İslam ve Medeniyet-4
1- İspanya, İtalya, Seyçel (el-Cezair) ve haçlı savaşlarında Müslümanlar ile Hıristiyanlar arasında gerçekleşen ilişkiler ve İslamın diğer dünya bölgelerinde İslam kültürü ve medeniyetiyle tanışmaları ve İslam dünyasının diğer ülkelerle olan komşuluk yoluyla.
2- Tercüme hareketi (nehzeti) olarak adlandırılan Arapça diliyle yazılmış olan kitapların Latin diline çevrilme yoluyla ki bu hakaret de beş ile yedinci asırları arasında gerçekleşti.
3- Müslüman düşünürleri tarafından yazılmış veya tercüme edilmiş olan kitapların Batı dünyasının ilmi merkezlerinde tedris edilmesiyle.
4- Hıristiyanlar evlilik ve sosyal ilişkiler yoluyla ve Hıristiyanların giyim, adap ve gelenekler bağlamında Müslümanlara taklit etmekle[1]
1. Müslümanlar İslamın asıl unsurlarından ilham ve kendisinden daha önce şekillenmiş medeniyetlerden; Yunan, Mısır, Rum, İran, Hindistan, iki nehir arasında, Çin ve dünyanın diğer bölgelerindeki medeniyetlerden yararlanarak İslam medeniyetinin temelini şekillendirdiler. Daha sonra bu konuda sarf ettikleri ciddiyet ve çaba neticesinde sekiz asır boyunca milletlerin fikirsel rehberliğini omuzlarında taşıdılar. Bu uzun dönemde Müslümanlar iki yönlü bir rol üstlendiler. Bir taraftan diğer milletlerin yazmış oldukları değerli eserlerini İslam dünyasına taşıyarak onları hem yok olunmaktan hem gaflette kalmaktan kurtardı ve o milletlerin yazmış oldukları kitaplarını tercüme ederek Arapça diline kazandırdılar. O kitaplarda bulunan düşünce noksanlıkları giderdi, onları tashih ettiler ve birçoğunu kâmil ettiler. Diğer taraftan bazı yeni ilimleri, örneğin; kimya, yeni fizik, cebir, üçgenler, jeoloji, biyoloji, sosyoloji ve tarih felsefesini insanlık âlemine kazandırdılar. Cabir b. Hayân ve Zekeriyai Razi kimya ilmini eski kavramsallıktan laboratuarlara taşıdılar. İbni Heysem fizik ilminde nur bölümünün temelini attı. Harezmi cebir ilmini ibda ederek bırakın isminin ebedileşmesini bir yana belki insanlığa büyük bir hizmet yapmış oldu. İbni Hldun tarihsel konularının tahlili ve incelenmesinde yeni bir yöntem geliştirdi. Gerçek itibariyle tarihi ve sosyolojiyi meydana getirdi. İşte bunun ardından İslam kültürü ve İslam medeniyeti Avrupa ve onun diğer bölgelerinde etkili ve o milletlerin uyanışına neden oldu.[2]
Zikir edilen konular dışında da birçok muhtelif ilim Müslümanlar tarafından ilerletilmiş ve bazen de kendileri icad etmişlerdir ki Avrupa’nın bu günkü medeniyetinde etkin olmuştur. Özellikle tıp ilminde ki Müslümanlar hem onun şekillendirmesinde çok etkili olmuşlardır hem kalkınmasında. Göz bağlamındaki tıpta, ameliyat, psikolojik konularda gelişen ilerlemede de Müslümanların etkin bir şekilde ilerlemesinde etkili oldukları konulardandır. Tıpta Müslümanların yazmış oldukları kitaplar yüzlerce sene Avrupalıların Üniversitelerinde tedris ediliyordu. Onlar kendi doktorlarını yetiştirmek için ibni Sina gibi düşünürlerimizin eserlerinden yaralanıyorlardı. Müslüman olan ibni Sina ile iftihar ediyorlardı.
Kimya ve fizik ilimlerinde de Batı dünyası İslam medeniyetine borçludur. Hali hazırda bile Cabir b. Hayân, ibni Heysem, Zekeriyai Razi ve… gibi bilgi düşünürleri; Cabir b. Hayan, ibni Heysem, Zekeriyai Razi ve… İlmin göğünde parlamaktadırlar.
Dikkate şayandır bu gün İslam medeniyeti unvanıyla bilinen birçok şeyler gerçeklikte Müslümanların medeniyetidir. İslam dinin genel öğretilerinden alınmıştır. Buna binaen bütün bunlara genel anlamda İslam medeniyeti diyerek takaddüs veremeyiz.
İlgili indeksler:
Din Ve Ferheng, 173 (Sayti 2382).
Din Ve Ferhg, 5297 (Sayt: 5489).
[1] Velayeti, Ali Ekber, “puyayi ferheng ve temeddün İslam ve iran”, tahran: merkez çap ve intişarat vezaret umuri haricie, 1382, c. 1, s.
[2] Muhammedi, zikrullah, “nekşi ferheng ve temeddün İslami der bidari garb”, intişarat danışgah feynel-mileli imam Humeyni, 1373.
İslam ve Medeniyet-3
İslam ve Medeniyet-2
İslam ve Medeniyet-1
Amerika ve Avrupa İçlerinde İslami Uyanış-2
Amerika ve Avrupa İçlerinde İslami Uyanış-1
