Sakife Hakkında Bir Analiz(6.Bölüm)
Önemli olan Sakife’de yapılan müzakireler ve onun yanında olan olaylardır: Ensar hükümeti kendi hakları olarak biliyorlardı. Muhacirler yani Ebu Bekir, Ömer ve Ebu Ubeyde Sakife’ye gidip hükümetin onların hakkı olduğunu ileri sürdüler. Onlar ‘İmamlar Kureyşdendir’ gibi hiç bir hadise işaret etmeyerek sadece dediler ki, Araplar bu kabileden başkasının güç sahibi olmasını kabul etmez. Bu arada, Zübeyr ve Talhe gibi büyük sahabe (1) o anda Ebu Bekir’i haklı olarak görmüyorlardı.
Söylediklerimize esasen diyebiliriz ki, Sakife’de Ebu Bekir’in seçilmesi için Kureyş’in üstünlüğünü ileri sürmek ve Peygamber (s.a.a) ile akrabalık gibi kabile ölçülerinden başka hiç bir belirli yöntem ve koşullar ortaya konmamıştır. Özellikle şunu bilmeliyiz ki, Kureyş’ten olmak asla hilafetin şer’i ve yasal koşulu olarak addedilmemiştir ve hatta yıllar sonra, Ömer kendisinden sonra halife olarak seçmek üzere Huzeyfet-ibni Yemanın sahibi Salim’in hayatta olmasını arzu ediyordu (2); halbuki Salim asla Kureyş’ten değildi. Bazıları, Kureyşli olma koşulunun üçüncü hicri yüzyıldan sonra Sünni siyasal fıkhına girdiğine inanıyorlar (3). Halife olmanın kriterleri olarak sunulan yalnız Kureyşten olma ve bir de Ebu Bekir’in yaşı idi. Aslında, onu halife yapan Dr. Hayruddin Sevi’nin iddia ettiği gibi İslami ve Cahiliyet ölçütleri değil, sadece cahiliyet ölçüleri ile siyasal tartışmalar idi (4). Ebu Bekir’in zihninde Kureyş’ten olma ve Kureyş soyluluğunun özel değeri olmasına dair başka kanıtlar da mevcuttur.
İbni Asakir şöyle diyor: Ebu Sufya’nın müslüman olduğundan sonra bir zamanlar Bilal, Suheyb-i Rûmi ve Selman ona alay ettiler. Ebu Bekir öfkelendi ve dedi: ‘Siz nasıl Kureyşin şeyhi ve büyüğü ile bu işi yaparsınız?’ onlar konuyu Peygambere (s.a.a) söylediler ve Peygamber (s.a.a) ise Ebu Bekir’e onlardan özür dilemesini söyledi (5).
Sakife’de bey’at bittikten sonra, onlar orayı terkettiler. Bera’ibni Azib’in naklettiğine göre, onlar sokaklarda dolaşıp karşılaştıkları herkesin elini, gönüllü yada gönülsüz, tutup Ebu Bekir’in eline sürüyorlardı. Bera’ şöyle ilave ediyor: Tam o zaman ben Beni Haşim’in kapısına gidip haberi onlara ulaştırdım (6).
1. Nihayet ul-Erb, cilt 19, s. 39
2. Nehc-ul-Belağa Açıklaması, cilt 1, s.190/ El-Akt ul-Ferid, cilt 2, s. 274 ve cilt 3, s. 407/ Tarih ul-Medinet ul-Münevvere, cilt 2, s. 881/ Mesail ul-İmame, s. 63/ Muhteser-i Tarih-i Dimeşk, cilt 12, s. 69
3. Tatavvur ul-Fikr es-Siyasi İnde Ehl üs-Sünnet, s. 38
4. Tatavvur ul-Fikr es-Siyasi, s. 38, 4.cü dipnot
5. Muhteser-i Tarih-i Dimeşk, cilt 5, s. 261
6. Sakife ve Fedek, s. 46
Sakife Hakkında Bir Analiz(1.Bölüm)
Sakife Hakkında Bir Analiz(2.Bölüm)
