Çocuk eğitiminde disiplin (1)
Ailelerimizde bazen baskıcı bazen de hoşgörülü tutumlar görüldüğü gibi bazen aynı anda ikisini de görmek mümkün olabiliyor. Baskıcı bir tutumu sergileyen babanın yanında güya onu dengelemek adına anneler aşırı hoşgörülü tutumu benimseyebiliyorlar ki en kötüsü bu oluyor. Böyle bir durum karşısında çocuklar doğru ile yanlışı ayırt edemiyor, ebeveynlerin tutumları arasında bocalıyorlar.
Çocuk eğitiminde disiplin dediğimizde maalesef ailelerimizin en çok kullandığı metotlardan biri dayak ve ceza oluyor.
Bu bazen ailelerin kolayına geldiğinden, kimi zaman da çocuk eğitimi konusunda ebeveynlerin yeterli bilgi sahibi olmamasından kaynaklanabiliyor.
Ancak nasıl ki, evimize aldığımız bir elektronik aletin kullanma klavuzu varsa aslında çocuk eğitiminin de bir kıavuzu var. Bu klavuzdaki ilk uyarılardan biri; çocuklarda istemediğimiz bir davranışın kesinlikle dayak ile engellenemeyeceğidir.
Baskı, dayak ve yanlış kullanılan cezalar kusurlu davranışı engellemeyeceği gibi aksine çocukta yerleşmesini sağlamaktadır.
Ebeveynlerden sıkça duyduğumuz bir cümle değil midir; “Bu çocuk hep benim dediğimin aksini yapıyor.”
Çocuklardan her zaman bir yetişkin gibi davranmasını, hiç hata yapmamasını bekleyemeyiz. Çocuktur onun da bizler gibi hata yapması muhtemeldir, önemli olan hataların olumlu metotlarla düzeltilmeye çalışılmasıdır. Çocuklarımıza olumlu davranış kazandırmaya çalışırken lütfen onların yanlış davranışları üzerine odaklanarak, baskı, dayak ve cezalandırma yoluna başvurmayalım. Onların yetenekleri, başarıları, doğru yaptığı davranışları üzerinden neleri nasıl yapmaması değil de nasıl yapması gerektiği üzerinden bir davranış eğitimi takip edersek olumlu sonuçlar elde edebiliriz.
Çocuk yetiştirmede izlenen 3 yöntem vardır; Aşırı hoşgörülü ebeveyn tutumu, aşırı baskıcı ebeveyn tutumu ve kararlı ebeveyn tutumu. Öncelikle çocuklarımız yanlış bir davranış gösterdiklerinde onlardan şu dört hususu anlamalarını sağlayacak tepki vermeliyiz:
Davranışının neden yanlış olduğunu,
Hataları için sorumluluk almaları gerektiğini,
Bu hatayı düzeltmeye çalışmalarının gerektiğini
Aynı hatayı bir daha yapmamaya karar vermeleri gerektiğini anlatacak tepkiler!
Aşırı hoşgörülü tutuma bakacak olursak; genelde tek çocuklu ailelerde bu tutum görülür veya çocukluğunda kısıtlı imkanlarla yetişmiş ama sonradan refaha ulaşıp ben yaşamadım çocuğum yaşasın diyen ebeveynlerin başvurduğu bir yöntemdir. Ancak böyle bir yöntemle yetiştirilen çocuk ben merkezli olur. Sadece kendi istekleri ile ilgilenir. Başkalarının ne düşündüğü onun için önemli değildir. Ancak bir yetişkin olduğunda, gerek iş hayatında gerek katıldığı sosyal çevrelerdeki insanlardan da aynı tutumu bekleyecek ve farklı bir tepki aldığında problem yaşayacaktır.
Aşırı baskıcı tutumla yetişen çocuk dayak veya ceza korkusu ile anne babası yanında iken iyi davranışlar sergileseler bile anne babaları yanında yokken kötü davranışlara yönelebilirler. Çocuklar, yalan ve hileye başvurabilirler ve hatalarını kabul etmek istemeyebilirler.
Çocuklar, kendilerinden daha güçsüz birine karşı güç kullanmanın, kabul edilir bir davranış olduğunu öğrenip başkalarına zorbalık yapabilirler.
Hayatta karşılaştıkları tüm zorlukları çözmede şiddete başvurur toplum tarafından sevilmeyen dışlanan kişiler olurlar.
Çocuk Eğitimi
Çocuğun Ahlaki Eğitimi
