Kur’an’a Mahsus İlimler

       Müslümanlar arasında, yalnızca Kur’an’ı konu edinmiş ilimler de vardır. Bu ilimlerin ortaya çıkışı, Kur’an’ın inzal olduğu ilk günlere kadar geri gider. Bu ilimler gittikçe halk arasında gelişip arıtılarak kemale ulaşmış ve bu konularda görüş sahibi olan araştırmacılar sayısız eser vermişlerdir.

       Bu ilimlerden bazısı Kur’an’ın lafızları üzerinde dururken bazısı manası üzerinde durur, ve onu araştırıp inceler.

       Kur’an’ın lafızlarından bahseden ilimler, Tecvid ve Kırâat ilimleridir. Bunlardan biri kelimelere içerisindeki harflerin telaffuz keyfiyeti, durumlar, müfred ve mürekkep kelimeler arsında Arap dilinde görülen idğâm, harflerin değişimi, vakfe (durma) hükümleri, başlama ve sayir okunuş özelliklerinden bahseder.

       Bu ilimlerin bir kolu da, meşhur olan yedi kırâat ile diğer üç kırâat ve sahâbe’nin kırâatleri ve nadir olan kırâatleri inceler.

       Diğer bir kolu da surelerin ve surelerdeki âyet, kelime ve harflerin sayısını ve bütün Kur’an’ın âyet, kelime ve harflerinin sayısını inceler.

      Başka bir kolu da Kur’an-ı Kerim’in özel yazı şekli ve bilinen Arap yazı sistemiyle Kur’an Hattı arasındaki farklılıklar konusunu inceler.

      Kur’an’ın manasıyla ilgili tenzil-te’vil, zâhir-bâtın, muhkem-müteşâbih, nâşih-mensuh gibi genel konuları inceleyen ilimler ise şöyle:

     Ahkamla ilgili Kur’an ayetlerinin manalarını inceleyen ve hakikatte İslâm Fıkhı’nın bir şubesi sayılan ilim.

       Kur’an ayetlerinin özel manalarını inceleyen ve Kur’an tefsiri olarak adlandırılan ilim. Bu kitabın ikinci bölümünde tefsir ve müfessirlerin tabakalarıyla ilgili bilgi verildi.

     İslâm uleması ve müslüman araştırmacılar, Kur’an’a ait ilimlerden her biri konusunda sayısız telif ve tasnifler ortaya koymuşlar.