Nükleer müzakereler başladı
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, Rusya Federasyonu, Çin Halk Cumhuriyeti, Fransa ve İngiltere ile Almanya'dan oluşan "5 artı 1" ülkeleri arasındaki yeni tur nükleer müzakereler İstanbul'da yapılıyor ve ardından Bağdat toplantısını düzenleyecekler. İstanbul Kongre Merkezi’ndeki müzakerelerde İran’ı Yüksek Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Said Celili; karşı tarafı ise AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton temsil ediyor.
Ashton'ın sözcüsü, P5+1'in taleplerinin net olduğunu, bugün İran tarafını dinleyeceklerini söyledi. İran'ın, bir sonraki turun Bağdat'ta yapılacağı açıklaması konusunda, bugünkü görüşmenin sonucunu bekleyecekleri ifade etti.
BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere’nin yanı sıra Almanya’nın da taraf olduğu müzakereler, İran’la diyalogun başlatılmasıyla bölgedeki tansiyonun azaltılması için bir fırsat olarak görülüyor. İran’ın, uranyum zenginleştirmeyi durdurma taleplerine hemen ‘evet’ demesi ise beklenmiyor.
Ön görüşmeler dün başladı. İstanbul’a dün gelen Said Celili ve Catherine Ashton, akşam yemeğinde bir araya geldi. İki taraf da İran’ın nükleer programıyla ilgili anlaşmazlığın müzakere ve işbirliği yoluyla çözülebileceğine dair ümitlerini dile getirdi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da Celili ile görüştü.
NPT, 5 Mart 1970'te yürürlüğe girmişti. İran bu anlaşmayı imzalayan öncü ülkelerden biridir. 189 ülkenin imzaladığı bu anlaşma Güvenlik Konseyi daimi üyesi 5 ülkeyi Amerika, Rusya, Çin, Fransa, İngiltere'yi nükleer güçler olarak resmen tanımıştı. Uluslararası atom enerjisi ajansının kuruluş ilkelerine ve NPT konvansiyonuna aykırı olarak NATO kurucularından olan Amerika, Fransa ve İngiltere Nükleer güce sahip oldukları bilinen ama NPT anlaşmasını imzalamayan Hindistan ile ırkçı İsrail rejimine nükleer silah teknolojisini transfer etmektedirler. Özellikle Amerika ile Fransa ve İngiltere soykırımcı İsrail rejimini 1950'li yıllarından günümüze kadar nükleer silah teknolojisiyle donatmış bulunuyor.
Nükleer silahların geliştirilmesi, depolanması ve kullanılmasını yasaklayan ve de barışçı nükleer faaliyetleri garanti eden NPT anlaşmasıyla UAEA kuruluş ilkelerine aykırı olarak Amerika ile İngiltere ve Fransa nükleer silahları geliştirme ve depolama çalışmalarını sürdürüyorlar. Hatta Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy İran’ı nükleer saldırı yapmakla tehdit etmişti. Ayrıca Amerika, Almanya’da nükleer silahları depolayarak NPT ile UAEA ilke ve anlaşmasını açıkça ihlal etiği bilinen bir gerçektir.
Dolayısıyla 5+1 gurubunun nükleer silah sahibi veya nükleer silahların ev sahibi ve deposu olduğu açıktır. Buna rağmen İran, Rusya’nın nükleer bilim ve teknolojisi desteğinde NPT ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın kuruluş ilkeleri uyarınca barışçı nükleer faaliyetlerini başlatıp geliştirerek bu programını sürdürmeye kararlıdır. İran, İranlı bilim adamlarının katkısı ve denetiminde nükleer teknolojiyi yerelleştirmiştir. Bu şartlar altında İran Yüksek Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Said Celili; bugün İstanbul’da başlayacak olan nükleer görüşmelerde yeni inisiyatifler sergileyeceğini belirtti. İran’a karşı yöneltilen tehdit, yaptırım ve kuşatma söyleminin başarısız kaldığını vurguladı.
