تبیان، دستیار زندگی

^{عقیق: مراسم عزاداری برای امام باقر در مهدیه تهران با سخنان حجت الاسلام سید حسین مومنی و مداحی حاج سید مهدی میرداماد برپا شد.}

^{سلام    *پس از رحلت نبی مکرم اسلام ما شاهد روی برگرداندن مردم از اهل بیت(ع) هستیم که اوج این در زمان وجود نازنین سیدالشهدا(ع) به معرض ظهور و بروز رسید. و بعد از آن تدریجاً ما شاهد اقبال به اهل بیت(ع) هستیم. اما این ادبار به قدری زیاد شد که علامه طباطبایی فرمودند که من گشتم و به اندازه انگشتان دو دست روایت فقهی از ابی عبدالله ندیدم. به این معنا که مردم به اندازه مسائل شرعی شان هم در خانه ابی عبدالله نمی رفتند.}

          <sup>*حرکتی ماندگار و جاودان توسط نبی مکرم اسلام صورت گرفت؛ عرب آن زمان از ذلت به قله های عزت مندی و غرور رسید و با رحلت نبی مکرم اسلام تدریجاً مؤلفه های فرهنگ جاهلی به فرهنگ دینی دوباره بر می گشت. قلب معنوی جامعه داشت از تپش می ایستاد. لذا به یک شوک نیاز است تا جامعه به همان مسیر قبلی برگردد.

*حرکت دومی که حرکت خون و شمشیر است توسط وجود نازنین سیدالشهدا صورت گرفت. سیدالشهدا(ع) وارد گودی قتلگاه شد به بدترین وضع ممکن به شهادت رسید برای اینکه  مردم برگردند. در زیارت روز اربعین می فرمایند :« مردم در جهل و ضلالت غرق شدند.» و سیدالشهدا با این حرکتشان مردم را از این جهالت بیرون آوردند.

*پس ما شاهد هستیم که بعد از سیدالشهدا مردم به اهل بیت(ع) اقبال می کنند. یک اقبال اجمالی صورت گرفت و جرقه یک حرکت را امام سجاد(ع) زدند. تأسیس این حرکت از امام باقر(ع) است اما تثبیت و توسعه این انقلاب و جریان و حرکت به واسطه وجود نازنین امام صادق(ع) است. انقلابی که سه امام مؤثر در شکل گیری آن بودند و آن انقلاب، انقلاب فرهنگی است. جرقه این انقلاب را امام سجاد زد با تربیت شاگردان چند ده نفری و تأسیس این انقلاب را با شاگردان چند صدنفری در علوم مختلف امام باقر(ع) زدند و شاگردان چند صد هزار نفری امام صادق(ع) باعث تثبیت و توسعه این انقلاب شد.

*ما برای موفقیت در سبک زندگی دینی به دو مطلب احتیاج داریم.1_ الگوی مناسب.2_قانون مناسب. که شاید اگر قانون مناسب را بر الگوی مناسب مقدم کنیم بهتر باشد. چون ما باید از قانون و الگوی مناسب بهره ببریم. امام باقر(ع) و امام صادق(ع) با بیان قانون به این سبک به شاگردانشان، بسیار مؤثر و تأثیر گذار هستند. ما اگر بخواهیم در این مسیر حرکت کنیم و به حیات طیبه نائل شویم، صرفاً باید از بیانات معصومین بهره بگیریم. و اگر جز بیان معصوم از بیان دیگری در این مسیر بخواهیم استفاده کنیم به آن نتایج مطلوب نمی رسیم.

*اول قرآن، دوم در ذیل قرآن از روایات معصومین و در مرحله سوم سیره عملی معصومین(ع) در سبک زندگی راه گشا است. پرچم دار این کلام در این زمان مقام معظم رهبری می باشند. حضرت آقا در مورد شهادت امام محمد باقر(ع) به سه مطلب اشارت دارند که امام باقر(ع) الگوی کامل، در تلاش و مبارزه کردند در سه محور1_ اشاعه دین.2_ کلمه حق.3_راه انداختن جریان فکری درست. که این مطلب تلاشی بود که امام باقر انجام دادند.

*امام باقر(ع) در آن زمان با پنج خلیفه هم عصر بودند که هر کدام از آنها به نوعی ظلم کردند. فقط یکی از این خلیفه ها که سومین خلیفه هم عصر با امام باقر است که حرکاتی مانند مبارزه با فساد،ظلم، تبعیض را انجام داد. جلوی اشاعه حدیث های ناصحیح و دروغین را گرفت. و فرهنگ نوشتن حدیث صحیح را ترویج داد.

*در زمان امام باقر و امام سجاد این اتفاق افتاد که وقتی می خواستند خطبه بخوانند با لعن به علی بن ابیطالب بوده و ختم این خطبه ها با صب به علی بن ابیطالب بوده است. لذا حضرت کاری را انجام دادند و این حرکت را خلیفه معاصر با حضرت ادامه داد و گفت که به جای این که شما در خطبه ها این چنین بخوانید، یکی از آیات سوره نحل را بخوانید و مانع شد از صب بر علی بن ابیطالب. در زمان امام سجاد با تلاش های فرهنگی امام باقر(ع) بیت المال به مسیر و جایگاه حقیقی خودش البته در مقطعی و زمان کوتاهی برگشت. با تلاش امام محمد باقر(ع) این خلیفه فدک را به بچه های حضرت زهرا برگرداند اگرچه بعداً تغییراتی ایجاد شد.

*وصایای امام محمد باقر در کتاب تحف العقول که خطاب به هشام، جابر آمده است را اگر در راه رسیدن به این مطلوب در سبک زندگی دینی و قرار گرفتن در انقلاب فرهنگی امام باقر بهره ببریم بسیار مجرب و مؤثر است.

حضرت به جابر می فرمایند که تو را به پنج مطلب توصیه می کنم.

1_ اگر به تو ظلم کردند تو حالت کینه به خودت نگیر و در صدد مقابله به مثل بر نیا.

2_ اگر به تو خیانت کردند تو در صدد مقابله به مثل بر نیا.

3_ اگر تو را تکذیب کردند غضب نکن.

4_ اگر تو را مدحت کردند خوشت نیاید و به سرور و شادی نرس.

5_ اکر تو را ذمت کردند جزع نکن و بی قرار نباش.</sup>

      فایل صوتی مراسم

 

 

دریافت

 

مداحی سید مهدی میرداماد

دریافت

* رابطه امام معصوم با پیغمبر خاتم چیست؟ صدوبیست و چهارهزار پیغمبر داریم، امامان از همه آنها غیر از پیغمبر خاتم، برترند، اما رابطۀ شان با حضرت خاتم چیست، با او چه رابطه ای دارند؟ قال الصادق علیه السلام: أدْنَی‌ مَعْرِفَةِ الإمَامِ، پایین ترین حد شناخت امام، پایین ترین حدی که یک نفر می تواند ادعا بکند که من امام را شناختم، نه حد وسط و نه حد بالا، کف اعتقاد، اینست که دوازده امام همتای رسول اکرم هستند، مگر در مقام رسالت، پیغمبر اسلام(ص) شئونی دارند، یکی اش رسالت است، رسالت را بگذار کنار، در تمام شئون امام معصوم با پیامبر(ص) برابر است، رسالت چیست؟ رسالت همان مقامی است که در روز بیست و هفتم رجب سال 570 میلادی در غار حرا با نزول پیدا کرد آیات اولیه از سوره مبارکه علق، شروع شد و طول زمان 23 سال را به خودش اختصاص داد، و در روز 28 صفر سال 11 هجری با رحلت پیغمبر(ص) این نزول تدریجی قرآن تمام شد، دین آورده شد، این می شود رسالت؛ رسالت یعنی صاحب دین بودن، آوردن دین.

* ما پیغمبر(ص) را شارع دین می دانیم، یعنی آورنده دین، و امام را حافظ دین میدانیم، و نه آورنده دین، این در مسئله دین است، اما پیغمبر به استناد قرآن کریم 9 مسئولیت دیگر دارد، تمام آن 9 مسئولیت به دوش أمیرالمؤمنین(ع) تا وجود نازنین حضرت حجت ابن الحسن(عج) است، تمام آن مسئولیت ها، تازه این پایین ترین حد معرفت است. حالا اگر به خدا بخواهی برسی چه باید بکنی؟ وجود نازنین سیدالشهدا(ع)، از مکه خارج شدند، در راه یک نفر از ایشان سوال کرد، قالَ لَهُ رجلٌ، مردی از وجود نازنین حضرت سوال کرد: بأبی أنت و أمی، پدر و مادرم به فدای شما باد، یابن رسول الله، ما معرفة الله؟ ای پسر رسول خدا، معرفةالله چیست؟ این حدیث دقت دارد، سوال کنند می پرسد: معرفت خدا چیست؟ پاسخ دهنده وجود نازنین حضرت سیدالشهداء است، عازم سرزمین کربلاست، در آن مقطع امام این مسئله معرفتی را بیان می کند که: معرفة أهل کل زمان، إمامهم الذی یجب علیهم طاعته، معرفت خدا مساوی است با شناختن هر مردمی در هر دوره ای که هستند امام زمان خودشان را. کدام امام؟ همان امامی که واجب الإطاعة است، به کدام آیه؟ أطیعواالله و أطیعواالرسول، و أولی الأمر منکم، این آیه وجوب اطاعت از امام زمان است، مکرر در ذیل این آیه عرض کردم که متعصب ترین مفسرین أهل سنت، أولی الأمر را فرد معصوم می دانند.

* سیدالشهداء(ع) می فرماید: معرفت خدا یعنی شناخت امام معصوم، من و شما اگر بخواهیم به شناخت خدا برسیم باید امروز امام عصر(عج) را بشناسیم. وجود نازنینشان را بشناسیم. ما چه قدر راجع به ایشان اطلاعات داریم؟ امام عصر (عج) کسی نیست که هر کسی به ساحتش راه پیدا کند؟ بحث تشرفات را بگذارید کنار؛ چقدر امام زمانت را می شناسی؟ که اگر امام عصر(عج) را شناختی می توانی بگویی توحید را شناختم، این یک معنا؛ نه تنها شناختن امام(ع) یعنی شناخت خدا، بلکه خداوند را در مقام توحید قبول داشتن هم یک شرط بیشتر ندارد.

* وجود نازنین حضرت علی بن موسی الرضا(ع) را از مدینه به جبر اوردند به طرف مرو، در نیشابور توقف کردند، اهل حدیث شرفیاب محضرشان شدند، گفتند: یابن رسول الله ممکن است ما دیگر شما را نبینیم، اما دامنت را به سادگی از دست نمی دهیم، برای ما یک یادگاری بگذار، یک چیزی بگو که دنیا و آخرت ما تأمین بشود، امام هر چه می گوید، از آباء و أجدادش می گوید اما اینجا متعمدا حضرت رضا(ع) سلسله سند را نقل می کند، نمی فرماید: أقول، من می گویم، بلکه حضرت می فرماید: سمعتُ أبی موسی بن جعفر یقول، شنیدم پدرم موسی بن جعفر که می گفت: سمعتُ أبی جعفر بن محمد یقول، من از پدرم امام صادق که امام صادق می گفت: سمعتُ أبی محمد بن علی یقول، من از پدرم امام باقر می گفت: سمعتُ أبی علی بن الحسین، یقول، من شنیدم از پدر حضرت علی بن الحسین که می گفت: یقول سمعت أبی حسین بن علی یقول، من از پدرم حسین بن علی شنیدم، که می گفت: سمعتُ أبی علی بن أبی طالب، یقول، من از پدرم علی بن ابی طالب شنیدم، که می گفت: سمعتُ النبی(ص)، یقول، من از پیغمبر شنیدم که فرمود: سمعتُ الله عزّوجلّ، من از خود خدا شنیدم، من پیغمبر از خود خدا شنیدم که: «لا الهَ الا الله حِصنی، فَمَن دَخَلَ حِصنی أمِنَ مِن عَذابی» توحید پناهگاه است، اگر کسی داخل در این پناهگاه شد، ایمن از عذاب من خواهد بود، موحد در آتش جهنم نمی رود، اگر لغزش داشته باشد داخل جهنم نمی ماند، این را امام صادق علیه السلام می فرمایند: که مراد از «ولسوف یعطیک ربک فترضی» چیست؟ که خداوند به پیغمبر فرمود: من در روز قیامت آنقدر به تو می بخشم که تو راضی شوی؛ حضرت صادق علیه السلام فرمودند: که رضایت جد من این است که هیچ موحدی در اتش جهنم خلود پیدا نکند، امام علیه السلام همین حدیث را خواندند و سوار بر مرکب، کجاوه ملوکانه به طرف مرو حرکت کرد اما سرشان برگرداندند به طرف تمام حدیث نگارها، فرمودند: «بشرطها و بشروطها و أنا من شروطها»، توحید پناهگاه است، توحید مُأمّن از عذاب است، اما یک شرط دارد، و أنا من شروطها، ولایت منِ علی بن موسی الرضا شرط مُأمّن بودن توحید است از عذاب الهی. هر کسی هم که بخواهد موحد باشد که این توحید او را از جهنم نجات بدهد راهش علی بن ابی طالب است.

* علی بن موسی الرضا (ع) همین مضمون را به شکل دیگری بیان می کند باز به همین سلسله سند، دو حدیث، در اول فرمود «لااله الا الله حصنی...»، اما در حدیث دوم که هر دو را از علی بن موسی الرضا و هر دو را به سلسله مذهبیه بیان می کنند، «عن الرضا، عن أبیه، عن آبائه، عن علی بن أبیطالب، عن النبی، عن جبرئیل عن میکائیل، عن إسرافیل، عن اللوح و عن القلم،» امام فرمودند: از پدرم، از پدرانم، از  علی بن ابیطالب، از پیغمبر، پیغمبر از جبرئیل، جبرئیل از میکائیل، میکائیل از اسرافیل، اسرافیل از لوح، لوح از قلم، قلم که مرکز اراده حضرت حق است، «قال: یقول الله: ولایة علی بن أبیطالب حصنی، فمن دخل حصنی أمن من عذابی» اگر بخواهی در حصن من داخل شوی باید ولایت علی بن ابیطالب را داشته باشی، و فرزندان معصوم علی را داشته باشی، این معرفت امام است، باید بدانید که جز علی و یازده فرزند معصومش، راه دیگری به سوی خدا وجود ندارد، هر که هر چه گفته است از بیراهه رفته است، بیراهه کسی را به مسیر و به مقصد نمی رساند.

پس از سخنرانی و ذکر مصیبت توسط حجت الاسلام علوی، حاج محمود کریمی به مداحی و مرثیه سرایی در رثای امام باقر علیه السلام پرداختند

در حالی كه زائران خانه خدا در صحرای عرفات حضور دارند و مكه مكرمه خلوت شده است، مطابق سنتی دیرینه پرده خانه خدا نو شد و مسجدالحرام خود را آماده استقبال از زائرانش از عید قربان ساخت.

براساس این گزارش، در مراسم تعویض پرده كعبه شماری از سران كشورهای اسلامی حضور داشتند.

این پرده از جنس حریر طبیعی خالص و به رنگ مشكی، منقش به آیات قرآن‌كریم است كه با خط زیبا، با نخ‌های طلا و نقره بافته‌شده و ده‌ها كیلو طلا و نقره در ساخت این پرده استفاده شده‌است.

ارتفاع این پرده ۱۴متر و نوار دور آن به عرض ۹۵ سانتیمتر است كه از ۱۶ قطعه به شكل مربع تشكیل‌شده‌است.

نوار اطراف این پرده منقش به آیات قرآن‌كریم است كه در فواصل معین عبارات «یا حی و یا قیوم»، «یا رحمن و یا رحیم» و «الحمدالله رب‌العامین» با رنگ طلایی دوخته‌شده‌اند.

پرده خانه خدا از ۵ قطعه تشكیل‌شده‌است كه هر قسمت یك طرف كعبه را می‌پوشاند و قطعه پنجم هم درب كعبه را دربرمی‌گیرد كه هنگام نصب، وزن این پرده به حدود دو تُن می‌رسد.

آیاتی كه بر روی پرده كعبه نقش بسته در ذیل جهت اطلاع خوانندگان آورده می‌شود:

پرده در كعبه / قطعه اول:

قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِی السَّمَاء فَلَنُوَلِّیَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا (بقره: ۱۴۴)

-بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - وَسَارِعُواْ إِلَی مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِینَ (آل عمران: ۱۳۳)

- اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ (نور: ۳۵)

قطعه دوم:
- آیه الكرسی (بقره: ۲۵۵)
- وسط آیه الكرسی بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْیَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاء اللَّهُ آمِنِینَ (فتح: ۲۷)

قطعه سوم:

- مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَی الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا (فتح: ۲۹) كه به صورت دایره ای نوشته شده و در بین آن آیه: قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ (زمر: ۵۳)

قطعه چهارم:

- لااله الا الله الملك الحق المبین محمد رسول الله صادق الوعد الامین

- سوره قریش

- دورتادور سوره حمد و بین آیات آن، ” الله ربّی” و "اللّه حسبی”

ضلع در كعبه /قطعه اول:

- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ- وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّی (بقره: ۱۲۵)
قطعه دوم:

- وَعَهِدْنَا إِلَی إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَن طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاكِفِینَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ (بقره: ۱۲۵)
قطعه سوم:

- وَإِذْ یَرْفَعُ إِبْرَاهِیمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَإِسْمَاعِیلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (بقره: ۱۲۷)

قطعه چهارم:

- رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَكَ وَمِن ذُرِّیَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَیْنَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ (بقره: ۱۲۸)
- سوره توحید
- الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ
- یا حیّ و یا قیّوم
- یا رحمن یا رحیم

ضلع حجر اسماعیل/قطعه اول:

- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِیهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِی الْحَجِّ (بقره: ۱۹۷)

قطعه دوم:
- وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَیْرٍ یَعْلَمْهُ اللّهُ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَی وَاتَّقُونِ یَا أُوْلِی الأَلْبَابِ (بقره: ۱۹۷)

قطعه سوم:
- لَیْسَ عَلَیْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلًا مِّن رَّبِّكُمْ فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُواْ اللّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ (بقره: ۱۹۸)

قطعه چهارم:
- وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَاكُمْ وَإِن كُنتُم مِّن قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّآلِّینَ ثُمَّ أَفِیضُواْ مِنْ حَیْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُواْ اللّهَ (بقره: ۱۹۸ و۱۹۹)
- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - نَبِّئْ عِبَادِی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ (حجر: ۴۹)

- وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ (بقره: ۱۸۶)

ضلع مستجار /قطعه اول:

- وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَكَانَ الْبَیْتِ أَن لَّا تُشْرِكْ بِی شَیْئًا وَطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ (حج: ۲۶)

قطعه دوم:
- وَأَذِّن فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَی كُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ (حج: ۲۷)

قطعه سوم:
- لِیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَیَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَی مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا (حج: ۲۸)

قطعه چهارم:
- وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْیُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْیَطَّوَّفُوا بِالْبَیْتِ الْعَتِیقِ صدق الله العظیم (حج: ۲۸و۲۹)
- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ بِأَنَّ لَهُم مِّنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِیرًا (احزاب: ۴۷) (۲۴۴ سانتیمتر)

- قال الله تعالی و وَمَن یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللّهَ یَجِدِ اللّهَ غَفُورًا رَّحِیمًا (نساء: ۱۱۰)

ضلع بین ركن یمانی و حجرالاسود /قطعه اول:

- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - قُلْ صَدَقَ اللّهُ فَاتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِینَ (آل عمران: ۹۵)

قطعه دوم:
- إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًی لِّلْعَالَمِینَ (آل عمران: ۹۶)

قطعه سوم:
- فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا (آل عمران: ۹۷)

قطعه چهارم:
- وَلِلّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ (آل عمران: ۹۷)

- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ - ذَلِكَ وَمَن یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَی الْقُلُوبِ (حج: ۳۲)

- قال الله تعالی وَإِنِّی لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَی (طه: ۸۲)









منبع:حج

نگاه‌ها به امام نبود، وگرنه وقتی كه سپیده احرام در مسجد «شجره» با نیت «عمره مفرده» بر دوش «زینت دوش نبی(ص)» می‌نشست، یكی باید می‌پرسید: چرا؟ مگر قرار نیست امام ما امسال هم میزبان حج باشد؟

نگاه‌ها به امام نبود، وگرنه هر كس كه خطبه امام حسین(ع) در آن شب به گوشش خورده بود، باید می‌پرسید كه چرا امام بعد از سلام‌وصلوات، بی‌درنگ از مرگ یاد می‌كند: «مرگ همچون گردن‌بند دختران، آویزه گردن فرزندان آدم است. و من، چنان كه یعقوب(ع) مشتاق دیدار یوسف(ع) بود، مشتاق دیدار گذشتگان خویشم.»

نگاه‌ها به امام نبود، وگرنه چرا آن شب كسی از شنیدن روضه‌خوانی حسین(ع) برای خود، جگرش آتش نگرفت: «گویا می‌بینم كه گرگ‌های بیابان، بین «نواویس» و «كربلا» بندبند پیكرم را از هم جدا می‌كنند و شكم‌های گرسنه و كیسه‌های خالی خود را پر می‌سازند ... ما اهل‌بیت به رضای خدا خشنودیم و بر بلای او صبر می‌كنیم.»

نگاه‌ها به امام نبود، وگرنه چرا هیچ‌كس نشنید كه حسین‌(ع) دارد فریاد می‌زند «هركه دارد هوس كرب‌وبلا بسم‌الله»: «هـركس كه آماده جانبازى در راه ماست و شوق دیدار الهى دارد، با ما روانه شود كه من – ان‌شاء‌الله - صبح حركت خواهم كرد.»

و صبح آن شب، روز «ترویه» بود؛ روز هشتم ذی‌الحجه كه حاجیان از مكه روانه «منا» می‌شوند. و «ترویه» یعنی آب برداشتن و ذخیره كردن، كه حاجیان از مكه برای خود آب برمی‌دارند تا در صحرای منا به تشنگی مبتلا نشوند. شاید این حُسن انتخاب حسین(ع) بود كه آغاز سفر كربلا را در این روز قرار داد؛ یعنی آب بردارید كه مقصد كربلاست. یعنی عباسم! خودت را برای سقایی آماده كن.
و روزه ترویه فضیلت بسیار دارد، تا شاید یاد عطش كودكان كربلا، نگاهمان را متوجه امام كند و غسل این روز، غسل شهادت حسین(ع) را در یادمان زنده نگه دارد.

حاجیان را گفت: آنجا كعبه عریان می‌شود

در طواف كعبه آنجا جسمتان جان می‌شود

حج منم، چشمانتان را وا كنید ای حاجیان

كعبه بی‌من از شما مردم گریزان می‌شود

استطاعت هركه دارد می‌شود ملحق به من

هركه نامرد است پشت كعبه پنهان می‌شود

گفت: در ذی‌‌الحجه امسال شوری دیگر است

گفت:‌ در ماه محرّم عید قربان می‌شود

آمد و در كربلا با آشنایان خیمه زد

گفت با یاران كه: فردا ظهر طوفان می‌شود

گفت با یاران كه: فردا خطبه ناخوانده‌ای

گرم از نهج‌البلاغه باز عنوان می‌شود

خطبه خواهد خواند فردا خواهرم بی‌ذوالفقار

گفت: فردا كاخ ظلم از ریشه ویران می‌شود

آمد و افتاد چشم حُر به چشم روشنش

مشكل حر با نگاهی گرم آسان می‌شود

حاجی از كاروان وامانده‌ای گرد حسین

یك شبه می‌گردد و در كعبه مهمان می‌شود

آمد و در كربلا حج را نمایش داد و رفت

آن نمایش همچنان بی‌پرده اكران می‌شود! (مرتضی امیری اسفندقه)


منبع:حج

امام محمد باقر(ع)، به لحاظ ویژگی‌‌های اخلاقی و برتری‌های علمی در زمان خود شهرت فراوانی یافت (1) و قبل از ولادتش مورد عنایت خاص پیامبر و امامان قبل از خود بود.

جابر بن عبدالله انصاری سلام خاص رسول گرامی اسلام را به امام باقر(ع) رساند. (2) ایشان در زهد و علم و عظمت و فضیلت سرآمد بنی هاشم بود و مقام علمی و اخلاقی او مورد تصدیق دوست و دشمن بود.

بسیاری از بزرگان صحابه و تابعین از محضر آن حضرت مستفیض شده و کتب دانشمندان و مورخان اهل سنت نیز پر از سخنان گهربار آن پیشوای بزرگ است. (3)

درباره اخلاق خانوادگی امام محمدباقر(ع) به نکاتی اشاره می‌شود:

مقدمات ازدواج و تولد فرزند

حضرت امام محمد باقر(ع) علاوه بر توجه به ایجاد زمینه‌‌های مناسب قبل از ازدواج و قبل از تولد فرزند به مسائل تربیتی از روزهای آغازین تولد اشاره کرده و نکات مهمی را سفارش کرده‌‌اند. مانند گفتن اذان و اقامه در گوش راست و چپ کودک، عقیقه کردن و انتخاب نام نیکو، تأثیر شیر مادر در تربیت و ... (4)

محبت به کودکان

نیاز کودکان به محبت از ضروری‌‌ترین نیازهای عاطفی است که می‌‌توان با بوسیدن، در آغوش گرفتن، گفتن جملات زیبا و محبت‌‌آمیز، خریدن هدیه و اسباب بازی، همبازی شدن با آنها و... به این نیازها پاسخ گفت.

این مسائل را امام محمد باقر(ع) در مورد فرزندان کوچک خود رعایت می‌کرد.

محمد بن مسلم نقل می‌‌کند که در خدمت امام باقر(ع) بودم. در این هنگام فرزند (خردسالش) جعفر(ع) وارد شد... و در دستش عصایی بود که با آن بازی می‌‌کرد. امام باقر(ع) او را به گرمی در آغوش گرفت و به سینه خود فشرد و خطاب به او فرمود: پدر و مادرم فدایت... در این هنگام جعفر (ع) خندید. (5)

ستایش از فرزند صالح

تشویق و ستایش از کارهای نیک فرزندان موجب احساس موفقیت و باعث ایجاد انگیزه قوی در تکرار آنهاست به ویژه اگر در موقعیت مناسبی صورت گیرد.

طاهر یکی از اصحاب امام باقر(ع) نقل می‌‌کند که در محضر امام نشسته بودم که فرزندش جعفر (ع) وارد شد. امام باقر فرمود: او بهترین مخلوقات خداوند است.(6) حضرت نزد اصحاب خود فرزندش را با جملاتی بسیار نیکو مورد محبت و تشویق قرار داد.

نصیحت محبتانه به فرزند

پدر و مادر باید با هوشیاری کامل ضمن حفظ شخصیت و جایگاه خود در نزدیک شدن به فرزندان و ایجاد رابطه صمیمی با آنها بکوشند و ضمناً فرزندان ضمن رعایت ادب و احترام والدین، با آنها صمیمی باشند.

در روایات هست که امام باقر(ع) فرزندانشان را به صورت فردی یا جمعی خطاب کرده و نصایحی مشفقانه می‌‌فرمودند (7) مثلاً می‌‌فرمود: «فرزندم از کسالت و اندوه بپرهیز که این دو کلید هر شری است...» (8)

سفیان ثوری از امام صادق(ع) خواست تا او را نصیحت فرماید. امام صادق(ع) فرمود: «ای سفیان! پدر مرا به سه چیز سفارش و از سه چیز برحذر می‌‌داشت. از جمله سفارشات این بود که فرزندم هر که با رفیق بد همراه شود سالم نمی‌‌ماند و هر که در محلهای اتهام برود مورد اتهام قرار می‌‌گیرد و هر که بر زبان خود کنترل نداشته باشد پشیمان می‌‌شود». (9)

ایجاد آرامش در خانواده

بی‌تردید روابط خوب والدین با هم و نوع رفتار آنها با فرزندان در ایجاد فضای مناسب و آرام به عنوان زمینه خوشبختی و پیشرفت و رسیدن به آرزوها بسیار مهم است و بر عکس نزاع‌های خانوادگی و اختلاف والدین و نبودن صمیمیت و آرامش علاوه بر ایجاد فضای اضطراب و یأس موجب عدم اعتماد به نفس در فرزندان، دوری از خانواده، افتادن در دامهای اجتماعی و به مخاطره انداختن تربیت فرزندان می‌شود.

پیامدهای مثبت روابط خوب و پیامدهای منفی روابط سرد بر همه اعضاء خانواده تأثیر دارد. امام محمد باقر(ع) سفارش می‌‌کند که در خانواده هم احسان و نیکی و خوشرفتاری لازم است و هم این‌که این خوشرفتاری را به بهترین وجه ممکن ابراز کردن. لذا می‌‌فرمایند: «من حسن برّه باهله زید فی عمره»(10) یعنی هر کس با روشی نیکو و پسندیده به همسر و فرزندان خود نیکی کند عمرش طولانی می‌‌شود.

عمل کردن به گفته‌‌های خود

در خانواده آنچه بیش از گفتار و نصیحت تأثیر دارد عمل است. اساسی‌ترین عامل تربیت در سیره معصومین و مهم‌‌ترین راز موفقیت آنها در خانواده، عمل آنها بود.

آن بزرگواران با پایبندی به گفتار و نصایح خود بهترین الگوی رفتاری برای فرزندان و خانواده و اصحاب خویش بودند. مثلاً اگر پدر خانواده در حضور فرزندان و همسر خود صدقه دهد یا در انجام واجبات دینی کوشا باشد یا نماز اول وقت بجا آورد تأثیر آن و الگو شدن این رفتار سریعتر از آن است که فقط آنها را به این امور سفارش کند.

فرزند بزرگوار امام باقر(ع) نقل می‌‌کند که «روزی بر پدرم وارد شدم و مشاهده کردم که هشت هزار دینار طلا صدقه داده به تهیدستان مدینه ...» (11)

در روایتی دیگر نیز امام صادق(ع) نقل کرده است «من پیوسته رختخواب پدرم را پهن می‌‌کردم و منتظر می‌‌ماندم تا ایشان به رختخواب بروند و بخوابند و سپس بر می‌‌خواستم و به رختخواب خود می‌‌رفتم. شبی آن حضرت تأخیر کرد و من در طلب او به مسجد رفتم در حالی که مردم خواب بودند او را در حال سجده دیدم و غیر او کسی در مسجد نبود. من صدای او را می‌‌شنیدم که (دعا) می‌‌فرمود...». (12) (13)

پی نوشت ها:

1_(پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، مؤسسه امام صادق ـ علیه السّلام ـ ، قم، چاپ 13، ص 306 به نقل از مناقب ابن شهر آشوب.)

2_(مجلسی، بحارالانوار، الطبعة الثانیه، تهران، المکتبة الاسلامیه، ج 46، ص 266، الارشاد، همان، ص 159 ،‌کشف الغمه، همان،‌ص 321.)

3_(سیره پیشوایان، همان، ص 310 و 311.)

4_(مراجعه کنید به احادیث فراوان در جلد 15 وسائل الشیعه و جلد 8 تهذیب الاحکام.)

5_(مجلسی، بحارالانوار، ج 47، ص 15.)

6_( همان.)

7_(بحرانی، سید هاشم، حلیة الابرار، المطبعة‌العلمیه، قم، ج 2، ص 126 و 127.)

8_( کشف الغمه، همان، ص 341.)

9_( شیخ صدوق، ‌الخصال، ص 169)

10_( مراجعه کنید به احادیث حضرت در تحف العقول.)

11_( مجلسی، بحارالانوار، ج 46، ص 290.)

12_( حلیة الابرار، همان، ج 2، ص 330.)

13_( مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم)

منبع:فارس

كثیرالذكر

1- ابن قداح از امام صادق (ع) نقل مى‏ كند كه فرمود: پدرم (امام باقر) كثیرالذكر بود، خدا را بسیار یاد مى‏ كرد، من در خدمت او راه مى‏ رفتم مى ‏دیدم كه خدا را ذكر مى ‏كند. با او به طعام خوردن می ‏نشستم، می ‏دیدم كه زبانش به ذكر خدا گویاست. با مردم سخن می ‏گفت و این كار او را از ذكر خدا مشغول نمی ‏كرد.

من مرتب می دیدم كه زبانش به سقف دهانش چسبیده و می گوید: «لااله ‏الاالله» او در خانه، ما راجمع می ‏كرد و می ‏فرمود تا طلوع خورشید خدا را ذكر كنیم، هر كه قراءت قرآن می ‏توانست امر به قراءت قرآن می ‏كرد و هر كه  نمی ‏توانست امر به ذكر خدا می ‏فرمود.

پی نوشت:

(اصول كافى: ج 2 ص 449 ضمن حدیث)

منبع:جام نیوز

از آن جایی که آگاهی ما به توانایی‌هایمان بسیار کمتر از نیازهاست، لذا نیاز به دعا و خواستن از توانای بی‌منتها امری ضروریست.

اما گاهی دعاهایمان رد می‌شود؛ چرا؟ پاسخ به این سوال را در احادیث معصومین(ع) می‌خوانیم که چه کنیم داعاهایمان رد نشود.

پیامبر خدا(ص) در این باره می‌فرمایند: «دعایی که با «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز گردد رد نمی‏‌شود.»(1)

امام صادق(ع) نیز فرمودند: «هرکه خواهد از خداوند عزوجل حاجتی طلب کند، به صلوات فرستادن بر محمّد و آل او آغاز نماید، سپس حاجتش را بخواهد و در پایان نیز بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستد؛ زیرا خداوند عزوجل کریم‌تر از آن است که آغاز و انجام دعا را بپذیرد و وسط را واگذارد؛ چراکه صلوات بر محمّد و آل محمّد از خداوند پوشیده نمی‏‌ماند.»(2)

آن حضرت همچنین فرمودند: «هرکه درست وضو بگیرد و دو رکعت نماز بگزارد و رکوع و سجود آنها را به طور کامل بجا آورد، سپس سلام گوید و خداوند عزوجل و رسول خدا را مدح کند و آنگاه حاجتش را بخواهد هر آینه بجا خواهش کرده و هرکه بجا طلب خیر و خوبی کند نومید برنگردد.»(3)


پی نوشت ها:
1_( الدعوات : 52 / 131 منتخب میزان الحکمة : 198)
2_(مکارم الأخلاق : 2 / 19 / 2040 منتخب میزان الحکمة : 198)
3_( بحار الأنوار : 93 / 314 / 20 منتخب میزان الحکمة : 198)
منبع: فرهنگ نیوز

از دیدگاه اسلام، انسان دارای دو بعد جسم و روح است. اما اصالت از آنِ روح است و باید تمام برنامه‌ها و تلاشهای انسان در مسیر دستیابی به کمال شایسته روح باشد. با این نگرش، اسلام در هر زمینه ای از زندگی نسبت به روح و سلامت و کمال آن توجه ویژه ای دارد و کسب مال حلال را در ارتقاء روحیه معنوی بسیار مؤثر می خواند. چنانکه سلامت روح در گرو استفاده صحیح و مطلوب از مال حلال است و بی توجهی به این موضوع، عوارض و پیامدهای منفی و مخربی را برای انسان به وجود می آورد. بر اساس جهان بینی اسلامی روزی رسان خداوند متعال است و خود روزی را تقسیم و تقدیر می کند، امّا همه موظفند منبع درآمدی حلال داشته باشند؛ زیرا خداوند به وسیله اسباب روزی می دهد چنانکه پیامبر اکرم(ص) در حجة الوداع نسبت به این مسئله تأکید کرده و فرمود: خداوند متعال روزی ها را در میان مخلوقاتش به صورت حلال تقسیم فرموده است، نه به صورت حرام. پس هرکس با تقوی باشد و صبر کند خداوند روزیش را به او می دهد، ولی هر کس بر اثر کم صبری پرده دری و شتاب کند و از غیر راه حلال روزی را بیابد، از روزیش کم می شود و روز قیامت نیز مورد بازخواست قرار می گیرد.»

طلب روزی حلال در قرآن و روایات

با نگاه به آیات قرآن در می یابیم که قرآن هرگز ما را به چشم پوشی از مواهب الهی دعوت نکرده و فقر را ارزش و نعمت به حساب نیاورده است و امیرالمؤمنین علی(ع) یکی از ویژگی هایی که برای پارسایان بیان می کنند، تلاش برای روزی حلال است. به همین دلیل است که امام صادق(ع) درباره کار و تلاش خویش بر زمین زراعی فرمود:«من در زمین خودم تلاش می کنم و عرق می‌ریزم، در حالی که خدمتکارانم می توانند این کار را بکنند، ولی با این کارم می خواهم خداوند متعال ببیند که من در پی روزی حلال هستم.»

قرآن کریم حتی در سوره جمعه که توصیه آن به شرکت در نماز جمعه و ذکر خداست، می فرماید: هنگامی که نماز پایان یافت، شما آزادید در زمین پراکنده شوید و فضل خدا را بطلبید (به دنبال روزی بروید) و خدا را بسیار یاد کنید، شاید رستگار شوید! از این آیه استفاده می کنیم که حتی روز تعطیل و به جا آوردن اعمال عبادی در روز جمعه، مانعی برای فعالیت های اقتصادی سازنده نیست.

کسب روزی حلال در هر زمان و مکانی مسائل خاص خود را داشته و دارد ولی به نظر می رسد که امروزه به دلیل پیچیدگی های زندگی ماشینی، کسب روزی حلال سخت تر شده است و گویی شرایط امروز مصداق سخنی است که امام صادق(ع) در 1400 سال پیش خطاب به یکی از یارانش به نام «مصادف» فرمود که «یا مُصادِفُ! مجالَدَةُ السیوفِ أهونُ من طَلَبِ الحلالِ؛ شمشیرزدن و جنگیدن آسان تر از به دست آوردن روزی حلال است»

آثار طلب روزی حلال

در آیات و روایات، از طلب روزی حلال به عنوان یکی از اسباب آمرزش گناهان یاد شده است. خدای متعال با اسباب مختلفی گناهان انسان را می بخشد که توبه، شفاعت، عبادات، ولایت اهل بیت(ع) ، خدمت به مردم و... از این اسباب هستند و یکی از این سبب ها طلب حلال است. رسول خدا(ص) فرمود: «کسی که با خستگی به سبب تلاش روزانه برای کسب حلال، شب را به صبح برساند، آمرزیده می شود». در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است:« بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سؤال شد یا رسول الله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جدیت و تلاش در طلب معیشت».

یکی دیگر از برکات طلب روزی حلال، ایجاد رفاه خانواده است که در اسلام نسبت به این مسئله بسیار تأکید شده است به گونه ای که امام صادق(ع) می فرماید:« کسی که از طلب حلال شرم نکند، بارش سبک، سختی هایش آسان و خانواده اش در رفاه قرار می گیرند» و امام سجاد(ع) نیز در این باره می فرماید: «اگر داخل بازار شوم و با من پول باشد و به وسیله آن برای خانواده خود گوشت تهیه کنم که به آن بسیار نیازمندند، در نزد من محبوب تر است از اینکه بنده ای را آزاد نمایم» و رسول خدا(ص) درباره کسانی که با وجود تمکن مالی بر خانواده خویش سختگیری می کنند می فرماید: «کسی که وسعت مالی دارد و دارای تمکّن است؛ ولی بر خانواده خود سخت بگیرد و آنان را از زندگی راحت محروم بدارد، از ما نیست»

پیامبر اکرم(ص) کسب در آمد حلال را برای هر مسلمانی واجب دانسته است و تلاش و کار کردن در این راه را با جهاد برابر شمرده اند. طلب روزی حلال در فرهنگ اسلامی از چنان جایگاهی برخوردار است که پیشوایان معصومین(ع) همواره با گفتارو عمل، پیروان خود را به تلاش برای به دست آوردن آن تشویق کرده و حلال بودن روزی را ویژگی لازم و دائمی درآمدها دانسته اند. همچنین ایشان مسلمانان را از بیکاری، نداشتن مهارت و دانش مفید و نیز کم کاری و تلف کردن وقت برحذر داشته است و کسانی را که با وجود توانای جسمی و روحی سربار دیگران هستند را از رحمت خدا دور خوانده اند. چنانکه پیامبر(ص)فرمود: « کسی که بار زندگی خود را بر دوش دیگران بیفکند (و بخواهد از دسترنج مردم زندگی خود را بگذراند( رانده و مطرود درگاه باری تعالی است و نیز کسی که حقوق خانواده خود را ضایع کند ملعون است».

شرایط کسب حلال

یکی از زمینه های کسب روزی حلال، شناخت دستورالعملهای دین و مسائل خرید و فروش است، همانگونه که امام صادق(ع) در بیان راهکار مناسب برای کسب روزی حلال می فرمایند: کسی که می خواهد تجارت کند، باید شناختی در دینش داشته باشد تا حلال را از حرام باز شناسد و کسی که شناخت دینی ندارد و به احکام تجارت ناآشناست ولی تجارت می کند، خود را در شبهات افکنده است.

ائمه معصوم(ع)، راهکار مناسب برای کسب روزی حلال را ابتدا شناخت دین و مسائل دینی و بعد از آن آشنا شدن با مسائل خرید و فروش بیان می کنند و به صراحت اعلام می دارند که شخصی که به اینها عمل نکند، خود را در شبهات و حرام گرفتار خواهد کرد.

عوامل افزایش روزی حلال

بر طبق آیات و روایات اسلامی عوامل متعددی در وسعت روزی ذکر شده است که پایبندی به آن موجب افزایش روزی و رشد اخلاق و عواطف مردم در خانواده و جامعه می شود که مهمترین آن تقوا و پرهیزگاری است همانگونه که خداوند در قرآن می فرماید: «و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لایحتسب و من یتوکل علی الله فهو حسبه ». یکی دیگر از زمینه های افزایش روزی حلال، استغفار به درگاه الهی است که رسول خدا(ص) در این باره فرمود: فراوان از خدا طلب آمرزش کنید که آن جلب روزی می کند.

یکی از راههای افزایش روزی دعا و نیایش است. دعا و نیایش به درگاه خداوند از جایگاه والایی در فرهنگ اسلامی برخوردار است به گونه ای که ائمه اطهار(ع) از دعا به عنوان سلاح مؤمن و مخ العبادة یاد کرده اند و بسیاری از معارف بلند دینی و عرفانی را از طریق دعا به اصحاب خویش آموختند. از دیگر كلیدهای وسعت رزق حلال ، پنهان كردن فقر است. پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرمایند: كسی كه گرسنه شود یا احتیاجی داشته باشد ولی آن را از مردمان پنهان كند و تنها نزد خداوند بگوید، بر خداوند است كه یك سال روزی حلال روزیش نماید.

در معارف اسلامی بر آثار مادی و معنوی صدقه و انفاق تأکید بسیار شده است که یکی از برکات صدقه، افزایش رزق و روزی است به گونه ای که بر مؤمنین در دادن صدقه در هنگام تنگدستی جهت گشایش روزی توصیه شده است. همچنین، در کنار عوامل گشایش روزی از جمله تمییز کردن ظروف غذا، همسایه خوب بودن، ازدواج، خلال کردن دندانها، مهمان نوازی، انگشتر عقیق، خوش اخلاقی و مهربانی و غیره در روایات اسلامی، نسبت به عوامل فقر و تنگدستی نیز هشدار داده شده است و قطع ارتباط با خویشاوندان نزدیک و سبک شمردن نماز، قسم دروغ خوردن و ... به عنوان عوامل فقر و تنگدستی یاد شده است.

آثار سوء حرام خواری و بی توجهی به کسب حلال

خداوند متعال برای تمام مخلوقات «روزی حلال» مقدّر فرموده است. اگر انسان عجله نکند و قناعت و صبر را پیشه خود سازد، تمام رزق مقدرش به او خواهد رسید. کسانی که از کسب حرام پرهیز نمی کنند، خیال می کنند اگر از مال حرام صرف نظر کنند، کمبودی در معاششان پدید می آید و سخت محتاج و گرفتار می شوند.
 در حالیکه خداوند می فرماید: «هیچ جنبنده ای در زمین نیست، مگر اینکه روزی او برخداست. او قرارگاه و محلّ نقل و انتقالش را می داند. همه اینها در کتاب آشکاری ثبت است».

هر مالی که انسان از راه نامشروع و حرام کسب کند، علاوه بر اینکه معصیت پروردگار را نموده و دارای عقوبت های اخروی است، در دنیا نیز موجب گرفتاری های جبران ناپذیر خواهد شد که بی برکتی اموال، عدم مقبولیت عبادات و... از جمله آنهاست و پیامبر گرامی اسلام(ص) در این باره فرمود: «هر شب در بیت المقدس فرشته ای فریاد می زد: هر کس مال حرامی بخورد، خداوند هیچ عمل واجب یا مستحبی از او را نمی پذیرد» و حتی امام صادق(ع) درباره گذاردن حج با مال حرام هشدار داده و می فرماید: هر گاه کسی مالی از غیر راه حلال به دست آورد و با آن به حج مشرّف شود، چون گوید «لَبَّیْکَ اللّهُمَّ لَبَّیْکَ»، خطاب می رسد: «لا لّبَّیْکَ و لا سَعْدَیُکَ؛ تو نیامدی و رستگار نشدی».

عدم استجابت دعا یکی دیگر از پیامدهای بی توجهی به کسب حلال است به گونه ای که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «کسی که لقمه حرامی بخورد، تا چهل روز نمازش قبول نمی شود و تا چهل روز دعایش مستجاب نمی گردد و هر گوشتی که در بدن او از حرام روییده شود، به آتش جهنّم سزاوارتر است و هر لقمه حرامی، باعث روییدن گوشت در بدن می شود» و نیز فرمود: « کسی که دوست دارد دعایش مستجاب شود، باید از درآمد و خوراک حلال و پاکیزه بهره مند شود و از حرام بپرهیزد».

تأثیر منفی بی توجهی به رزق حلال بر نسل

از جمله تبعات حرام خواری، قساوت قلب است. خوراکی که انسان تناول می کند، اگر پلید و حرام باشد، قلب را تیره می سازد. در این صورت دیگر از او امید خیری نیست و پند و اندرز در او اثر نمی کنند و سخت ترین مناظر رقّت بار او را متأثر نمی کند. چنانکه امام حسین(ع) به لشکریان عمر سعد فرمود: «از اینکه شما نافرمانی ام می کنید، و به سخن من گوش فرا نمی دهید، این است که شکم هایتان از حرام پر شده و بر دل هایتان مهر خورده و دیگر حق را نمی پذیرید.

یکی از مهمترین آثار بی توجهی به رزق حلال، تأثیر منفی بر نطفه و نسل است. در صورت نامشروع بودن «درآمد»، شیطان در به وجود آمدن فرزند مشارکت می کند و گرایش این فرزندان به گناه بیشتر می شود و تربیت آنها سخت تر و تکامل اخلاقی شان با مشکلات زیادتری روبه رو خواهد شد. لقمه حرام، چنان در جان و روان یک طفل اثر می گذارد که نمی تواند به آسانی از افاضات نورانی حق تعالی کسب نور کند و به سعادت راه یابد. خداوند در قرآن در این باره می فرماید: ِاذْهَبْ فَمَن تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَآؤکُمْ جَزَاءً مَوْفُورًا... وَشارِکْهُمْ فِی الأَمْوَالِ وَالأَوْلاد... «(ای شیطان) برو! هر کس از آنان که از تو تبعیّت کند، جهنّم کیفر شماست؛ کیفری فراوان...، و در ثروت و فرزندانشان شرکت جوی...». پیامبر اکرم(ص) درباره عاقبت حرام خواری فرمود: «هر کس در تحصیل مال بی باک باشد (و رعایت حلال و حرام را نکند)، خدا هم باکی ندارد که او را از هر دری وارد جنهم کند».

به هر روی، رزق حلال نیز همچون همه جنبه های دیگر زندگی نیازمند دعا، تضرع و مسألت از درگاه ربوبی است و سبب واقعی، خدای سبحان است. بنابراین تلاوت بعضی از سوره ها و آیات مبارک قرآن، دعاهای وارد شده از معصومین(ع) و نیز ذکرهایی که برای توسعه رزق توصیه شده اند، باید همواره مورد توجه باشند.

 

منبع:مهر