Vank Kilisesi

Vank kelimesi Ermeni dilinde kilise camii manasındadır.

Büyük Şah Abbas döneminde 1589 - 1627 yılları Safeviye mimarlığının ilerlediği bir dönemdi. Şah Abbas, dönemin başkenti İsfahan’da görkemli binalar inşa etti. Hıristiyan Ermeniler bazı siyasi sebeplerden dolayı Aras ırmağı etrafından İsfahan’a taşındı. Ermeniler burada küçük bir kilise inşa ettiler. Kilisenin dış görünümü camiye benzemekte. Kilisede seramik işlemeler yeralmamakta. Bu kilisenin iç dekorasyonu ile Florans kilisesi arasında benzerlikler vardır.

Ermenilerin yerleştiği İsfahan Yeni Colfası denildi. Ermeniler ticaret alanında faaliyet gösteriyorlardı ve önemli ticaret ürünleri ipekti. Bu dönemde İran’ın Viyana’daki elçisi Ermeni asılıydı. Vank kilisesinin iç dekorunda genellikle İtalyan sanatkarlar yapmışlardır.Dolayısıyla İtalya motifleri kullanmışlardır. Safevi döneminde bu binanın yapımı 1955 yılından 1964 yılına kadar 9 yıl devam etti. Ayrıca binanın yapımında İsfahanlı mimar kilisesinin Safeviye dönemine ait belirgin mimari örneklerinden yararlanmışlardır. Kilisenin girişi bölümü seramik işlemlerle süslenmiştir. Bu binanın dış bölümünü ise Safeviye döneminin elbise özelliklerinden biri olan melekler figürleriyle kaplanmıştır. İranın kuzeyinde ve İpek yolu üzerinde yeralan Sent Stafanos mabedi ile Sent Tedi mabedinin tersine Merkez Vank kilisesinde istihkam görülmemektedir. Kilisenin yapımında Safevi döneminin mimari özelliklerinden olan kerpiç ve renkten yararlanılmıştır. İranlı ressamlar önemli eserler ortaya koymayı başarmışlardır.

Kilisenin mihrabına yakınında Safevi döneminin büyük ressamlarından “Havans”‌ tarafından çizilmiş bir melek figürü yağlı boya bir tablo yeralmaktatır.

Merkez kilisenin iç külliyesi bir çok tablo, alçı işlemler ve seramik işlemelerle süslenmiştir. Ayrıca Vank kilisesinde Safevi dönemi süsleme sanatı minyatür, çiçek ve kuşların yeraldığı süslemelere bolca rastlayabilirsiniz. Kilisenin içi duvarlar seramik süslemeler yeralmaktadır. Duvarın 1.5 metreye kadar seramiklerle kaplanmış geri kalan tavana kadar olan kısmı yağlı boya ile boyanmıştır. Bu duvarları Stefan, Girgos ve Minas halife Hovans gibi ressamlar boyamıştır.

Bu boyamalar arasında Babil burcu, Tanrının tanrıçalara mesajı, Yunusun denize atılışı, bir balinanın karnında kendine bir sığınak arayışı, Firavunun kızıl denizden geçişi ve İbrahim’in oğlunu kurban etmedeki kararlılığı bu tasvirlerden bazılarını oluşturmakta. Mihrabın üst kısmının tasarımı basit bir kubbe şeklindedir ve üzerinde seramik süslemelere yeralmamaktadır. Mihrabın üst kısmında ise çok eski bir haç bulunmaktadır.

Kubbe ise hilal şeklindeki 4 tavan üzerine kuruludur. Kilisenin kuzey ve batısında olmak üzere iki giriş kapısı vardır. Bahçenin sağ kesiminde ana çan burcu bulunuyor ve kubbe ise sol kesimde bulunmaktadır. Ana çan burcunun önemli bir kesimi Gabriyel ve Maykılın meleklerinin merkezi konumundadır. Çan burcu tek başına bahçenin orta kısmında yer almıştır ve burada iki eski çan yeralmaktadır. Burcun alt kısmında İsfahan’da vefat eden Avrupalı keşiş ve papazlardan bazılarının mezarları bulunuyor.

Yazdır