Ameller Birbirini Nasıl Etkiler ?(1.Bölüm)

İnsanın yaptığı iyi veya kötü amellerin her birinin kendi çapında bir takım etki ve sonuçları, bu dünyada ve ahirette olduğu gibi, bu ameller insanın diğer amellerini de olumlu veya olumsuz yönde etkilemektedir. Bu etkileri şu ana başlıklar altında sıralayabiliriz:

I. İyi amellerin, iyi ameller üzerindeki etkisi.

II. İyi amellerin, kötü ameller üzerindeki etkisi.

III. Kötü amellerin, kötü ameller üzerinde etkisi.

IV. Kötü amellerin, iyi ameller üzerindeki etkisi.

Şimdi bunları bir bir kısaca açıklamaya çalışacağız:

I.   Evet iyi ameller, insanın diğer iyi amellerini etkiler. Yani insanın yaptığı iyi ameller, ona başka iyi amelleri yapma imkanı sağlar, önünü açıp engelleri bertaraf eder. İnsanın yaptığı iyi amelleri tek kelimede özetlersek “takva”‌ ismi alır. Takva insanın ilahi emirleri yerine getirip nehiylerinden kaçınmak ve bunları Allah rızası için yerine getirmektir. Takvanın en büyük etkisi insanın amellerinin kabul görmesidir. Zira Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:

Evet takva olmazsa, Allah hiçbir ameli insanlardan kabul etmez. Takva ve hayır ameller, ilahi inayet ve feyizlerin insana yönelmesine vesile olur. Bakın Kûr’an-ı Kerim bu konuda ne buyurmaktadır: “Takvalı olun ve şunu bilin ki hiç şüphesiz Allah takvalı olanlarla birliktedir.”‌ (Bakara, 194)

Hz. Ali (a.s.) bu konuda şöyle buyurmaktadır: “Takva öyle bir gayedir ki ona uyan helak olmaz ve ona amel eden pişmanlık duymaz. Zira kurtuluşa erenler takvayla kurtuldular ve ziyana uğrayanlar günahla ziyan ettiler.”‌ (1)

Bir başka hadiste ise şöyle buyuruyor: ”‌ Takva mû’minin(sığındığı) bir kaledir.”‌ (2)

İşte iyi ameller ve takva insanın yaptıklarını bu şekilde etkiler ve bir yerde onu kötülüklerden korur; Allah’ın tevfik ve inayetlerinin insana inmesine ve daha çok ve daha kolay hayır ameller yapabilmesini sağlar. Resul-i Ekrem (s.a.a) şu hadisi de önemlidir: “Kim bir haramı yapmaktan vaz geçerse, Allah onun yerine ona onu sevindirecek bir ibadet nasip eder.”‌ (3)

II.   İyi ameller, kötü amelleri de etkiler. Yani insanın kötü amellerden uzaklaşmasına büyük ölçüde yardımcı olur. Elbette eğer doğru düzgün ve şartlarıyla yapılırsa. Mesela namaz hakkında Allah-u Teala şöyle buyuruyor:

İyi amellerin kötü ameller üzerindeki bir diğer etkisi ise, kötü amelleri silip götürmesi ve bir yerde telafi ve temizlik vazifesi yapmasıdır.

Bakın Rabbimiz bu konuda ne buyurmaktadır; Hud sûresinin 114. ayetinde namazdan bahsettik den sonra şöyle buyurmaktadır:”‌ Hiç şüphesiz iyi ameller, kötü amelleri silip götürür.”‌ Yine Nisa sûresinin 31. ayetinde şöyle buyurmaktadır: “Eğer nehy edildiğiniz büyük günahlardan kaçınırsanız, Biz küçük günahlarınızın üzerini de kapatırız.”‌ Ankebut sûresinin 7. ayetinde ise şöyle buyurmaktadır: “İman edip de salih amel işleyenlerin kötü amellerinin üzerini örteceğiz.”‌

1- Kenz-ül Ummal, 44216

2- Gurer-ul Hikem, Hadis: 1046

3- Bihar-ül Envar, C.77, S.121

Salih Amel 1

Amel Defteri (1)