HUMUS YETKİLİSİ VE HUMUSUN KULLANILACAĞI YERLER
S.1025: Humusla ilgili cevaplarınızdan birinde “ Humus, ya humus yetkilisine ya da bu gibi işlerle görevlendirilmiş vekiline verilir” diye yazmışsınız; acaba, humus yetkilisinden maksadınız müçtehid midir, yoksa müslümanların veliyy-i emr’i midir?
C: Humus yetkilisi, müslümanların velayet ve önderlik yetkisine sahip olan veliyy-i emirdir.
S.1026: Acaba seyyid hissesinin hayırlı işlerde örneğin, bir seyyid evlendirmekte kullanılması câiz midir?
C: Seyyid hissesinin hükmü de mübarek İmam hissesi gibi humus yetkilisine aittir, yetkiliden izin alındıktan sonra seyyid hissesini adı geçen yerde kullanmanın hiç bir sakıncası yoktur.
S.1027: İmam’ın (a.s) hissesini hayır işlerinde (medrese ve öksüzler yurdu gibi yerlerde) kullanabilmek için taklid ettiği müçtehidden mi izin alması gerekir veya herhangi bir müctehidin izni yeterli midir? Yoksa müçtehidin izni şart değil midir?
C: Hisselerin her ikisinin de yetkisi müslümanların veliyy-i emrine aittir. Üzerinde ya da malının bir miktarında İmam (a.s) veya seyyid hissesi olan kimse onu humus yetkilisine ya da izin verdiği vekiline vermesi farzdır. Ama, adı geçen yerlerde kullanmak isterse kullanmadan önce izin almalıdır. Ayrıca, mükellef bunun yanısıra humus konusunda taklid ettiği müçtehidin fetvasına da riayet etmelidir.
S.1028: Müslümanların veliyy-i emri ve taklid mercii ayrı şahıslar olursa, humusun hangisine verilmesi gerekir?
C: Humusu, humus yetkilisine vermek farzdır, o da müslümanların veliyy-i emridir. Taklid ettiği müçtehidin bu konudaki fetvası farklı olursa bu hariç.
S.1029: Sizin vekilleriniz veya şer’î hakları almakta vekil olmayan diğer şahıslar, İmam (a.s) ve seyyid hissesini verenlere, bu hisseleri aldıklarına dâir makbuz vermek zorunda mıdırlar?
C: Vekillerimize veya bize ulaştırılması maksadıyla diğer şahıslara humus gibi şer’î hakları verenler, şer’î hakları verdikleri kimselerden bizim mührümüzü taşıyan makbuzu istemelidirler.
S.1030: Vekilleriniz veya başka şahıslar mührünüzü taşıyan makbuzları vermezlerse onlara humus veren kimsenin humus sorumluluğu üzerlerinden kalkar mı?
C: Yerine göre değişir; tanınmış bazı vekillerimiz dışında, diğerleri bizim mührümüzü taşıyan makbuzları vermezlerse bundan böyle bizim adımıza onlara şer’î hakları vermeyiniz.
S.1031: İmam Humeyni’nin mukallidleri humuslarını kime vermeleri gerekir?
C: Tahran’daki büromuza gönderebilirler ya da şehirlerdeki izinli vekillerimize verebilirler.
S.1032: Bölgemizdeki vekillerinize humus verdiğimizde bazen İmam (a.s)’ın hissesini geri veriyorlar ve sizin tarafınızdan izinli olduklarını söylüyorlar. Acaba, bize geri verilen bu miktarı ihtiyaçlarımızda kullanmamız câiz midir?
C: İzinli olduğunu iddia eden kimse hakkında şüphe ederseniz edepli bir şekilde bizim el yazımızla olan izin belgesini göstermesini ya da bizim mühürümüzü taşıyan bir makbuz vermesini isteyiniz. Eğer izine dayalı olarak bir işe girişirlerse o iş tarafımızdan onaylanmıştır.
S.1033: Humusu verilmeyen mal ile çok değerli bir mülk alıp onun tadilatı için çok miktarda para harcadıktan sonra onu baliğ olmayan oğluna hediye ederek adına tapulayan kimsenin şu anda hayatta olduğunu dikkate alarak, humus konusundaki sorumluluğu nedir?
C: Mülkün alımı ve tadilatında harcanılan para yıllık kazancından olur ve kazancı elde ettiği yılda alıp hediye ederse ve bu hediye örfen onun toplumsal durumuna uygun olursa o zaman onda humus yoktur. Aksi takdirde, bu mülkün humusunu vermesi farzdır. Humusunu vermeden bağışta bulunursa humus miktarındaki bağışı fuzuli olup geçerliliği izne (humus yetkilisinin iznine) bağlıdır.
