H. 329 Yılından Sonra Gaybet Konusunda Yazılan Kitaplar(1.Bölüm)
H. 329 yılında Gaybet-i Sugra hadisesinin kendini göstermesi, İmamiye Şia’sının tarihinde yeni bir dönemin temellerini oluşturmuştur.
İmam Mehdi’nin (a.f.) gaybetinin uzun olması ve yeni şüphelere cevap vermek için önceden yazılmış kitaplardan daha farklı eserlere ihtiyaç vardı, bu sebeple Şia âlim ve fakihleri bu konu ile ilgili önemli eserler kaleme almış ve bizlere miras bırakmışlardır.
Gaybet konusunda bu dönemde yazılmış kitapların İmamiye Şia’sının esasını oluşturduğu söylenebilir. O eserlerden beş tanesi şunlardan ibarettir:
1- Nu’mânî’nin (ö. 360 h/970 m) Telifi “el-Gaybe”si
İbn Ebi Zeynep ve Nu’mânî olarak tanınan Muhammed b. İbrahim b. Cafer, Vasıt şehri köylerinden birisi olan “Nu’mânîye” ahalisindendi. Nu’mânî Bağdad’a hicret etti ve Sikatü’l-İslâm Kuleynî ve İbn Ukde’nin (ö. 333 h/944 m) gözetimi altında hadis ilmini öğrenerek İmam Askerî’nin (a.s) şahadetinden sonra “el-Gaybe” ismindeki kitabını yazdı. Nu’mânî yazdığı bu kitabında Peygamber (s.a.a.) ve İmamlar’ın (a.s) ön gördüğü hadisleri naklederek İmam Mehdi’nin (a.c.f) gaybetinin gerekliliğini ispat etmeye çalıştı ve itikadî bakış açılarını dikkate almaksızın bu konuda daha önce kitap yazan yazarların görüşlerinden faydalandı.
Mes’ûdî’den sonra (ö. 345 h/ 956 m) Kuleynî’nin kitabından İmamlar’a (a.s) ait hadisleri ilk kez tefsir eden birisi olması hasebiyle Nu’mânî’nin kayda değer bir önemi vardır. Söz konusu bu hadisler, İmam Mehdi’nin (a.c.f) iki gaybeti olacağı gibi çok önemli bir meseleye işaret etmektedir. Nu’mânî kısaca gaybete değindikten sonra Hicrî 329 yılına kadar devam eden Onikinci İmam’ın (a.s) dört Nâibi’ni açıklamaktadır. İkinci gaybet de dört Nâibin vefatından sonra başlamaktadır.[1]Nu’mânî’nin Gaybet tefsiri, gaybet konusunda daha sonraki İmamiye Şiasının temel eserlerinden sayılmıştır.[2]
2- Şeyh Sadûk’un Telifi (ö. 381 h./ 991 m.) “Kemâlu’d-dîn ve Temâmu’n-Ni’me”
Şeyh Sadûk olarak tanınan Muhammed b. Ali. Bâbeveyh, adı geçen kitabında gaybet konusunu işlemiştir. Yazar kitaptaki bilgileri Hicrî 260 yılından önce yazılan Şia’nın temel kaynaklarından aldığı için Şia mezhebinde önemli bir yere sahiptir.[3]
Ehlader Kültür Araştırma
[1] Nu’mânî, el-Gaybe, s.91-92.
[2] Bkz: Tarih-i Siyasî-yi Gaybet-i İmam-i Devazdehom (a.s), s.25.
[3] Şeyh Sadûk, Kemâlu’d-Dîn ve Temâmu’n-Ni’me, s. 19.
Hicrî 260 Yılına Kadar Yazılan Kitaplar
Gaybet-i Sugra (Küçük Gaybet) Dönemi Boyunca Yazılmış Kitaplar
