حرارت اتاق نوزاد را بین 18تا20 درجه بیشتر نباشد ، نوزاد را در سرما قرار ندهید و بیش از اندازه نیز نپوشانید . لباس نوزاد بایستی سبك و گشاد و راحت باشد . از قنداق كردن نوزاد كه یك عمل غیربهداشتی و زیان آور است بپرهیزید و از قنداق كردن نوزاد حتی بمدت كوتاه خودداری كنید
حمام كردن روزانه نوزاد با داشتن بند ناف نه تنها اشكالی ندارد بلكه مفید است . از بدو تولد نوزاد بایستی حداقل یك روز در میان حمام داده شود و تمام بدن نوزاد را با آب و صابون و یا شامپوی مناسب شستشو داد . حمام دادن نوزاد بهیچوجه اثر سوء روی ناف نوزاد و محل ختنه نداشته بلكه شستشوی ناف با آب و صابون از بروز عفونت جلوگیری می نماید.
حتما ناف نوزاد را با الكل یده پانسمان و با كاز استریل بپوشانید . روزی جند بار ناف نوزاد را با الكل و یا بتادین تمیز نمائید و پس از افتادن ناف ، محل بندناف را با الكل و یا بتادین تمیز كنید
به هیچ وجه به چشم نوزاد دست نزنید ، اگر ترشحی نشان می دهد به پزشك مراجعه كنید
در موقع گرفتگی بینی به هیچ وجه از شیر و سنجاق استفاده نكنید ، كمی سرم فیزیولوزیك ، نرمال سالین ، داخل بینی او بچكانید
برای جلوگیری از سوختگی پای نوزاد نخاطر ادرا و مدفوع او را زود به زود عوض نمایی و در صورت ابتلا از پودر استفاده نكنید ، پای نوزاد را با آب و صابون بشوئید و خشك كنید سپس با پماد آ+د چرب نمائید
هر گریه نوزاد بخاطر گرسنگی نیست ، در صورت تداوم گریه حتما به پزشك مراجعه كنید .
در صورت مشاهده مواردی نظیر : زردی ، اسهال ، بیحالی ، بدنفس كشیدن و استفارغ مكرر ، خوب شیر نخوردن ، تب ، سرفه ، جوشهای چركی ، ترشح از ناف و تشنج و حركات غیرطبیعی در نوزاد هر چه سریعتر به پزشك و یا مركز بهداشتی مراجعه كنید
زردی در نوزادان موجب ضایعات جبران ناپذیر سلول مغزی و عقب ماندگی عقلانی می شود . در هفته های اول تولد بایستی دقیقا مراقب زردی در نوزاد بود . شروع زردی بیشتر در سفیدی چشم كودك بروز می كند و در تنه گسترش پیدا می كند ، بمجرد مشاهده زردی بدون فوت وقت در هر زمان از شبانه روز مراجعه نماید . این مسئله اورژانس و فوریت دارد . هرچه زردی زودتر تشخیص داده شود درمان سبكتر و راحتتر است . در موارد خفیف شاید نیاز به بستری و قرار گرفتن در زیر نور مخصوص باشد و در موارد شدید تعویض خون حتما باید انجام گیرد . از بكار بردن پیشنهاد اطرافیان در مورد استفاده از شیرخشت و یا نور مهتابی و ...و نظایر آن خودداری كنید . بكار بردن این روشها به قیمت سلامت نوزاد تمام می شود
توجه داشته باشید كه نوزادانی كه با شیر مادر تغذیه میشوند دفعات اجابت مزاجشان بیشتر است ولی حجم مدفوع آنها كم ، رنگ آن زرد و احیانا كف آلود و گاهی سبز است ، آن را با اسهال اشتباه نكنید
خوردن مایعات زیاد توسط مادر و مك زدن پستان مادر بوسیله نوزاد شیر را زیاد می كند و ناراحتی عصبی موجب كم شدن شیر مادر میشود . قرص ضدحاملگی اثر سوء بر روی شیر مادر دارد .
در موقع شیر دادن بهداشت شخصی را رعایت كنید قبل از شیر دادن دستها را بایستی با آب و صابون و نوك سینه ها را با آب ولرم تمیز كرد
از بوسیدن زیاد نوزاد به خصوص توسط ملاقات كنندگان جدا خودداری كنید . ملاقات افراد متعدد كه اغلب ناقل میكروبهای مختلف می باشند با نوزاد خطر انتقال عفونت را در بر دارد
دود سیگار برای همه كس مضر است و برای شیرخوار خطرناكتر است ، به هیچ وجه اجازه ندهید در جایی كه كودكان هستند سیگار كشیده شود. مشاوره پزشكی با پزشك كودكان دو بار در ماه اول و سپس ماهی یكبار توصیه می شود. شیرخوار بایستی در فواصل معین برای معاینه ، بررسی رشد و تكامل ، دریافت دستورات تغذیه و واكسیناسیون بموقع به متخصص اطفال مراجعه نمایید . در شش ماه اول هر ماه یك بار ، در شش ماه دوم هر دو ماه یكبار ، در سال دوم هر سه تا چهار ماه یكبار و بعد از دو سال هر شش ماه یكبار
از بكار بستن توصیه های افراد غیرمتخصص و اطرافیان غیرپزشك در مورد نوزاد جدا خودداری كنید
واكسن ها را بطور منطم انجام دهید برنامه واكسیناسیون را بخوانید . توصیه می شود كه واكسیناسیون كودك در یك محل واحد انجام شود . شیرخورانی كه از پستان مادر تغذیه می شوند ، غریزه مكیدن آنان ارضاء میشود و معمولا تمایلی به مكیدن پستانك و یا انگشت خود ندارند ، لذا عدم استفاده از پستانك ارجح است ولی چنانچه شیرخوار شروع بمكیدن انگشت خود نمود بهتر است به وی پستانك داده شود تا عادت به مكیدن انگشت پیدا نكند
از روز پانزدهم بعد از تولد روزانه 6تا10 قطره مولتی ویتامین در یك قاشق آب جوشیده خنك شده به نوزاد داده می شود
در صورتیكه شیرخوار از شیر مادر استفاده می كند نیازی به نوشیدن آب اضافی ندارد چنانچه بعلت گرمی محیط شیرخوار نیاز به آب اضافی داشته باشد میتوان آب جوشیده خنك شده بدون قند به شیرخوار داد . تا یكسالگی بایستی از آب جوشیده خنك شده استفاده شود
از تجویز آب قند زیاد یا داروهای خانگی مثل ترنجبین یا شیرخشت و غیره به نوزاد بایستی خوداری شود
منبع سایت: koodakan
*******************
قنداق کردن نوزاد
هیچگاه کودک را قنداق نکنید . چرا که قنداق کردن کودک سبب ایجاد احتمالات مفصلی بخصوص مفصل لگن در کودک می شود . قنداق کردن دختر بچه ها خطر ناکتر بوده چرا که خطر دررفتگی مادرزادی لگن و احتمالات مفصل لگن در دختربچه ها بیشتر است و قنداق کردن باعث ایجاد اختلال در رشد لگن و بعدها در راه رفتن کودک می شود .
منبع سایت: moms-love
كلینیك دكتر ورشیپ ، فواید یا ضرر قنداق نوزاد چیست
آیا قنداق گرفتن نوزاد خطرناك است ؟ اصلاً چه دلیلی دارد كه عده ای از مادران و پدران برای نوزادان خود قنداق تهیه می كنند ، آیا بهره گیری ازاین قنداقها خطر جانبی به دنبال ندارد؟
سالها بود كه قنداق كردن نوزاد را خطرناك می دانستند اما چندی است كه محققان می گویند اولاً نوزادان را باید روی پشتشان خواباند و روی شكم قراردادن نوزادان خطرناك است ، ثانیاً روش و سنت قدیمی قنداق كردن (پیچیدن پارچه دور نوزاد برای محدودكردن حركات نوزاد) می تواند جلوی خواب مرگی كودك را بگیرد. در واقع قنداق گرفتن نوزاد باعث محدودكردن حركت شده وهنگامی كه كودك را به پشت می خوابانیم احتمال برگشتن روی شكم كمتر ودرنتیجه احتمال وقوع خواب مرگی كم می شود.
با وجود تأكیدهای بسیار زیادی كه دراین زمینه به عمل آمده هنوز ۲۰درصد مردم آمریكا معتقدند اگربچه را روی شكم بخوابانید آروغ خواهد زد وراحت تر می خوابد . اما محققان اصرار دارند بقبولانند كه بچه هایی كه قنداق می شوند راحت تر و بهتر می خوابند. هنوز رسم قنداق كردن بچه دركشورهایی مانند تركیه، افغانستان و آلبانی به چشم می خورد. محققان گمان می كنند كه در قنداق نوزاد احساس امنیت می كند واز احتمال حركات ناگهانی وخطرناك كاسته می شود.
باید این نكته بسیار مهم را مدنظر داشت كه منظور از قنداق كردن این نیست كه چنان نوزاد را در پارچه ای بپوشانیم كه هیچ حركتی در ناحیه لگن وجود نداشته باشد و یا تنفس نوزاد دچار اختلال گردد. دانشمندان به بررسی وارزیابی REM (حركت سریع چشم) وخواب آرام Quiet sleep پرداخته والگوهای تنفسی نوزاد را به دقت بررسی می كنند.
اگر بچه را قنداق گرفته باشند ، طول زمان حركات چشم كندتر می شود. در هرحال نتایج تحقیقات جدید ادله واسناد كافی در اختیار گذاشته كه بتوان از سنت دیرینه قنداق دفاع كرد. اما بازهم تأكید می شود كه آزادی عمل ورشد نوزاد نباید دچار خدشه شود و بهتر است كه پارچه نازكی مورداستفاده قرار بگیرد. چون گرمای زیاد نیز موجب مرگ ناگهانی نوزاد می شود بنابراین پارچه مورداستفاده برای قنداق نوزاد باید نازك و نرم باشد
منبع سایت: iran-newspaper
***************
سئوال یکی از مادران در مورد قنداق:
می خواستم بدونم آیا قنداق كردن نوزاد مفید است ؟ اگر نیست چه معایبی دارد ؟ واصولا توصیه به قنداق كردن می كنید یا نه ؟
دوم اینكه این رختخوابهای آماده كه جنس داخلش از پشم شیشه است آیا برای نوزاد مشكل ایجاد می كنه یا نه ؟ آیا می شود از آنها استفاده كرد چون خیلی سبك و قابل شستشو هستند .
هیچگاه كودك را قنداق نکنید! قنداق كردن كودك باعث ایجاد احتمالات مفصلی خصوصاً مفصل لگن در كودك میشود. قنداق كردن دختر بچهها خظرناكتر است چرا كه خطر در رفتگی مادر زادی لگن و احتمالات مفصل لگن در دختر بچهها بیشتر است و قنداق كردن باعث ایجاد اختلال در رشد لگن و بعدها در راه رفتن كودك شود.
با اینحال اگر اصرار به قنداق کردن نوزادتان دارید ...
روی شکم و زانوهای او را سفت و محکم نبندید. زانوان کودک را هم به هم نچسبانید زیرا حالت طبیعی زانوهای نوزاد این است که از هم باز باشد. علاوه بر آن، اگر او را محکم نبندید، کودک میتواند رانهایش را از هم باز نگه دارد که این عمل از دررفتگی لگن خاصرهٔ وی جلوگیری میکند. برای اینکه مطمئن شوید که طفل را خیلی سفت قنداق نکردهاید، باید بتوانید انگشت اشارهتان را بهراحتی بین بدن وی و قنداق قرار دهید. بعد هنگامی که طفل شروع به راه رفتن میکند،باید توجه کنید که کمربند لاستیکی که برای نگه داشتن شلوار و یا دامن وی بهکار میبرید، بیش از حد سفت نباشد و درست روی کمر او یعنی بین بالا تنه و زیر دندهها بسته شود. بستن کمربند در قسمت بالاتر از کمر طفل، بهویژه اگر سفت هم باشد روی قفسه فشار میآورد و مانع از تنفس عمیق کودک میشود. بهطور کلی بهتر است برای دامن دختران و شلوار پسران بهجای کمربند از بند شانه استفاده کنید.
پشم شیشه و پشم حساسیت زا هستند ...از تشک و بالش پنبه ای استفاده کنید.
مادران از قنداق كردن نوزادان حتی به مدت كوتاه پرهیز كنند
منبع سایت: isna
__________________
**************
كدام مواد غذایی را نباید تا قبل از یك سالگی به كودك داد؟
منبع: تغذیه شیرخواران از 6 تا 12 ماهگی
انجمن ترویج و تغذیه با شیر مادر
مواد غذایی كه ممكن است در شیرخوار زیر یك سال ایجاد حساسیت كنند:
• شیر گاو (در تهیه فرنی، جوشاندن شیر مقدار مواد آلرژن موجود در شیر را كمتر می كند)
• سفیده تخم مرغ
• انواع توت، كیوی، آلبالو، گیلاس و خربزه
• بادام زمینی
مواد غذایی كه در دوره شیرخواری مجاز نیست و ممكن است باعث خفگی شیرخوار شود:
• دانه كشمش
• دانه انگور
• ذرت
• تكه های سوسیس
• آجیل
• تكه های سفت و خام سبزی ها مثل هویج و ...
• تكه های گوشت
مواد غذایی كه ممكن است مشكلات دیگری ایجاد نمایند:
• قهوه یا چای پررنگ: سبب بی قراری كودك می شود.
• عسل: باعث مسمومیت می شود (بوتولیسم) ولی استفاده از عسل پاستوریزه اشكالی ندارد.
به طور كلی تا پیش از پایان یك سالگی مصرف مواد زیر برای كودك توصیه نمی شود:
عسل غیر پاستوریزه، شیر پاستوریزه، پنیر، سفیده تخم مرغ، شكلات، میگو، بادام زمینی، فلفل و ادویه جات، ترشی ها، نمك، نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، از میوه ها خربزه، كیوی، انواع توت (توت سفید، توت فرنگی، شاه توت، تمشك)، آلبالو، گیلاس، از حبوبات لپه و نخود، از گروه سبزی ها اسفناج و كلم.
در تهیه غذای كمكی، ارجحیت با غذای خانگی است یا غذای كمكی تجاری؟
غذای كمكی خانگی كه در خانه تهیه می شود بر آنچه كه به صورت تجاری و در قوطی های آماده در دسترس خانواده ها قرار می گیرد ارجحیت دارد زیرا اگر چه غذاهای كمكی تجاری مزایایی دارند از جمله:
• تا زمانی كه در قوطی باز نشده است تمیز و بهداشتی هستند.
• تهیه كردنشان آسان است.
• بیشتر كودكان طعم آنها را دوست دارند.
• بعضی از آنها نیز مخلوط بسیار خوبی از مواد مغذی هستند.
ولی مضراتی نیز دارند كه به آنها اشاره می شود:
• خیلی گران هستند و در مقایسه با هزینه غذای كمكی كه در خانه تهیه می شود قابل مقایسه نیستند.
• ممكن است در آب سرد نجوشیده حل شوند لذا در مناطقی كه آب آلوده است احتمال بیماری زیاد تر خواهد شد.
• اكثر اوقات برای نگهداری آنها موادی اضافه می كنند كه برای شیر خوار مناسب نیست.
• نحوه نگهداری آنها در كشتی، گمرك، انبارهاو مغازه ها نامعلوم است.
• طعم آن با طعم غذاهای خانواده متفاوت است و در سفره هیچ خانواده¬ای غذای كمكی تجاری دیده نمی شود
فرزند در حال رشد شما نیاز به تغذیه ی متناسب با سنش دارد . برای کودک ، سنین یک تا سه سالگی دوره ی کشف انواع مزه ها و بوییدنی هاست . دوره ی بسیار اساسی و حساسی که نقش مهمی در زندگی آتی او و عادت های غذایی اش دارد
توصیه های تغذیه ی کودکان یک تا سه سال
تغذیه ی کودکانی که در سنین یک تا سه سالگی هستند باید با احتیاط کامل انجام شود زیرا بدن این کودکان بسیار ضعیف است .
توصیه های تغذیه ی کودکان یک تا سه سال
فرزند در حال رشد شما نیاز به تغذیه ی متناسب با سنش دارد . برای کودک ، سنین یک تا سه سالگی دوره ی کشف انواع مزه ها و بوییدنی هاست . دوره ی بسیار اساسی و حساسی که نقش مهمی در زندگی آتی او و عادت های غذایی اش دارد .
به تدریج که کودک از یک سالگی عبور می کند ، نیاز های خاص تغذیه ای ، برای رشد متناسب به وجود می آید و لازم است که تمام مواد غذایی مورد نیاز به تناسب ذائقه ی کودک به او ارایه شود .
رشد و احتیاجات غذایی کودکان یک تا سه سال
بعد از یک سالگی ، کودک گوناگونی مزه ها و لذت بردن از خوردن را درک می کند و نیازهای تغذیه ای او به قوت خود باقی می ماند و با شروع دندان در آوردن کودک ، امکان جویدن غذا برایش فراهم می شود . در این سن دستگاه گوارش کودک به اندازه ی کافی به بلوغ رسیده است که بتواند غذاهای همسان بزرگسالان را مصرف نماید . او یاد می گیرد که به تناسب اشتهای خود غذا خورده و سلیقه ی غذایی خاص خود را پیدا کند .
نیازهای ویژه
نیازهای غذایی او متناسب با وزنش تغییر می کند .
چگونگی تغذیه ی کودکان
از یک سالگی به بعد کودک تمام جنبه های تغذیه ای را درک می کند. با ایجاد تنوع در غذاهای او، کودک می تواند به زودی بدون نیاز به کمک دیگران غذا بخورد اما نکته ی مهم در تغذیه ی کودکان یک تا سه سال ، سازگاری و تناسب غذاها با سنشان است .
در این سن کودک تنوع مزه ها و غذاها را کشف می کند . لازم است که او را در تلاش برای شناخت غذاها ، یاری نمائیم .
فقدان چابکی
بعد از ده یا دوازده ماهگی ، کودک به محتویات بشقابش علاقه مند می شود و دوست دارد که آن ها را لمس کند . در حوالی یک سالگی ، تکه های کوچک و باقی مانده ی غذا در ظرف برای او هیجان انگیز بوده و آن ها را با اشتیاق به دهان می گذارد و می جود . او سعی می کند قاشق را از دستان مادرش بگیرد و از انگشتانش برای خوردن استفاده می کند ، غذا را چنگ می زند و در اطراف خود می پراکند . او برای شناخت ماهیت قاشق ، آن را روی زبانش می چرخاند و محتویات آن به ندرت به دهانش می رسد . در خیلی از موارد حوصله ی والدین بسیار زود سر می رود .
در اولین تجربیات کودک ، همه چیز پراکنده می شود ولی به همان اندازه مهم است که مراقب آلوده نشدن او به گرد و خاک روی میز باشیم . به تدریج کودک مهارت های خود را تا حدود ۱۵ تا ۱۸ ماهگی توسعه می دهد و می تواند به تنهایی با قاشق غذا بخورد به محض اینکه این مهارت را بدست آورد ، والدینش باید از کمک به او خودداری کنند ولی ، در موارد بروز مشکل می توانند او را یاری کنند البته نباید این کار به صورت مداوم انجام پذیرد .
آغاز جویدن
کودک از ۱۲ یا ۱۴ ماهگی معمولا غذا را نشسته بر یک صندلی کوچک ، در حضور بزرگسالان می خورد . بعد از ۱۶ ماهگی ، او علاقه مند می شود در حالیکه روی صندلی خودش نشسته ، برای خوردن ، دست و دهان خود را هماهنگ سازد اگر چه هنوز هم ممکن است به کمک دیگران نیاز داشته باشد . در چنین حالتی والدین باید در کنار او بنشینند و او را در دست گرفتن قاشق و هدایت آن به دهانش و تمام کردن محتویات بشقابش ، یاری کنند .
کشف توانایی های جدید ، با معرفی خوراکی های جدید نظیر میوه و سبزیجات ، دنبال می شود .
جویدن غذا با دندان های نیش (در ۱۸ ماهگی ) و سری دوم دندان های آسیا ( در ۲۴ ماهگی ) نوعی مهارت اکتسابی است .
دندان پزشکان عقیده دارند که دادن خوردنی های سخت به تناسب رشد دندان های کودک بلا مانع است ولی محتویات غذا باید سازگاری لازم را با رشد دندان های کودک داشته باشد .
در این میان ، ترکیب کردن و بریدن غذا ها به تکه های کوچک بسیار مفید است .
والدین : صبور باشید !
بعد از ۲۰ تا ۲۴ ماهگی ، کودک تقریبا زندگی مستقل خود را آغاز می کند و غذا خوردن تبدیل به یک امر برجسته ی روزانه می شود . کودک به جای تکه های کوچک ، از مخلوط غذا ها استفاده می کند . استقلال در غذا خوردن برای کودک لحظه ی بسیار لذت بخشی است و نشستن در پشت میز غذا خوری با بزرگتر ها ، او را سرشار از غرور می کند .
توسعه و تکامل رشد ذهنی پا به پای سلایق ذائقه ای و حس لامسه باید توامنا با دیگر توانایی های کودک ، مورد توجه قرار گیرد .
این سن کودک دوران بازیگوشی ها ، امتناع از پذیرش بعضی از غذاها و رد برخی از خوراکی های متناسب با تمایلات جسمانی اوست و والدین در این مرحله باید آگاهانه در صحنه حضور داشته باشند . در این سن کودک تمایل دارد از غذاهای مشابه پدر و مادرش استفاده و به نوعی از آنها تقلید نماید .
کودک یاد می گیرد انواع غذاها را چشیده و غذای مورد علاقه ی خود را انتخاب نماید و به نقش پدر و مادر و کمک های آنها پی می برد زیرا که برای تمییز کردن دور دهان و مرتب کردن خودش بعد از غذا ، به آنها نیاز دارد .
استفاده ی هماهنگ شده از وسایل روی میز از ۴ تا ۶ سالگی کودک زمان لازم دارد و نباید پیش از آن کودک را وادار به این کار نمود .
یك متخصص تغذیه:
آفتاب و گرما خاصیت ضد میكروبی عسل را كم میكند
از دادن عسل به كودكان كمتر از 4 سال خودداری كنید
خاصیت ضد میكروبی عسل بر اثر گرم شدن و در معرض آفتاب قرار گرفتن كم میشود. همچنین با توجه به احتمال آلوده بودن عسل طبیعی به اسپور عامل بوتولیسم مصرف آن برای كودكان زیر یك سال خطرناك است.
دكترسید ضیاءالدین مظهری متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران با بیان این مطلب اظهار داشت: در گذشته عسل طبیعی را برای درمان بسیاری از بیماریها مفید میدانستند و بر این باور بودند كه به علت داشتن آنتیبیوتیك و آنزیم دیاستاز بسیار مفید است.
وی گفت: علاوه برآن به علت وجود آنتی اكسیدانهای موجود در عسل این ماده غذایی برای سلامت قلب و عروق مفید و عسل طبیعی از پوست محافظت كرده و به عنوان ماده ضد پیری معرفی میشود.
دكتر مظهری یادآور شد: در برخی از اظهارنظرها ادعا شده كه عسل دستگاه گوارش را پاك كرده و در تقلیل عفونتهای ناشی از هلیكوباكترپیلوری اثربخش است. علاوه بر این، صمغ موجود در عسل از سفت شدن دیواره عروق جلوگیری كرده و حالت ارتجاعی آن را افزایش میدهد و به خونرسانی بهتر به مغز و اعصاب جهت افزایش حافظه و یادگیری بهتر كمك میكند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران خاطرنشان كرد: در عسلهای فرآوری نشده در كنار موم مادهای به نام برموم نیز وجود دارد كه خاصیت ضد سرطانی و ضد قارچی است و حتی در پارهای از كشورهای تولید و عرضه كننده عسل از برموم صمغ درختان برای پوشش قرص و كپسولهای آنتی بیوتیك و انواع كرمهای پوستی و خمیر دندان استفاده میشود.
وی افزود: گر چه خاصیت ضد میكروبی عسل بر اثر گرم شدن و در معرض آفتاب قرار گرفتن كم میشود ولی احتمال آلوده شدن عسل طبیعی به اسپور عامل بوتولیسم وجود دارد و به همین دلیل مصرف آن برای كودكان زیر یك سال ممنوع است.
وی تصریح كرد: در عسل دانههای گرده گلها و گیاهان پاستوریزه نشده وجود دارد كه در برخی از افراد كه زمینه آلرژی و حساسیت دارند ممكن است باعث ایجاد كهیر، خس خس سینه و آسم كند. این حالت در كودكان به وسعت و شدت بیشتری ایجاد میشود و از این نظر بهتر است به كودكان زیر 4 سال عسل داده نشود و برعكس در سن بالای 4 سالگی نباید عسل را از برنامه غذایی كودكان حذف كرد.
شایان ذكر است، عسل تصفیه نشده با موم حاوی مقدار كمی از ویتامینهای B1 ، B2 ، B3 ، B5 ، B6 ویتامین C و اسید گلوكرونیك است و جداسازی موم از عسل با هر شرایطی باعث كاهش ویتامینها و سایر تركیبات طبیعی آن میشود.