Velayet-i Fakih Şehid Mutahhari’nin Bakış Açısından(10.Bölüm)
Liderlik en yüksek ve en zor makamdır:
İnsanın en yüksek ve zor makamı liderlik makamı ve görevidir ve her zaman en olgun ve en kapsamlı insanlar onu üstlenmelidirler. (1) Bu makamı Allah’ın Resulü ve ondan sonra onun tayin ettiği masum İmamlar ve gıybet döneminde ise koşulları karşılayan ve genel tayin ile seçilen fakih bu makamı üstlenirler.
Toplumsal işlerde liderlik ve yöneticilik bir bilgi ve teknik konusudur ve Buna göre istidatlar ve doğal yeteneklerden ilave öğrenilmeli ve benimsenmelidir.
İslamda liderlik ve yöneticiliğin doğru temellerini anlamak için iki kaynaktan faydalanabiliriz:
1- Resulullah (s.a.a.), Hz. Ali (a.s.) ve diğer imamların yaşam tarzları. Buna göre liderlik için bu yöntemler öğrenilmelidir.
2- Bu büyük insanların liderlik konumunda olan temsilcilerine verdikleri talimat. Örneğin Malik-i Eşter, Osman ibni Hanif, Kasem ibni Abbas, Muhammed ibni Ebubekir ve İbni Abbas gibi valilere verilen talimatlarda liderlik ve yöneticilik ve onun temelleri ile incelikleri hakkında yüzlerce nokta keşfedilebilir. (2)
Mercilik ve liderliğin farkı:
Peygamberlik ve imamet konusunda ileri sürülen kılavuz ile liderin farkı aynen dîni mercilik ve fetva makamı ile siyasal başkanlık ve liderlik arasında da mevcuttur. Mercilik liderlik ile farklıdır. Merci olan biri lider olabilir de olmayabilir de. Biri merci olmayabilir ancak liderliğe layık olabilir. Bu yüzden mercilik ve liderlik arasında da bazı ortaklıklar ve bazı ayrılıklar mevcuttur.
İmam Humeyni’nin Anayasayı gözden geçirme konusunda verdiği talimat ve liderlik şartlarından merciliğin kaldırılması da bu yüzdendi: ‘Ben en baştan da merciliğin gerekli olmadığına inanıp israr ediyordum. Lideri seçen bilginler konseyinin teyit ettiği adil müctehid yeterlidir.’ (3)
Her hangi bir şekilde, lider merci de olsa bir engeli yok ve hatta daha iyidir. Ancak sadece merciin lider olabilmesi iddiası ve bu iki makamın karşılıklı bağlantısı liderin tanımı ve onun özellikleri hakkında dediklerimize göre temelsiz bir sözdür.
Ancak gülünç olan ve bizim halkımızın bilgisizliğini gösteren bir konu şudur ki, bir süre fıkıh okuyan ve bu konuda bir sıra bilgiler edinen sonra da bir Risale (dîni talimat ve fetvalar toplusu) yazan bir fakih için onun çevresindekiler hemen ona Şiilerin yüksek lideri diye lakap takıyorlar. Bu yüzden lider yerine merci olmayı bilmek Şii dünyasının en temel problemlerindendir.
1- İmamet ve Liderlik/ s.221, Gıybettan yardımlar/ s.129, 130
2- İmamet ve Liderlik/ s.211, 227, 228; Gıybettan yardımlar/ s.129-133
3- Nur Sayfaları/ cilt21, s.129
