چرا قرآن می‌گوید خدا دست دارد؟
چگونه قرآن درباره خدا می‌گوید: ( یداه مبسوطتان )؟
قرآن، معجزه جاودانه پیامبر است و از نظر شیرینی بیان و برتری معانی، نمونه‌ای ندارد، و یکی از ملاکات بلاغت، به‌کارگیری مجاز در کلام است و بزرگان گفته‌اند: «کلام البلغاء مشحون بالمجاز». بنابراین، این نوع صفاتی که نمونه‌هایی از آن ذکر شد، از باب مجاز و تشبیه است.
مثلاً در محاورات عمومی می‌گویند: فلانی دست بسته یا دست باز است و هر دو کنایه از بخل و بخشش است، یا این که می‌گویند: دست بالای دست بسیار است، کنایه از قدرت برتر است. اگر قرآن می‌فرماید: ( ید الله فوق أیدیهم ) کنایه از تسلّط او بر بیعت کنندگان است.
کسانی که راه تجسیم را در پیش گرفته‌اند، داوری آنان درباره این الفاظ این است که باید بر معنی حقیقی حمل شوند، از این جهت برای خدا دست و پا و چشم و گوش ثابت کرده‌اند و او را به سان انسان می‌پندارند که فقط درباره ریش و شرمگاه او نمی‌توان سخن گفت و اثبات بقیه اعضا برای او اشکالی ندارد.
این گروه، چشم بسته به قرآن می‌نگرند، در حالی که قرآن می‌فرماید:( لیس کمثله شیء ).
پاسخ قاطع عالم شیعی به شیخ وهابی
یکی از علمای وهابی که منکر مجاز در قرآن بود، و معتقد بود که این الفاظ را باید بر معانی ظاهری آن‌ها حمل کرد، و طرفداران مجاز در قرآن را اهل تأویل می‌شمرد با یکی از علمای شیعه روبرو شد و آنچه توانست درباره شیعه و این که آن‌ها قرآن را تأویل می‌کنند، سخن گفت: اتفاقاً آن عالم وهابی کور و نابینا بود. این عالم شیعی به او گفت: متأسفم که حضرت عالی در روز رستاخیز از رۆیت خدا و پیامبرش محرومید. آن عالم وهابی وحشت زده گفت: چرا؟ او در پاسخ گفت به گواه این آیه که( من کان فی هذه أعمی فهو فی الآخرة أعمی وأضلّ سبیلاً ) آن وهابی نابینا گفت: این آیه مربوط به نابینایی قلب و روح است، نه نابینایی ظاهری. آن عالم شیعی گفت: این همان تأویل است که شما منکر آن هستی. او در پاسخ جز فحش و دشنام چیزی نداشت که بگوید.
چگونه می‌توان مجاز و تأویل را در قرآن، منکر شد در حالی که قرآن، همه گناهان را به دست‌های انسان نسبت می‌دهد و می‌فرماید:( ذلک به ما قدّمت أیدیکم وأنّ الله لیس بظلاّم للعبید ).
«این کیفر به خاطر چیزی است که دست‌های شما پیشاپیش فرستاده‌اند و خدا بر بندگان ستم نمی‌کند».
مسلّماً همه گناهان انسان با دست او انجام نمی‌گیرد، بخشی با چشم و بخشی با گوش و برخی با زبان و همچنین... ولی قرآن همه را به دست نسبت داده است، چون عضو فعال در انسان، دست او است و گناه، منسوب به خود انسان است.
شبکه تخصصی قرآن تبیان
منبع: سایت استاد آیت الله جعفر سبحانی
