"قرآن صاعد" یعنی چه؟
آیت الله شاه‌آبادی، استاد عرفان حضرت امام خمینی(ره)، از دعا به «قرآن صاعد» تعبیر کرده‌اند. سرّ این تعبیر چیست و به چه معناست؟
شکوری:شبکه تخصصی قرآن تبیان
«قرآن صاعد» تعبیری است که حضرت امام خمینی(ره) در بیان و بنان خود بارها از آن استفاده کرده‌اند. ایشان در سخنرانی خود در جمع اعضای جامعه اسلامی بانوان شمیران، به نقل از استاد عرفان خویش، حضرت آیت الله شاه آبادی، می‌گویند:
«بعض از مشایخ ما می فرمودند: قرآن، قرآن نازل است، آمده است به طرف پایین و دعا از پایین به بالا می‌رود، این قرآن صاعد است.»(1)
ایشان در جایی دیگر از از «صحیفه سجادیه» به عنوان «قرآن صاعد» یاد می‌کند و می‌فرماید:
«صحیفه کامله سجادیه، نمونه کامل قرآن صاعد است و از بزرگترین مناجات عرفانى در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابى است الهى که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیاى بزرگ و اوصیاى عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهى مىآموزد.» (2).
سر نهفته در این تعبیر چیست؟
بنا بر مفاد روایت ثقلین که شیعه و سنی نقل کرده‌اند، قرآن و عترت از یکدیگر جدایی‌ناپذیرند. اگر وحی خدا، قرآن صامت است، پیامبر(ص) و حضرات معصومین(ع)، قرآن ناطق‌اند. بنابراین اگر کلام خدا، «قرآن نازل » است که هست، دعاهای رسیده از پیشوایان پاک، «قرآن صاعد» و «کلمات طیبه»ای است که بسوی او صعود می‌كنند؛« إِلَیْهِ یَصْعَدُ ٱلْكَلِمُ ٱلطَّیِّبُ...» (فاطر/10)
و دلیل تاکید حضرت امام(ره) بر این تعبیر، جلوگیری از یک انحراف فکری تاریخی است. آیت الله جوادی آملی در این خصوص می‌گوید:
«امام امّت(ره) در این مقام گام برداشت و اینگونه علوم را نیز احیا کرد. او، هم در سخنان خود و هم در پیامها و وصیت نامهٴ خویش ما را به قرآن وعترت دعوت کرد که مبادا کسی بگوید: انقلاب یعنی جنگ؛ دعا، توسّل و زیارت یعنی چه؟ از آنجا که انقلاب اسلامی وقتی واقع شد که عدّه ای می گفتند: دعا، نماز جماعت، توسّل، زیارت، شفاعت، و مانند آن یعنی چه، و کتابهایی نیز این زمینه منتشر شد، ایشان در این زمینه سخنان بسیار بلندی فرمود و از استاد گرانقدر خود، عارف نامدار مرحوم آقای شاه آبادی (ره) نقل کرد که: «دعا، قرآن صاعد است». ایشان در تفسیر شریف سورهٴ مبارکهٴ حمد به طور مکرّر ما را به دعا و توسل و زیارت سوق داده اند، که مبادا انسان «انقلاب زده» شده و بگوید: انقلاب منهای توسل، انقلاب منهای زیارت، انقلاب منهای دعا. انقلاب بدون دعا، انقلاب نیست؛ چه اینکه چنین انقلابی را دیگران نیز کرده اند و به ثمر نرسید. امّا آنکه باقی مانده و زمینه را برای ظهور حضرت ولی عصر (ارواحنا فداه) فراهم می کند، همین است.»
پی‌نوشت‌ها:
[1].سخنرانی امام در تاریخ 21/4/59، حسینه جماران
[2]. صحیفه امام، ج21،ص209
