دکتر ماندانا پرتوی

دندانپزشک - اندودونتیست

شماره : ۹۴۴

اساس دندانپزشکی مدرن پیشگیری است. برای بیماران مراجعه براساس زمانبندی خاص برای تمیز کردن دندانها و check up توصیه می‌شود. جرمگیری و پالیش دقیق نیز به عنوان سنگ بنای پیشگیری از بیماری پریودنتال قرار گرفته. نکته‌ی مطرح check up است. آیا در این مرحله ما از پوسیدگی پیشگیری می‌کنیم یا مورد مشاهده شده را تحت نظر گرفته و قبل از رسیدن به مرحله‌ی خارج از کنترل، از پیشرفت آن جلوگیری می‌کنیم؟ آیا ما پیشگیری می‌کنیم یا آنچه تخریب شده را ترمیم می‌کنیم. آیا نوعی سهل‌انگاری از جانب ما رخ می‌دهد؟ هفته‌یی چند مورد شکستگی دندان را مشاهده می‌کنید؟ چرا دندان شکسته؟ آیا بر اثر ضربه بوده و یا ما قادر به پیشگیری از وقوع آن بوده‌ایم؟ به نوع درمان برای دندان شکسته در مقایسه با تعویض ساده‌ی یک پرکردگی توجه نمایید. لذا بنا بر اظهار نگارنده‌ی مقاله دندانهای سالم به ندرت می‌شکنند. غالب شکستگی‌های کاسپ مربوط به عدم تشخیص پوسیدگی راجعه است (شکل ۱ و ۲).

مسأله پوسیدگی راجعه:

پوسیدگی راجعه یکی از بزرگترین مشکلاتی است که دندانپزشکی با آن مواجه است. علت وجود آن، عدم تشخیص اولیه است و بیماران به علت عدم تشخیص صحیح دندانپزشک بهای آن را باید پرداخت نمایند. به علت پوسیدگی راجعه بیمار به دو دندانپزشک مراجعه می‌کند. یکی معتقد است همه چیز تحت کنترل بوده و دندانپزشک دیگر معتقد به تعویض غالب پر کردگی‌های بیمار می‌باشد. حرف کدام دندانپزشک برای بیمار قابل باور است. چه موقع باید پر کردگی‌های موجود تعویض شوند؟ چه معیارهایی را دنداپزشک برای چنین تصمیمی باید در نظر بگیرد؟ در هر حال این تعدد نظر باعث ایجاد عدم اعتماد بیمار نسبت به دندانپزشکان می‌شود. در هر حال بیماران آنچه تمایل به شنیدن آن را دارند به رغم تشخیص صحیح گوش می‌کنند.

لذا هدف از این مقاله دادن آگاهی در مورد مسأله‌ی پوسیدگی راجعه است. پوسیدگی اولیه در ضعیفترین نقطه‌ی مینای دندان ایجاد می‌شود که شامل محل شیارها و حفرات است. ناحیه‌ی دیگر نواحی بین دندانی است زیرا باکتریها می‌توانند در آن ناحیه هفته‌ها بدون هیچگونه مزاحمتی قرار گیرند. این نواحی را به خوبی توسط رادیوگرافی می‌توان مشاهده نمود. در صورت آغاز مرحله‌ی اول پوسیدگی، امکان پوسیده شدن سطوح صاف مینایی باقی مانده وجود ندارد مگر تغییری ناگهانی در وضعیت دهان بیمار ایجاد شود.

بنا به تعریف عود پوسیدگی اطراف پر کردگیها ایجاد می‌شود ولی یافتن آن به کمک ابزار شناسایی پوسیدگی اولیه اشتباه است. عود پوسیدگی در عاج مجاور پر کردگی موجود آغاز می‌شود. به کمک سوند نمی‌توان آن را پروب کرد. آغاز آن با به هم خوردن seal بین ترمیم و دندان  ایجاد می‌شود، تحت عنوان ریزنشت. باکتریها از این مسیر نفوذ کرده و به آرامی از مسیر داخل به خارج دندان را پوسیده می‌کنند. به تدریج پوسیدگی باعث ضعیف شدن ساختار کاسپ شده  که در یک نقطه‌ی زمانی می‌شکند. سرعت پیشرفت پوسیدگی راجعه کند است زیرا باکتریها در این ناحیه به خوبی تغذیه نمی‌شوند. مواد غذایی به مقدار زیاد از ریز نشت عبور نمی‌کنند و این مسأله نقطه‌ی مقابل باکتریهای موجود در فضای پوسیدگی اولیه است که دچار macroleakage می‌شود.

باورهای غلط:

در رادیوگرافی قادر به تشخیص ناحیه‌ی باکال یا لینگوال نمی‌باشیم و زمانی قادر به دیدن پوسیدگی به رغم وجود پر کردگی در نمای رادیوگرافی هستیم که دیر شده و یک کاسپ شکسته است. دلیل دیگر برای ندیدن پوسیدگی راجعه، مقدار عاج ناحیه‌ی کاسپ در مجاورت پر کردگی است که به نسبت ناچیز است و حتی اگر به طور کامل پوسیده شود، تغییر قابل مشاهده در رادیوگرافی حداقل خواهد بود. حداقل ۴۰% از ساختمان دندان باید از بین رفته باشد تا به صورت نمای لوسنسی در رادیوگرافی قابل دیدن باشد.

این نادر است. از لحاظ دید بصری امکان مشاهده‌ی تخریب کناره‌ی پر کردگی از جهت اجازه به عبور باکتری‌ با قطر حداقلmm ۰.۸ وجود ندارد.

در مواردی این مسأله صحیح است ولی ساختمان دندانی که تضعیف شده، تحت فشار مضغی دوام نمی‌آورد لذا چگونه دندانی که ترمیم شده، ۱۰ سال یا بیشتر کار می‌کند و به طور ناگهانی می‌شکند. لذا این مسأله مربوط به شروع عود پوسیدگی از داخل به خارج دندان در طی سالها است. همانطور که گفته شد عاج سالم به ندرت می‌شکند.

غیر از دندانهای عصب کشی شده که کل دندان از ناحیه‌ی ریشه تضعیف شده، احتمال شکستن آنها به صورت نیمه شدن است (البته تمام این دندانها هم دچار شکستگی‌ نشده و نیاز به روکش ندارند. به مقالات قبلی اینجانب در این مورد رجوع شود. مترجم) ولی سایر دندانها غالباً به صورت شکستگی‌ کاسپ در قاعده‌ی ترمیم بوده و خط شکستگی‌ تا عاج سالم پیش می‌رود و این فقط در صورت تروما یا عود پوسیدگی صورت می‌گیرد.

عود پوسیدگی زیر مینا در مجاورت پرکردگی ایجاد می‌شود. پالپ دندان در این حالت در محلی دورتر قرار گرفته و در صورت پیشرفت پوسیدگی، ناراحتی ایجاد می‌شود و قاعدتاً در این زمان شکستگی‌ کاسپ هم رخ داده.

چگونه عود پوسیدگی را ردیابی کرد؟

ردیابی عود پوسیدگی از طریق توجه به تغییرات ظریف در رنگ ‌مینای احاطه کننده‌ی ترمیمی است. مینا مانند شیشه مات است و سمت دیگر آن را نمی‌توان دید ولی اگر قهوه‌یی یا سیاه شود دیده می‌شود. غالب موارد مینای تیره‌ی اطراف پرکردگی نشانگر عود پوسیدگی زیر کاسپ است. در موارد پر کردگی آمالگام می‌دانیم که پر کردگی در صورت وجود مینای بدون ساپورت امکان ندارد. عود پوسیدگی در طول مارژین اکلوزال رخ نمی‌دهد لذا ما متوجه تغییر رنگ مینا در یک ناحیه ولی نه در سایر نواحی می‌شویم. علامت دیگر ترکهای کوچک ایجاد شده در مینا به ویژه اگر در ناحیه‌ی غیر رنگ گرفته باشد. مینا تا حدی مثل شیشه است سخت و شکننده لذا مینایی که ترک می‌خورد در واقع نوعی تغییر رنگ یافته است که توسط عاج پوسیده حمایت می‌شود.

موارد تعیین کننده تعویض پر کردگی:

دوربین داخل دهانی یکی از وسایل مفید در مطب است. به کمک آن می‌توان با بزرگنمایی X۴۰ روی مانیتور بسیاری از نکات ذکر شده را دید و با خارج کردن پر کردگی، پوسیدگی را به بیمار نشان داد و برای بیمار تعویض پر کردگی، به رغم عدم وجود درد یا تخریب نسج دندان قانع کننده خواهد بود.

چاپ

 

دکتر مجید ضیایی

ارتوپد

شماره : ۹۴۴

 

lmpingement داخلی مفصلی شانه نوع جلویی بالایی گلنوئید

در موقع حرکت فلکسیون در دامنه‌ی زیاد و توام با چرخش داخلی بین سطح مفصلی تاندون ساب اسکاپولاریس و قسمت جلو و بالای لابروم و کناره‌ی گلنوئید و لیگامان گلنوهومرال میانی تماس مکانیکی ایجاد می‌گردد.

در ورزشکاران پرتاب‌گر این مکانیسم با نیروی زیادی در مرحله‌ی آخر عمل پرتاب کردن ایجاد می‌شود. در اثر تکرار این حرکت، ورزشکار درد در جلوی شانه در پرتاب کردن حس می‌کند. در آرتروسکپی پارگی ناکامل یا کامل قسمت بالای تاندون ساب اسکاپولاریس و ناپایداری تاندون دو سر بازویی، گاهی آسیب لابروم بالایی جلویی رویت می‌شود. راه تشخیص قبل از آرتروسکپی Mrathrography یا C.T Arthography می‌باشد. در نهایت آرتروسکپی تشخیص دقیق را روشن می‌نماید.

درمان بستگی به آسیب‌های موجود دارد. تنودز تاندون دو سر بازویی، دبریدمان پارگی پارشیل و یا ترمیم تاندون و لابروم با جراحی آرتروسکپی امکانپذیر می‌باشد.

 

دکتر فروغ موسوی

داروساز

شماره : ۹۴۴

استویاStevia  نامی مشترک برای عصاره‌هایی است که از گیاه استویا با نام علمی Stevia rebudiana به دست می‌آید. در ایالات متحده‌ی آمریکا، یک شکل از ترکیب خالص شده‌ی این گیاه (با نام ربودیوزیدآ rabaudiosideA  یا ربیانا rebiana) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا به صورت «معمولاً مطمئن و ایمن» شناسایی شده است و در غذاها و نوشابه‌ها به عنوان شیرین‌کننده‌ی‌ مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرآورده‌های تصفیه شده‌ی استویا (Truvia, Purevia و سایرین) را شیرین‌کننده‌های غیرمغذی تلقی می‌کنند و به این جهت مورد توجه افرادی است که می‌کوشند از وزن خود بکاهند، اما برای تأثیر این فرآورده‌ها در کاهش وزن نسبت به شیرین کننده‌های مصنوعی دیگر مدرکی در دست نیست. افزون بر این، ممکن است این عصاره‌های کاملاً تصفیه شده‌ی استویا سبب بروز آثار جانبی خفیف مانند حالت تهوع و احساس پری معده شوند. سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA)  عصاره‌های خام یا عصاره‌ی برگ کامل استویا را به عنوان افزودنی غذایی مورد تأیید قرار نداده است زیرا احتمال بروز آثار سوء بر سلامتی وجود دارد. به خصوص سازمان FDA در مورد آثار برگ کامل یا استویای خام بر کنترل قند خون، کلیه و دستگاه قلب و عروق و تولید مثل نگرانی‌های خود را ابزار داشته است.

باید به خاطر داشت که در عین حال که جانشین‌های قند، از جمله فرآورده‌های تصفیه شده‌ی استویا ممکن است به کنترل وزن کمک کنند ولی جادو نمی‌کنند و باید به اعتدال مورد استفاده قرار گیرند. در صورتی که شخصی از بسیاری از غذاهای فاقد قند استفاده نماید، اگر سایر اجزای مورد استفاده در آن حاوی کالری باشند باز هم افزایش وزن پیدا می‌کند.

این تکرارها بیشتر جنبه ی تلقینی دارد تا گوش جان ما، این امور را مکرر در مکرر بشنود و این مطالب در اعماق جان، نقش ببندد.

سرویس مذهبی افکارنیوز- در قرآن بعضی از عناوین تکرار شده که این تکرار علاوه بر فواید دیگر یک نوع تلقین و زمینه ی سوق دادن بشر به سوی این عناوین می باشد مانند:

واژه «الله» و «اله» که ۲۰۸ بار در قرآن تکرار شده است.

یا جمله «ان الله علی کل شیء قدیر» خداوند بر هر چیز تواناست. و اینکه خدا« قدیر» است ۴۵ بار در قرآن آمده است.

در سوره «الرحمن» که در مکه نازل شده و ۷۸ آیه دارد، ۳۱ بار «فبای آلاء ربکما تکذبان» (پس کدامین نعمت های پروردگارتان را تکذیب می کنید؟) تکرار شده است.

در سوره «مرسلات» این آیه ۱۰ بار تکرار شده است:
« ویل یومئذ للمکذبین» (وای در آن روز(قیامت) بر تکذیب کنندگان.) این جمله در آیه ۱۱ «طور» و آیه ۱۰«مطففین» نیز آمده است.

در سوره «قمر» ۴ بار « و لقد یسّرنا للذکر فهل من مدکر» (ما قرآن را برای یادآوری آسان کردیم آیا کسی هست که متذکر شود؟) تکرار شده است.

این تکرارها بیشتر جنبه ی تلقینی دارد تا گوش جان ما، این امور را مکرر در مکرر بشنود و این مطالب در اعماق جان، نقش ببندد.

رسول اکرم(ص) فرمودند:
«به دروغگو راه دروغ را تلقین نکنید چنانکه فرزندان یعقوب نمی دانستند که گرگ انسان را نیز می خورد تا اینکه پدرشان آن را به آنان تلقین نمود.»۱

منبع:
۱- سفینه البحار،ج۲،ص۴۷۴.
۲- زمینه های گناه،ص۶۲.

سبلان، از کوه‌های مرتفع ایران است که در شمال غرب کشور و در استان اردبیل قرار دارد. سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم‌کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد. سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است.

کوهستان سبلان از کانون های مهم آبگیر دائمی رودهای آذربایجان می باشد. دامنه های شمالی آن به دره رود قره سو و اهرچایی و دامنه های جنوبی آن به شاخه ها ی آجی چای منتهی می گردد. بنابراین سبلان بخش عمده ای از آب های حوضه رود ارس و دریاچه ارومیه را تامین می کند در دامنه های سبلان چشمه های فراوان آب گرم و آب سرد معدنی وجود دارد که در فصول مختلف مورد استفاده اهالی مشکین شهر و گردشگران قرار می گیرد. در بالای قله سبلان حفره ای وجود دارد که دهانه آتش فشان سبلان بوده است و امروزه به صورت دریاچه ای در فصل گرم ظاهر می شود.

دریاچه نِئور دریاچه‌ای ما بین شهر اردبیل و شهر خلخال در مرز بین استان گیلان و استان اردبیل است. این دریاچه در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به‌طرف خلخال در یکی از دره‌های کوهستان باغیرو و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۲۱۰ هکتار و عمق متوسط ۵ متر است.

پس از طی چهل کیلومتر از شهر اردبیل به سمت شهر خلخال به ده بودالالو می‌رسیم. سپس می‌بایست جاده‌ای به طول سیزده کیلومتر را به سمت بالای کوه طی کرده تا به دریاچه رسید. این دریاچه دارای نوعی ماهی به نام قزل‌آلای رنگین کمان می‌باشد. جاده کوهستانی برای رسیدن به این دریاچه آسفالت بوده، ولی جاده دور دریاچه خاکی می‌باشد. متأسفانه نزدیک به دو سال است که ماهی در دریاچه وجود ندارد.

ماهی‌های دریاچه نئور هر سال پیش از زمستان صید و جمع‌آوری می‌شوند زیرا در اثر یخ زدن دریاچه این ماهی‌ها نمی‌توانند در زمستان زنده بمانند و پس از زمستان دوباره ماهی‌های کوچک پرورشی در نئور رها می‌شوند. با بهره‌گیری از آب این دریاچه، تعدادی استخر پرورش ماهی نیز در پیرامون اردبیل درست شده‌ است.

دریاچه کوهستانی ولشت در کیلومتر 25 جاده چالوس کرج، شهر مرزن‌آباد واقع شده، دریاچه ولشت یکی از 10 دریاچه آب شیرین کشور است که در این منطقه واقع شده و محیط زیست مناسبی را برای پرندگان و آبزیان فراهم كرده است. گونه‌های گیاهی و جانوری کلاردشت نیز از دیگر ویژگی‌های آن هستند.

این دریاچه در ارتفاع یک هزار متری از سطح دریای خزر قرار دارد. مسیر دسترسی به آن از شهر چالوس و از طریق کندوان و محور ارتباطی چالوس به تهران آغاز و پس از طی 23 کیلومتر و بعد از پل کجور و گذر از سربالایی‌ها و پیچ‌های جنگل تا کنار دریاچه ادامه می‌یابد. حضور گردشگران بدون نظارت طی سال‌های گذشته طبیعت این منطقه آسیب‌پذیر و اکوسیستم طبیعی آن را دگرگون کرده است. از جمله ورود آلاینده‌های محیطی، حیات انواع آبزیان چون ماهی سفید، اردک ماهی، شاه کولی و حتی جلبک‌ها و پلانگتون‌ها را در معرض تهدید قرار می‌دهد.