سوره :
النحل
آیه شماره :
40
ریشه کلمه :
رود
فعل :
رَود
معنی :
طلب كردن، خواستن، ميل، قصد، علاقمند
«مراوده» طلبيدن، درخواست، خواستن چيزي با نرمى و مدارا، بع اصرار چيزي را خواستن
«رويد» قليل، کمي، مقداري، آهسته، مهلتي
توضیح :
اين كلمه گاهى در جماد به كار رفته مثل [كهف:77] اراده گاهى با قوّه تسخيرى و حسّى است و گاهى با قوّه اختيارى و لذا در جماد به كار رفته است.
اراده به معنى قصد از همين ماده است [يوسف:25].
بعضي گفته اند: مراوده آن است كه با ديگرى در اراده نزاع كنى و قصد كنى آنچه را كه او قصد نمىكند و يا بهطلبى چيزى را كه او را نمىطلبد. (مفردات راغب)
اراده در بشر توأم با انقلاب و شوق و تغيير فكر و غيره است ولى خداوند ثابت و لا يتغير است و حتماً اراده خدا مثل اراده بشر نيست. پس در اين صورت اراده خدا به معنى حكم و دستور خداست و حكم و اراده هر دو يكى هستند مثل [رعد:11].
از صفوان بن يحيى نقل مى كند كه به امام رضا عليه السلام گفتم: بفرمائيد اراده خدا چيست؟ و اراده خلق كدام است؟ امام فرمود: اراده از خلق، تفكّر است و آنچه بعد از تفكّر كرده مىشود (قصد و فعل در اينجا مصداق ارادهاند) و امّا از خدا پس اراده خدا ايجاد خداست لاغير كه او تأمل و قصد و فكر نمىكند و اين صفات از او منتفى است و آنهاصفات خلق اند پس اراده خدا فعل است لاغير به آن مىگويد: كن فيكون بدون لفظ و بدون تكلم با زبان...
