Velayet-i Fakih Şehid Mutahhari’nin Bakış Açısından(9.Bölüm)
Şehid Mutahhari liderlik ile kılavuzluk kavramının tanımı ve bu ikisinin farkı hakkında çok ince ve yardım edici bir konu başlatıyor. Sözkonusu tartışmaya dikkat ettiğimizde artık nezaret diye bir şüpheye ve onu Şehid Mutahhariye atfetmeye bir ihtiyaç kalmıyor.
Liderlik ile kılavuzluğun farkı:
Yöneticilik ve liderlik (toplumun siyasal imameti ve liderliği) mevcut ve gizli güçleri tanımlayıp keşfetme ve onları arıtıp kullanmak için mevcut olan bir makam ve durumdur.
Yönetici ve lider bütün güçleri fesat öğeleri ile mücadele, güvenlik ve adalet yaratmak ve halkın toplumsal işlerini düzene sokup örgütlendirilmesi için seferber edip onları ileri götürür. Ancak kılavuzluk ve tebliğ işleri dîni mercilik durumuna bağlıdır. (1)
Kılavuzluk ile liderliğin farkı aynen peygamberlik ile imamet farkı ve mercilik ile Velayet farkıdır. Bunlar iki ayrı durumdur ve ikisnin arasında bazı ortak ve bazı ayrı anlamlar mevcuttur. Bu yüzden bazı peygamberler örneğin Nuh (a.s.), İbrahim (a.s.), Musa (a.s.), İsa (a.s.) ve Hz. Muhammed (s.a.a.) hem peygamberlik makamına ve hem de imamet ve liderlik makamına sahiplermiş.
Örneğin Hz. İbrahim (a.s.) hakkında şöyle gelmiştir:
إنّ الله اتخذ ابراهيم عبداً قبل أن يتخذه نبيّاً واتّخذه نبيّاً قبل أن يتخذه رسولاً واتّخذه رسولاً قبل أن يتخذه خليلاً واتخذه خليلاً قبل أن يتخذه إماماً فلما جمع له هذه الاشياء قال له: يا ابراهيم سانّي جاعلک للناس امامازً. فمن عِظَمِها في عين ابراهيم فقال: ربّ ومن ذريّتي. قال: لاينال عهدي الظالمين (2) Allah İbrahimi zor ve çetin sınavlarla sınadıktan sonra o da bu zor sınavları kazanınca ve onu abd, peygamber, risalet ve kendi dostluğu makamlarına seçtikten sonra bu merhaleler ve yolların hepsini geçtikten sonra onu imamet ve liderlik makamına seçti.
Bazı peygamberler peygamberlik ve kılavuzluk makamları vardı ancak imam ve lider değillerdi ve bazı kişiler ise örneğin masum imamlarımız gibi, peygamber değiller ancak imam ve lider olabilirler ve peygamberin işlerinden olan tebliğ ve kılavuzluğu ise peygamber oldukları için değil onun halefi olarak üstlenmişlerdir. (3)
Bu yüzden kılavuzluk, tebliğ, eğitim ve bilgilendirme işleri peygamberlik makamına bağlı olduğu gibi liderlik ve yöneticilik ise imametin gerekli işlerindendir. Lider ve liderliğe ihtiyaç duyma peygamberlerin öğretilerinin temelidir. (4)
1- Gıybettan Yardımlar/ s.129,130
2- Usul-i Kafi, Hüccet bölümü, Peygamberlerin Sınıfları bölümü, s.175, hadis2 ve 4
3- İmamet ve Liderlik/ s.210-235, Gıybettan Yardımlar/s.129-133, Kur’an ile tanışlık/ cilt7, s.47-55
4- İmamet ve Liderlik/ s.210-226
