NEVRUZ MERASİMİ -2
Ekseri evlerde, hele Azerbaycan’da bir cam kabda balık, boyanmış ve pişmiş yumurta, yeşillenmiş buğday ve mercimek, Sünbül (başak) ve Nergis güldanı, pasta, peynir, ekmek, boyalı mum, ayna ve bir kabda para sikkesi ilave edilir. Tabii Kur’an-ı Kerim de sofrada olmalıdır.
Yıl, tahvil olduğu an, herkes birbirinin bayramını kutlar, çocuklar ise ata-analarının elini öper ve bayramlık alırlar. Eski bir âdete göre, büyükler, küçüklere bayramlık verirler.
Eskiden, halk böyle düşünüyormuş ki, yıl tahvil olduğu zaman, aynanın üstündeki yumurta ve sudaki balık terpenirler, zira dünyayı boynuzu üstünde taşıyan öküz, tahvil zamanı, dünyayı bir boynuzundan, öbür boynuzuna atar (Cenatalhlud ve Esfend Sahrai kitabları).
Heftsin, bazı müelliflere göre eskiden “Heftşin” imiş; Arapların tesiriyle “Sin”e çevrilmiştir.
Benefşe’nin, Benefse ve Nişapur’un Nisabur telaffuzu gibi. Aşağıda kayd ettiğimiz şairi bilinmeyen, eski bir dörtlük bu fikri teyid etmektedir:
“Eydi nowruz ez zamani Kiyan Minehadend nıerdome İran
Şehd-o Şir-o Şera.-o Şekerri nab Şem-o Şemsad-o Şaye ender han
Heftsin sofrasında konulan Şam, Noğl (şeker), portakal ve elma (şaye=meyva) ve gümüş para (şahi) ve hazan uğur için konan şahdanalı ekmek, bu ihtimali güçlendiriyor.
Bayram gecesi, balıkla, sebze pilav, kuku (bir çeşit sebze yemeği) veya erişte pilav yenir ve bunlar uğur sayılır.
Bayramın birinci gününden itibaren, bayram görüşüne gidilir, herkes bir gün evinde oturur, akraba ve dostları onu görmeye gelirler.
İlk gün en büyükler oturur, misafir kabul ederler. Bayram şenlikleri beş gün sürer. Bu beş günde, hükümet daireleri de tatil olur. Altıncı gün işe başlarken, herkes iş arkadaşlarını tebrik eder. Bayram görüşmesi ayın 13 (sizde beder) üne kadar devam eder.
SİZDE BEDER: Bayramın 13. günü sabahtan herkes evden dışarı çıkar ve bütün günü şehrin etrafında, bağda veya çemen çayırda geçirir ve öğleyin, yanlarında getirdikleri yemek sofraları açılır ve evde hazırlanmış erişte aş’ı şami1, fisincan2, sebze pilav, kuku;3 ve balık gibi yemekler yenir. Boş saatleri çocukluk oyunları, elek-dolek4 (pil-deste), aşık oyunu, saklambaç oynar ve raks ederler. Sizde beder günü evde kalmak uğursuz sayılır.
Sizde beder sözü de, 13. gün dışarı manasını verir. Onun için bugün kimse evde kalmak istemez. Aileler, Sizde beder’e, çıktıkları zaman daha evvelden göverttikleri yeşil sebzeyi beraberinde götürür, çölde bırakırlar ve bu vesileyle uğursuzluğu da evlerinden ve kendilerinden uzaklaştırmış olurlar. Kuzey Azerbaycan’da bu yeşil sebzeye, Semeni diyorlar.
Bayram günleri herkes, özellikle çocuklar yeni elbiseler giyer ve büyüklerin ziyaretine gider. Büyükler, küçüklere ve hizmetçilere bayramlık verirler. Hükümet de, memurlara bir aylık maaşlarına muadil bayramlık verir.
NEVRUZ MERASİMİ -1
Nevruz Bayramı Hakkında -2
Tarihte Nevruz
Nevruz Bayramı Hakkında -1
Nevruz...
