«حجاب» از ارزندهترین نمودهای فرهنگی، اجتماعی در تمدن ایرانی ـ اسلامی میباشد، كه پیشینه آن به قبل از ورود اسلام میرسد، اما در فرهنگ اسلامی به اوج تعالی و منتهای ارزش و اعتبار خود میرسد. حجاب و عفاف پدیده مذهبی ـ ارزشی مهمی در تعالیم اسلامی میباشد و توجه به زمینه های فرهنگی ـ اجتماعی به عنوان بستر آن بسیار شایسته و لازم مینماید و اشاعه و تعمیق آن نیازمند آموزشهای بنیادین و مداوم در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع است. بدیهی است كه در كنار شرایط مساعد اجتماعی برای ارزش تلقی كردن و الگوپذیری این فرهنگ، نیازمند درونی و نهادینه شدن آن در وجود افراد میباشد. بدون شك رسیدن به این هدف نیازمند مشاركت و توجه جدی همه نهادها و دستگاهها به صورت مستمر و هدفمند میباشد. سیاستها و راهكارها 1- در اولویت قرار دادن موضوع حجاب و عفاف در برنامههای دستگاههای اجرایی كشور برای مقابله با روند فزاینده بدحجابی. 2- ابلاغ روشهای اجرایی و تعیین ضوابط و هنجارهای روشن در مورد نوع لباس و پوشش افراد در بخشهای رسمی و اداری كشور. 3- نظارت بر رعایت حریم حجاب و عفاف در سازمانهای دولتی و عمومی و نظارت و تأكید بر ضرورت رعایت سادگی و پوشش و فرمهای اسلامی و حضور ساده و بیآرایش در محیط كار به دلیل تأثیر منفی بر مراجعین. 4- تعریف استانداردهای فرهنگی مناسب جهت ترویج فرهنگ عفاف منطبق با فرهنگ دینی و ملی و فراهم كردن زمینههای لازم برای ترویج الگوهای مناسب پوشش اسلامی توسط نهادهای الگوده. 5- ایجاد مراكز و مؤسسات متعدد با هدف الگوسازی، ارائه مدلهای مناسب و متنوع و ایجاد رقابت سالم در این زمینه بین افراد. 6- وضع قوانین و مقررات لازم برای اصلاح وضعیت پوشش در جامعه. 7- گسترش و تقویت مراجع قانونی برای ترویج پوشش اسلامی در جامعه. 8- اصالت بخشی به فرهنگ عفاف از طریق محصولات متنوع فرهنگی، هنری متناسب. 9- رعایت حجاب و حفظ شئونات اسلامی از سوی مدیران، مسؤولین حكومتی و خانوادههای آنان و تدوین شاخصهایی در این زمینه برای گزینش مدیران. 10- رفع اشكالات قانونی در نحوه تولید، توزیع و عرضه پوشاك داخلی و خارجی. 11- پیگیری نحوه اجرای طرح گسترش فرهنگ عفاف به صورت مستمر در جلسات شورای فرهنگ عمومی استانها و ارائه گزارشهای منظم به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (رئیس كمیته). 12- ارزیابی دقیق از اجرای طرحها توسط دستگاههای فرهنگی، انتظامی و قضایی برای مقابله با مظاهر بدحجابی و یافتن راهكارهای مناسب توسط كمیته توسعه و ترویج فرهنگ عفاف. 13- نظارت و ارزیابی عملكرد رسانهها ـ خصوصا صدا و سیما ـ در ارتباط با الگوهای تبلیغی آنها و تأثیر آن در جامعه. 14- احیا سنت حسنه «امر به معروف و نهی از منكر» در مورد حجاب و عفاف. 15- فراهم كردن زمینههای لازم جهت تهیه كتب، نشریات و تولیدات علمی ـ فرهنگی به منظور ترویج فرهنگ عفاف و پاسخگویی به شبهات موجود در مورد آن. 16- انجام سیاستهای تشویقی درباره مدیران و كارگزارانی كه در محیط كار خود اصول عفاف و پوشش اسلامی را رعایت میكنند. وظایف تخصصی دستگاههای قانونگذار و اجرایی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 1- هماهنگی و نظارت بر رسانههای ارتباط جمعی همانند: روزنامهها، مجلات، محصولات سمعی و بصری، نمایشها و . . . برای توجه به فرهنگ حجاب و عفاف و رعایت آن. 2- حمایت مادی و معنوی از آثار فرهنگی ـ هنری همانند تسریع در صدور مجوز، ارایه یارانه و تشویق تولیدكنندگان آثار فرهنگی و هنرمندانی كه راهكارهای تازه و جذاب در راستای توسعه فرهنگ عفاف ارایه مینمایند. 3- جلوگیری از انتشار و تبلیغ كالاهای فرهنگی كه با فرهنگ عفاف و حجاب مغایرت داشته باشد مانند (كتاب، فیلم، نشریات، تأتر و . . .) 4- ترویج الگوهای مناسب برای عفاف و حجاب و ممانعت از ترویج فرهنگ مدگرایی منفی در محصولات و كالاهای فرهنگی. 5- هماهنگی و همكاری با رسانههای جمعی جهت ایجاد حساسیت لازم در خانوادهها نسبت به اهمیت فرهنگ حجاب و عفاف. 6- تولید سمفونی و آثار موسیقیایی متناسب با موضوع عفاف و حجاب. 7- برگزاری جشنوارههای فرهنگی ـ هنری، منطقهای، ملی و بینالمللی برای رواج فرهنگ عفاف و حجاب. 8- استفاده از ظرفیت سازمانهای فرهنگی غیردولتی و خصوصی جهت ترویج فرهنگ عفاف و حجاب. 9- نظارت فرهنگی بر اینترنت و ایجاد سیاستهای حمایتی و هدایتی به منظور تعمیق فرهنگ عفاف و حجاب و جلوگیری از ورود و گسترش مظاهر تهاجم فرهنگی. 10- تبیین و تحلیل ریشههای دینی و اعتقادی فرهنگ عفاف و حجاب ـ بهویژه برای نسل جوان ـ از طریق تولیدات ملی، نشستهای فكری ـ فرهنگی، ایجاد باشگاه اندیشه و مانند آن. 11- نظارت بر تشكلهای هنری ـ مردمی، نمایشگاههای هنری و محافل هنری عمومی مانند: كنسرتها و نمایشگاهها در جهت رعایت فرهنگ عفاف و حجاب. 12- اهتمام لازم برای اجرای قانون «منع استفاده ابزاری از تصاویر زنان در مطبوعات». 13- به عضویت پذیرفتن خانمهای متعهد و مطلع از مسائل عفاف و حجاب در هیأتهای نظارت بر بازبینی فیلم، كتاب و . . . 14- تهیه فیلمهای سینمایی در مورد تاریخچهی كشف حجاب در ایران و بررسی علل و عوامل آن. 15- استفاده مناسب از لباسهای اسلامی ـ ملی (حجاب و حجاب برتر) در فیلمهای سینمایی و استفاده نكردن از این پوشش توسط شخصیتهای منفی و منفور در فیلمها. 16- ارزیابی مستمر وضعیت حضور زنان در فیلمهای سینمایی و مطبوعات. 17- نظارت دقیق و اصولی بر وضعیت فرهنگی ـ اخلاقی سالنهای سینما و مراكز مربوط به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 18- حمایت از انتشار نشریات تخصصی و پوشاك اسلامی و سعی در جهانی نمودن این نشریات از طریق اینترنت. 19- ارتباط مستمر و تبلیغ در جهت گسترش فرهنگ و سنن ایرانی ـ اسلامی در بین ایرانیان مقیم خارج از كشور بهوسیله رایزنیهای فرهنگی در سفارتخانههای ج.ا.ا در سراسر دنیا (با همكاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی). 20- همكاری و هماهنگی در جهت اعزام گروههای فرهنگی جهت ترویج و تبلیغ فرهنگ و آداب اسلامی ـ ملی برای سایر ملل ـ خصوصا ایرانیان مقیم خارج از كشور ـ (با همكاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی). 21- توسعه و گسترش ارتباط فرهنگی ـ اسلامی و ملی بین سفارتخانههای كشورهای اسلامی در ایران (با همكاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی). وزارت بازرگانی 1- حمایت عملی از طراحان و تولیدكنندگان پوشاكهای ساده و اسلامی در جهت ایجاد تنوع در الگوهای پوشش اسلامی. 2- نظارت مستمر و مؤثر بر عملكرد واحدهای تولیدی پوشاك از طریق سازمانهای مربوطه. 3- حمایت كامل ـحتی یارانهای ـ از واحدهای تولیدی پارچههای چادری. 4- كنترل اماكن تجاری عمومی (شامل فروشگاهها، مجتمعهای تجاری، نمایشگاهها و . . .) از نظر پوشش و بدحجابی. 5- تدوین قوانینی برای ممنوعیت عرضه لباسهای دست دوم خارجی در كشور. 6- اجرای شیوهنامه و ملزم ساختن واحدهای تولیدی جهت نصب نام تجاری (Brand) بر روی پوشاك تولید شده در داخل. 7- اطلاعرسانی و ارتقاء سطح دانش و بینش واحدهای تولیدی، توزیعی، آرایشگاهها، دستگاههای عرضه لوازم بانوان در مورد حجاب و عفاف. 8- حمایت همهجانبه از برگزاری جشنوارههای ادواری و نمایشگاههای عرضه البسه و لوازم زنان منطبق با الگوهای ارزشی اسلامی و معرفی واحدهای نمونه در سطح كشور و خارج از كشور. 9- پیشنهاد قوانین مشخص در مدت 3 ماه برای نظارت بهتر بر تولید و توزیع پوشاك و نحوه برخورد با متخلفین واحدهای تولیدی و استانداردسازی آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی. 10- اهتمام برای اجرای مناسبتر مقررات در چیدمان آرایش / تزیین ویترینها و استفاده از مانكنها جهت حفظ حریم عفت عمومی. 11- نظارت بر رعایت اصل عفاف در نوع بستهبندی و عدم استفاده از تصویرهای نامناسب در تبلیغات تجاری كالا. 12- تهیه احكام شرعی مرتبط با اسناد و آموزش آن به اصناف توسط وزارت بازرگانی قبل از اخذ مجوز فعالیت. 13- برگزاری نمایشگاههای لباس ـ ملی و مذهبی ـ جهت ارائه الگوهای اسلامی و سالم به تولیدكنندگان و مصرفكنندگان. سازمان صدا و سیما 1- اهتمام ویژه در خصوص معرفی و ترویج فرهنگ عفاف به منظور نهادینهسازی و جذاب نمودن آن. 2- تبیین نقش حجاب و عفاف در افزایش سلامت جامعه و بهرهوری آن از طریق تولید برنامههای مختلف. 3- فرهنگسازی در زمینه اصلاح پوشش نامناسب و ارائه راهحلهای مؤثر و فوری از طریق تولید برنامههای كارشناسی، گفتمان، تولید فیلم، تیزرهای تلویزیونی و . . . . 4- تبیین و آموزش احكام شرعی حجاب و عفاف و رعایت حریم عفاف در خانه و اجتماع و آموزش معیارهای رفتار صحیح زن و مرد جهت برقراری روابط متعادل اجتماعی. 5- به تصویر كشیدن ابعاد شخصیتهای الهی اسلام چون حضرت زهرا (س)، حضرت زینب (س) و زنان نمونه از صدر اسلام تا دوران معاصر در مناسبتهای مذهبی و ملی و تأثیر آن در فرهنگسازی و گسترش ارزشهای اسلامی به صورت جذاب. 6- ترویج الگوهای مناسب حجاب از طریق تولید فیلم و سریال و سایر برنامههای تلویزیونی و انجام مناظره علمی، فرهنگی و هنری در خصوص فلسفه حجاب و عفاف به منظور استحكام بنیه اعتقادی و فرهنگی جوانان. 7- به تصویر كشیدن چهره بانوان محجبه كشورهای خارجی در زمینههای مختلف فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی از طریق برنامههای تلویزیون و تهیه فیلم از زندگی آنان. 8- تهیه فیلم و ارایه تصویر روشن از تاریخچه و خاستگاه كشف حجاب در ایران به عنوان یك حركت سیاسی با هدف تخریب بنیانهای فكری و عقیدتی و رفتاری زنان در جامعه. 9- آموزش و ترویج احكام شرعی حجاب و پوشش بومی (منطقهای) در جغرافیای جمهوری اسلامی ایران. 10- به تصویر كشیدن زنان تحصیل كرده، ممتاز، متعهد و با حجاب در فیلمها و مجموعههای هنری و پرهیز از نشان دادن آنان در نقشها و شخصیتهای عامه و كمسواد. 11- نشان دادن وضعیت حقوقی، فرهنگی و اجتماعی زنان در غرب و مقایسه آن با وضعیت زنان در ایران به منظور ایجاد احساس رضایت خاطر زنان ایرانی از فرهنگ دینی و پایبندی آگاهانهتر آنان به عفاف و حجاب. 12- نشان دادن اثرات منفی فرهنگ مبتذل و غیراخلاقی غرب در زندگی اجتماعی و خانوادگی. 13- انجام تمهیدات لازم برای كاهش تأثیرات منفی سریالها و فیلمهای خارجی متضاد با فرهنگ اسلامی از طریق نقد و بررسی فیلمها و سریالها. 14- معرفی نمونههای عینی از اساتید، مربیان، نفرات اول كنكور، المپیادیها و خانوادههای ایثارگران و . . . از نظر مظاهر عفاف و حجاب و سادهزیستی. 15- انعكاس موفقیتهای جوانان ـ خصوصا دختران ـ در ابعاد مختلف با هدف احیا و تقویت شخصیت و منزلت اجتماعی آنها. 16- تهیه فیلم و گزارش از زندگی زنان فعال در عرصههای خانوادگی، مدیریتی، علمی، فرهنگی و هنری با محوریت موضوع «عفاف و پوشش». 17- آشنا نمودن خانوادهها و جوانان نسبت به برگزاری ازدواج كم هزینه و ساده با توجه به شرایط اقتصادی جامعه. 18- بازنگری در شرایط انتخاب فیلمها و سریالهای خارجی براساس ملاكهای حجاب و عفاف. 19- تهیه برنامههای متناسب با فرهنگ حجاب و عفاف برای كودكان و استفاده از قهرمانهای عروسكی مطرح در كارتونها و برنامههای كودك نظیر (علی كوچولو، كلاه قرمزی و . . . در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب با همكاری كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان). 20- تهیه برنامههای مختلف در خصوص تاریخچه و جایگاه پوشش و حجاب در غرب، تبیین علل و عوامل آن و چگونگی رواج فرهنگ برهنگی در سدههای اخیر در آن جوامع. 21- نظارت مستمر به عنوان عوامل ترویج بیمبالاتی اخلاقی و سوق آن به سوی تبلیغات و آگهیهای فرهنگی و اخلاقی. 22- تدوین سیاستهای روشن و مشخص در مورد سبك لباس و آرایش هنرمندان، مجریان زن و مرد و . . . در برنامهها، فیلمهای سینمایی، تأتر و . . . با محوریت عفاف و حجاب. 23- اطلاعرسانی مناسب و دقیق به خانوادهها در مورد علل آسیبهای اجتماعی و انحرافات در خصوص زنان بیسرپرست، كودكان خیابانی، طلاق، اعتیاد، فرار دختران و نشان دادن عدم رعایت عفاف و حجاب در بروز این آسیبها. 24- انعكاس عواقب منفی استفاده از فیلمها، نوارهای مبتذل و حضور در گروههای منحرف بر زندگی فردی ـ اجتماعی از طریق برنامههای مناسب به صورت طبیعی و غیرعمدی. 25- نشان دادن اثرات منفی تأثیر فرهنگ مبتذل و غیراخلاقی غرب در زندگی اجتماعی نوجوانان به صورت طبیعی. 26- بیان آیات و روایات و توصیههای دینی در مورد مسؤولیت مشترك زن و مرد در رعایت نگاه، رفتار و گفتار. 27- اتخاذ سیاستهای انضباطی در خصوص بازیگران زن صدا و سیما و جلوگیری از تجلیل و تبلیغ چهرههایی كه در مناظر اجتماعی و عمومی با ظاهر و پوشش بد حضور پیدا میكنند. 28- ترغیب و تشویق تولیدكنندگان آثار فرهنگی كه راهكارهای بدیع و جذاب در راستای تعمیق و توسعه فرهنگ عفاف ارائه نمایند. 29- تجلیل از هنرمندان و فرهنگسازان متعهد كه در اشاعه فرهنگ عفاف و حجاب صاحب اثر و نظر میباشند. 30- افزایش سطح آگاهی خانوادهها از طریق رسانه ملی در مورد اهمیت فرهنگی عفاف و حجاب. 31- سفارش ساخت و تولید آثار برجسته و تأثیرگذار در موضوع حجاب. نیروی انتظامی 1- اعلام حدود و ضوابط قانونی عفاف و ملاكهای بدحجابی در جامعه به منظور تشخیص مصادیق آن. 2- اهتمام بیشتر به برخورد قانونی و محترمانه. 3- همكاری با سازمانهای ذیربط در فضاسازی تبلیغی و فرهنگی در كلیه مسیرهای منتهی به كوهستانها و تفرجگاههای كوهستانی و سایر اماكن عمومی و تفریحی. 4- الزام اتحادیهها، سندیكاها و صنوف در مقابله با بدحجابی. 5- تذكر به افراد بدحجاب و برخورد با آنها طبق قانونی در اماكن عمومی شهر. 6- پیشنهاد لایحه قانونی به مراجع قانونگذار درخصصو رعایت پوشش مناسب در هنگام رانندگی. 7- برخورد قانونی با افراد خیابانی، افراد بدحجاب و باندهای اصلی فساد، فحشا و . . . 8- نظارت و كنترل قانونی و اصولی بر وضعیت اماكن تفریحی و عمومی نظیر پاركها، سالنهای سینما سالنها و اماكن ورزشی، كوهستانها، سواحل دریایی، جزایر، مناطق آزاد تجاری، فرودگاهها، پایانهها و . . . (با مشاركت نهادها و دستگاههای ذیربط). 9- اهتمام بیشتر به آگاهسازی جامعه از آثار مثبت اجتماعی و اخلاقی حجاب و عفاف و نتایج منفی عدم رعایت آن از طریق خلق آثار فرهنگی، هنری و تبلیغی (با مشاركت دستگاههای ذیربط). 10- ممانعت از تولید، توزیع و نمایش محصولات سمعی و بصری غیرمجاز و نمایش لباسهایی كه موجب بیعفتی و بدحجابی میشوند. 11- كنترل و نظارت جدی بر رعایت حدود و ضوابط قانونی عفاف در مجتمعهای مسكونی، برجها و شهركها از طریق مدیریت بر این گونه اماكن. 12- توجه و نظارت بر مراكز خطرناك، ویژه و آلوده و اولویت دادن به این برنامهها و مراكز حساس و سلب ابتكار عمل از آنان در نفی امنیت اجتماعی زنان. 13- اولویت در بهكارگیری زنان مجرب در دستگیری زنان متخلف و تحویل دادن آنان به مراكز امنیتی و جلوگیری از بازتاب منفی آن در بین مردم. 14- الزام برگزاركنندگان جشنها و مراسم عروسی به رعایت شئونات اسلامی و كنترل افراد شركتكننده در آن و برخورد جدی با مراكز غیرقانونی و فاقد مجوز. 15- الزام آرایشگاهها به رعایت ضوابط ضرعی و قانونی عفاف و كنترل نحوه ورود و خروج عروس و همراهان وی. 16- نظارت مستمر بر اماكن عمومی شامل: فرودگاهها و مجتمعهای مسكونی، نمایشگاهها و . . . بر نحوه پوشش و بازرسی از این اماكن در رفع بدحجابی (با همكاری دستگاههای ذیربط). 17- آموزش، ساماندهی و بكارگیری نیروهای آگاه زنان جهت نظارت بر رعایت حجاب و پوشش در اجتماع، با رعایت حریم و حرمت شخصی افراد. 18- كسب اعلام نظر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیروی انتظامی در خصوص برگزاری هرگونه كنسرت و یا جنگ شادی قبل از صدور مجوز. 19- توقیف خودروهای دولتیای كه سرنشینان آن شئونات اسلامی را رعایت نمیكنند. 20- اعلام نظر درخصوص فعالیت یا عدم فعالیت بخشهایی كه میتوانند موجب ترویج فساد شوند. 21- جلوگیری از فعالیت واحدهای صنفی متخلف كه باعث مخدوش كردن عفت عمومی میشوند. سازمان ملی جوانان 1- طراحی شیوههای كارآمد جهت گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در حوزههای مرتبط با جوانان. 2- ایجاد ضوابط مشخص به منظور رعایت عفاف توسط تشكلهای غیردولتی جوانان و نظارت بر آنان در این زمینه. 3- حمایت از سازمانها و انجمنهای غیردولتی كه در گسترش فرهنگ عفاف و حجاب فعالیت میكنند. 4- تبیین و معرفی شیوهها و راهكارهای مناسب برای ارتباط سالم و پاك جوانان و اهمیتزدایی از نماد لباس و آرایش مبتذل به عنوان شیوهای برای ارتباط. 5- تحقیق و مطالعه پیرامون اثرات منفی تأثیر فرهنگ فاسد و غیراخلاقی غرب در زندگی اجتماعی و فردی جوانان (با همكاری دستگاههای ذیربط). 6- مطالعه جهت تعیین هنجارهای روشن در زمینه توسعه فرهنگ عفاف متناسب با علایق جوانان و ارزشهای جامعه. 7- برنامهریزی در مورد بهینهسازی فرهنگ عفاف در اوقات فراغت با اولویت اجرای برنامهها به تفكیك دختران و پسران. 8- در نظر گرفتن معیار عفاف در انجام پیمایشهای ملی جوانان و ارائه گزارشهای آن به دستگاههای مرتبط. 9- انجام پژوهشهای كاربردی درخصوص توسعه فرهنگ عفاف و تعیین سهم و نقش هر دستگاه براساس پژوهشهای انجام شده. 10- انجام تحقیقات كاربردی درخصوص علل اجتماعی بالا رفتن سن ازدواج و ارائه پیشنهادات مناسب به دستگاههای ذیربط براساس وظایف هر دستگاه. 11- آسیبشناسی وضعیت ازدواج جوانان در برنامههای مصوب مربوط و ارائه راهكارهای مناسب جهت دستیابی به اهداف مشخص 12- ایجاد مراكز مشاورهی محلی ـ با كارد مجرب ـ جهت اطلاعرسانی به خانوادهها و جوانان به صورت حضوری، تلفنی و مكاتبهای. 13- برگزاری میزگرد و انجام مناظره درخصوص فلسفه عفاف و حجاب. 14- تشویق و تجلیل از دختران و پسبران نخبه و ممتاز و معرفی افراد نمونه با توجه به الگوبودن آنها در زمینه پوشش. سازمان تبلیغات اسلامی 1- تقویت نظام تبلیغ دینی در دو عرصه سنتی و مدرن در تعمیق فرهنگ عفاف و حجاب. 2- آسیبشناسی و مطالعه توسعه فرهنگ عفاف و حجاب در نظام تبلیغی دینی و ایجاد نوآوری در این زمینه. 3- تبیین و تبلیغ جاذبهها و دافعههای برخی مسائل در مورد نحوه پوشش و حجاب و گسترش حیا و عفت در خانوادهها. 4- تأكید بر اقدامات فرهنگی ـ تبلیغی ـ بهویژه با بهرهگیری از توانمندیهای رسانهای و نیروی انسانی مبلغ ـ با هدف فرهنگسازی مثبت در زمینه توسعه فرهنگ عفاف و حجاب. 5- تولید محصولات فرهنگی، هنری ـ سینمایی، نمایش، تجسمی، كتاب، رمان و . . . ـ برای كودكان و بزرگسالان در زمینه بسط فرهنگ عفاف و حجاب (توسط حوزه هنری). 6- توسعه فضای پرسش و پاسخ مانند برگزاری میزگرد و انجام مناظره در زمینه فرهنگ عفاف و ضوابط شرعی حجاب با بكارگیری ابزارهای مختلف تبلیغی. 7- برگزاری مسابقات فرهنگی ـ هنری و علمی با هدف جهتدهی به افكار نسل جوان با موضوع حجاب و عفاف و نظرسنجی از شركتكنندگان در تهیه طرحها و برنامههای مناسب در این زمینه. 8- تأسیس پژوهشكده توسعه فرهنگ عفاف و حجاب (با همكاری وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری). 9- توزیع كتب تألیف شده در زمینه بسط فرهنگ عفاف در فروشگاههای كتاب شهر سازمان تبلیغات اسلامی. 10- نشان دادن اثرات منفی فرهنگ مبتذل و غیراخلاقی غرب در زندگی اجتماعی و فردی نوجوانان. 11- بیان مناسب آیات و روایات دینی در مورد رعایت نگاه، رفتار و گفتار با در نظر گرفتن مختصات جنسی زن و مرد. 12- ارائه مطالب ارزشی، فرهنگی و جذاب در سالنهای انتظار فرودگاهها، راهآهن، پایانههای زمینی، تابلوهای الكترونیكی، میادین و چهارراهها. وزارت آموزش و پرورش 1- آموزش، ساماندهی، توجیه و بكارگیری مدیران، معلمان و كلیه پرسنل مدارس جهت ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در بین دانشآموزان و سازمانهای مربوط نظیر بسیج، انجمنهای اسلامی و . . . 2- انجام تحقیقات لازم در مورد بسط حیا و عفاف در مدارس به منظور اجرای برنامههای فرهنگی، تربیتی و پرورشی در آن. 3- گنجانیدن موضوع عفاف و حجاب از دیدگاه آیات و روایات همراه با تبیین ضرورت و فلسفهی آن برای دانشآموزان در كتب درسی كلیه مقاطع تحصیلی. 4- اهتمام به مثبتنگری و زیبااندیشی در مورد فرهنگ عفاف و حجاب در تألیف كتب درسی. 5- اجرای مسابقات فرهنگی ـ هنری و علمی با هدف جهتدهی به افكار نسل جوان با موضوع حجاب و عفاف و نظرسنجی از جوانان در تهیه طرحها و برنامههای مناسب در زمینهی حجاب. 6- تجلیل از دختران و پسران نخبه و ممتاز (با توجه به ملاكهای حجاب و عفاف و علم) و برگزاری مسابقات و معرفی افراد نمونه با توجه به ویژگیهای الگویی آنها در زمینه پوشش. 7- آموزش احكام شرعی عفاف و حجاب و برگزاری كلاسهای دانشآفزایی برای والدین (خصوصا مادران) و توجیه آنها نسبت به رعایت حریم عفاف در خانه و محیطهای اجتماعی از طریق انجمن اولیاء و مربیان. 8- تأكید بر ضرورت رعایت پوشش و الگوها، مدهای اسلامی و ترویج الگوهای بایسته در پوشش دانشآموزان و كلیه كادر مدرسه و آرایش نكردن در مدارس. 9- تعیین رنگها و مدلهای متنوع در پوشش دانشآموزان با رعایت موازین و ضوابط شرعی جهت تأمین سلایق مختلف. 10- محرمسازی محیطهای آموزشی و پرورشی و اداری به منظور ایجاد زمینه بروز نیازهای دختران با حفظ سادگی و موازین و ضوابط شرعی برای جلوگیری از خودنمایی آنها در مجامع عمومی. 11- آشنا نمودن جوانان ـ خصوصا دختران ـ برای شناخت توطئهها، زمینهها، روشها و مجاری نفوذ فرهنگ غربی از طریق مدارس. 12- آشنا نمودن خانوادهها و جوانان با اصول ازدواج آسان و تشكیل خانواده در سنین پایینتر با توجه به شرایط اقتصادی جامعه از طریق كتب درسی. 13- استفاده از شعرخوانی، قصهگویی و نقاشی در مقاطع پیشدبستانی و مهدكودك جهت آشنا كردن كودكان با فرهنگ عفاف و حجاب. 14- معرفی و تشویق نمونههای عینی از اساتید، مربیان، نفرات اول كنكور، المپیادیها و خانوادههای ایثارگران و . . . از نظر رعایت مظاهر عفاف و حجاب در مدارس. 15- انعكاس موفقیتهای دانشآموزان ـ خصوصا دختران ـ در ابعاد مختلف با هدف ارتقاء شخصیت و منزلت اجتماعی آنها. 16- آموزش معیارهای رفتار صحیح زن و مرد جهت برقراری روابط انسانی و اجتماعی متعادل در خانواده و جامعه از طریق كتب درسی. 17- تهیه و تدوین و نشر كتب، مقالات و جزوات تخصصی در راستای تقویت بنیه اعتقادی و دینی در جهت توسعه فرهنگ عفاف در بین والدین دانشآموزان توسط انجمن اولیا و مربیان. 18- غنیسازی اوقات فراغت دانشآموزان ـ با تأكید بر فرهنگ عفاف و حجاب ـ از طری استفاده از توانمندیهای تشكلهای دانشآموزی. 19- در نظر گرفتن امتیازاتی از نظر انضباطی برای دانشآموزانی كه پوشش اسلامی را رعایت میكنند. 20- در نظر گرفتن امتیازاتی برای مدیران مدارسی كه رعایت حجاب كاركنان و دانشآموزان آن اسلامی و مناسب میباشد. 21- پاسخگو بودن مدیر مدرسه در صورت عدم رعایت عفاف و حجاب از طرف دانشآموزان. وزارت امور اقتصادی و دارایی 1- اهتمام بیشتر در ممانعت از ورود غیرقانونی پوشاك و محصولات فرهنگی مغایر با عفت عمومی و شئونات اسلامی با توجه به قوانین مربوطه. 2- ممنوعیت ورود، تولید و عرضه مجسمهها، عروسكها، مانكنها و تابلوهای مروج ضدعفاف نظیر نقاشی، فرش، روزنامه و . . . 3- تدوین قوانینی برای ممنوعیت عرضه لباسهای دست دوم خارجی. 4- وضع تعرفه گمركی ویژه بر پوشاك و محصولات فرهنگی و كالاهای مغایر با عفت عمومی و شئونات اسلامی. 5- نظارت دقیق بر واردات و صادرات و ترانزیت (عبور) تمامی كالاها (از جمله كالاهای فرهنگی، مواد غذایی، دارویی، آرایشی، پوشاك و . . .) با همكاری دستگاههای ذیربط. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ دانشگاهها و مراكز آموزش عالی 1- تدوین برنامه جامع فرهنگ عفاف و حجاب با توجه به ضرورت الگوسازی، بهینهسازی و به روز كردن الگوها، با در نظر گرفتن تنوع فرهنگی موجود در كشور در محیطهای دانشگاهی توسط پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. 2- آشنا ساختن دانشجویان ـخصوصا دختران ـ با توطئهها، زمینهها، روشهای نفوذ فرهنگ غرب و تأثیر منفی آن در عفاف و حجاب. 3- انتشار فصلنامه علمی ـپژوهشی در مورد توسعه فرهنگ عفاف و انجام تحقیقات جامع در این زمینه. 4- نظارت جدی بر اجرای آییننامه انضباطی دانشجویی در محیطهای دانشگاهی، دانشكدهها، خوابگاهها، اردوها و همایشهای دانشجویی در زمینه توسعه فرهنگ عفاف. 5- تقدم رعایتكنندگان حجاب و عفاف، در جامعه و حمایت از نخبگان با حجاب و معرفی افراد نمونه محجبه. 6- حمایت از پایاننامههای دانشجویی مرتبط با گسترش فرهنگ عفاف و حجاب. 7- رعایت آمایش سرزمینی در جذب دانشجویان بومی. 8- برگزاری میزگرد و انجام مناظره در خصوص فسلفه عفاف و حجاب. 9- آموزش، ساماندهی و بكارگیری نیروهای آگاه زن به منظور نظارت بر رعایت حجاب و پوشش در اجتماع، همراه با روشهای پسندیده و احترام به حریم افراد. 10- تهیه و نشر كتب، مقالات و جزوات تخصصی در زمینه تقویت بنیه اعتقادی و دینی و توسعه فرهنگ عفاف برای والدین و دانشجویان توسط دفتر نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها. 11- آموزش و بكارگیری جوانان آشنا به معارف اسلامی، روانشناسی و جامعهشناسی زن و مرد جهت ارایه مشاوره، ترویج معروفهای اخلاقی و اجرای مناسبتر اصول حجاب. 12- برخورد غیرمستقیم با عوامل فساد و پوشش نامناسب از طریق تشكلهای دانشجویی. 13- عدم بهكارگیری كاركنان بیتفاوت به ارزشها و فاقد صلاحیت در دانشگاهها. 14- تهیه گزارش سالانه از وضعیت عفاف و حجاب در دانشگاهها و مراكز آموزش عالی سراسر كشور و نشان دادن و نتایج اجرایی راهكارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و ارایه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی. 15- حمایت از تشكلهای فعال دانشگاهی جهت انجام اقدامات مناسب در گسترش فرهنگ عفاف. 16- تأكید بر ضرورت رعایت پوشش و الگوهای اسلامی توسط كاركنان و دانشجویان و اساتید و آرایش نكردن در دانشگاهها. 17- آشنا نمودن دانشجویان با شرایط ازدواج آسان و تشكیل خانواده مستقل و نیمه مستقل و كمك به انجام ازدواجهای سالم دانشجویی. مركز امور زنان و خانواده 1- تحقیق و تدوین كتب و مقالات مناسب درخصوص حجاب و عفاف، و شیوههای رواج آن در كشور و پاسخگویی به شبهات طرح شده در زمینه حجاب. 2- تهیه پودمانهای آموزشی ترویج فرهنگ عفاف برای خانوادهها. 3- تشكیل دورههای آموزشی كوتاهمدت برای ارباب رجوعها در دستگاههای اجرایی و تشكیلات غیردولتی. 4- برگزاری همایشها، كنفرانسها و نشستهای تخصصی با موضوع فرهنگ عفاف در مراكز علمی ـ تحقیقاتی. 5- تشویق و حمایت از (NGO) هایی كه در خصوص ترویج فرهنگ عفاف فعالیت مینمایند. 6- همكاری با سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص ترویج نمادها و الگوهای لباسهای بومی ایرانی و تشویق و حمایت از مراكز تولید و توزیع لباسهای ملی و اسلامی. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات 1- ایجاد فضای امن در تبادل اطلاعات و جلوگیری از مخدوش شدن حریم عفاف در عرصه تبادل اطلاعات. 2- مسدود كردن سایتهای ضداخلاقی و ضدحجاب براساس مصوبات كمیته پنج نفره مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی. 3- ارائه تسهیلات و خدمات ارزان برای دستگاهها و NGO هایی كه در توسعهی عفاف و حجاب فعالیت فرهنگی میكنند. 4- تأكید بر تسریع در ایجاد سیستم فیلترینگ هوشمند برای جلوگیری از افزایش بیبند و باری در جامعه. 5- ارائه گزارش ششماهه به كمیته درخصوص میزان رجوع كاربران به سایتهای اینترنتی ضداخلاقی. 6- برخورد با مؤسسات اینترنتی كه دسترسی به سایتهای غیرمجاز را فراهم مینمایند، و جلوگیری از فعالیت آنها. 7- ارائه نرمافزارهای مرتبط ارزان قیمت به خانوادهها به منظور جلوگیری از دسترسی به سایتهای ضداخلاقی. 8- تأمین امكانات لازم ـ از طریق اینترنت ـ برای وزارتخانهها و نهادها جهت گسترش فرهنگ عفاف. سازمان تربیت بدنی 1- گسترش و بهینهسازی فرهنگ عفاف در مراكز آموزشی و سالنهای ورزشی سازمان تربیت بدنی و افزایش ضریب اطمینان خانوادهها نسبت به رعایت حریم عفاف و حجاب در ورزشگاهها و سالنهای مخصوص بانوان. 2- اختصاص مراكز ورزشی مناسب برای بانوان جهت گذراندن اوقات فراغت و فضاسازی مناسب جهت برخورداری زنان از آزادی عمل در رعایت حجاب. 3- كنترل سالنها و مجتمعهای ورزشی بزرگ و كوچك از نظر رعایت پوشش و حجاب. 4- دقت نظر در «صلاحیت متقاضیان» تأسیس اماكن ورزشی به منظور جلوگیری از ورود افراد ناباب و فاقد صلاحیت اخلاقی و . . . در اینگونه مشاغل. 5- شناسایی اماكن ورزشی غیرمجاز و رسیدگی به تخلفات اینگونه مراكز (اعم از دارای مجوز و فاقد مجوز) در خصوص عدم رعایت مقررات مصوب مربوطه. 6- تقلیل مشكلات موجود در مراكز ورزشی و ارائهی راهكارهای مفید جهت رفع آنها، اطلاعرسانی مناسب به مدیران، شاغلین و مراجعین اینگونه اماكن برای پیشگیری از بروز تخلفات اجتماعی و ایجاد فضای سالم برای استفاده بهینه از امكانات ورزشی توسط خانوادهها. 7- استفاده نكردن از مربیان مرد برای خانمها و مربیان زن برای آقایان. 8- عدم استفاده از نوارهای صوتی و تصویری غیرمجاز در اماكن ورزشی. 9- جلوگیری از آوردن تلفنهای همراه مجهز به دوربین عكاسی و فیلمبرداری به مراكز آموزشی مختص بانوان. 10- عدم ورود بانوان به سالنهای ورزشی مختص آقایان و بالعكس تحت هر عنوان (تماشاگر و . . .). 11- تذكر جدی توسط مدیر مربوطه به افرادی كه در ورود به اماكن ورزشی عفاف و حجاب را رعایت نمیكنند. 12- طراحی لباسهای مناسب برای بانوان ورزشكار در راستای حفظ حریم عفاف و حجاب. 13- توجه به شیوههای تبلیغاتی مناسب و مرتبط و استفاده از تعالیم دینی مرتبط با فرهنگ عفاف و سلامت جسم و روح. 14- تجلیل و تشویق ورزشكاران مروج فرهنگ عفاف. 15- تبلیغ و الگوسازی مثبت از افراد و تیمهای اعزامی ورزشی كه مروج ارزشهای اخلاقی و فرهنگ عفاف در خارج از كشور هستند. 16- ابلاغ چارچوبهای روشن برای برگزاری جشنوارهها و مراسم افتتاحیه و اختتامیه و شرایط حضور حاضران در آن در داخل و خارج از كشور. 17- برگزاری كلاسهای آموزشی جهت آشنایی مربیان و ورزشكاران با احكام و موازن حجاب و عفاف. 18- تأكید بر اجرای مقررات انضباطی جهت گسترش فرهنگ عفاف. شهرداری 1- گسترش فرهنگ عفاف در سطح شهر، مراكز فرهنگی، مراكز تحت پوشش شهرداری و مراكز عمومی. 2- ایجاد مراكز مشاوره محلی جهت اطلاعرسانی به خانوادهها و جوانان به صورت حضوری، تلفنی و مكاتبهای، با كادر مجرب و با همكاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی. 3- جلوگیری از تبلیغ كالاهای فرهنگی و تجاری مغایر با فرهنگ عفاف و حجاب نظیر آگهیهای تجارتی و تبلیغاتی چهرههای هنری و ورزشی با آرایش و حجاب ضد اسلامی. 4- نوشتن آیات و روایات دینی، فتواهای علماء، وصیتنامه حضرت امام (ره) و . . . به منظور توسعه فرهنگ عفاف در پاركها، میادینها، خودروهای عمومی شهری، سالنهای سینما، تابلوهای معابر عمومی و ورزشی با استفاده از ابزارهای فرهنگی مناسب. 5- تأسیس فرهنگسرای حجاب برای برگزاری جلسات مرتبط، پرسش و پاسخ در زمینهی حجاب، برگزاری مراسم ویژه و . . . 6- تهیه تندیس و عكس و تصاویر مناسب از شخصیتهای اسلامی، وقایع مهم تاریخی و طرحهای نمادین و استفاده از آنها جهت نصب در اماكن عمومی مهم و تفرجگاهها، همراه با ترمیم و بازسازی مستمر آنها. 7- گسترش اماكن عمومی، پاركها و مراكز ورزشی مناسب برای زنان و دختران جهت گذراندن اوقات فراغت و ایجاد فضاهای مناسب جهت برخورداری آنان از آزادی عمل در رعایت حجاب توسط سازمان پاركها. 8- حمایت از فعالیتهای عام فرهنگی و هنری دستگاهها در ارتباط با گسترش فرهنگ عفاف. 9- افزایش تسهیلات حمل و نقل شهری ویژه بانوان به منظور تأمین آسایش بیشتر آنان (نظیر راهاندازی و توسعه تاكسی ویژه بانوان و . . .). 10- رعایت موازن شرعی در ساختن اماكن مسكونی از نظر در معرض دید نبودن ورودی خانهها و دیده نشدن داخل خانه به هنگام باز شدن در. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی 1- اجرای كامل قانون انطباق امور پزشكی با موازین شرع مقدس اسلام و ابلاغ دستورالعملهای اجرایی جهت نگهداری از بیماران و همراهان در محیطهای درمانی. 2- تنظیم و ابلاغ آییننامه انضباطی محیطهای دانشگاهی پیرو مصوبه شماره 502 مورخ 22/5/1381 شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأكید بر گسترش فرهنگ عفاف و حجاب. 3- طراحی و ساخت خوابگاههای دانشجویی متناسب با ارزشهای اسلامی. 4- نظارت بیشتر بر بیمارستانهای خصوصی به منظور ترویج فرهنگ حجاب و رعایت حقوق زنان بیمار. 5- اهمیت دادن به حجاب و اخلاق اسلامی به عنوان یكی از پیششرطهای اساسی در انتصاب و استخدام رؤسای دانشگاهها، معاونین، مدیران، مسؤولان حوزههای علمی، فرهنگی و ورزشی و كاركنان. 6- طراحی مبلمان اداری در ساختمانهای ستادی بیمارستانها، دانشگاهها و . . . براساس حفظ حدود حریم شرعی بین كارمندان زن و مرد و پرهیز از بكارگیری معماری open كه موجب رعایت نكردن حریمهای اخلاقی بین كارمندان زن و مرد میشود. 7- تقویت شوراهای امر به معروف و نهی از منكر در دانشگاههای علوم پزشكی و بیمارستانها. 8- اهمیت مسألهی حجاب به عنوان یك امتیاز شاخص در گزینش و معرفی دانشجویان نمونه دانشگاههای علوم پزشكی. 9- ایجاد تسهیلات ویژه برای ازدواج دانشجویی، ساخت خوابگاههای متأهلی و فعال كردن دفاتر مشاوره در امر ازدواج دانشجویی. 10- فعال كردن دانشجویان در حوزه پژوهشهای علمی درباره حجاب و عفاف در دانشگاهها. 11- تنظیم و ابلاغ آییننامهی نحوهی حضور پرسنل همگن و غیرهمگن در بخشهای تشخیص و درمان و نظارت بر اجرای آن. 12- الگوسازی مناسب برای جامعه پزشكی در زمینه گسترش فرهنگ عفاف و حجاب با برگزاری همایشها و جشنوارههای علمی و فرهنگی. 13- نظارت بر رعایت عفاف و حجاب در سازمانهای خارجی و مؤسسات پزشكی خصوصی مانند یونسكو، یونیسف، سازمان بهداشت جهانی و . . . و یكسانسازی یونیفرم كارمندان شاغل در مراكز فوق. 14- تدوین قوانینی برای ممنوعیت عرضه لباسهای دست دوم خارجی در كشور (با همكاری دستگاههای ذیربط). 15- اهداء بستههای فرهنگی به دانشجویان جدیدالورود با موضوع آموزش در حوزه عفاف و حجاب. 16- ایجاد سایتهای اینترنتی در حوزه فلسفه حجاب، برگزاری جلسات سخنرانی، پرسش و پاسخ و همایشهای علمی درباره حجاب توسط كانونهای فرهنگی ـ هنری دانشگاهها. 17- ارائه لباسهای مناسب به بیماران برای ورود به اتاق عمل جراحی. ستاد احیای امر به معروف و نهی از منكر 1- تلاش جهت احیا فریضه امر به معروف و نهی از منكر به عنوان یك وظیفه شرعی، عمومی در تمام مسائل جامعه، خصوصا گسترش فرهنگ عفاف و حجاب و همكاری نهادهای مرتبط، خصوصا صدا و سیما، در این زمینه با ستاد احیاء 2- برگزاری همایش و مسابقات فرهنگی گسترده در سراسر كشور برای عمومی و نهادینه كردن حجاب و پوشش با همكاری مادی و معنوی مردم و دولت و سازمانهای مربوط. 3- تشویق مردم به انجام این فریضه شرعی و انسانی. 4- تهیه برنامههای تبلیغی و فرهنگی به منظور ترغیب انگیزه درونی آحاد جامعه، بروز حساسیت در قبال مظاهر مخل حریم عفاف در جامعه اسلامی و هماهنگی با دستگاههای ذیربط جهت اجرای طرحها و برنامههای فوق. 5- تبیین شاخصهای حجاب اسلامی و تعیین موارد مخالف با آن. 6- تدوین برنامههای آموزشی در رابطه با امر به حجاب اسلامی و نهی از بدحجابی با همكاری دستگاههای ذیربط و نظارت بر اجرای آن. 7- تشویق مسؤولان امر در عرصه حجاب و عفاف. 8- اعزامآمران و ناهیان در ادارات به منظور اجرای صحیح این فریضه درخصوص عفاف و حجاب اسلامی از طریق شوراهای امر به معروف و نهی از منكر. 9- تشویق جامعه به حفظ پوشش اسلامی و قبولاندن نظارت همگانی به عنوان یك اصل مسلم شرعی و انسانی. 10- اجرای اصول پوشش اسلامی توسط دستگاههای ذیربط در جهت مقابله با الگوهای نامناسب رفتاری در جامعه. 11- نظارت بر رعایت كامل عفاف و حجاب در مراكز، سازمانها و ارگانهای دولتی. سازمان بهزیستی 1- حمایت از ایجاد تشكلهای صنفی در خصوص زنان سرپرست خانواده جهت كارآفرینی، خودیاری و بهبود زندگی اقتصادی آنها و جلوگیری از بروز ناهنجاریهای اخلاقی و فرهنگی در آنان. 2- توانمندسازی، حرفهآموزی و تأمین امنیت مالی و جانی زنان بیسرپرست به منظور پیشگیری از بروز آسیبهای فرهنگی و اجتماعی با همكاری سازمان فنی و حرفهای و وزارت رفاه و تأمین اجتماعی. 3- تفكیك و اولویتبندی افراد مجرم در امر ترویج مسائل ضداخلاقی از لحاظ سن، نوع تخلف، میزان آسیبرسانی اجتماعی و . . . و برنامهریزی مناسب برای اصلاح و بازگشت آنها به زندگی سالم اجتماعی با همكاری سازمان زندانها و دستگاههای ذیربط. 4- برنامهریزی مناسب برای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در مهدكودكها و مراكز تحت پوشش سازمان بهزیستی و نظارت شایسته در جهت تحقق این امر. 5- بهرهگیری از آموزشهای مناسب و منطبق با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در مراكز تحت پوشش (نظیر مراكز بازپروری و نگهداری زنان و دختران فراری). وزارت امور خارجه 1- نظارت بر ارتباطات و عملكرد سفارتخانهها و مراكز فرهنگی خارجی، از نظر ترویج فرهنگ و پوشش نامناسب و رفتارهای غیراخلاقی در جامعه. 2- معرفی خانوادهها و دانشجویان ایرانی مقیم خارج از كشور كه در جهت گسترش و اعتلای فرهنگ و سنت اصیل اسلامی و ملی تلاش نمودهاند و اعطای جوایز به اینگونه افراد از طریق رسانههای گروهی به منظور الگوسازی آنان. 3- تكریم و تشویق بانوان و خانوادههای محجبه كه با حفظ شئونات اسلامی به سفارتخانههای ایران در خارج از كشور مراجعه مینمایند. 4- نظارت بر پوشش و حجاب میهمانان و گردشگران خارجی كه به ایران مسافرت مینمایند. 5- نظارت و كنترل ویژه بر جشنها، میهمانیهای سفارتخانهها و وابستگان خارجی و ایرانی كه در آن شركت مینمایند. 6- همكاری جدی با نیروی انتظامی در جهت شناسایی و برخورد با ایرانیان متخلفی كه با فعالیتهای ضداخلاقی خود در خارج از كشور حیثیت ملی ـ مذهبی كشور را مخدوش مینمایند. 7- توجیه مناسب متقاضیان روادید توریستی برای رعایت حجاب و شئونات اسلامی توسط گردشگران خارجی در ایران. 8- پیگیری حقوقی برای جلوگیری از فعالیت مراكز و شبكههای ماهوارهای فارسی زبان كه در فضای ایران فعالیت میكنند. 9- دقت در گزینش نیروهای متعهد به عنوان سفیر و كاركنان سفارتخانههای ایران و نظارت مستمر بر نحوه رفتار و پوشش خانواده آنها. 10- تذكر لازم به وابستگان سفارتخانههای دیگر كشورها جهت رعایت مقررات عفاف و حجاب اسلامی ـ ایرانی. وزارت كار و امور اجتماعی 1- ایجاد فضای مناسب برای كاركنان و برداشتن زمینههای اختلاط زن و مرد در محیطهای كاری با توجه به فرهنگ عفاف و حجاب توسط كارفرمایان. 2- ارائه آموزشهای لازم درخصوص رعایت ضوابط اخلاقی و ظاهری (پوشش لباس و آرایش در محیطهای كار) با همكاری مؤسسات شایسته در این زمینه. 3- تعامل با وزارتخانههای امور خارجه، (كنسولگریهای ایرانی در خارج از كشور) وزارت كشور و نیروی انتظامی (امور اتباع بیگانه) درخصوص توجیه روادید ورود به كشور با حق كار نسبت به رعایت مقررات پوشش اسلامی در محیط كار. 4- نظارت بر رعایت حریم عفاف و حجاب در كلاسها و دورههای آموزشی كه ضرورتا به صورت مختلط اداره میشود. 5- انجام تبلیغات، تهیه انواع بروشور، اطلاعیه و . . . در خصوص رعایت حجاب اسلامی و جلوگیری از بیبندوباری در محیطهای كاری توسط وزارتخانهها. مجلس شورای اسلامی 1- تهیه و تصویب طرحهای آسانسازی ازدواج و تأمین منابع مورد نیاز اقتصادی، فرهنگی و . . . برای زوجهای جوان. 2- اصلاح قوانین مجازات مجرمین و باندهای اصلی گسترش فساد و فرهنگ ضدحجاب و ابتذال. 3- ضرورت نگاه فرهنگی در تصویب قوانین و نظرت بر اجرای آنها. 4- مجلس شورای اسلامی با تشكیل جلسات كارشناسی و با استفاده از نظرات كارشناسی دستگاههای ذیربط، نسبت به تهیه طرحهای قانونی در راستای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب اقدام نماید و در هنگام تصویب لوایح طرح شده از سوی نمایندگان از كارشناسان ذیربط و شایسته استفاده نماید. 5- توجه خاص به سیاستهای فرهنگی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی با موضوع عفاف و حجاب و اهتمام در تصویب قوانین لازم جهت اجرای سیاستهای مذكور. 6- مجلس شورای اسلامی باید طرحهای لازم را در مورد برخورد با قاچاق كالاهای مروج ابتذال و بیحجابی با استفاده از نظر مراجع ذیصلاح تهیه و ارائه نماید. 7- مجلس نسبت به تهیه طرحهای قانونی در راستای فرهنگسازی و ارائه الگوهای مناسب جهت توسعه فرهنگ عفاف اقدام نماید. وزارت كشور 1- تهیه شناسنامه اجتماعی مناطق مختلف كشور در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی با توجه به تنوع فرهنگها و اعتقادات دینی مردم هر منطقه و برنامهریزی جهت تقویت فرهنگ عفاف متناسب با آداب و رسوم آنها. 2- نظارت بر عملكرد و ارتباطات اقلیتهای دینی از نظر فرهنگ و پوشش آنان و جلوگیری كردن از پوششهای نامناسب در اجتماع و تذكر دادن در مورد رعایت قوانین مربوط به حجاب به آنان. 3- تهیه و تدوین قوانین و پیگیری مصوبات درخصوص پشتیبانی حقوقی از سازمانهای مربوط نظیر قوه قضائیه و نیروی انتظامی به تناسب اعلام نیاز اینگونه ارگانها در زمینه برخورد با معضلات و ناهنجاریهای اخلاقی. 4- بررسی آسیبها و معضلات اجتماعی با هدف افزایش ضریب امنیت اخلاقی جامعه، در شورای اجتماعی و تأمین استانها به منظور تقویت فرهنگ عفاف. 5- همكاری با قوه قضائیه جهت اجرای مؤثر طرحهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه. 6- توجیه، آموزش و نظارت بر چگونگی پوشش و حجاب اتباع بیگانه و الزام آنان به رعایت ضوابط عفاف و حجاب. 7- كنترل مرزها به منظور جلوگیری از تردد باندها و افرادی كه درخصوص تجارت فحشا فعالیت میكنند. 8- مراقبت از مرزهای آبی و خاكی كشور به منظور جلوگیری از هرگونه تردد و نقل و انتقالات غیرمجاز در چارچوب سیاستهای امنیتی و انتظامی و قوانین مربوطه. 9- وزارت كشور به عنوان نماینده رئیس جمهور بر كلیه ارگانها و وزارتخانهها جهت رعایت عفاف و حجاب نظارت نماید. 10- دقت در صدور مجوز سازمانهای غیردولتی و نظارت مستمر بر فعالیت آنها با تأكید بر توسعه فرهنگ عفاف و حجاب. 11- اجرای برنامههای آموزشی و پژوهشی و طرحهای ملی منطبق بر هویت ایرانی ـ اسلامی در كانونهای زنان و جوانان در راستای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب. سازمان مدیریت و برنامهریزی 1- توجه ویژه به سیاستها و موزههای فرهنگ عفاف و حجاب در هنگام تدوین برنامههای توسعه پنجساله و بودجه سالانه كشور. 2- گنجاندن آموزههای فرهنگ عفاف و حجاب در برنامههای درسی ـ در آموزشهای ضمن خدمت ـ برای مدیران و كاركنان دولت و تقویت نهادهای نظارتی و ارزشیابی در راستای حاكمیت فرهنگ عفاف در ادارات و مراكز آموزشی. 3- برنامهریزی در جهت آموزش، توسعه و گسترش فرهنگ عفاف مختص مدیران و كاركنان دولت. 4- اجرای بخشنامههای مربوط به ارزشیابی در راستای تحقق مفاد سیاستها و روشهای اجرایی طرح عفاف در كلیه ادارات. 5- آشنا نمودن كارشناسان و برنامهریزان كشور نسبت به ضرورت نگاه فرهنگی در حیطه عفاف و حجاب. 6- تسهیل و تسریع در بودجههای مصوب مرتبط با طرحهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب اسلامی كه از سوی وزارتخانههای مربوط ارائه شده است. 7- معرفی ادارات، سازمانها و ارگانها، نهادها و . . . به عنوان نهادهای نمونه كه موفقیت بیشتری در راستای اجرای طرح عفاف از طرف پرسنل زیرمجموعه و ارباب رجوع داشتهاند. 8- ارزیابی تأثیر اجرایی طرحهای فرهنگسازی اسلامی سالهای گذشته و استفاده از این تجربه در جهت گسترش فرهنگ حجاب آینده و توجه به تدوین مناسب برنامهها و بودجهی متناسب با آن در زمینهی حجاب. 9- دقت در تنظیم ضوابط مربوط به حوزه عفاف و حجاب در جذب و بكارگیری داوطلبان استخدام در دستگاههای دولتی. قوه قضاییه 1- تدوین قوانین لازم و كارآمد درخصوص پیشگیری از بروز و گسترش فساد و ابتذال در جامعه. 2- پیشنهاد اصلاح قوانین، كارآمد كردن قوانین درخصوص پشتیبانی قضایی از ضابطین، مجازات مجرمین و باندهای اصلی گسترش فساد و بدحجابی. 3- گنجاندن مفاهیم عفاف و حجاب در دورههای آموزشی و تربیتی جوانان و نوجوانان بزهكار و مجرم به منظور بازپروری و اصلاح آنها. 4- قوه قضاییه در مراكز استانها و شهرستانهای تابعه، دادسراها و شعبات ویژهای برای برخورد با جرائم مربوط به بدحجابی، منكراتی و باندهای فساد و فحشا تأسیس نماید. 5- بكارگیری قضات مجرب، برخورد قضایی یكسان با مجرمان و متخلفان در سراسر كشور و ارتقاء سطح آموزش ضابطان جهت اجرای احكام قضایی. وزارت مسكن و شهرسازی 1- تأكید بر اجرای مقررات ساختمانی در جهت استفاده از معماری متناسب با فرهنگ دینی به صورتی كه خانوادهها در حریم خانه احساس آزادی عمل و آرامش كنند. موضوع مصوبه مورخ 14/12/1371 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران. مصوبه 14/12/1371 شورای عالی شهرسازی و معماری: ضوابط و مقررات منطقهبندی مسكونی شهرها، مجتمع آپارتمانی، چند خانواری و تك واحدی در جهت حفظ حقوق همسایگی در واحدهای مسكونی به لحاظ تأمین نور ـ آفتاب و عدم اشراف. 2- معرفی نمونههای موفق ساخت و ساز متناسب با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی جهت الگوبرداری سازندگان. 3- رعایت موازین شرعی به لحاظ عدم دید داشتن ورودی خانهها، درب ورودی خانههای آپارتمانی به گونهای طراحی گردد كه به هنگام باز شدن، محوطه داخلی خانه (اتاقهای نشیمن و هال) در معرض دید نباشد. 4- تدوین سیاستها و اجرای برنامههای مناسب در جهت تأمین تسهیلات لازم برای خانهدار شدن اقشار جوان و زنان سرپرست خانوار از طریق مسكن اسیتیجاری. 5- رعایت مصوبات مربوط به تهیه نقشههای جامع و تفصیلی حدود مربوط به بلند مرتبهسازی در هر منطقه با توجه به فرهنگ دینی و حریم خانوادهها با هماهنگی سازمانها و نهادهای مرتبط با نظارت دقیق شهرداریها. 6- كوشش در جهت تقویت و ترویج شهرسازی و معماری اسلامی به طوری كه ارزشهای اخلاقی و دینی ملاك عمل بوده و همواره در طراحیهای شهری منظور گردد. 7- تشكیل كمیسیون معماری و طراحی شهری به منظور یافتن راهكارهایی جهت رعایت اصول و ارزشهای معماری و شهرسازی ایران (موضوع مادهی 2 قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان مصوب 1374) 8- اختصاص واحد مسكونی به ائمه جماعات و طلاب علوم دینی در مجتمعهای بزرگ مسكونی ـ احداثی این وزارتخانه ـ به منظور ترویج معارف و فرهنگ اسلامی. 9- پیشنهاد اصلاح مادهی 8 قانون تملك آپارتمان به شرح ذیل: در هر ساختمان مشمول مقررات این قانون در صورتی كه عدهی مالكین بیش از سه نفر باشد مجمع عمومی مكلفند مدیر یا مدیرانی از بین خود یا خارج انتخاب نمایند هماهنگی نظم و اداره امور ساختمان به نحوی كه آسایش ساكنین آن تأمین شده و از امور خلاف قانون، اخلاق و شئونات اسلامی جلوگیری به عمل آید به عهده مدیر ساختمان است و گواهی مدیر در این زمینه برای مراجع انتظامی، ضابطین دادگستری و مراجع قضایی معتبر خواهد بود و طرز انتخاب مدیر از طرف مالكین، وظایف و تعهدات او و امور مربوط به مدت مدیریت و سایر موضوعات مربوطه در آییننامه این قانون تعیین خواهد شد. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری 1- ترویج فرهنگ عفاف در حوزه سازمان و ادارات تابعه در سراسر كشور و نظارت بر رعایت حجاب اسلامی توسط شاغلین آن سازمان. 2- تهیه و تدوین دستورالعمل اجرایی توسط دفتر تدوین استانداردهای فنی و نظارت سازمان جهت: الف) دفاتر خدمات سیاحتی و گردشگری، ب) اماكن اقامتی و پذیرایی وابسته، ج) موزهها و بناهای تاریخی (اعم از داخلی و خارجی) و . . . به منظور تعمیم فرهنگ عفاف در اماكن تحت نظارت بر حفظ حجاب اسلامی توسط كاركنان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و عدم ارائه خدمات به مراجعین متخلف (افراد بدحجاب و بیحجاب). 3- بررسی صلاحیت متقاضیان فعالیت در مراكز تحت پوشش سازمان اعم از مدیران، متصدیان و شاغلین دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری، مراكز اقامتی و پذیرایی، راهنمایان گردشگران و . . . توسط حراست سازمان به منظور پیشگیری از ورود افراد فاقد صلاحیت بر مسند مشاغل مذكور و تأمین امنیت اخلاقی برای خانوادهها در این مراكز. 4- جلوگیری از ادامه فعالیت مراكز غیرمجاز، رسیدگی به تخلفات مراكز و دفاتر دارای مجوز و معرفی متخلفین به مراجع قضایی. 5- نظارت بر گروههای ویژهی گردشگران خارجی به منظور رعایت شئونات اسلامی و جلوگیری از اشاعه فرهنگ مبتذل در جامعه. 6- ایجاد مراكز فروش پوشاك، كالاهای فرهنگی و اماكن اقامتی و پذیرایی برای گردشگران خارجی. 7- اطلاعرسانی در خصوص شئونات اسلامی و فرهنگی با جزوات و بروشورهای توزیعی در بین گردشگران. 8- اختصاص آموزشهای لازم مرتبط با فرهنگ عفاف و حجاب در دورههای هتلداری و شرط گزینش و بكارگیری راهنمایان گروههای گردشگری. 9- سیاستگزاری فرهنگی در مورد گروههای گردشگری اعزامی به مراكز گردشی خارجی به منظور صیانت از فرهنگ و هویت ایرانی ـ اسلامی. 10- برنامهریزی، نظارت و كنترل فرهنگی پیرامون اعزام گروههای گردشگری به خارج از كشور. 11- برنامهریزی در خصوص محدودسازی عزیمت گردشگران ایرانی به مراكز و مناطق گردشگری غیراخلاقی خارج از كشور. نیروی مقاومت بسیج 1- نیروهای بسیجی پس از كسب آموزشهای لازم در بعد ـ نظارت اعم از محسوس و غیرمحسوس ـ جامعه و مراكزی مانند «مدارس، دانشگاهها، مساجد و محلات و ادارات و . . .» پیرامون مسأله عفاف براساس ضوابط قانونی اقدام نمایند. 2- اطلاعرسانی در بخش عفاف توسط نیروی مقاومت بسیج از طرق مختلف. 3- انجام كارهای فرهنگی و ارزشی در جامعه با توجه به فرهنگ عفاف. 4- همكاری بسیج به عنوان معتمد و ضابط قوه قضائیه و ناجا در اماكن عمومی جامعه. 5- ترویج فرهنگ عفاف در محیطهای مأموریتی خود نظیر: «ادارات، سازمانها، كارخانجات و . . .» در بین كارمندان، شاغلین و مراجعهكنندگان. 6- آسیبشناسی بدحجابی و ابتذال فرهنگی با انجام فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی. وزارت راه و ترابری 1- ترویج فرهنگ عفاف در حوزه وزارتخانه و نظارت بر رعایت حجاب اسلامی توسط شاغلین در آن وزارتخانه و ادارات تابعه در سراسر كشور. 2- تهیه و تدوین دستورالعمل اجرایی برای هر یك از سازمانهای تابعه از قبیل: الف ـ سازمان هواپیمایی كشور، ب ـ شركت راهآهن جمهوری اسلامی، ج ـ سازمان حمل و نقل و پایانههای كشور؛ به منظور تعمیم فرهنگ عفاف در اماكن تحت پوشش این سازمان. 3- بررسی صلاحیت متقاضیان تأسیس و افتتاح شركتها و مؤسسات حمل و نقل در كشور «از قبیل: دفاتر فروش بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس بین شهری، مؤسسات خدمات باربری درون و برون شهری» به منظور پیشگیری از ورود افراد فاقد صلاحیت در مشاغل مذكور و تأمین امنیت اخلاقی خانوادهها در استفاده از امكانات و خدمات اینگونه مراكز. 4- شناسایی و ساماندهی شركتها و مؤسسات حمل و نقل غیرمجاز، رسیدگی به تخلفات اینگونه مراكز ـ اعم از دارای مجوز و فاقد مجوز ـ در خصوص عدم رعایت مقررات مصوب، معرفی متخلفین به مراجع ذیصلاح و جلوگیری از ادامه فعالیت آنان. 5- كنترل و نظارت بر فعالیت شركتها و مؤسسات حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و ریلی كشور، به منظور تطبیق قوانین موجود در مراكز مذكور با مقررات مصوب در زمینه توسعه فرهنگ عفاف و حجاب، معرفی متخلفین به مراجع ذیصلاح و جلوگیری از ادامه فعالیت آنان. 6- تشویق و ترغیب شركتها و مؤسسات حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و ریلی به ارایه خدمات فرهنگی به مسافران به منظور اشاعه فرهنگ عفاف و حجاب. 7- ایجاد مراكز بهداشتی ـ رفاهی در ایستگاههای راهآهن، فرودگاهها، پایانهها و جادهها به همراه نصب تابلوهای راهنما و اطلاعرسانی با محوریت عفاف و حجاب.
تقدیم به منتظران دیدارش
در دل شب دیدۀ بیدار من خواهد آن یاری که دل راآرزوست
چون بیاید خیش خیش موکبش مرغ شب آوا برآرد دوست دوست
بانگی آید چون پر پروانه نرم ماه را با آب گویی گفت و گوست
نرم نرمک می رسد نزدیک من کیست پرسم،باد گوید اوست اوست
التماس دعا
هیچ کدام از دوستان ومحبین من درحالیکه به حقم آشنا هستند مرا زیارت نمی کنند مگر اینکه در قیامت مورد شفاعت من قرار می گیرند.
امام رضا علیه السلام
سرمایه ای سودمندتر ازعقل نیست و تنهایی ترسناک تر از خودبینی وعقلی چون دوراندیشی وبزگواری چون تقوا وهمنشینی چون اخلاق خوش و میراثی چون ادب ورهبری چون توفیق الهی و تجارتی چون عمل صالح و سودی چون پاداش الهی و پارسایی چون پرهیز از شبهات وزهدی چون بی اعتنایی به دنیای حرام ودانشی چون اندیشیدن و عبادتی چون انجام واجبات و ایمانی چون حیاء و صبر و خویشاوندی چون فروتنی وشرافتی چون دانش وعزتی چون بردباری و پشتیبانی مطمئن تر از مشورت کردن نیست.
©
توصیه می کنم از عزیزان که نهج البلاغه را مطالعه بفرمایند
اللهم عجل لوليک الفرج
کسي که صبر پيشه کند مصيبت بر او آسان مي شود.
امام علي(ع)
هر که خوش دارد که دعايش مستجاب شود بايد کسب خود را حلال گرداند.
امام صادق (ع)
هر چيزي را که چشمانت مي بيندپندي درآن نهفته است.
نامهاى قرآن
هركدام از كتابهاى آسمانى براى خود نام خاصى داشته است،قرآن نيز كه مجموعه آياتى است كه از طريق وحى به جان ودل پيامبر گرامى اسلام نازل شده، داراى نام ويا نام هايى است كه در خود قرآن آمده است. البته درست روشن نيست كه درزمان حيات پيامبر از قرآن به چه نام مشخصى ياد مى شد، اما تكرار كلمه قرآن در جاى جاى مجموعه وحى الهى، اين گمان را تقويت مى كند كه اين مجموعه به همان نام قرآن خوانده مى شد. همچنين در رواياتى كه از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) وائمه(عليهم السلام) درباره فضل قرآن نقل شده نام "قرآن" و"مصحف" و"كتاب الله" تكرار شده است. به هرحال براى قرآن اين كتاب آسمانى مسلمانان، نام هاى گوناگونى در خود قرآن اطلاق شده است كه هركدام بيانگر بعد خاصى از قرآن وداراى بار ويژه اى است. درمورد تعداد نام هاى قرآن بعضى ها افراط كرده وهر صفتى را كه در قرآن براى قرآن ذكر شده است،به عنوان "نام" تلقى كرده اند مثلاً از قاضى شيظله نقل شده كه قرآن پنجاه وپنج اسم دارد(1) در مقابل بعضى ها هم گفته اند قرآن فقط يك اسم دارد وآن قرآن است وبقيه همه صفات قرآن مى باشد. ما تصور مى كنيم همانگونه كه قول اول نمى تواند قابل قبول باشد ومثلاً نمى توانيم يكى از اسامى قرآن را عربى ويكى را امر ويا حبل بدانيم، همچنين قول دوم نيز با واقع تطبيق نمى كند زيرا نام هائى مانند فرقان وذكر وكتاب اگر هم در قرآن به عنوان صفت ذكر شده باشد لااقل در عرف مسلمين به عنوان نام تلقى شده است ومى توان آنها را "علم منقول" دانست همانگونه كه خود كلمه "قرآن" نيز همين حكم را دارد. اينك صفاتى را كه ميتوان از آنها به عنوان نام هاى قرآن ياد كرد، مورد بحث قرار مى دهيم: 1 ـ قـرآن معروفترين نام مجموعه وحى محمدى همان قرآن است واين نام بيشتر از همه نام هاى ديگر، در خود قرآن آمده ودر طول قرن ها ونسل ها كاملاً جاافتاده است اين كلمه شصت وهشت بار در قرآن تكرار شده كه درهمه جا به معنى همين كتاب آسمانى است جز در دو مورد كه به صورت قرآن الفجر ذكر شده منظوراز آن نماز صبح مى باشد(سوره الاسراء آيه 78). كلمه قرآن بيشتر به صورت تنها ذكر شده وگاهى هم با صفت هائى چون حكيم، مبين، مجيد، كريم، عظيم، ذى الذكر، عربى ودر مواردى به صورت هذاالقرآن آمده است كه در بخش هاى آينده به آنها خواهيم پرداخت. بحث مهمى كه در اينجا وجود دارد بحث در اشتقاق واژه قرآن است واينكه آيا اساساً كلمه قرآن يك واژه عربى اصيل است ويا از واژه هاى دخيل مى باشد؟ وبه فرض اول ماده اشتقاق آن چيست؟ بعضى از نويسندگان معاصر به پيروى از برخى مستشرقان غربى احتمال داده اند كه واژه قرآن يك واژه غير عربى است كه مانند بسيارى از واژه هاى سريانى وآرامى وعبرى در اثر مجاورت عرب ها با اين زبانها وارد زبان عربى شده است. «بلاشر» و«كرنكو» گفته اندكه قرآن از كلمه "قريانا" كه يك واژه سريانى يا عبرانى است وبه معنى خواندنى وخوانده شده، آمده; گرفته شده است.(2) بعضى از نويسندگان معاصر عربى اين احتمال را بعيد ندانسته وآن را پذيرفته اند.(3) ما تصور مى كنيم به مجرد مشابهت واژه اى با واژه اى نبايد آنها را همريشه ويكى را متخذ از ديگرى دانست مگر اينكه دليلى در دست باشد زيرا اگر اين باب باز شود ادبيات دچار هرج ومرج خواهد شد وكسانى از آن سوء استفاده خواهند نمود همانگونه كه اخيراً چنين چيزى اتفاق افتاده وكسانى گفته اند قريش از "كورش" ومكه از "مهكه" وابراهيم از "بهرام" وچاه زمزم از "زمزمه" گرفته شده است.(4) شك نيست كه در زبان عربى وحتى قرآن واژه هاى دخيل وبيگانه وجود دارد اما بايد در اين موضوع دقت واحتياط لازم را به عمل آورد وبه قدر متيقن بسنده كرد. به هرحال ادباء ودانشمندان اسلامى واژه قرآن را يك واژه اصيل عربى مى دانند ولى در ريشه اشتقاق آن اختلاف دارند، اكنون ماگفتار چند تن از صاحبنظران را در اين باره نقل مى كنيم وسپس به جمع بندى آن مى پردازيم. ابن اثير مى گويد: معنى اصلى واژه «قرآن» جمع كردن است. قرآن را قرآن گفتند به اين جهت كه آن، قصه ها وامرونهى ووعده ووعيد را جمع كرده ونيز آيات وسوره ها را به يكديگر پيوسته است وقرآن مصدر است مانند غفران وكفران...(5) ابن منظور مى گويد: ابواسحق نحوى گفته است كه كلام خداوند را كه به پيامبرش نازل كرده، كتاب وقرآن وفرقان مى نامند. اين كتاب را از آنجهت قرآن مى نامند كه سوره ها را جمع كرده وآنها رابه هم پيوسته است... واز شافعى نقل شده كه قرآن اسم است وهمزه ندارد واز ماده "قرئت" اخذ نشده است بلكه قرآن اسم كتاب خداست مانند تورات وانجيل. طبرسى مى گويد: قرآن در اصل به معنى خواندن است وآن مصدر قرئت به معنى تلاوت كردم مى باشد اين معنى از ابن عباس نقل شده وبعضى ها گفته اند كه قرآن به معنى مقروء آمده از باب استعمال مصدر به معنى مفعول مانند كتاب وحساب كه به معنى مكتوب ومحسوب آمده است. راغب اصفهانى مى گويد: قرائت به معنى پيوند دادن حروف وكلمات به يكديگر در مقام ترتيل مى باشد كلمه قرآن به كتابى كه بر محمد(صلى الله عليه وآله وسلم) نازل شده اختصاص يافته است، همچنانكه تورات بر كتاب موسى وانجيل بر كتاب عيسى اطلاق مى شود. بعضى از علماء گفته اند كه در ميان كتب آسمانى به اين كتاب قرآن گفته شده از آن جهت كه قرآن ثمره همه آن كتابها بلكه ثمره همه علوم را جمع كرده است(6) دكتر صبحى صالح مى گويد: فراء گفته است كه قرآن از قرينه مشتق شده زيرا آيات آن شبيه يكديگر وگويا كه قرينه هم هستند واشعرى گفته است قرآن از "قرن" مشتق شده كه به معنى ضميمه كردن چيزى به چيزى است زيرا كه سوره ها وآيات قرآن ضميمه يكديگرند... ولحيانى گفته است قرآن مصدر مهموز بروزن غفران مى باشد واز قرء به معنى تلاوت كردن مشتق شده ومصدر به معنى مفعول است.(7) از اين گونه تعبيرات در كتب لغت وتفسير وعلوم قرآن بسيار است وما نمونه هائى از آن را نقل كرديم بقيه تكرار همين مطالب است از جمع بندى اين گفته ها، نظريات واقوال زير بدست مى آيد: 1 ـ قرآن اسم خاص كتاب خداست ونه مشتق است ونه مهموز (شافعى) 2 ـ قرآن از قرن به معنى ضميمه كردن آمده (اشعرى) 3 ـ قرآن از قرء به معنى جمع كردن آمده است (ابن اثير وابواسحق) 4 ـ قرآن از قرء به معنى خواندن وقرائت كردن آمده است (طبرسى ولحيانى) به اين اقوال دو قول هم از مستشرقين اضافه مى كنيم: 1 ـ قرآن به معنى تبليغ كردن است (بلاشر)(8) 2 ـ قرآن به معنى باصداى بلند وخوش خواندن است (پطروفشسكى)(9) ما تصور مى كنيم كه قرآن اسم خاص كتاب آسمانى اسلام است وهمه معانى ذكر شده را مى توان در آن لحاظ كرد. وقتى كسى قرآن مى خواند هم كلمات وآيات آن را به يكديگر ضميمه كرده وجمع نموده وهم مى خواند وهم تبليغ مى كند وهم با صداى بلند وخوش مى خواند. (چون مطالعه بى صدا را نمى توان قرائت ناميد) 2 ـ فرقـان: يكى ديگر از نام هاى قرآن «فرقان» است كه در چندين آيه از قرآن كريم اين اسم آمده است پيش از آنكه به بحث هاى ادبى ولغوى درباره فرقان بپردازيم، دو نكته را خاطرنشان مى كنيم: 1 ـ فرقان اسم خاص قرآن نيست وبه كتب آسمانى ديگر نيز اطلاق مى شود بطوريكه در خود قرآن به كتاب آسمانى موسى فرقان اطلاق شده است. ولقد آتينا موسى وهارون الفرقان(10) همانا به موسى وهارون فرقان را داديم. 2 ـ بعضى از روايات ائمه معصومين عليهم السلام استفاده مى شود كه فرقان به همه قرآن اطلاق نمى شود بلكه به محكمات آن اختصاص دارد. امام صادق(عليه السلام) فرمود: القرآن جملة الكتاب والفرقان المحكم الواجب العمل به (11) قرآن همه كتاب است وفرقان محكماتى است كه عمل به آن واجب است. واژه «فرقان» بدون شك از ماده (فرق) مشتق شده كه به معنى جدا كردن وفاصله انداختن ميان دو چيز است وقرآن از آن نظر فرقان ناميده مى شود كه ميان حق وباطل ودرست ونادرست فرق مى گذارد وتمييز مى دهد. در اينجا نيز مصدر به معنى فاعل آمده است. بعضى از نويسندگان معاصر درباره واژه فرقان نيز (مانند قرآن) احتمال داده اند كه مأخوذ از ريشه آرامى ويا سريانى بوده باشد(12)، اما همانگونه كه پيش از اين گفتيم چنين امرى دليل مى خواهد ومجرد تشابه كافى نيست. گستردگى اشتقاقات اين ماده در زبان عربى، اصل عربى بودن آن را تأييد مى كند.(13) صدرالمتألهين شيرازى در مورد قرآن وفرقان وفرق ميان اين دو ومرتبه وجودى هركدام از آنها بيانى دارد كه خلاصه آن چنين است: قرآن در لغت به معنى جمع كردن وفرقان به معنى جداكردن است، قران اشاره به علم اجمالى است كه به عقل بسيط معروف است كه عبارت است از علم به همه موجودات به نحو بسيط واجمالى. وفرقان اشاره است به علم نفسانى كه در نفوس فاضله تكثر پيدا كرده است ونفس گرامى پيامبراسلام(صلى الله عليه وآله وسلم)در يك مقام، عقل بسيط قرآنى است كه با همه معقولات متحد است ودر يك مقام، لوح نفسانى است كه در آن تفاصيل همه علوم وصور حقايق قرار گرفته است واين مصحفى كه هم اكنون در دست ماست از جهتى قرآن واز جهتى فرقان است.(14) شايد بتوان گفت كه حقايق آيات الهى در مقام جمع الجمعى قرآن ودر مقام شهود وعينيت فرقان است ويا بگوئيم در نسبت به حق تعالى قرآن در نسبت به بندگان فرقان ويا بگوئيم در مقام اعتقاد قرآن ودر مقام عمل فرقان است... تبارك الذى نزل الفرقان على عبده ليكون للعالمين نذيرا(15) مبارك است كسى كه فرقان را بر بنده خود نازل كرد تا به همه جهانيان نذير وبيم دهنده باشد. 3 ـ صحف ـ مصحف: يكى ديگر از نام هائى كه در قرآن براى قرآن ذكر شده «صحف» مى باشد كه بعدها به صورت مصحف رواج يافت، البته در قرآن كريم به همه كتاب هاى آسمانى «صحف» اطلاق شده مانند صحف ابراهيم وموسى، اين واژه در هشت مورد در قرآن استعمال شده كه از جمله آنها اين آيه است: رسول من الله يتلوا صحفاً مطهره(16) پيامبرى از خدا كه صحف پاك را تلاوت مى كند. مصحف به مجموعه صحيفه هاى نوشته شده اطلاق مى شدو ولذا پس از رحلت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) به نسخه هايى از قرآن كه مربوط به شخص خاصى مى شد گفته مى شد مانند: مصحف ابن مسعود، مصحف عثمان ومصحف معاذ; بنابراين مصحف وجود كتبى قرآن است ولذا رواياتى در فضيلت خواندن قرآن از روى مصحف وارد شده واينكه نور چشم را زياد مى كند(17) به نظر مى رسد كه مصحف به مجموعه اوراقى گفته مى شود كه در آن متون مذهبى ومقدسى نوشته شده باشد اگرچه كتاب آسمانى پيامبران هم نباشد ولذا مى بينيم كه به كتاب حضرت فاطمه(عليها السلام) دختر گرامى پيامبر، مصحف فاطمه گفته مى شود كتابى كه در آن علوم اولين وآخرين آمده ودر اختيار ائمه معصومين(عليهم السلام) بوده وبدون شك منظور از آن قرآن نيست(18). 4 ـ ذكـر: اين نام نيز در قرآن به قرآن اطلاق شده است. با ملاحظه بعضى از آياتى كه در آنها ذكر به معناى قرآن آمده چنين استنباط مى شود كه ذكر به معنى رابطه پيامبر با خداست ومنظور ثبت شدن حقايق غيبى در خاطره وذهن پيامبر است حقايقى كه از طريق وحى الهى دريافت مى كند همانگونه كه وجود لفظى اين حقايق كلام ووجود كتبى آنها كتاب است، وجود ذهنى وعقلى آنها هم ذكر است با اين تفاوت كه كلام وكتاب هردو كار خداست ولذا كلام الله وكتاب الله گفته مى شود ولى ذكر كار پيامبر است وبهمين جهت به قرآن ذكرالله گفته نمى شود. البته اين برداشتى كه ما از ذكر كرديم منافات ومغايرتى با اين ندارد كه بگوئيم ذكر بودن قرآن به معناى يادآورى وتذكر احكام ومعارف الهى به مردم است ويا بگوئيم قرآن از آنجهت ذكر است كه علو وشرف دارد. همچنانكه در لغت به اين معانى آمده است.(19) از جمله مواردى كه از قرآن به عنوان ذكر ياد شده است آيات زير مى باشد: انا نحن نزلنا الذكر وانا له لحافظون(20) ما ذكر (قرآن) را نازل كرديم وما نيز نگهبان آن هستيم. وهذا ذكر مبارك انزلناه(21) واين ذكر مباركى است كه نازل كرديم. در قرآن كريم حدود بيست بار واژه ذكر به معنى قرآن آمده است. 5 ـ كتـاب: شايد بتوان گفت در قرآن كريم پس از واژه قرآن بيشتر از هر واژه اى كلمه كتاب در مورد قرآن بكار رفته است. اين كلمه گاهى به صورت مفرد وگاهى با اضافه وبه صورت كتاب الله وگاهى همراه با صفاتى مانند مبين وحكيم ومنير ومسطور ومتشابه وغير اينها ذكر شده است. دانشمندان علم لغت واژه كتاب را به معناى جمع كردن چيزى بر چيزى دانسته اند(22) وعلت اينكه به نوشتار كتاب گفته مى شود اين است كه حروف وكلمات با يكديگر ضميمه مى شوند. البته مى دانيم كه كتاب به معناى مكتوب است. اطلاق كتاب بر قرآن نيز از آن نظر است كه قرآن كلمات وحروف را در سطرها جمع كرده ويا سوره ها وآيه ها را جمع كرده است. در قرآن كريم به همه كتاب هاى آسمانى كه بر پيامبران نازل شده كلمه كتاب اطلاق گرديده است ولى بيشتر در مورد قرآن بكار رفته كه از براى نمونه به دو آيه اشاره مى كنيم: الحمدلله الذى انزل على عبده الكتاب ولم يجعل له عوجا(23) سپاس خداوندى راكه بربنده خود كتاب را نازل كرد ودرآن كجى قرارنداد. ونزلنا عليك الكتاب تبيانا لكل شىء وهدى ورحمه(24) وبرتونازل كرديم كتاب راكه بيان كننده همه چيز ومايه هدايت ورحمت است. در عرف دانشمندان اسلامى وفقهاء واصوليين ومتكلمين منظور از كتاب الله همان قرآن است واصطلاح كتاب وسنت ناظر به همين است وگاهى هم كتاب الله گفته مى شود همانطور كه اين تعبير در حديث معروف ثقلين آمده است. آيا كتاب خدا با كلام خدا تفاوت دارد؟ مرحوم صدرالمتألهين مى گويد: فرق ميان كلام خدا وكتاب خدا مانند فرق ميان بسيط ومركب است وگفته شده است كه كلام از عالم امر وكتاب از عالم خلق است وكلام وقتى تشخص يافت كتاب مى شود.(25) طبق اين نظر كلام اصل وريشه كتاب است وطبعاً از حيث رتبه مقدم بر آن مى شود اما ما تصور مى كنيم كه عكس اين مطلب درست است وريشه واساس ومادر كلام خدا كتاب خداست زيرا كه اين كتابى كه بر جان ودل پيامبر نازل شده وهم اكنون در اختيار ماست صورتى است از حقيقت والائى كه نزد خداست واز آن حقيقت به لوح محفوظ وكتاب مكنون وكتاب مبين ورقّ منشور وام الكتاب تعبير مى شود. جايگاه علوم ودفتر علم ازلى خداوند، رمز اصلى وكليد فهم اينكه چگونه قرآن بيان كننده همه چيز (تبيان كل شىء) است نيز در همين است اين مطلب را بطور مشروح در آينده بحث خواهيم كرد. حال مى گوئيم وقتى كتاب تشخص پيدا مى كند وتنزل مى يابد، به صورت كلام به گوش رسول مى رسد وكتاب خدا كلام خدا مى شود مگر اينكه كتاب را به معناى كاغذ ومركبى بگيريم كه كلمات خدا در آن وبا آن نوشته شده است. ------پاورقي------
1 ـ زركشى، البرهان فى علوم القرآن ج 1 ص 272. 2 ـ دكتر محمود راميار، تاريخ قرآن; ص 25. 3 ـ دكتر صبحى صالح، مباحث فى علوم القرآن ص 20. 4 ـ يوسف فضائى جامعه شناسى دينى جاهليت قبل از اسلام (قسمت يادداشتها ص 140). 5 ـ ابن اثير، النهايه ج 4 ص 30. 6 ـ راغب اصفهانى، المفردات ص 414. 7 ـ صبحى صالح، مباحث فى علوم القرآن، ص 18ـ19. 8 ـ رژى بلاشر، در آستانه قرآن ص 133. 9 ـ پطروفشسكى، اسلام در ايران ص 111. 10 ـ سوره انبياء، آيه 48. 11 ـ اصول كافى، ج 2 ص 630. 12 ـ صبحى صالح; مباحث فى علوم القرآن، ص 20. 13 ـ رجوع كنيد به زمخشرى، اساس البلاغه ص 472 واگر اشتقاق اكبر اين دريد را بپذيريم و«فلق» را هم از ريشه فرق بدانيم اشتقاقات بيشترى خواهيم داشت. 14 ـ ملاصدرا; اسرار الايات، ص 13. 15 ـ سوره الفرقان، آيه 1. 16 ـ سوره بينه، آيه 2. 17 ـ اصول كافى ج 2 ص 613. 18 ـ رجوع شود به علامه مجلسى، مرآة العقول ج 3 ص 55 شرح آيات مربوط به مصحف فاطمه. 19 ـ فيومى، المصباح المنير ص 253. 20 ـ سوره الحجر، آيه 9. 21 ـ سوره الانبياء، آيه 50. 22 ـ ابن فارس، مقائيس اللغة ج 5 ص 158. 23 ـ سوره كهف، آيه 1. 24 ـ سوره نحل، آيه 64. 25 ـ ملاصدرا، اسرار الايات ص 16.
سيرى در علوم قـرآن تأليف: يعقوب جعفرى