مشاهده مطالب کاربر

خانه افضلی اردکان مربوط به اواخر قاجار و اوایل پهلوی به شماره 11619 در 24 اسفندماه 83 به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه ملک افضل یا افضلی اردکان که در بافت قدیم، در محله چرخاب اردکان قرار دارد، دارای حیاط مرکزی، تالار، بادگیر مرتفع، حوض، پایاب و اتاق‌های 3 و 5 دری با درهای مشبک است.
این خانه، مانند سایر خانه‌های مناطق کویری، دارای عمارت چهار فصل است و از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا می‌توان به سیم گل دم گیری با گچ در حیاط مرکزی و اجرای بند برجسته در سرداب آن اشاره کرد.
خانه افضلی در سال 1387 مرمت و احیا شده است.

خانه آقازاده و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار است و در ابرکوه، محله دروازه، میدان ابرقو واقع شده و این اثر در تاریخ 24 بهمن 1375 با شماره ثبت 1838 به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.
این خانه متعلق به سید حسین ابرقویی است از ثروتمندان ابرکوه بوده‌ است که 820 مترمربع مساحت آن است.
این خانه در بافت قدیم واقع گردیده و از نظر معماری و بكارگیری عناصر معماری سنتی ایران در خور توجه است. این بنا با مساحتی بالغ بر 851 مترمربع بصورت حیاط مركزی بوده و عمارت در سه جبهه به منظور استفاده در فصول مختلف سال استقرار پیدا كرده است.
قسمت شاخص و جالب توجه بنا بادگیر دو طبقه و كلاه فرنگی است كه درنوع خود بی نظیراست ارتفاع بادگیر 18 متر و مساحت آن 18 متر مربع می باشد. در دهانه بادگیر 19 عدد دریچه تنظیم هوا وجود دارد كه با بادگیر دومی هماهنگی و ارتباط دارد. در كنار آن، یك كلاه فرنگی با تزئینات مقرنس كاری بسیار زیبا وجود دارد. بادگیر و كلاه فرنگی به ترتیب حكم خنك كردن (كولر) و نور رسانی (نورگیر) فضای زیرین و تالار خانه را انجام می دهند.
تصویر بادگیر ابرکوه زینت بخش بسیاری از کالاهای صادراتی کشور است.
اگر می خواهید زیباترین بادگیر ایران را ببینید کافی است در سفر به شهر تاریخی ابرکوه به خانه آقازاده سر بزنید.

مجموعه تفریحی پارک دلفین ها با مساحتی حدود 100هکتار در جنوب شرقی جزیره کیش قرار دارد. این مجموعه شامل فضای سبز با انواع گونه های مختلف گیاهی، باغ پرندگان، اولین و تنها دلفیناریوم در ایران است. دلفیناریوم این مجموعه گونه های مختلفی از پستانداران دریایی از جمله دلفین، شیر دریایی، نگهداری می شوند و بازدید کنندگان می توانند از هنرنمایی آنان که توسط مربیان ایرانی تربیت می شوند دیدن کنند.

فضای سبز پارک دلفین ها شامل بیش از یکصد گونه گیاهی از جمله هزاران درخت نخل، بنجامین های بسیار بزرگ، اوکالیپتوس، آکاسیا، مورد، کهور، گل ختمی، شیشه شور، تکوما، و گونه های مختلفی از کاکتوس و سایر گیاهان است که با توجه به وضعیت اقلیمی جزیره کیش و مرجانی بودن خاک آن در نوع خود بی نظیر است. در مجموع ۲۱ پستاندار دریایى در استخرهایى با حجم ۱۸۰۰۰ متر مکعب پر شده از آب دریا نگهدارى می‌شوند.

پاغ پرندگان : باغ پرندگان با بیش از 57 گونه پرنده از جمله پلیکان، شترمرغ، طوطی ماکائو، انواع گوناگون لک لک، توکان، تورکو، قو وگونه های نادر، چون تمساح پوزه کوتاه بی شک یکی از منحصربه فرد ترین مراکز نگهداری جانوران در ایران می باشد.

از جمله نکات قابل توجه در این پارک گردآوری گونه های مختلف از اقصی نقاط جهان از آمریکای جنوبی تا استرالیا و از شرق آقریقا می باشد. این پارک در داخل پارک دلفین ها قرار دارد. بازدیدکنندگان توسط اتوبوس قطاری به پارک پرندگان و سپس به دلفیناریوم هدایت می شوند. .بی شک پارک دلفین ها یکی از مراکز تفریحی جزیره کیش است که توجه گردشگران زیادی را به خود جلب می کند.

کشتی یونانی یکی از جاذبه‌های گردشگری جزیره کیش است که در خیابان غروب کیش، میدان غروب، پارک ساحلی غروب یا همان پارک ساحلی کشتی یونانی واقع شده است. به عبارتی در غرب جزیره یک کشتی عظیم‌الجثه در سواحل نیلگون کیش جا خوش کرده است که به کشتی یونانی معروف است. در یکی از روزهای گرم تابستان سال ۱۳۴۵، بومیان جزیره کیش ناگهان کشتی عظیم‌الجثه‌ای را که در نزدیکی روستای باغو به گل نشسته بود، دیدند. هنوز پس از گذشت سال‌ها دلیل به گل نشستن این کشتی در پس پرده‌ای از ابهام است اما گفته می‌شود به علت مه آلود بودن هوا و نبودن فانوس دریایی در سواحل جزیره کیش این اتفاق روی‌ داده است.

این کشتی در سال ۱۳۲۲ شمسی توسط شرکت ویلیام هامیلتون به وزن ۷۰۶۱ تن و به طول ۱۳۶ متر در بندر گلاسکو در اسکاتلند ساخته شد و در روز ۴ مرداد ۱۳۴۵ به هنگام بازگشت از ایران، در سفر دریایی خود به کشور یونان در عرض جغرافیایی ۲۶ و ۲۰ درجه شمالی و طول جغرافیایی ۵۳ و ۵۴ درجه شرقی به گل نشست و هشتاد روز تلاش اورینوکو، یدک‌کش هلندی برای بیرون کشیدن این کشتی به ثمری نرسید. تلاش‌های ناموفق زیادی برای بیرون کشیدن آن انجام شد و به ناچار سرنشینان کشتی مجبور به ترک آن شدند و بار آن تخلیه شد، چرا که عملیات بیرون کشیدن کشتی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبود. اطلاعات بدست آمده از شرکت بیمه لویدز لندن نشان دهنده این است که این کشتی در زمان به گل نشستن متعلق به کشور یونان و بنام کولااف بوده است.

این کشتی در ابتدا “شیپور امپراتور” سپس “ناتورالیست” و در سال های بین ۱۳۳۸ تا یکسال قبل از توقف، در مالکیت خطوط کشتیرانی ایران با نام‌های “سیروس فارس”‌، “همدان” در تردد بوده است. کشتی یونانی از نظر تاریخی قدمت و اهمیت چندانی ندارد و گذشت زمان کشتی را دچار فرسودگی کرده است. قسمت تحتانی کشتی که در آب است بر اثر برخورد امواج دریا با آن پوسیده و هر آن ممکن است فرو افتد. تماشای خورشید که به آهستگی در پشت کشتی یونانی در آب های نیلگون خلیج فارس غروب می‌کند خاطره‌ای فراموش‌نشدنی و جاویدان است. درخشش آخرین شعاع های نور خورشید بر پهنه آسمان، طیف رنگ های زرد و قرمز و نارنجی و سایه روشن های لکه های ریز و درشت ابر، تابلویی چنان زیبا و خیال انگیز را در پشت کشتی یونانی پدید می آورد که نظیر آن را کمتر می توان یافت.

پارک ساحلی کشتی یونانی در زمینی به مساحت ۶۰ هزار متر مربع با امکاناتی چون آمفی‌تئاتر، کافه تریا، رستوران ایرانی و لبنانی، غرفه های فروش تنقلات، ایستگاه های کرایه اسکیت، دوچرخه و فروش محصولات ورزشی در محیط پیرامون کشتی یونانی در دست احداث می‌باشد.

موزه میراث روستایی گیلان اولین اکو موزه ای است که در زمینی به مساحت حدود 263 هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر 18 جاده رشت ـ تهران در دست اجراست و در رابطه با معرفی تاریخچه و نوع فرهنگ و زندگی مردم در فضای باز ایجاد شده است در این موزه معیشت، کار، مسکن، صنایع دستی و انواع فضاهایی که در یک حوزه خانوادگی وجود دارد بازسازی و به نمایش در آمده است.
فاز مطالعات مقدماتی آن از اوایل سال 1381 آغاز گردید و در اردیبهشت 1384 اولین کارگاه این طرح (حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپید رود) راه‌ اندازی شد برپایه مطالعات مردم شناسی و معماری 9 حوزه فرهنگی و معماری در گیلان شناسایی و برای هر یک از آنها مکان ویژه ای در محل موزه در نظر گرفته شده است. تاکنون 6 مجموعه مسکونی شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپیدرود و 4 مجموعه مسکونی شامل 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی گیلان در محل موزه بازسازی شده است. مجموعه های دیگری نیز به تدریج راه اندازی خواهند شد. این موزه پس از اتمام، نمونه‌ ای کوچک اما واقعی، از نحوه زندگی و فرهنگ سنتی روستاهای گیلان خواهد بود.
در طراحی موزه محل های جداگانه برای نمایش ها و بازی های سنتی، پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، کارگاه صنایع دستی، مزارع برنج و باغات چای، پارک بازی کودکان، چایخانه ها و رستوران های سنتی، اردوگاه تفریحی و پژوهشکده معماری و مردم شناسی در نظر گرفته شده است. موزه میراث روستایی گیلان تا کنون موفق به کسب چندین جایزه و گواهینامه از سوی نهادهای ملی و بین المللی شده است.
بخش معماری این موزه، مجموعه‌ ای است که قدمت بناهای آن به طور متوسط به ١٥٠ سال می ‌رسد. هدف موزه میراث روستایی گیلان، تنها انتقال بناهای روستایی نیست، بلکه حفظ فرهنگ بومی، فن ساخت و دانش نانوشته‌ ای است که در روستاهای گیلان وجود داشته است. در این مجموعه، علاوه بر معماری روستایی مناطق مختلف استان، سایر عناصر فرهنگی مربوط به ابزارهای زندگی و کار، خوراک، پوشاک و … هم به نمایش درخواهد آمد. در طراحی سایت، محل‌های جداگانه برای رستوران‌ها، چای‌خانه‌ها، بازارها، مساجد، مزارع و باغ‌های چای، شالیزار، کارگاه‌های آموزش و تولید صنایع‌دستی، نظیر گمج‌سازی و سفالگری، مرواربافی، رشتی‌دوزی و … ، محوطه‌ بازی‌ ها و نمایش ‌های بومی برای برگزاری کشتی ‌گیله‌مردی، ورزاجنگ، لافندبازی و …، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردم‌شناسی، پارک کودک، باغ‌های پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، اردوگاه تفریحی، معماری چوب ملل و دو مجموعه‌ی مهمان‌پذیر با الهام از معماری روستایی به ظرفیت ١٥٠ واحد ٣ تا ٥ نفره، در نظر گرفته شده است. در سایت موزه 2 مجموعه مهمانپذیر با بهره گیری از معماری روستایی گیلان نیز طراحی شده است.

توضیحات بیشتر برای علاقمندان :

معماری روستایی موزه میراث روستایی گیلان :
معماری روستایی گیلان به دلیل تنوع اقلیمی (ییلاقی،کوهپایه ای، جنگلی، جلگه ای) رنگارنگی فرهنگی و همزیستی اقوام گوناگون (گیلک، تالش، ترک، گالش، کرد) جلوه های متنوع ، هریک هماهنگ با طبیعت مناطق و نیازهای ساکنان آن، دارد. شناسایی و شناساندن دانش نانوشته و رمز و رازهای ناگفته انواع این معماری نشان خواهد داد که ساکنان روستاهای گیلان در طول تاریخ چگونه اهل سرزمین خود بوده اند.

نمایشگاه معماری موزه میراث روستایی گیلان :
بی تردید بازسازی 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سفید رود و 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی، خود نمایشگاهی باشکوه زنده و چشم نواز است. با این همه برای نشان دادن دستاوردهای این پروژه بزرگ ملی که در نوع خود در برای اولین بار در خاورمیانه به اجرا در آمده است، به مناسبت های مختلف نمایشگاهی از عکس ها و نقشه های معماری سازه های روستایی گیلان در محل موزه برگزار می گردد. در این نمایشگاه ویژگی خانه ها و دیگر سازه های منتخب، روش واچینی، حمل و نقل اجزای ابنیه و مراحل دوباره چینی آنها به نمایش گذاشته می شود.

مردم شناسی موزه میراث روستایی گیلان :
درباره هر یک از مجموعه های مسکونی منتخب، پژوهش های گسترده مردم شناسی توسط گروه تحقیقات مردم شناسی موزه انجام می شود. در این پژوهش ها: شیوه زندگی، آداب و سنن هر یک از حوزه های فرهنگی گیلان، کاربری بخش های گوناگون هر بنا، ابزار و اثاثیه و دیگر ملزومات زندگی روستایی، روش سنتی زراعت، باغداری، پرورش دام، طیور، نوغانداری و …. به دقت ثبت و ضبط می شوند. سعی شده است تا در فضای خانه ها و محوطه ها، گوشه هایی از این فرهنگ رنگارنگ و غنی به نمایش گذاشته شود.

سفره گیلانی موزه میراث روستایی گیلان :
سفره گیلانی، هماهنگ با طبیعت آن، سرسبز، متنوع و انباشته از طبیعتی محصولات کشاورزی، فراورده های دامی و … است. برنج غذای اصلی گیلانیان است، اما در کنار آن انواع سبزی، تخم مرغ، لبنیات، گوشت پرندگان شکاری، انواع ماهیان رودخانه ای و دریایی و … سفره گیلانی را پربار می کند.
نان نیز اگر چه غذای دوم مردم گیلان است، در مناطق مختلف با ترکیبات گوناگونی از قبیل: آرد گندم، آرد برنج، تخم مرغ، کدو، شیر، شکر و دیگر افزودنی های طبیعی، گونه های فراوان دارد. عرضه برخی غذا ها و تنقلات خاص گیلان جز برنامه های موزه است.

اشیا و آثار موزه میراث روستایی گیلان :
کارشناسان موزه، از آغاز تا کنون، تعداد قابل توجهی از ابزار کشاورزی، تزیینات خانه ها و دیگر وسائل مورد استفاده روستاییان را جمع آوری کرده اند. نمایش این اشیا که بسیاری از آنها را اهالی روستاها به موزه اهدا کرده اند، بازدید کنندگان را با جلوه های گوناگونی از هنر و زندگی روستایی آشنا میکند.

پوشاک موزه میراث روستایی گیلان :
پوشاک روستاییان گیلان در عین تنوع گونه ها، غالبا رنگ های شاد، چشم نواز و هماهنگ با طبیعت زیبای این منطقه دارد. پوشاک مردان و زنان روستایی هم شاد است، هم راحت و مناسب برای انجام انواع فعالیت و هم در عین حال پوشش کامل و متناسب با اعتقادات مذهبی مردم گیلان.

نمایشها و بازی ها موزه میراث روستایی گیلان :
گروه تحقیقات مردم شناسی موزه، نمایش ها و بازی های خاص یا بومی شده گیلان را طی پژوهش های مفصل جمع آوری و ثبت کرده اند. اجرای لافند بازی، کشتی گیله مردی و موسیقی محلی برای حفظ و احیای آنها از برنامه های این موزه است.

موزه میراث روستایی گیلان اولین اکو موزه ای است که در زمینی به مساحت حدود 263 هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر 18 جاده رشت ـ تهران در دست اجراست و در رابطه با معرفی تاریخچه و نوع فرهنگ و زندگی مردم در فضای باز ایجاد شده است در این موزه معیشت، کار، مسکن، صنایع دستی و انواع فضاهایی که در یک حوزه خانوادگی وجود دارد بازسازی و به نمایش در آمده است.
فاز مطالعات مقدماتی آن از اوایل سال 1381 آغاز گردید و در اردیبهشت 1384 اولین کارگاه این طرح (حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپید رود) راه‌ اندازی شد برپایه مطالعات مردم شناسی و معماری 9 حوزه فرهنگی و معماری در گیلان شناسایی و برای هر یک از آنها مکان ویژه ای در محل موزه در نظر گرفته شده است. تاکنون 6 مجموعه مسکونی شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپیدرود و 4 مجموعه مسکونی شامل 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی گیلان در محل موزه بازسازی شده است. مجموعه های دیگری نیز به تدریج راه اندازی خواهند شد. این موزه پس از اتمام، نمونه‌ ای کوچک اما واقعی، از نحوه زندگی و فرهنگ سنتی روستاهای گیلان خواهد بود.
در طراحی موزه محل های جداگانه برای نمایش ها و بازی های سنتی، پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، کارگاه صنایع دستی، مزارع برنج و باغات چای، پارک بازی کودکان، چایخانه ها و رستوران های سنتی، اردوگاه تفریحی و پژوهشکده معماری و مردم شناسی در نظر گرفته شده است. موزه میراث روستایی گیلان تا کنون موفق به کسب چندین جایزه و گواهینامه از سوی نهادهای ملی و بین المللی شده است.
بخش معماری این موزه، مجموعه‌ ای است که قدمت بناهای آن به طور متوسط به ١٥٠ سال می ‌رسد. هدف موزه میراث روستایی گیلان، تنها انتقال بناهای روستایی نیست، بلکه حفظ فرهنگ بومی، فن ساخت و دانش نانوشته‌ ای است که در روستاهای گیلان وجود داشته است. در این مجموعه، علاوه بر معماری روستایی مناطق مختلف استان، سایر عناصر فرهنگی مربوط به ابزارهای زندگی و کار، خوراک، پوشاک و … هم به نمایش درخواهد آمد. در طراحی سایت، محل‌های جداگانه برای رستوران‌ها، چای‌خانه‌ها، بازارها، مساجد، مزارع و باغ‌های چای، شالیزار، کارگاه‌های آموزش و تولید صنایع‌دستی، نظیر گمج‌سازی و سفالگری، مرواربافی، رشتی‌دوزی و … ، محوطه‌ بازی‌ ها و نمایش ‌های بومی برای برگزاری کشتی ‌گیله‌مردی، ورزاجنگ، لافندبازی و …، مراکز تحقیقات کشاورزی و دامپروری، پژوهشگاه معماری و مردم‌شناسی، پارک کودک، باغ‌های پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، اردوگاه تفریحی، معماری چوب ملل و دو مجموعه‌ی مهمان‌پذیر با الهام از معماری روستایی به ظرفیت ١٥٠ واحد ٣ تا ٥ نفره، در نظر گرفته شده است. در سایت موزه 2 مجموعه مهمانپذیر با بهره گیری از معماری روستایی گیلان نیز طراحی شده است.

توضیحات بیشتر برای علاقمندان :

معماری روستایی موزه میراث روستایی گیلان :
معماری روستایی گیلان به دلیل تنوع اقلیمی (ییلاقی،کوهپایه ای، جنگلی، جلگه ای) رنگارنگی فرهنگی و همزیستی اقوام گوناگون (گیلک، تالش، ترک، گالش، کرد) جلوه های متنوع ، هریک هماهنگ با طبیعت مناطق و نیازهای ساکنان آن، دارد. شناسایی و شناساندن دانش نانوشته و رمز و رازهای ناگفته انواع این معماری نشان خواهد داد که ساکنان روستاهای گیلان در طول تاریخ چگونه اهل سرزمین خود بوده اند.

نمایشگاه معماری موزه میراث روستایی گیلان :
بی تردید بازسازی 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سفید رود و 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی، خود نمایشگاهی باشکوه زنده و چشم نواز است. با این همه برای نشان دادن دستاوردهای این پروژه بزرگ ملی که در نوع خود در برای اولین بار در خاورمیانه به اجرا در آمده است، به مناسبت های مختلف نمایشگاهی از عکس ها و نقشه های معماری سازه های روستایی گیلان در محل موزه برگزار می گردد. در این نمایشگاه ویژگی خانه ها و دیگر سازه های منتخب، روش واچینی، حمل و نقل اجزای ابنیه و مراحل دوباره چینی آنها به نمایش گذاشته می شود.

مردم شناسی موزه میراث روستایی گیلان :
درباره هر یک از مجموعه های مسکونی منتخب، پژوهش های گسترده مردم شناسی توسط گروه تحقیقات مردم شناسی موزه انجام می شود. در این پژوهش ها: شیوه زندگی، آداب و سنن هر یک از حوزه های فرهنگی گیلان، کاربری بخش های گوناگون هر بنا، ابزار و اثاثیه و دیگر ملزومات زندگی روستایی، روش سنتی زراعت، باغداری، پرورش دام، طیور، نوغانداری و …. به دقت ثبت و ضبط می شوند. سعی شده است تا در فضای خانه ها و محوطه ها، گوشه هایی از این فرهنگ رنگارنگ و غنی به نمایش گذاشته شود.

سفره گیلانی موزه میراث روستایی گیلان :
سفره گیلانی، هماهنگ با طبیعت آن، سرسبز، متنوع و انباشته از طبیعتی محصولات کشاورزی، فراورده های دامی و … است. برنج غذای اصلی گیلانیان است، اما در کنار آن انواع سبزی، تخم مرغ، لبنیات، گوشت پرندگان شکاری، انواع ماهیان رودخانه ای و دریایی و … سفره گیلانی را پربار می کند.
نان نیز اگر چه غذای دوم مردم گیلان است، در مناطق مختلف با ترکیبات گوناگونی از قبیل: آرد گندم، آرد برنج، تخم مرغ، کدو، شیر، شکر و دیگر افزودنی های طبیعی، گونه های فراوان دارد. عرضه برخی غذا ها و تنقلات خاص گیلان جز برنامه های موزه است.

اشیا و آثار موزه میراث روستایی گیلان :
کارشناسان موزه، از آغاز تا کنون، تعداد قابل توجهی از ابزار کشاورزی، تزیینات خانه ها و دیگر وسائل مورد استفاده روستاییان را جمع آوری کرده اند. نمایش این اشیا که بسیاری از آنها را اهالی روستاها به موزه اهدا کرده اند، بازدید کنندگان را با جلوه های گوناگونی از هنر و زندگی روستایی آشنا میکند.

پوشاک موزه میراث روستایی گیلان :
پوشاک روستاییان گیلان در عین تنوع گونه ها، غالبا رنگ های شاد، چشم نواز و هماهنگ با طبیعت زیبای این منطقه دارد. پوشاک مردان و زنان روستایی هم شاد است، هم راحت و مناسب برای انجام انواع فعالیت و هم در عین حال پوشش کامل و متناسب با اعتقادات مذهبی مردم گیلان.

نمایشها و بازی ها موزه میراث روستایی گیلان :
گروه تحقیقات مردم شناسی موزه، نمایش ها و بازی های خاص یا بومی شده گیلان را طی پژوهش های مفصل جمع آوری و ثبت کرده اند. اجرای لافند بازی، کشتی گیله مردی و موسیقی محلی برای حفظ و احیای آنها از برنامه های این موزه است.

به واقع زادگاه یونس استادسرایی معروف به میرزا کوچک خان از مبارزان انقلاب مشروطه و رهبر جنبش جنگل است که در استاد سرا، خیابان سهیل دبیری، جنب دفتراسناد رسمی واقع شده است. میرزا کوچک خان جنگلی در خانه ای متولد شد که اکنون به یکی از جاذبه های گردشگری مهم استان گیلان و خانه یکی از بزرگترین مشاهیر ایران تبدیل شده است.

میرزا کوچک خان فرزند میرزا بزرگ در سال ۱۲۵۷ (ه. ش) در این سرا واقع در استادسرای رشت به دنیا آمد. این بنا که در حال تخریب بود از سال 1380 در اختیار شهرداری رشت قرار گرفت و بازسازی بنای فعلی از سال 1381 به سبک معماری بومی آغاز شد. مساحت این بنا 300 مترمربع، شامل دو طبقه که هر طبقه چهار اتاق و ایوان و دو پلکان در دو طرف خانه برای ورود به ایوان و اتاق‌ های بالا است. طبقه پایین نمایشگاهی دائمی از کتب مربوط به تاریخ گیلان و نهضت جنگل را در خود جای داده و طبقه بالا محل زندگی خانواده استادسرایی بوده که مانند آنچه در قدیم وجود داشته بازسازی شده است. در گوشه و کنار خانه هم روی دیوارها عکس‌ ها و اسنادی از دوران مبارزات نهضت جنگل نصب گردیده است.

نخستین چیزی که توجه هر گردشگر را در بدو ورود به زادگاه کوچک جنگلی به خود جلب می کند این جمله معروف میرزاست که روی دیوار نوشته شده” من استقلال ایران را خواهانم و بقای اعتبارات کشور را طالبم.”

سال ۱۲۵۷ هجری شمسی، رهبر جنبش جنگل و از نخستین رهبران تنها جمهوری شوروی سوسیالیستی در ایران به دنیا آمد و در ۱۱ آذرماه ۱۳۰۰ هجری شمسی بعد از نبردی سنگین با قوای دولتی در حالی که برای ملاقات با رشیدالممالک خلخالی عازم خلخال شده بود، بعد از چند روز سرگردانی در کوه‌های تالش، بر اثر سرما و یخبندان درگذشت و بعد از اینکه توسط نیروهای حکومتی سر از تنش جدا شد، در محله سلیمان‌داراب رشت به خاک سپرده شد که سالانه تعداد زیادی از آرامگاه میرزا کوچک خان دیدن می کنند.

نارنجستان قَوام که به باغ قوام مشهور است، در خیابان لطفعلی خان زند نرسیده به خیابان زینبیه، فلکه غدیر واقع شده است باغ قوام بین سال های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ هجری شمسی، مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار و بدستور علی محمد خان (قوام الملک دوم) و پسرش محمد رضا خان (قوام الملک سوم) در محله بالاکفت و در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند ساخته و تکمیل شده‌ است.

ساختمان نارنجستان در حدود 940 متر مربع در زمینی به مساحت 3500 متر در دو قسمت شمالی و جنوبی بنا شد، باقی مانده آن در حدود 2560 متر محوطه سازی شده. این بنا با 3085 متر مساحت، در دوره قاجاریه به بیرونی معروف بوده و با عمارت اندرونی كه همان خانه زینت الملوك بوده و در طرف غرب آن بنا قرار گرفته كوچه ای فاصله داشته است كه توسط راه زیرزمینی بدان راه می یافتند. از ویژگی های این مجموعه عمود بودن محور بیرونی و اندرونی آن بر یكدیگر است. این عمارت بیرونی به منظور انجام امور تجاری و نیز برگزاری تشریفات و جشن ها و استراحت و پذیرایی از میهمانان ساخته شده است.

در ورودی اصلی باغ رو به جنوب در راستای محور اصلی بنا به یك دالان یا هشتی گشوده می شود. بر پیشانی در ورودی كتیبه ای از سنگ مرمر سرخ رنگ شامل آیاتی از قرآن قرار گرفته كه در دو طرف آن ابیاتی از آسوده شیرازی درباره بانی باغ و تاریخ احداث آن حجاری شده است. هم چنین تاریخ سال 1305 ه.ق در این قسمت دیده می شود. بر روی ازاره سنگی دو طرف درگاه، نقش دو سرباز تفنگ به دست دوره قاجاریه، حجاری شده است. در ورودی از چوب ساج است كه بر روی آن منبت كاری صورت گرفته است. سقف هشتی یا دالان ورودی آجركاری و كاشی كاری به صورت ستاره و مقرنس كاری گچی شده است. در پشت دالان (رو به حیاط) تصویری از سه خدمتكار كه گلاب و شراب و شربت به دست دارند، كاشی كاری شده است.

این هشتی به وسیله دو راهرو به محوطه باغ ارتباط می یابد. این باغ در سه ضلع شمالی، شرقی و جنوبی دارای ساختمان است و در طول حیاط دارای بیست و یك عدد طاق نما است. در دو طرف هشتی، شش اتاق وجود دارد كه در جلو هر یك از آنها ایوان های وسیعی قرار گرفته كه در گذشته از این اتاق ها به عنوان دفتر كار استفاده می شده و ایوان های مقابل این اتاق ها نیز جهت اتاق انتظار مورد استفاده قرار می گرفته است.

ساختمان جنوبی باغ به وسیله راه پله ای به زمین های طرفین راهروها راه دارد. در وسط این ساختمان یك طاق نمای بزرگ و دو طاق نمای كوچك ایجاد شده كه به سبك دوره زندیه، كاشی كاری شده است. در طاق نمای بزرگ نقوش سه تن از خدمتكاران دوره زندیه بر روی كاشی دیده می شود كه لباس های بلندی دارند و در دست یكی از آنها قدحی و در دست دیگری جامی است و شخص سوم نیز ظرفی پر از میوه در دست دارد. در بالای این طاق نما دو لچكی كاشی كاری با مناظری از طبیعت و تصویرهایی برگرفته از داستان های شاهنامه (رستم، حضرت سلیمان) و نیز مناظر شكارگاه و تصاویر مینیاتوری دیده می شود.

حد فاصل عمارت جنوبی و عمارت اصلی واقع در ضلع شمالی باغ وسیعی وجود دارد كه از دوره قاجاریه با نرده آهنی محصور شده است.اما عمارت اصلی این ساختمان در ضلع شمالی آن قرار گرفته است. این عمارت دارای دو طبقه و یك زیرزمین است. در گذشته این زیرزمین به عنوان زندان مورد استفاده قرار می گرفت. طرح بنای اصلی این عمارت برگرفته از معماری دوره زندیه است. در این عمارت، تالار بزرگی به طول 9 متر، عرض 5.10 متر و ارتفاع 6 متر با ستون هایی بلند مشرف بر حوض واقع در وسط باغ، وجود دارد.

در قسمت شمالی تالار، شاهنشینی وجود دارد كه دیوارها و سقف آن آینه كاری و نقاشی شده و كف اتاق از سنگ های مرمر مفروش شده است. این تالار محل پذیرایی میهمانان بوده.این تالار دارای دو ستون سنگی یك پارچه و بلند است. در دو طرف تالار، راهرویی وجود دارد كه به وسیله پلكانی به طبقه دوم متصل می شود. این پله ها به دو بهارخواب متصل است. در هر طرف نیز یك سالن بزرگ و یك اتاق وجود دارد. طبقه دوم این عمارت دارای چهار اتاق است كه دوتای آن در عقب واقع شده و دارای هشتی و پنجره هایی مشرف بر ایوان است. بیش از این، این اتاق ها محلی برای اقامت مهمانان بوده است. این مجموعه مشتمل بر دو دستگاه شامل 5 اتاق، چهار دستگاه با دو تا سه اتاق و دو دستگاه هر كدام با دو اتاق و شش اتاق تك است.

دیواره ها و سقف تمام اتاق ها گچ بری و نقاشی شده است. همچنین در این طبقه، دو اتاق وجود دارد كه نقاشی هایی بر تیرك هایی چوبی آن ترسیم شده است. نقاشی های سقف ایوان بزرگ و بیشتر اتاق ها غالبا” به وسیله لطفعلی خان صورتگر، نقاش مینیاتوریست آن دوره، انجام شده است.دو ستون تالار طبقه اول نیز از سنگ مرمر یكپارچه و بدنه استوانه ای و سر ستون های مقرنس كاری شده تشكیل شده است.

در وسط سقف تالار مدالی بزرگ ترسیم شده و در اطراف آن شش منظره بیضی شكل ترسیم شده است. دیواره های اتاق ها نیز با تصاویر گل و بوته، اشكال حیوانات و منظره شكارگاه تزیین شده است. در ناحیه جلویی عمارت اصلی درهای ارسی با شیشه های رنگی دیده می شود. هلالی میان ایوان دو ستونی و شاه نشین هم دارای شیشه های رنگی است. این شیشه های رنگی در دوره قاجاریه از اروپا به ایران آورده شده، صدف های به كار رفته در تزیینات درها نیز از خلیج فارس آورده شده است.

ازاره اتاق ها و بخاری دیواری شاه نشین از سنگ های مرمری است كه از یزد تبریز و شیراز به دست آمده است. روی این بخاری نقش داریوش هخامنشی حكاكی شده است، اطراف آن نیز مزین به رنگ طلایی است. دو تصویر از محمدرضا خان قوام الملك در دو طرف بالای این بخاری حكاكی شده است. ازاره پایین عمارت، از ازاره سنگی عمارت دیوانخانه كریم خان زند است. بر روی سنگ های ازاره تصاویر سربازان قاجاریه تفنگ به دست، شیر، گور، خرگوش و گل و بوته دیده می شود. نارنجستان قوام از نظر هنرهایی از قبیل آیینه کاری، شیشه کاری، نقش پردازی، منبت کاری، سنگ تراشی، گچ کاری و مقرنس کاری بکار رفته در آن از زیباترین بناهای این دوره در شیراز است.