قرآن و بهداشت جنسى خانواده
از مهمترین مسایلى كه اسلام بدان توجه داشته است، خانوادهاى سالم و بدور از هواهاى نفسانى است كه در آن افراد، با سلامت نفس، كار و تلاش مىكنند و به بهترین صورت به ستایش پروردگار خویش مىپردازند. بىمبالاتىهاى جنسى مثل یك كانون آبسه چركى در جامعه، مشكلات بسیارى از قبیل بیماریهاى روانى، عفونى، تبهكارى، بزهكارى و فساد را به دنبال دارد.
در چندین آیه از قرآن كریم نیز به این مطلب اشاره شده است:
و الذین همْ لفروجهمْ حافظون. «1» و كسانى كه پاكدامنند.
الا على ازْواجهمْ اوْ ما ملكتْ ایْمانهمْ فانهمْ غیْر ملومین. «2»
مگر در مورد همسرانشان یا كنیزانى كه به دست آوردهاند، كه در این صورت بر آنان نكوهشى نیست.
غریزه جنسى از سركشترین غرایز انسانى است و خویشتن دارى در برابر آن، نیاز به تقوا و پرهیزكارى حقیقى دارد.
سایق جنسى از لحاظ شدت و نحوه ارضا در افراد مختلف متفاوت است. گاه افزایش فعالیت جنسى به یك بحران مبدل مىشود كه به آن در زنان «جنون جنسى زنان» «3» و در مردان «جنون جنسى مردان» «4» گفته مىشود. «5»
جوانان به دلیل بروز ناگهانى این غرایز و فراهم نبودن امكانات ازدواج ممكن است گرفتار بحران جدى شوند.
در اسلام براى این موضوع راه حل ازدواج موقت- متعه- پیشنهاد شده كه در آیه 24 سوره نساء بدان اشاره شده است.
امروزه جوامع غربى نیز متوجه ضرورت وضع قوانینى مانند ازدواج موقت شدهاند. چنانكه فیلسوف نامدار انگلیسى برتراند راسل در كتاب زناشویى و اخلاق و در بحث «زناشویى آزمایشى» مىگوید:
«راه حل صحیح براى این مشكل این است كه قوانین مدنى براى این بخش حساس از عمر، یك نوع ازدواج موقت را براى دختران و پسران روا دارند كه موجب تحمیل بار مشكلات زندگى مشترك و ازدواج دایم نباشد و در عین حال ایشان را از مفاسد مختلف، اعمال نامشروع، تحمل رنج روحى بار گناه، تخلف از اصول و قوانین و نیز از بیماریهاى گوناگون محفوظ دارد.» همچنین او پس از ذكر طرح یكى از قضات محاكم جوانان به نام بن بىلیندسى مىگوید: «ازدواج دوستانه باید با ازدواج دایمى سه تفاوت داشته باشد: نخست اینكه طرفین قصد بچهدار شدن نداشته باشند؛ از این رو، باید بهترین راه پیشگیرى از باردارى را به آنها بیاموزند؛ دیگر اینكه جدایى آنها به آسانى صورت پذیرد؛ و سوم اینكه پس از طلاق زن هیچ گونه حق نفقه نداشته باشد.» «6»
قرآن با رعایت ریزترین مسایل آموزشى مىفرماید: فرزندان شما كه به حد بلوغ نرسیدهاند، در هنگام وارد شدن به اتاق- در سه وقت- باید از والدین خویش اجازه بگیرند تا آنان بتوانند- در صورت لزوم- پوشش مناسبى براى خویش فراهم سازند.
به هر حال، امروزه بىمبالاتى جنسى، جامعه بشرى را سخت تهدید مىكند و شیوع بیماریهاى خطرناكى مانند بیماریهاى مقاربتى و ایدز «7» از روابط نامحدود جنسى سرچشمه مىگیرد.
فمن ابْتغى وراء ذلك فاولیك هم العادون. «8» پس هر كه فراتر از این جوید، آنان از حد در گذرندگانند.
گام نهادن فراتر از حدود الهى، علاوه بر اندوختن گناه و پلیدى و مشكلات و بیمارى فردى و اجتماعى، عقاب و مكافات را نیز به دنبال دارد. و لا تقْربوا الزنى انه كان فاحشه و ساء سبیلا. «9» و به زنا نزدیك مشوید، چرا كه همواره زشت و بد راهى است. الزانی لا ینْكح الا زانیه. «10» مرد زناكار، جز زن زناكار [یا مشرك] را به همسرى نگیرد.
بدیهى است اگر مردى پاكدامن نباشد نباید انتظار داشته باشد كه زنى عفیف را به همسرى خود در آورد؛ چرا كه این موضوع، مثل یك معادله دو طرفه است؛ یعنى پاكان به سوى فرد پاكى و خطاكاران به سوى فرد خطاكارى مانند خود گرایش دارند. اسلام ازدواج با محارم را تحریم كرده است.
این موضوع دلایل بسیارى دارد كه به برخى اشاره مىشود: حرمتْ علیْكمْ امهاتكمْ و بناتكمْ و اخواتكمْ و عماتكمْ و خالاتكمْ و بنات الْاخ و بنات الْاخْت و امهاتكم اللاتی ارْضعْنكمْ و اخواتكمْ من الرضاعه. «4» [نكاح اینان] بر شما حرام شده است: مادرانتان، و دخترانتان، و خواهرانتان، و عمههایتان، و خالههایتان، و دختران برادر، و دختران خواهر، و مادرهایتان كه به شما شیر دادهاند، و خواهران رضاعى شما. ازدواجهاى فامیلى ممكن است باعث ظهور مریضىهاى پنهان و موروثى در فرزندانشوند، در حالى كه در ازدواجهاى غیر فامیلى، این بیماریها پراكنده و ضعیف مىگردند. ازدواجهاى فامیلى ممكن است كاهش نسل و عقیم شدن تمام افراد یك فامیل را در طول زمان به دنبال داشته باشد.
بسیارى از بیماریهاى وراثتى مانند: دیابت، ناشنوایى، هیپركلسترومى فامیلى و آنومالىهاى مادرزادى در ازدواجهاى فامیلى، بسیار به چشم مىخورند. این بیماریها به ویژه در یهودیان به دلیل اعتقاد به نژاد برتر و عدم اختلاط آنان با سایر ملل و اقوام، بروز مىكند. «11» از موارد شاخص در این باره مىتوان به ازدواجهاى فامیلى در میان فراعنه مصر و ایرانیان زمان ساسانیان و رومیان اشاره كرد كه باعث سقوط ارزشهاى اخلاقى و تزلزل پایههاى امپراطورى آنان شد.
و الْقواعد من النساء اللاتی لا یرْجون نكاحا فلیْس علیْهن جناح انْ یضعْن ثیابهن غیْر متبرجات بزینه و انْ یسْتعْففْن خیْر لهن و الله سمیع علیم. «12» و بر زنان از كار افتادهاى كه [دیگر] امید زناشویى ندارند گناهى نیست كه پوشش خود را كنار نهند [به شرطى كه] زینتى را آشكار نكنند؛ و عفت ورزیدن براى آنها بهتر است، و خدا شنواى داناست.
در این آیه از پیرزنانى كه دیگر فعالیت جنسى ندارند با لفظ «قواعد» تعبیر شده است.
قرآن كریم مراعات این افراد را كرده، مىفرماید: «اگر كمى از موى سر آنها پیدا بود- با توجه به دشوارى حفظ حجاب براى افراد كهن سال گناهى بر آنان نیست، اما اگر رعایت نمایند، بسیار پسندیده و نیكو خواهد بود.»
سعدى این موضوع را به زیبایى به نظم در آورده است:
پیرزنى موى، سیه كرده بود
گفتم اى مامك دیرینه روز
موى به تلبیس سیه كرده گیر
راست نخواهد شدن این پشت كوژ «13»
یا ایها الذین آمنوا لیسْتاْذنْكم الذین ملكتْ ایْمانكمْ و الذین لمْ یبْلغوا الْحلم منْكمْ ثلاث مرات منْ قبْل صلاه الْفجْر و حین تضعون ثیابكمْ من الظهیره و منْ بعْد صلاه الْعشاء ثلاث عوْرات لكمْ لیْس علیْكمْ و لا علیْهمْ جناح بعْدهن طوافون علیْكمْ بعْضكمْ على بعْض كذلك یبین الله لكم الْآیات و الله علیم حكیم. «14» اى كسانى كه ایمان آوردهاید، باید غلام و كنیزهاى شما و كسانى از شما كه به [سن] بلوغ نرسیدهاید سه بار [در شبانه روز] از شما كسب اجازه كنند: پیش از نماز بامداد، و نیمروز كه جامههاى خود را بیرون مىآورید، پس از نماز شامگاهان. [این،] سه هنگام برهنگى شماست، نه بر شما و نه بر آنان گناهى نیست كه غیر از این [سه هنگام] گرد یكدیگر بچرخید [و با هم معاشرت نمایید].
خداوند آیات [خود] را این گونه براى شما بیان مىكند، و خدا داناى سنجیده كار است. به راستى كدام یك از مكاتب تعلیم و تربیتى، این چنین مسایل تربیت كودك را رعایت كرده و تذكر داده است. آنان كه همیشه نگاهشان به تمدن غرب است، خوب است در این زمینه نگاهى به كتاب امیل نوشته ژان ژاك روسو بیاندازند و ببینند كه آیا مطلبى درباره اصول تربیتى كودك این طور موشكافانه مطلبى آورده شده است؟
كودكان كوچكى كه هنوز به سن بلوغ نرسیدهاند نباید از مسایل جنسى آگاهى یابند؛ چرا كه ذهن خلاق آنان با چنین مسایلى سخت مشوش مىشود. قرآن با رعایت ریزترین مسایل آموزشى مىفرماید: فرزندان شما كه به حد بلوغ نرسیدهاند، در هنگام وارد شدن به اتاق- در سه وقت- باید از والدین خویش اجازه بگیرند تا آنان بتوانند- در صورت لزوم- پوشش مناسبى براى خویش فراهم سازند.
آگاهى كودكان در مقطع ابتدایى از جزییات مسایل جنسى و گسترش آن به محیط مدرسه و كانونهاى آموزشى براى یك انسان عاقل بسیار ناراحت كننده است. و اذا بلغ الْاطْفال منْكم الْحلم فلْیسْتاْذنوا كما اسْتاْذن الذین منْ قبْلهمْ كذلك یبین الله لكمْ آیاته و الله علیم حكیم. «15» و چون كودكان شما به [سن] بلوغ رسیدند، باید از شما كسب اجازه كنند؛ همان گونه كه آنان كه پیش از ایشان بودند كسب اجازه كردند. خدا آیات خود را این گونه براى شما بیان مىدارد، و خدا داناى سنجیده كار است.
بدیهى است كه این دستورات قرآن متوجه اولیاى اطفال شده است تا آنان فرزندان خویش را به وظایفشان آگاه سازند. و زمانى كه كودكان به سن بلوغ مىرسند و غرایز جنسى در آنان بیدار مىشود، موظفند تا در هر هنگام از شبانه روز كه مىخواهند وارد محل استراحت والدین خویش شوند، ابتدا اجازه بگیرند. براى ریشه كن ساختن مفسدههاى اجتماعى مانند: انحرافهاى اخلاقى و اعمال منافى عفت، صرفا توسل به اجراى حدود و تنبیه منحرفان كافى نیست؛ چون در هیچ یك از مسایل اجتماعى، چنین برخوردهایى نتایج مطلوب را به همراه نداشته است. پس باید مجموعهاى از مسایل فكرى و فرهنگى آمیخته با آداب اخلاقى و اعتقادى در یك محیط اجتماعى سالم مانند خانواده به فرزندان، آموزش داده شود. سخن معروف «گناه نكردن آسانتر از توبه كردن است» و یا شعار بهداشتى «پیشگیرى بهتر از درمان است» كه در سراسر جهان سرلوحه قرار گرفته به ما مىآموزد كه در صورت تربیت صحیح فرزندان خود از تباهى و انحراف آنان جلوگیرى مىنماییم. برخى سادهاندیشان تصور مىكنند كه كودكان از این گونه مسایل سر در نمىآورند؛ ولى مشخص شده است كه كودكان ذهن عجیبى براى ثبت حوادث و وقایع دارند و بارها تصاویر را در ذهن خویش مرور مىنمایند. بسیار شنیده شده است كه افرادى بر اثر بىمبالاتى والدین خویش در مسایل جنسى، تحریك شدهاند و عقدههاى روانى ایجاد شده در آنان سبب شده تا در جامعه به انواع انحرافات آلوده گردند.
آدمى مسایل جنسى را یاد مىگیرد. این یادگیرى بر اساس شنیدن و مشاهده كردن براى او حاصل مىشود. انسان شناسان تنوع رفتار جنسى موجود در فرهنگهاى مختلف را مورد ارزیابى قرار دادهاند. نتیجه این تحقیقات و مطالعات نشان مىدهد كه الگوى رفتار جنسى آدمى بیش از آنكه جنبه فیزیولوژیك داشته باشد جنبه فرهنگى دارد. «16» تفاوتهاى موجود در فعالیت جنسى افراد غالبا از دوره كودكى ایجاد مىشود. همان طور كه موجود زنده گرسنه، تا هنگام برطرف ساختن احتیاج خود فعالیت مىكند، به همان ترتیب نیز وقتى سایق جنسى، او را به فعالیت وا مىدارد، سعى مىكند عملى را كه در گذشته باعث ارضاى وى مىشده تكرار نماید. اگر این عمل كودك تا بزرگسالى ادامه یابد، ممكن است در بزرگسالى نیز روشهاى غیر معمول ارضا را به روشهاى دیگرى كه مورد قبول جامعه است ترجیح دهد و در این صورت، گروهى كه فرد متعلق به آن است، او را «نا به هنجار» و یا «منحرف» بدانند. «17» الطیبات للطیبین و الطیبون للطیبات. «18» زنان پاك براى مردان پاك، و مردان پاكیزه براى زنان پاكیزه. همان طور كه زن و مرد خطاكار لایق یكدیگر هستند و پلیدى به سوى آلودگى تمایل دارد، گوهر شرف و عفت و پاكى نیز به سوى صدف عفاف میل پیدا مىكند. خداوند متعال در قرآن كریم مىفرماید: مرج الْبحْریْن یلْتقیان. یخْرج منْهما اللوْلو و الْمرْجان. «19» آیا از به هم آمیختن دو دریا، جز لولو و مرجان بیرون خواهد آمد؟
شبکه تخصصی قرآن تبیان
آنسوى آیهها؛ نگرشى بر اعجازهاى پزشكى قرآن
(1) اصول روان شناسى، ج 1، ص 352.
(2) اصول روان شناسى، ج 1، ص 350.
(3) نور (24): 26.
(4) الرحمن (55): 19 و 22.
(5) مومنون (23): 5.
(6) مومنون (23): 6.
(7) ainamohpmyN، sisairyta
(8) اصول روان شناسى، ج 1، ص 350.
(9) تفسیر نمونه، ج 3، ص 383.
(10) (SDIA) emordnys ycneicifed enummI deriuqca
(11) مومنون (23): 7.
(12) اسرا (17): 32.
(13) نور (24): 3.
(14) نساء (4): 23.
(15) طب در قرآن، ص 60.
(16) نور (24): 60.
(17) كلیات سعدى، ص 92.
(18) نور (24): 58.
(19) نور (24): 59.
