آن دیواره ضخیمی از سلول های اسکلرانشیمی ظاهر می گردد. هرچه به سمت مرکز ساقه می رویم٬ دستجات آوندی بزرگتر می شوند. در یک دسته آوندی بافت آبکش توسط بافت چوب به شکل U احاطه شده است. اطراف یک دسته آوندی بافت اسکلرانشیم وجود ندارد لذا فاقد غلاف آوندی می باشد.

خصوصیات گیاهشناسی:

در خانواده مارچوبه گیاهان متنوعی وجود دارد که بسیاری از آنها همانند مارچوبه زبره به عنوان گیاهی زینتی پرورش داده می شوند. گونه ی آسپاراگوس پلاموسوس یکی از گونه های جنس مارچوبه است که در فارسی به آن "مارچوبه نرمه" یا "گردی" گفته می شود. این گیاه برگ هایی به طول 4 تا 7 میلیمتر و عرض 0.5 میلیمتر دارد و از نظر ظاهری انبوه تر از مارچوبه زبره است. میوه های این گیاه از نوع سته ای و کروی شکل بوده که در هنگام بلوغ، سیاه رنگ می شوند. ساقه های این گونه تا حدودی می تواند در صورت وجود قیم به دور آن بپیچد و بالا برود. همچنین نسبت به عمل هرس نیز به خوبی عکس العمل نشان می دهد و با هرس مناسب می توان رشد آن را کنترل نمود.
این گیاهان دائمی و دارای ساقه های نازک و منشعب می باشند. اغلب به دلیل شاخه های برگ مانند تغییر شکل یافته که کلادود نام دارند٬ پرورش داده می شوند. مارچوبه نرمه بومی آفریقای جنوبی است و یک واریته رونده دارد که به طول ۲ تا ۳ متر با گسترش ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر می رسد.
این گیاه در زمان جوانی دارای منظره ای پرپشت و متراکم بوده و به عنوان گیاه گلدانی پرورش داده می شود. ولی به تدریج گیاه به صورت بالا رونده در آمده و ساقه های اصلی، تولید شاخه های افقی می کند.

شرایط محیط رشد:

این گیاه در آب و هوای نسبتاً گرم بهتر رشد می کند. مناطقی که خطر یخبندان در آن وجود دارد و یا مناطق بادخیز، برای کشت و پرورش این گیاه مناسب نیست. نور و گرمای کافی به خصوص در نیمه دوم سال برای رشد و پرورش آن ضروری است. این گیاه در مقابل سرمای بدون یخبندان های مداوم مقاوم است. در طی روز دمای 21 تا 24 درجه و در شب 18 درجه سانتیگراد برای رشد آن مناسب است. دمای زیر 12 درجه موجب ریزش برگ ها و در نهایت از بین رفتن گیاه خواهد شد. تغییرات دمایی ناگهانی محیط از جمله دلایل زرد شدن برگ های گیاه است.
به خاکی سبک با زهکشی مناسب نیاز دارد. در ترکیب بستر کاشت می توان از شم نیز استفاده کرد. همچنین اگر خاک کمی اسیدی باشد به رشد گیاه کمک خواهد کرد. بنابراین در مخلوط کشت از کمی پیت موس نیز استفاده کنید.
سطح بستر خاک را به شکل روزانه بررسی کنید و در صورتی که تا حدودی رطوبت از دست داده بود، گیاه را ابیاری نمایید. آب باید تمامی خاک گلدان را مرطوب کرده و از منافذ انتهایی گلدان بیرون آید. در این صورت می توان گفت آبیاری به شیوه مناسبی صورت گرفته است.

تکثیر:

آسپارگوس را می توان از طریق كاشت بذر در بهار، در دمای حدود 21 درجه سانتیگراد در كمپوست مخصوص بذر و قلمه تكثیر كرد. رشد گیاه در این روش بسیار كند است. حتی زمانی كه نشاءها جوانه می زنند، میزان رشد گیاه به قدری كند است كه برای داشتن گیاهی به اندازه معقول و دلخواه، لازم است چند ماه منتظر بمانید.
روش بهتر، برای تكثیر سریع تر گیاه، تقسیم بوته مادری، در اواسط بهار و تابستان است. ابتدا خاك را مرطوب كرده و گیاه مادری را از گلدان بیرون آورید. ریشه های گیاه را از هم باز كنید و با استفاده از یك چاقوی تیز، توده ریشه ها را به قسمت های مساوی و مرتب تقسیم كرده، هر كدام را در گلدانی با قطر دهانه 9 سانتیمتر، حاوی كمپوست گلدانی با پایه پیت قرار دهید دقت كنید كه خاك را همیشه مرطوب نگاه داشته و گیاهان را در محیطی با نور مناسب ولی دور از تابش مستقیم خورشید قرار دهید تا رشد كنند.

دانستنی های علمی:

سرخس ها گیاهان اولیه ای هستند که ساختارهای برگ مانند همیشه سبزی یا خزانداری به نام فروند تولید می کنند. این گیاهان بدون گل هستند و در مجموع به آنها کریپتوگام گویند. گیاهان مشابه آنها، جلبک ها، خزه ها و گلسنگ ها هستند. افزایش طبیعی آنها از طریق هاگ می باشد. در مرحله ی رویشی یا نسل اسپروفیت دارای ریشه ها، ساقه ها و برگ های مشخص می باشند. ولی در مرحله جنسی یا گامتوفیت، گیاه کوچک و غیرقابل تشخیص و بدون ریشه و ساقه و برگ است و از عضوی به نام پروتال شکل می گیرد.

خصوصیات گیاهشناسی:

"سرخس کاداتوم" یکی از گونه های سرخس ها است که دارای دمبرگی به طول 20 تا 75 سانتیمتر می باشد. پهنک برگ به صورت تخم مرغی تا سه گوش، به ابعاد 30 تا 100 × 20 تا 80 سانتیمتر و دارای کرک های انبوه می باشد. این برگ ها دارای بریدگی های بیشتر و با پهنای کمتری می باشد. این گیاه در جنگل های خزاندار با خاک های اسیدی دیده می شود.

شرایط محیط رشد:

این گیاهان به دلیل اینکه در جنگل می رویند به رطوبت بالایی نیاز دارند و در صورت کشت در منزل باید سینی زیر گلدان آنها همیشه پر آب نگه داشته شود و یا اینکه آن را در تراریوم کاشت. باید دقت کرد که روی برگ های این گیاه به هیچ وجه آبپاشی صورت نگیرد زیرا سبب خشک شدن و پژمردگی برگ ها خواهد شد. در صورت کشت در خاک سبک، حدود دو تا سه بار در هفته آبیاری برای این گیاه مناسب است.
از آنجا که این گیاه گل نمی دهد و برگساره ای است پس باید برگ ها رنگ سبز خود را حفظ کنند. بنابراین نیازی به کودهایی با پتاسیم و فسفر بالا نیست. با کود های اوره یا شکری، آن هم ماهیانه یکبار در فصل رشد، می توان رشد بهتر گیاه را تضمین نمود.
دمای مناسب شب برای رشد این گیاهان حدود 15 درجه سانتیگراد است.
این گیاهان در مقابل نور شدید تابستان مقاومت ندارند و شدت نور تا 50 درصد باید کاهش یابد. از این رو، این گیاهان در کنار پنجره های رو به شمال در محلی که بنفشه آفریقایی و گل های سایه دوست دیگر به خوبی رشد می کنند، نگهداری می شود.
بهترین خاک برای سرخس ها، خاک بسیار سبک، مخلوطی از لوم، پیت و شن درشت یا ذغال به نسبت مساوی است. به این مخلوط خاک فقط میزان کمی کود دامی پوسیده و یا مواد مشابه اضافه می شود.

تکثیر:

در صورتی که بخواهیم سرخس ها را به مقدار زیاد افزایش دهیم و یا روش دیگری جهت افزایش نباشد، از هاگ یا اسپور استفاده می شود. برای این منظور پس از رسیدن اسپورها و تغییر رنگ آنها به قهوه ای، برگ های بارور قطع شده و جهت رسیدن بیشتر در پامت های کاغذی قرار می گیرند و در دمای اتاق (20 تا 25 درجه سانتیگراد) در هوای خشک نگهداری می شوند. پس از چند روز اسپورها کشت می شوند. اسپورها هرچه سریع تر کشت شوند، درصد تندش بیشتر خواهد شد. این عمل نباید در ماه های زمستان که خطر سرما وجود دارد انجام گیرد و محل کاشت باید گرم باشد. برای کاشت آن از بسترهای مختلف استفاده می شود. به عنوان مثال از بستری که حاوی خاک لومی و خاکبرگ پوسیده به مقدار مساوی باشد و یا از محیط مغذی مانند آگار در آزمایشگاه می توان استفاده کرد. باید دقت کرد که محیط کار، ظروف و خاک باید ضدعفونی شده باشند. خاک را می توان با بخار آب گندزدایی نمود. پس از گندزدایی و تسطیح خاک، پاشیدن اسپورها زمانی انجام می شود که رطوبت خاک کمی کاهش یابد. اسپورها به طور یکنواخت پراکنده می شوند. سطح گلدان نیز پس از کاشت با یک شیشه گندزدایی شده پوشانده می شود و روی آن را با کاغذ سیاه می پوشانیم تا نور به آن نرسد. پوشش سیاه نباید تکان داده شود. در طی این دوره باید تاریکی حفظ شود تا تا اسپورها بتندند. با سبز شدن سطح کاشته شده که نشان دهنده ی رشد پروتال است، به تدریج نور را افزایش می دهیم. برای این کار می توان از کاغذهایی به ضخامت مختلف استفاده کرد. در این شرایط اعضای جنسی سرخس تشکیل می شود.
دمای محیط کشت اهمیت زیادی دارد. مناسب ترین دما 25 درجه سانتیگراد است. اگر دما بالاتر رور تشکیل اندام جنسی به تأخیر می افتد.

خصوصیات گیاهشناسی:

جنس دراسنا دارای حدود 40 گونه از درختان و گیاهان ساکولنت (آبدار و گوشتی) است. در گذشته آنها را جزو خانواده مارچوبه (Asparagaceae) دسته بندی می کردند اما امروزه آنها را در خانواده ی دراسناسه (Dracaenaceae) یا آگاو (Agavaceae) طبقه بندی می کنند. بیشتر گونه های این گیاهان بومی آفریقا می باشند اما تعداد معدودی از گونه ها نیز در آسیای جنوبی و نواحی گرمسیر آمریکای مرکزی پراکنده اند. جنس سانسوریا از همین خانواده، ارتباط خویشاوندی نزدیکی با دراسناها دارد.
ریشه های این گیاه زرد و نارنجی است و ریزوم ندارد. برگ ها غالباً پهن و کشیده می باشند و برگ های پهن و کشیده آن به صورت خمیده به طرف پایین بسیار جالب توجه است.

شرایط محیط رشد:

گونه های مختلف جنس دراسنا نواحی پرنور را برای رشد ترجیح می دهند ولی تابش مستقیم آفتاب به برگ ها صدمه وارد می کند.
حداقل درجه حرارت در زمستان 15 درجه سانتیگراد و حداکثر در تابستان تا 24 درجه سانتیگراد است.
این گیاهان نسبت به خشکی تحملی ندارند بنابراین در تابستان هفته ای دو بار و در زمستان هفته ای یکبار آبیاری برای رشد آن مناسب است. گلدان ها همچنین باید دارای زهکش مناسب باشند.
خاک مناسب برای آن خاک لمونی به همراه پیت می باشد. همچنین برای رشد مطلوب تر می توان هر دو هفته یکبار با کودهای محلول در آب، مخصوص گل های زینتی، گیاه را تغذیه مصنوعی نمود.
در دو تا سه سال اول، هر سال در فصل بهار باید گلدان ها را تعویض نمود. اما در سال های بعد، تعویض چند سانتیمتر خاک سطح گلدان با خاک جدید کافی است.

تکثیر:

تکثیر این گیاه از طریق قلمه در فصل بهار به آسانی صورت می گیرد. قلمه ها در بستری از ماسه در گلخانه کشت می شوند. قلمه انتهایی آنها به راحتی ریشه دار می شود. از ساقه ی آنها نیز می توان استفاده کرد و تعداد بیشتری قلمه گرفت. خاک بستر کشت آن مخلوطی از یک قسمت خاک سبک لومی و یک قسمت کود دامی پوسیده می باشد.

محققان ناسا با هدف بهبود کیفیت زندگی فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) ، گیاهان خانگی مختلف را در معرض مواد شیمیایی قرار داده و توانایی آنها برای حذف آلودگی هوا را بررسی کردند .
طی تحقیقات دو ساله ناسا، فهرستی از گیاهان خانگی با توانایی تصفیه هوا و حذف آلاینده های سمی از محیط منزل و محل کار تهیه شد .
محققان در این مطالعه از مواد شیمیایی شامل تری کلرواتیلن (TCE) ، بنزن و فرمالدئید استفاده کردند؛ این مواد سرطان زا بوده و قرار گرفتن در معرض این مواد باعث سردرد، حالت تهوع، مشکلات پوستی و بروز آسم می‌شود .
این مواد در تولید محصولات مختلفی مانند رنگ، جوهر، چسب، پلاستیک، فرش، فوم و مواد ضد حریق مورد استفاده قرار گرفته و براحتی در هوا منتشر می‌شوند .
در برخی موارد سطح ترکیبات آلی فرار (VOCs)‌ در هوای یک ساختمان بقدری بالا است که باعث بروز مشکلات جدی برای ساکنان یا کارمندان حاضر در محیط می شود که این بیماری به نام «سندرم بیماری ساختمان» شهرت دارد .
نتایج بدست آمده نشان می دهد، برخی گیاهان خانگی قادر به فیلتر کردن و حذف چشمگیر آلاینده های سمی هستند، بطوریکه برخی گیاهان تنها در مدت 24 ساعت می توانند تا 90 درصد مواد سمی موجود در هوا را به خود جذب کنند .
گیاهان مواد شیمیایی خطرناک در هوا را از طریق حفره های نازک بر روی برگ ها جذب می کنند؛ ریشه و باکتری موجود در خاک نیز در حذف مواد سمی دخالت دارند .
بر اساس تحقیقات ناسا، یک گیاه در فضای 9 مترمربع خانه یا محل کار دارای اثربخشی مناسب در پاکسازی و تصفیه هوا است .
در این فهرست گیاهانی شامل : فیلودندرون، پوتوسی ابلق (برگ قلبی)، همیشه سبز چینی (آگلونما)، سرخس بوستون، ‌فیکوس بنجامین، ژربرا دیزی، کلروفیتوم،‌ بامبو پالم (نخل بامبو)، پیچک انگلیسی و گیاه سانسوریا است .

گیاهی بومی مناطق گرمسیری آفریقای جنوبی است و بصورت بوته ای رشد می کند. دارای انواع سبز یا ابلق با نوار زرد یا کرمی در لبه برگهاست و همگی دارای ریزوم هستند .

این گیاه به سایه و خشکی مقاوم است .

انواع سانسوریا

1) Sanseveria cylinderica

این گونه دارای برگهای استوانه ای و کشیده می باشد.

2) Sanseveria stuckyi

دارای ساقه ای کوتاه و خزنده می باشد برگهای آن استوانه ای و ارتفاع برگ 9 سانتیمتر است.

3) Sanseveria trifaciata

این گونه از سایر گونه ها محبوبیت بیشتری دارد. دارای برگهای سرنیزه ای و گوشتی می باشد. ارتفاع برگها 140 سانتیمتر است و رنگ برگ سبز تیره و دارای رگه های عرضی سفید مایل به خاکستری می باشد.

4) Sanseveria lauranti

بیشترین سانسوریا در ایران می باشد. گونه ای است با برگهای سبز دارای نوارهای روشن و شمشیری شکل با حاشیه طلائی

5) Sanseveria hahni

این گونه پا کوتاه بوده و دارای برگهای چرمی و خاکستری رنگ می باشد.

خواص بتانیکی

گیاهی است دارای ریزوم از خانواده لاله liliaceae

برگها

گیاهی برگ زینتی است و تنوع زیادی در اندازه برگ و رنگ برگ در این گیاه وجود دارد. برگها در سانسوریا ضخیم،مستقیم، سخت و شمشیر مانند می باشد. نوع ابلق آن محبوبیت بیشتری دارد.

گل

گل آن جذاب نبوده ولی بصورت معطر می باشد.

ساقه

ساقه در این گیاه وجود ندارد و برگها مستقیم از سطح خاک خارج می شود. ولی دارای ساقه زیرزمینی بنام ریزوم می باشد که برگها مستقیما از روی این ساقه های زیرزمینی خارج می شود و برای تکثیر از آنها استفاده می شود.

ریشه

بصورت زرد رنگ می باشد که از روی ریزوم منشعب می گردد.

شرایط نگهداری سانسوریا

این گیاه را می توان در شرایط مختلف نور آب و خاک پرورش داد.

این گیاه نسبت به شرایط نامساعد محیطی مقاوم بوده و در نقاط مختلف منزل می توان آنرا نگهداری کرد.در مناطقی که دارای سرمای زمستانه نمی باشد می توان این گیاه را در باغهای صخره ای کشت نمود.

دما

گیاهی است که در هوای گرم و در درجه حرارت 25-18 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد ولی به دمای زیر صفر حساس می باشد.

نور

این گیاه عموما در محلهای روشن رشد خوبی دارد ولی در محلهای کم نور منازل نیز می توان این گیاه را نگهداری کرد.

آبیاری

این گیاه نسبت به بیماریهای قارچی حساس می باشد لذا بهتر است در آبیاری این گیاه دقت کنیم. در فصل زمستان چنانچه این گیاه در جای خنک نگهداری شود از دادن آب زیاد به آن خودداری کنید زیرا آب زیاد سبب پوسیدگی ریشه می شود ولی در فصل تابستان به آب بیشتری نیاز دارد.

خاک

این گیاه را می توان در اکثر خاکها پرورش داد. ولی بهترین رشد را در خاکهای شنی لومی دارد که ترکیب خاکی آن 2 قسمت خاکبرگ پوسیده و یک قسمت خاک لومی می باشد.

خاک مناسب پرورش سانسوریا (عکس از http ://chasta971.free.fr)

روش تکثیر

1) قلمه برگ

برگها را به قسمتهایی به طول 10 سانتیمتر بریده ودر دمای 20-18 درجه بصورت عمودی در محیط کشت (ماسه) قرار می دهیم که ریشه و جوانه نابجا از محل بریده شده برگ ظاهر می گردد. بهتر است روی قلمه ها را با صفحه شیشه ای یا پلاستیک بپوشانیم که باعث زودتر ریشه دار شدن آنها می شود. این روش تکثیر بسیار راحت است ولی چنانچه از گونه هایی استفاده گردد که دارای حاشیه طلایی هستند گیاهان جدید ایجاد شده دارای حاشیه طلایی نیستند.

2) تقسیم بوته و جدا کردن ریزوم

تقسیم بوته در این گیاه در فصل بهار صورت می گیرد.زمانیکه ارتفاع برگها بلند شد و گلدان به صورت پر در آمد و ریزوم تمام گلدان را اشغال کرد گیاه پایه مادری را از گلدان خارج نموده و سپس با استفاده از چاقو یا قیچی باغبانی قسمت زیرزمینی گیاه را به چند قسمت تقسیم می کنیم. سپس هر دو یا سه گیاهچه را در یک گلدان جداگانه و با ترکیب خاکی مناسب کشت می کنیم. مزیت این روش در این است که در ارقام ابلق که دارای حاشیه طلایی می باشد گیاهان جدید نیز که ایجاد می گردند دارای حاشیه طلایی خواهند بود.

آفات و امراض

1) در صورتیکه برگها بصورت رنگ پریده در آمده باشند و نقوش خود را از دست داده باشند علت آن کافی نبودن نور است و یا اینکه گیاه به تغذیه مصنوعی نیاز دارد که برای علاج گلدان را به محل روشن تر منتقل می کنند و از تغذیه مصنوعی استفاده می شود که 2 گرم ازت و 2 گرم فسفات و 2 گرم پتاس را در 1000 سی سی آب حل کرده و 3 هفته یکبار هر بار 100 سی سی می دهیم.

2) وجود زخمهای قهوه ای روی برگها: علت آبیاری بیش از اندازه بوده و برای علاج اجازه می دهیم سطح خاک خشک شود و سپس آبیاری را انجام می دهیم همچنین زهکش ته گلدان باید بررسی شود.

3) در صورتیکه برگها قهوه ای و خشک شود علت آن هوای گرم است یا اینکه گیاه تشنه است که گلدان را آبیاری کرده و ه محل خنک تر منتقل می کنیم.

4) در صورتیکه برگها بد شکل شده باشند و حاشیه آنها به صورت جویده شده در آید علت آن حشره آفت است و برای علاج هر دو هفته یکبار با سم حشره کش سم پاشی می کنیم.

5) در صورتیکه برگهای تازه ایجاد شده به حالت نرم و آبکی در آید و حالت افتادگی در آنها ایجاد گردد علت آن تغذیه بیش از اندازه است و علاج آن با توقف تغذیه انجام می شود و در پاییز و زمستان تغذیه صورت نگیرد.

6) وجود زخمهای پینه ای شکل و سفید رنگ روی برگ علت آن وجود حشره آفت است و علاج آن اینکه محل زخم را با پنبه آغشته به محلول سم پاک کرده و همچنین گیاه را با سم حشره کش سیستمیک یا نفوذی هر دو هفته یکبار سم پاشی می کنیم.

7) در صورتیکه حاشیه برگ دارای لکه های قهوه ای و خشک شده باشند علت تماس برگ با محل گرم است و باید محل گیاه را تغییر داد.

8) در صورت دیده شدن نقاط قهوه ای رنگ بر روی گیاه بصورت زنگ مانند علت استفاده بیش از اندازه از مواد براق کننده است و برای علاج با پارچه مرطوب سطح برگها را پاک می کنیم تا زمانی که علائم رفع شود.

9) در صورتیکه برگها سیاه رنگ شده باشند حالت آبکی در آمده باشند علت یخ زدگی در برگهاست و علاج آن در فصل سرد و در شبهای سرد گیاه را در نزدیک پنجره نگه نداریم.

10)در صورتیکه برگها از قسمت قاعده پوسیده شوند علت آبیاری زیاد است و خاک حالت باتلاقی پیدا می کند و برای علاج آبیاری را متوقف نموده و آبیاری بعدی را زمانی انجام می دهیم که سطح خاک خشک شده باشد و آبیاری با میزان کمتری انجام گیرد همچنین زه کش ته گلدان را بررسی نموده و در صورت گرفتگی اقدام به باز نمودن زه کش کنیم.

گیاه استوقدوس از دهه های پیشین به عنوان گیاهی دارویی ، زینتی و معطر شناخته شده است.آیا از خواص درمانی این گیاه اطلاع دارید؟

از جمله خواص بالینی این گیاه عبارتند از:

* آرام بخشی:
یکی از اولین موارد استفاده از روغن گیاه استوقدوس به منظور تسکین سیستم عصبی بوده است.بوی این گیاه آرام بخش می باشد و برای درمان سردرد،اضطراب،افسردگی ، فشارهای روحی و تنش عصبی کاربرد دارد.

*تسکین درد:
یکی دیگر از خواصاین گیاه تسکین درد می باشد.روغن گیاه استوقدوس باعث کاهش درد ماهیچه ها،گرفتگی،ارتریت،درد مفاصل ،پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن می باشد.برای برخورداری از این خاصیت گیاه،روغن آن موثر می باشد که روی موضع مالیده و ماساژ می دهند.

*مراقبت های پوستی:
روغن استوقدوس در اغلب محصولات دارویی پوست کاربرد دارد و این کاربرد اغلب به خاطر بوی معطر آن است.یکی دیگر از خواص گیاه که کمتر نیز شناخته شده می باشد،خاصیت ضد قارچی،گندزدای و ضد التهابی آن می باشد.به همین دلیل در درمان آکنه،چروک صورت،درمان بیماری پسوریازیس،آفتاب زدگی و التیام زخم و سوختگی کاربرد دارد.

*ارتقا سلامت امعا و احشا:
بعضی افراد اعتقاد دارند که گیاه مزبور برای درمان بعضی از مشکلات گوارشی کاربرد دارد.مثلا جهت روانی و حرکت دستگاه گوارش،تحریک به تولید ماده صفراوی و سایر آنزیم های هضم استفاده می شود.همچنین در درمان علائمی نظیر استفراغ،اسهال،کولیک،معده درد،سوء هاضمه و رفع گاز روده استفاده می شود.روغن گیاه باعث بهبود جریان خون و در نتیجه رهایی از فشار خون می شود.

موارد احتیاط:
استفاده از این گیاه و روغن آن برای بعضی افراد نظیر بیماران دیابتی،زنان حامله و شیرده ممنوع می باشد.همچنین افرادی که دارای پوست حساس هستند باید در زمان استفاده از روغن گیاه ، احتیاط های لازم را اعمال کنند.

 گیاهی است چند ساله و همیشه سبز برای برگها و گلهای زیبایش پرورش داده میشود.اغلب گونه ها را در گلخانه و اپارتمان به عنوان گیاه گلدانی یا اویزی پرورش می دهند.گیاهی است تک پایه یعنی گلهای نر وماده بر روی یک گیاه قرار دارند.گلهای نر معمولا زیباست و گلهای ماده را با تخمدان بالدارش میتوان به اسانی از گلهای نر تشخیص داد .
بگونیا را به ۳ دسته غده دار ریزوم دار و ریشه فیبری تقسیم می کنند.ولی گلهایش همانند هم است گلهای نر دارای ۴گلبرگ است که دوگلبرگ کوچکتر از گلبرگهای دیگر است و گل ماده ۵-۴ گلبرگ هم اندازه دارد.بگونیای غده ای خزان کننده است ولی انواع دیگر همیشه سبز است .
مراقبت :

خاک کمی اسیدی ابیاری متوسط تا زیاد حرارت متوسط نور متوسط 
ازدیاد : کاشت بذر در ۱۶ درجه سانتیگراد در بهار بگونیای غده دار با قلمه پاشنه دار به طول ۱۲-۸ ساتیمتر در حرارت۲۱-۱۸ درجه 
کود : یک گرم در لیتر هفته ای یکبار از فروردین تا ابان 
نوع خاک : مخلوطی از تورب خاکبرگ نرم و ماسه 
انواع بگونیا :

1- بگونیا رکس :  دارای برگها به شکل قلب بوده که این برگها دارای لکه ها و حاشیه هایی برنگ سفید سبز نقره ای خاکستری سیاه قرمز می باشد.این گل نیاز به رطوبت دارد و از بهار تا پاییز باید مرتبا ان را ابیاری نمود.هردوهفته یکباربا کود مایع تقویت شود.گلدانها را سال یکبار عوض کرد و انرا در خاکی از پیت ماسه سیلیسی می کارند.تکثیر با قلمه برگ یا تقسیم بوته است .
2- بگونیای تکمه ای :   این گروه دارای ساقه ابدار برگهای گوشت الود و شاداب است.که بجز رنگ ابی در کلیه رنگ ها دیده میشود.غده ها را باید در حرارت ۱۳ درجه در زیر شاسی در خاک پیت یا مخلوطی از پیت و ماسه کشت نمایند .

وقتی که بوته ها به ارتفاع ۵ سانتی متر رسیدند باید آنها را به گلدانهای کوچک انتقال داد و کمی کود اسبی یا گاوی به انها بدهند.گلهای این بگونیا در خوشه های ۳ تایی روی شاخه ظاهر میشوند وگلهای کناری ماده هستد باید گلهای کناری را چید تا گلهای میانی درشت شوند. این بگونیا مخصوص گلخانه است و به رطوبت خیلی زیاد و محل سایه افتاب یا نور غیر مستقیم نیاز دارد.پس از اتمام گلریزان ابیاری را باید کم نمود.پس از پژمرده شدن گلدانها را به حال خود می گذارند تا خشک شود بعد غده ها را بیرون اورده و بعدا ان را به گلدان منتقل میکنند .
3- بگونیای همیشه گل : این نمونه برای کشت در گلدان مناسب است و میتوان انرا در باغچه کشت نمود.ارتفاع ان۳۰-۱۵ سانتیمتر است و برگهای ان سبز و گاهی ارغوانی است .
این نوع بگونیا به محل گرم نور افتاب و خاک زه کشی شده نیاز دارد. این گل را از طریق کشت بذر یا قلمه تکثیر می کنند.بذر در اواخر زمستان در جعبه زیر شیشه کشت میشود و نباید انرا با خاک پوشاند بلکه با ماله تخته ای فشار میدهند تا دانه ها به خاک بچسبد. در طول مدت رشد رطوبت زیاد لازم است و نباید سطح خاک خشک شود .

گیاه آپارتمانی گیاهی است که قابلیت رشد در مکان های سرپوشیده مانند داخل منازل، ادارات و غیره را داشته باشد و معمولا برای اهداف تزئینی ، اثران مثبت روانی و یا دلایل بهداشتی از جمله به عنوان تصفیه هوای داخل ساختمان پرورش داده میشوند . این گیاهان اغلب بومی مناطق استوایی و نیمه استوایی هستند.عوامل اصلی که در هنگام مراقبت از گیاهان آپارتمانی باید در نظر گرفته شوند عبارتند از: آبیاری ، نور ، مخلوط خاک ، دما ، رطوبت ، کود و مبارزه با آفات.

گیاهان آپارتمانی عمدتاً گیاهانی هستند متعلق به مناطق استوایی که با توجه به شرایط اکولوژیکی آن مناطق سازگار شده اند و تکامل یافته اند، از این رو استفاده از آنها در اماکن مسکونی و اداری به عنوان "گیاهان آپارتمانی" مستلزم فراهم نمودن رایطی است که تا اندازه ای با شرایط اکولوژیکی خاستگاه آنها همخوانی داشته باشد.

بسیاری از این گیاهان به دمای پایین حساسیت شدید دارند، تعدادی به رطوبت کم، تعدادی به نور شدید خورشید (چرا که در جنگل های استوایی درختان بلند چتری را در بر فراز آنها ایجاد کرده اند و از تابش مستقیم آفتاب در امان اند). و تعدادی به تمامی شرایط فوق حساسیت نشان می دهند.

توصیه میشود هنگام خرید یک گیاه آپارتمانی به موارد زیر توجه داشته باشید:

• درجه مهارت خود را در پرورش گیاهان مختلف ارزیابی کنید، شرایط نور و درجه حرارت و رطوبت محل زندگی خود را به خاطر بسپارید، فضای آپارتمان خود را مد نظر داشته باشید و با مطالعه مطالب فهرست شده زیر و خرید گلدان مناسب شادابی و خرمی آن زینت بخش محیط زندگی شما خواهد بود.

• کلیه شرایط محیطی اعم از نور و حرارت و رطوبت محیط خود را به کارشناس گوشزد نمایید تا گلدان مناسب را به شما معرفی نماید، نام گیاه را سئوال کنید و در صورت امکان نام علمی آن را به خاطر بسپارید تا بتوانید اطلاعات جامع تری دربارة آن در منابع و مأخذ کسب نمایید.

  - در صورتی که مبتدی هستید بهتر است گیاهان کم توقع، ارزان، سریع الرشد و قابل تکثیر را انتخاب نمایید.

  - برگها، ساقه، گلها و خاک گیاه را به دقت بازدید نمایید تا به وجود آثار و بقابای آفات، امراض و علف هرز پی برده و از خرید این گونه گیاهان خودداری نمایید. فصل زمستان دقت زیادتری را طلب می نماید.

  - هماهنگی گلدان با وضعیت، فرم و فضای اتاق را در ذهن خود مجسم نمایید، بعضی از گیاهان با شکل خاص و تعداد برگها مانند آگلونما اتاق کوچک شما را بزرگتر جلوه می دهد.

  - از فروشنده، گیاه "ریشه پر" تقاضا نمایید این بدان معنی است که مدت زیادی است که گیاه به این گلدان منتقل شده است و ریشه توسعة مطلوب خود را انجام داده و تعویض گلدان اشکالی بوجود نمی آورد، در غیر این صورت باید چند ماه پس از خردی اقدام به تعویض گلدان گردد.

  - اگر گیاه گلدار مانند آزالیا مورد نظر شماست گیاهانی را انتخاب نمایید که پر غنچه باشد، غنچه های آن هنوز باز نشده یا تعداد کمی از آنها شکفته شده باشند.

  - دستور العمل نگهداری گیاه خریداری شده را از فروشنده طلب نمایید.

  - در هنگام خرید گیاه مواد غذایی مصنوعی مایع یا جامد محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی را خریداری نموده و نحوة استفاده از آن را خواستار شوید.

  - گیاهی را انتخاب کنید که برگ های آن فاقد لکه های زرد و سوختگی باشد.

  - حمل و نقل گلدان مخصوصاً در زمستان که هوای سرد باعث پژمردگی برگها می گردد اهمیت فراوانی دارد، به فروشنده سفارش کنید که گلدان را در دو لفافة کاغذی پیچانده تا تغییرات شدید رطوبت و حرارت به گیاه لطمه ای نزند، حتی الامکان گلدان را در اتاق رو باز و بدون کابین اتومبیل قرار ندهید

  در صورتی که مایل به خریداری گلدانهای با کاشت گروهی هستید دقت نمایید که گیاهان مجموعه از نظر قد و رنگ و نیازهای محیط کاملاً هماهنگ باشند.