Suhreverdi’nin Hayatı ve Eserleri -2

Melik Zahirin Suhreverdi’yi sevip kollaması, her gün kendisiyle görüşmesi ve Suhreverdi’nin de açık sözlülüğü şehir ulemasının rahatsızlığına neden oldu. Bunlar Suhreverdi’yi Melik Zahir’e şikayet etmekle bir şey elde edemeyeceklerini bildiklerinden altında mühürlerinin olduğu şikayetnameyi Selahattin Eyubi’ye gönderdiler. Haçlılarla savaş halinde olan Selahattin Eyubi ulemanın desteğinden mahrum olmamak için oğluna Suhreverdi’yi öldürmesi emrini verdi. Melik Zahir babasını bu karardan vaz geçirmek istediyse de başarılı olamadı ve sonunda babasını emrini istemiyerekte olsa yerine getirmek zorunda kaldı.

Melik Zahir tahta oturduğu zaman Suhreverdi’yi çekemeyip Selahattin Eyubi’ye şikayet eden ve Suhreverdi’nin öldürülmesine sebep olan alimlerden bazılarını öldürdü ve bazılarının da mallarına el koyup zindana attı.

Suhreverdi’nin hangi tarihte şehadet makamına ulaştığı hakkında kesin bir bilgiye sahip değiliz. Bazıları onun hicri 586 da bazıları da onun hicri 588 de öldürüldüğünü söylemişlerdir ama genelde onun hicri 587 de öldürüldüğü kabul edilir.

Suhreverdi’nin nasıl şehid edildiği hakkında da kesin bir bilgiye sahip değiliz. Bazıları onun kılıçla öldürüldüğünü, bazıları boğularak öldürüldüğünü bazıları onun aç bırakılarak öldürüldüğünü söylemişlerdir. Ama genelde Suhreverdi’nin öğrencisi Şehrzuri’nin Suhreverdi’nin hayatını kaleme aldığı yazısının son kısmındaki ‘her şeyin kaynağı olan Allah’a kavuşmam için beni bir evde hapsedin ve yiyecek ve içecek vermeyin.”‌ Sözüne isnad ederek ölüm hükmü verilen Suhreverdi’nin Melik Zahirden ölüm hükmünü bu şekildeki uygulması talebinde bulunduğunu ve Melik Zahirinde bu isteğe icabet edip ölüm hükmünü bu şekilde uyguladığı kabul edilir.

Suhreverdi’nin Eserleri

Suhreverdi’nin eserlerini altı kategoride inceleyebilriz.

1- Meşşai felsefesi hakkında yazdığı öğretici ve teorik eserleri:

Telvihat, Mukavimat, Mutarihat ve El-Lumahat kitapları bu türden olup arapça yazılmışlardır. Bu dört kitap içinde Telvihat adlı kitap diğer üç kitaba oranla daha önemlidir. Mutahirat kitabı bir açıdan Telvihat kitabının tefsiri ve şerhi, Mukavimat kitabı Mutahirat kitabının şerhi ve Lumahat kitabı da Telvihatın özeti hükmündedir.

2- Sadece İşraki felsefeyi ele aldığı eserleri:

Suhreverdi’nin İşrak felsefesi hakkında yazdığı iki kitaptan biri olan Hikmeti İşrak kitabı onun en önemli eseridir. Suhreverdi bütün felsefi görüşlerini bu kitabında toplamış ve kitabın yazılışı hakkında önce konularını İşraki keşf ve şuhudla algıladığını ve sonra kaleme aldığını belirmiştir. Suhreverdi’nin İşrak felsefesi esasınca yazdığı diğer eseride Heyakul’un-Nur dur.

Suhreverdi’nin Hayatı ve Eserleri -1

Yazdır