تاثیرات اولین گناه در زندگی انسان
چندقدم تا کنترل نفس اماره
بزرگترین اشتباه انسان در زندگی اولین گناهی است که میکند. اولین گناه وسوسه گناهان بعدی را به وجود میآورد.
چگونه نفس اماره را کنترل کنیم؟
بهطورکلی راه عملی خلاصی از وسوسه گناه -که کار نفس اماره است- گناه نکردن است. بزرگترین اشتباه انسان در زندگی اولین گناهی است که میکند. اولین گناه وسوسه گناهان بعدی را به وجود میآورد؛ و در نقطه مقابل، راه مبارزه با آن تصمیم به ترک گناه و پایداری در آن است.
هر بار که گناهی ترک میشود، قوت شیطان در فریب نفس کم و کمتر میگردد؛ همانطور که با هر گناه او جریتر و خطرناکتر ظاهر میشود. این راه آسان نیست، ولی شدنی است. در این راه یک بشارت هم خداوند به ما داده است؛ و آن اینکه اگر شما یکقدم بهسوی من بیایید، من ده قدم بهسوی شما خواهم آمد. این مضمون علاوه بر روایات، در قرآن هم آمده است؛ آنجا که میفرماید: «من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها ومن جاء بالسیئة فلایجزی إلا مثلها وهم لایظلمون»(انعام/160) برای ورود به این میدان مبارزه، اول باید نقطهضعف خود را بشناسیم؛ چرا که درمان هر گناهی متناسب با نوع آن گناه متفاوت است.
2. علاوه بر ترک گناه، انجام دادن اعمال ضد آن گناه نیز بسیار تأثیرگذار است. همانطور که در بیماری جسم، وقتی حرارت بدن کسی بالا رفت، درمان آن را با داروهای ضد تب و حرارت شروع میکنند، در بیماریهای روحی نیز این چنین است؛ یعنی یکی از راههای درمان گناه، انجام اعمال پسندیدهای است که در نقطه مقابل آن گناه هست؛ مثلاً، اگر کسی از بیماری بخل و خساست رنج میبرد، راه درمان آن انفاق و بخشندگی است. در ابتدای امر، این کار سخت است، ولی کمکم آسان میشود و بهتدریج تبدیل به ملکه نفسانی بخشندگی میشود.
3. زنده نگاه داشتن یاد و ذکر خداوند در دل، چراکه انسان وقتی مرتکب گناه میشود که از یاد خدا غافل شود. وقتی انسان فراموش کند که خداوند ناظر اعمال او است و وقتی فراموش کند معادی هست و باید پاسخگوی عمل خود باشد و...، انجام گناه برای او آسان میشود. ولی وقتی همیشه ذکر و یاد خدا در دل او باشد و او همیشه متذکر باشد، بهسوی گناه نمیرود؛ و اگر هم رفت، فوراً متذکر شده و با توبه آن را جبران مینماید.
4. توجه داشتن به آثار و پیامدها و ضررهای روحی و جسمیای که انجام گناه به دنبال دارد.
5. جلوگیری از به وجود آمدن شرایطی که میل ارتکاب او به گناه را بیشتر میکند. اساساً انسان خوب است گاهی در زندگی خود انقلاب کند و شرایط نامساعد خود را عوض نماید. تغییر دوستانی که در حفظ تقوا بیمبالاتاند، به دوستانی که تقوا دارند؛ رفتوآمد به محافل دینی و مراوده با مردم مؤمن و سالم و باتقوا و ...
6. در همه حال توکل بر خدا نمایید و از او کمک و یاری بخواهید. پس از هر غفلت و اشتباهی نیز باید سریعاً توبه کرد و با عبادت و اطاعت مضاعف خدا آن را جبران گناه نمود. توبه هیچ شکل خاصی ندارد. تنها باید از صمیم قلب پشیمان بود و تصمیم جدی بر ترک آن گناه داشت؛ و با وجودآن انسان باید اطمینان داشته باشد که تازه متولدشده است؛ همانطور که اولیای دین فرمودهاند که: التائب من الذنب کمن لا ذنب له؛ خداوند مىفرماید: «ومن یعمل سوءا او یظلم نفسه ثم یستغفر الله یجد الله غفورا رحیما» یعنی هر که بدى کند یا به خود ستم کند آنگاه از خدا آمرزش بخواهد خدا را آمرزنده و بخشاینده مىیابد.(نساء/109)
برای مطالعه بیشتر به کتاب معراج السعادة، مرحوم نراقی (ره) و گناهان کبیره، شهید دستغیب مراجعه شود.
منبع: مرکز مشاوره تبیان
بهطورکلی راه عملی خلاصی از وسوسه گناه -که کار نفس اماره است- گناه نکردن است. بزرگترین اشتباه انسان در زندگی اولین گناهی است که میکند. اولین گناه وسوسه گناهان بعدی را به وجود میآورد؛ و در نقطه مقابل، راه مبارزه با آن تصمیم به ترک گناه و پایداری در آن است.
هر بار که گناهی ترک میشود، قوت شیطان در فریب نفس کم و کمتر میگردد؛ همانطور که با هر گناه او جریتر و خطرناکتر ظاهر میشود. این راه آسان نیست، ولی شدنی است. در این راه یک بشارت هم خداوند به ما داده است؛ و آن اینکه اگر شما یکقدم بهسوی من بیایید، من ده قدم بهسوی شما خواهم آمد. این مضمون علاوه بر روایات، در قرآن هم آمده است؛ آنجا که میفرماید: «من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها ومن جاء بالسیئة فلایجزی إلا مثلها وهم لایظلمون»(انعام/160) برای ورود به این میدان مبارزه، اول باید نقطهضعف خود را بشناسیم؛ چرا که درمان هر گناهی متناسب با نوع آن گناه متفاوت است.
راهکارهایی برای ترک گناه
1. قدم اول، تصمیم به انجام ندادن و ترک آن گناه است؛ که این مرحله همراه توبه و تصمیم بر عدم بازگشت به آن گناه تحقق مییابد.2. علاوه بر ترک گناه، انجام دادن اعمال ضد آن گناه نیز بسیار تأثیرگذار است. همانطور که در بیماری جسم، وقتی حرارت بدن کسی بالا رفت، درمان آن را با داروهای ضد تب و حرارت شروع میکنند، در بیماریهای روحی نیز این چنین است؛ یعنی یکی از راههای درمان گناه، انجام اعمال پسندیدهای است که در نقطه مقابل آن گناه هست؛ مثلاً، اگر کسی از بیماری بخل و خساست رنج میبرد، راه درمان آن انفاق و بخشندگی است. در ابتدای امر، این کار سخت است، ولی کمکم آسان میشود و بهتدریج تبدیل به ملکه نفسانی بخشندگی میشود.
3. زنده نگاه داشتن یاد و ذکر خداوند در دل، چراکه انسان وقتی مرتکب گناه میشود که از یاد خدا غافل شود. وقتی انسان فراموش کند که خداوند ناظر اعمال او است و وقتی فراموش کند معادی هست و باید پاسخگوی عمل خود باشد و...، انجام گناه برای او آسان میشود. ولی وقتی همیشه ذکر و یاد خدا در دل او باشد و او همیشه متذکر باشد، بهسوی گناه نمیرود؛ و اگر هم رفت، فوراً متذکر شده و با توبه آن را جبران مینماید.
توبه هیچ شکل خاصی ندارد. تنها باید از صمیم قلب پشیمان بود و تصمیم جدی بر ترک آن گناه داشت
4. توجه داشتن به آثار و پیامدها و ضررهای روحی و جسمیای که انجام گناه به دنبال دارد.
5. جلوگیری از به وجود آمدن شرایطی که میل ارتکاب او به گناه را بیشتر میکند. اساساً انسان خوب است گاهی در زندگی خود انقلاب کند و شرایط نامساعد خود را عوض نماید. تغییر دوستانی که در حفظ تقوا بیمبالاتاند، به دوستانی که تقوا دارند؛ رفتوآمد به محافل دینی و مراوده با مردم مؤمن و سالم و باتقوا و ...
6. در همه حال توکل بر خدا نمایید و از او کمک و یاری بخواهید. پس از هر غفلت و اشتباهی نیز باید سریعاً توبه کرد و با عبادت و اطاعت مضاعف خدا آن را جبران گناه نمود. توبه هیچ شکل خاصی ندارد. تنها باید از صمیم قلب پشیمان بود و تصمیم جدی بر ترک آن گناه داشت؛ و با وجودآن انسان باید اطمینان داشته باشد که تازه متولدشده است؛ همانطور که اولیای دین فرمودهاند که: التائب من الذنب کمن لا ذنب له؛ خداوند مىفرماید: «ومن یعمل سوءا او یظلم نفسه ثم یستغفر الله یجد الله غفورا رحیما» یعنی هر که بدى کند یا به خود ستم کند آنگاه از خدا آمرزش بخواهد خدا را آمرزنده و بخشاینده مىیابد.(نساء/109)
برای مطالعه بیشتر به کتاب معراج السعادة، مرحوم نراقی (ره) و گناهان کبیره، شهید دستغیب مراجعه شود.
منبع: مرکز مشاوره تبیان