Suriye'nin Bölünmesi Bölgenin Haritasını Değiştirebilir / ABD'nin B Planı Bölge Ülkelerini Korkutur
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Suriye'de geçici ateşkesin işe yaramaması ve siyasi çözüm yolunda adım atılamaması halinde B planının ülkenin bölünmesi olabileceğini söylemesi bölünme meselesini yeniden gündeme getirdi.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Suriye'de geçici ateşkesin işe yaramaması ve siyasi çözüm yolunda adım atılamaması halinde B planının ülkenin bölünmesi olabileceğini söylemesi bölünme meselesini yeniden gündeme getirdi. Aslında bu mesele yeni değildi, hele Suriye'de savaşın ilk yıllarında medyada Suriye'nin bölüneceği iddiaları yer almıştı.
Ama ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ٙnin bölünmeyi bir alternatif olarak sunması dikkatleri bir daha bu konuya yönlendirdi. Lakin ABD yetkilisi bölünme konusunda topu Rusya'ya attı. ABD Senatosu Dışişleri Komitesi'nde konuşan Kerry, Suriye'nin bölünmesinden yana olmadıklarını, "Eğer adım atmazsak işler daha kötüye gidebilir. Rusya'da şu anda bu ihtimali [bölünme] değerlendiriyordur" diye konuştu.
Bundan kısa bir süre sonra Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riyabkov bu ihtimali doğrulayan bir açıklama yaptı. İran Press TV kanalının aktardığı bilgiye göre, Moskova'da basın toplantısı düzenleyen Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riyabkov, "Eğer bu model işe yararsa Suriye federal devlet olabilir." açıklamasını yaptı.
Lakin çok kısa bir süre sonra Ruslar bu bilgileri yalanladılar. Lakin istenilen halde bu açıklamalar ABD ve Rusya'nın gündeminde, en önemlisi Suriye görüşmelerinde bu ülkenin bölünmesinin konuşulduğu anlaşılır. Aslında şuan IŞİD 'in Irak ve Suriye'de kontrol ettiği topraklar bir zamanlar BOP haritası olarak geçen haritalardaki sünni devlet in sınırları ile hemen-hemen aynıdır.
Batı'nın ve yine Rusya'nın Ortadoğu'da sınırların yeniden çizilmesine şiddetle karşı olduğunu söylememz için bir gerekçe yoktur. Yüzyıl önce Ortadoğu'da yapay sınırlar çizen Batı'nın bu gün kürtleri veya diğer ayrılıkçı grupları desteklemediğini söylememiz için bir neden yoktur.
Ama gözlenildiği gibi bölge ülkeleri Suriye'nin, aynı zamanda Irak 'ın (daha önce ortaya atılmış) bölünmesi rahatsız oldular. İran, Türkiye, hatta Mısır gibi ülkeler bölünme fikrine sert tepki verdiler. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd, Suriye'nin varlığının korunmasının Kahire için bir kırmızıçizgi olduğunu belirtti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye'nin üçe bölünebileceğine yönelik endişelerinin olduğunu itiraf ederek Afrika gezisi öncesi Atatürk Havalimanı'nda gazetecilerin sorularını cevaplarken Suriye ٙnin bölünmesi ile ilgili de konuştu: "Bu bölünmeyle ilgili endişeler şu anda herkeste var. Bu aynı şekilde bizde de var. Niye? Çünkü PYD ve YPG'nin kuzeyde sağlamak istediği koridoru birileri destekliyor. Bu destekleyenlerin kimler olduğunu sizler de bizler de takip ediyoruz. Biz Türkiye olarak Suriye'nin kuzeyinde böyle bir koridorun oluşmasına imkan veremeyeceğimizi daha önce söyledik ve bu konuda da üzerimize düşen neyse, bunu yapacağımızı da söyledik .
Aynı endişe İran'da da vardır. Çünkü şimdi herkes anlayor ki, Suriye'nin bölünmesi büyük bir karşısı alınamaz dağılma sürecine çevrilebilir. Suriye ٙnin bölünmesi özü ile dağılma aşamasında olan Irak ٙta kötü etki bırakabilir. Yani basit bir deyimle Suriye ٙnin arkasından Irak ve diğer bölge ülkeleri iç savaş ve parçalanmanın eşiğine gelebilir. Türkiye, İran, Suudi Arabistan, Yemen, Libya gibi ülkelerde iç savaşın yeniden alevlenmesi, etnik ve mezhepsel çatışmaların daha da büyümesi söz konusu olabilir. Bu gerçeği herkesten önce bölge ülkelerinin yönetimleri anlayorlar. Suriye'de veya Irak'ta yönetimin değiştirilmesi bir başka, ama ülkenin bölünmesi başka bir anlam taşımaktadır. Bu, bütün bölge için kötü bir senaryo olabilir. O yüzden bölünme tehlikesi herkesi rahatsız etmeye başladı. Mesela, örneğin iki gün önce İran ziyareti sırasında Başbakan Ahmet Davutoğlu Suriye konusunda İran'la 5 ilkede mutabık olduklarını ve bunların en önemlilerinin Suriyenin toprak bütünlüğü ve dış aktörlere karşı tutum olarak kayd etti. Son dönemde bölge dışı aktörlerin kapalı kapılar ardında bir takım planlamalar içine girdikleri anlaşılıyor" diyen Davutoğlu, ٘Biz buna karşı Suriye'ye komşu bütün ülkeler, Suudi Arabistan ve İran'la birlikte, bölge dışı aktörlerin tek başlarına belirleyici olmayacakları şekilde istişare etmelerine önem veriyoruz" ifadelerini kullandı.
Başbakan ikinci unsur olarak Suriye ٙnin toprak bütünlüğünün korunmasını gösterdi. "Uluslararsı basında Suriye'nin kaç parçaya ayrılacağı spekülasyonları yapılıyor" diyen Davutoğlu, "Biz, Suriye ٙnin toprak bütünlüğünün korunması konusunda ortak anlayışa sahibiz" dedi.
Görüldüğü gibi Türkiyenin de şuanki gündeminde Suriyenin toprak bütünlüğü var. Aslında bölünme yönündeki haberlerin rahatsızlığını şuan bütün bölge ülkeleri yaşamaktadırlar. Aslında bu faktör bölge ülkelerini bir herekete geçirmesi için yeterlidir. Lakin anlaşılan o ki yakın zamanda bölge ülkeleri Suriye konusunda anlaşmaya varmasalar B planı halen güncel olarak kalacak.
Tesnım haber-Kenan Rovşenoğlu