İslam ve Medeniyet-3

Emniyet: Hükümet, Devlet, düzen ve kanun çerçevesinde his edilen rahatlık ve aramış anlamındadır. Bu unsur gerçekleşmediği müddetçe temeddünün şekillenmesi olanaklı olamaz. İslamın temel kaynağı olan kuranı kerimde ekonomik, mali, cani bağlamında güvenceyi sağlayacak bir çok kanun açıklayan birçok ayetler var olmaktadırlar.  Örneğin; Kısas, hırsızlık ve Müminlerin ırzını, namusunu, haysiyetini korunmasını sağlayan hükümler bağlamında açıklamalar yapan ayetler ve bu bağlamda koymuş olduğu katı kanunlar sosyal hayatı bağlamında güvence ve emniyeti tazmin etme hedefini güttüğünü çok rahatlıkla iddia edebiliriz.

Birlik, Yardımlaşma ve İşbirliği: Bu unsurun medeniyetin ilerlemesi bağlamında üstlenmiş olduğu rol çok büyüktür. Öyle ki eğer insanların yardımlaşma ve işbirlikleri göz ardı edilirse toplumlar dağılır ve bedevilik bir yaşama maruz kalırlar. Medeniyet ve temeddün toplumun kanunlara bağlı kalarak toplumsal bir hayatın gölgesinde tahakkuk bulur. Tefrika ve dağınıklık bedeviliktir. Kuranı kerim açık bir şekilde birlikteliğe, vahdete, gönül birliğine ve ilahi hakimlere itaat etmeye davet ediyor. Böylece insanları dağınıklıktan, parçalanmaktan ve tefrikadan menediyor ve böylelikle ilerlemenin ve yüceliğin sağlanmasını istiyor. Allah u Teala şöyle buyuruyor:

Yukarıda zikredilen unsurların yanı sıra medeniyet ve temeddünün şekillenmesinde etkili olabilen başka amillere de işaret edebiliriz. Göreceli ve nisbi refah, milliyetçiği açan bir düşünce şekli, ahlak, sabır, hilm ve benzer amiller gibi temeddünün şekillenmesinde etkileri vardır. Yukarıdaki unsurları dikkate alarak bu unsurların olmaksızın bir medeniyet ve temeddünün şekillenmesinin olanaklı olamayacağını söylemek mümkündür. İslam dininde mutaalası olan bir kimse İslam dinini şekillendiren kurandaki ayetlerde olsun rivayetler ve hadislerde olsun ve masumların (a.s.) siresinde olsun; bütün bunlarda bir medeniyetin şekillendirmesinde etkili olan söz konusu olan bütün bu unsurlara azami derecede tekit edildiğini müşahede edecektir. Öyle ki hiçbir dinde bu unsurlara İslam dininin tekit ettiği kadar tekit ettiğini göremez.

“Çok icmali bir şekilde İslam düşencesine kaynaklık yapan kuranı kerim, resuli Ekrem ve masum imamların (Allahın Selami hepsinin üzerine olsun)   siresine bakıldığında Allah ve Allahın velililerinin aralıksız kafirler, müşrikler, diğer dinlerin takipçileri ve müminler olmak üzere bütün insanları tefekküre, düşünmeye davet ettiğini görülecektir. Bu bağlamda o kadar ileri gidilmiştir ki müminlerden bile imanlarını taklit üzere bina etmelerini kabul gömüyor. Dinin temelini oluşturan tevhit anlayışını bile tefekkür ve ilme bina edilmesini istiyor”‌.[3]

Günümüz dünyasındaki medeniyet birçok muhtelif milletlerin tarih süresi içinde göstermiş oldukları ceht ve çaba neticesinde şekillenmiştir. Bu yeni medeniyetin şekillenmesinde İslam dininin büyük payı olmuştur. Zira İslam dini bilgi ve teknolojiyi üretiyor olmasının yanı sıra Batı dünyasına da intikal ettirmiştir. İslam tarafından Bilgi ve temeddünün Batı dünyasına intikal etmesinin hangileri olduğu bağlamında genel anlamda üç yol olduğunu söylemek mümkündür:

[1] Ali İmran, 103.

[2] Makale, Mehremi, Gulam Hüseyin, “Nekş Enbiya Der Temeddün Beşer”‌, www.tebyan-zn.ir

[3] Velayeti, Ali Ekber, “puyayi ferheng ve temeddün İslam ve iran”‌, tahran: merkez çap ve intişarat vezaret umuri haricie, 1382, c. 1, s.

İslam ve Medeniyet-2

İslam ve Medeniyet-1

İslami Kültür ve Medeniyet - 2

İslam inkılabı, İslami kültür ve medeniyetin ihyası