Aynacılık Sanatı
Kutsal mekanlarda aynacılık sanatı İran’nın dekoratif sanatlarındandır. Hicri kameri 10 yy sonlarında Safeviye döneminde revaçta idi.
Ortaçağda çelik aynaların bakır, bronz,pirinçten daha parlak ve şeffaf formları vardı ve revaçta olarak yüzyıllar içinde kullanıldı. Aniden daha sonra bir değişiklik meydana gelerek cam aynaların üretimi keşfedildi. Avrupada bu değişiklik miladi 12 yy olmuştur. İlk cam aynalar kurşun ince bir levha ile camın arkası kaplanmıştır ama görünüşe göre bu Avrupalılar tarafından icat edilen bir teknik değildir. Bu tekniğin doğduğu yer Çin, Hindistan veya büyük ihtimalle Orta Doğuda aranmalıdır. 12 yy’da İslamın geniş toprakları bilim ve teknolojinin ilerlemesinde doruk noktasına ulaşmıştı.Örneğin matematik, astronomi, tıp, kağıt yapımı, cam işçiliği vb . Böylece cam aynaların bulunması ilk bu bölgede olmuş ve sonra Avrupaya gitmiştir. Ancak sonraki yüzyıllarda yeni bir sıçrama bularak cam aynanın arkasına kurşun kaplamanın yerine kalay ve civa karışımı ve daha sonra gümüş ve civa karışımı kullanmışlardır. Böylece aynanın yansıtma ve şeffaflığı artmıştır.
Bilimsel Uygulamalarla Ayna
Aynanın icadı ve kademeli evrimi kendi yüzünü görmek amacı ile kişisel ve dekoratif bir araç olarak telakki edilmemelidir. Belki bu icat yüzyıllar önce bilimsel uygulamalarla yapılmaktaydı ve bu uygulamalar artık yaygın bir hal almıştır.Antik Yunan bilim adamları dışbükey ve içbükey aynaların özelliklerin tanımaktaydılar. Güneş ışığını yoğunlaştırarak malzemeleri yakmak için bu tür ayna örnekleri üretmişlerdi.Buna ilave olarak havayollarının karışık tekniklerinde, çeşitli mikroskoplarda ve diğer pek çok modern ekipman ve araçlarda çeşitli aynalar kritik roller üstlenmişlerdir.Bunlardan en önemlisi büyük ve dikkatli aynaların yeni teleskoplarda kullanılmasıdır.
Ayna İşçiliği
Ayna işçiliği sanatı İranın en güzel geleneksel sanatlarından birisidir. Temelde tarihi binaların iç dekorasyonunda ve özellikle kutsal yerlerde kullanılır. Binaların iç yüzeylerinin süslenmesi için çeşitli resimlerin düzenli tasarımlarla büyük ve küçük ayna parçaları tarafından dekore edilmesine aynacılık sanatı denir.Bu sanat alanında ayna işçiliğ yapan sanatçı camları çeşitli şekillerde kesme ve kullanma suretiyle binalarda güzel ve parlak bir atmosfer oluşturmaktadırlar. Şöyleki sayısız ayna parçalarında ışığın parıldaması, yansıması ve güzelliği binaların dekorasyonunda meydana gelir. Dayanıklılık ve güç açısından binanın süslenmesi için güzel ve uygun kaplama uzun ömürlü olmasını sağlar.
Su ve ayna İran kültüründe saflık ve parlaklığın iki sembolü olarak dürüstlük ve saflık olarak kabul görmüş ve büyük ihtimalle aynanın mimari dekorasyonda kullanımı aynı kültürden olmasından ileri gelmektedir. Ayna parçalarının ve ayna işçiliği sanatının kullanımından fayda sağlanmasının mevcut ekonomik kökenleride vardır.
Aynaların bir bölümü hicri kameri 10 yy’da Avrupa’dan ithal edilen öğelerden biri olarak özellikle Venedik’ten İran’a getirilirdi. Yolda yerleri değiştirilirken kırılırdı.İranlı sanatçılar kırık parçalardan faydalanmak için yenilikçi yollar bularak onları ayna işçiliğinde kullandılar.Ayna işçiliği görünüşte onların kullanımı ile başladı. Ayna işçiliği başlangıçta binanın gövdesi üzerine aynanın bir parçasının kadeh şeklinde monte edilmesi ile başladı.Safeviler döneminde sadece binaların içi değil belki sütunları olan duvarlarda büyük aynalarla dekore edildi.
Ayna işçiliğinde aynanın yüzeyinde resimler ve hatlar kabartılmış veya batık tasarımlı hatlardan oluşmaktadır. Ayna işçiliğinin tasarımının çalışma alanı bir kişi tarafından sıvalanır ve sonra ayna parçaları istenen desen ve boyutlardaki şekiller karton model üzerinde kesilerek (birbirlerinden ayırmadan) hazırlanır. Daha sonra kireç ve tutkal karışımıyla elde dilen hamur ayna parçalarını tasarım esasına göre kesim yerlerinden elle bastırarak yüzeye yapıştırılır ve elle bastırılarak istenilen kabartılar ve basık yerler oluşturulur.İstenilen özel tasarımın görünümü oluşturulur. İşin sonunda yüzey temizlenir ve parlatılır.
Ayna işçiliğinde aynanın istenen kalınlığı bir mm’dir.Ancak 2mm veya daha fazla kalınlıkta kullanılmıştır.
Çeviri:Ürün Özedönüş
El Sanatları ve Çeşitleri
Alçı Üzerine Resim (1)
